YONT401 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ BİLGİYİ YÖNETME Araştırma Görevlisi: PH.D. Mehmet Necati Cizrelioğulları

BİLGİ YÖNETİMİNİN TANIMI Bilgi yönetimi; yenileşmesi, küresel rekabet ortamında yer alması ve gereğince verimli çalışabilmesi için bir örgütün, entelektüel sermayesini oluşturma, yapılandırma, paylaşma, kullanılma, denetleme ve yeniden üretilmesini sağlamak üzere, gerekli resmi ve gayrı resmi teknolojik ve sosyal iletişim sistemini kurmakla yükümlü, disiplinler arası bir yönetişim modelidir.

Bilgi yönetiminin temelini, bilginin kayıt altına alınması, düzenlenmesi, paylaşılması, geribildirimler aracılığı ile yeni bilgilere dönüştürülmesi ve yeni bilgilerin üretkenliğe daha fazla katkıda bulunması oluşturur. ICANAS 38, 10-15 Eylül 2007 Ankara

Bilgi Yönetim Süreci Döngüsü ELDE ETME PAYLAŞMA ÜRETME DENETLEME KULLANMA

BİLGİNİN ÖNEMLİ BOYUTLARI Veriden Bilgiye

Kaynağına göre Bilgi Örtük Bilgi (Tacit). Düşüncemizde var olan ve beynimizde taşıdığımız bilgi.Çoğunlukla bu bilgiye sahip olunduğu kişi tarafından bilinmez. Ancak bu bilgiyi açığa çıkaracak bir eylemle farkına varılabilir. Kurum çalışanlarının örtük bilgilerini açığa çıkaracak zeminler hazırlanması, BY’nin temel sorunsalıdır. Açık Bilgi (Explicit). Söz, resim ve diğer araçlarla ifade edilebilen bilgi. (Belgeye Dayalı)

Örtük ve Açık Bilgi

Kurumlarda Örtük Bilgi Yönetmede Önemli Araç: Uygulama toplulukları (Communities of Practice) oluşturmaktır. Bilgi-görüş-deneyim paylaşan, birlikte öğrenen ve ortak uygulamalara giden birbiriyle sıkı ilişkiler içinde olan insan toplulukları

BİLGİ YÖNETİMİ DEĞER ZİNCİRİ Bilgi Edinme Bilgi Depolama Bilgi Dağıtımı Bilgi Uygulaması

BİLGİ YÖNETİMİ SİSTEMLERİ ÇEŞİTLERİ Kurumsal genelini kapsayan bilgi yönetimi sistemleri; sayısal içerik ve bilgiyi toplamak, saklamak, dağıtmak ve uygulamak için genel amaçlı kurum geneli çabasıdır. ( Kurum içerik yönetimi sistemleri, İşbirliği araçları, Öğrenme yönetimi sistemleri ve Bilgi ağı sistemleri) Bilgi çalışma sistemleri; mühendisler, bilim adamları ve işletme için yeni bilgi bulma ve yaratmadan sorunlu diğer çalışanlar için geliştirilen özel sistemlerdir. (Bilgisayar Destekli Tasarım(CAD), 3 Boyutlu görsellik, sanal gerçeklik , Yatırım iş istasyonları) Akıllı Teknikler; Yılları keşfeden ve bilgiyi ayrık kararlara ve bilgi etki alanına uygulayan araçlardır. ( Veri madenciligi, Sinir ağları, uzman sistemler, olay temelli düşünce, bulanık mantık, genetik algoritmalar, akıllı ajanlar) Bilgi çalışma sistemleri Kurum genelini kapsayan bilgi yönetimi sistemi Akıllı Teknikler

KURUMSAL İÇERİK YÖNETİMİ SİSTEMİ Kurumsal İçerik Yönetimi (ECM), kurumsal süreçlerle ilgili içerik ve dokümanların bulunması, tanımlanması, yönetilmesi, depolanması, korunması ve kullanıma sunulması için kullanılan araçlar, yöntemler ve stratejiler bütünüdür.

Birleştirilmiş Bellek Yaratma/ Yakalama Etiketleme Depolama Bulma Yönetme/ Gözden geçirme Dağıtma/ Yayınlama Kullanıcılar Raporlar/Sunumlar En En İyi uygulamalar Notlar Dijital Slaytlar E-Posta Grafikler Video Haber beslemeleri Birleştirilmiş Bellek

BİLGİ ÇALIŞMASI SİSTEMLERİ Bilgi çalışanları,örgüt için enformasyon ve bilgi yaratan araştırmacılar, tasarımcılar, mimarlar ve bilim adamları ve mühendislerden oluşur. Yeni ürünler oluşturur veya var olan ürünleri geliştirmenin yollarını bulurlar…

BİLGİ ÇALIŞMASI SİSTEMLERİ ÖRNEKLERİ Bilgisayar Destekli tasarım (CAD); Bilgisayarları ve gelişmiş grafik yazılımlarını kullanarak tasarımların yaratılmasını ve gözden geçirilmesini otomatik hale getirir… Bu teknoloji bir fikrin taslağını çizme, bir modele elle şekil verme veya bir örnek oluşturmaya yardım eder. Sanal Gerçeklik Sistemleri; CAD daha ileri giden görüntüleme, sunma ve simülasyon yeterliliklerine sahiptir. İşletmecilikteki uygulamalar: Bilgisayar destekli tasarım (CAD), tıbbi teşhis ve tedavide, fizik ve biyoloji bilimlerindeki deneylerde, pilotların ve astronotların eğitiminde (simülatörlerinde), üç boyutlu video oyunlarında. Artırılmış gerçeklik (AR); Sanal bilgisayar üretimi görüntülerle artırılmış unsurları zenginleştiren fiziksel gerçek dünya ortamına canlı doğrudan ve dolaylı görünüşünü sağlar.

Kurumsal bilgi yönetimi Kurumsal bilgi, kurum içinde üretilen veya kuruma dışarıdan gelen, o kurumla ilgili kayıtlı ya da kayıtsız her türlü bilgiyi ifade eder. Organizasyonlarda bilgi yönetimi, her türlü kurumsal bilgiyi döngüsel bir sistem içinde bütün organizasyona yayma ve paylaşma uygulamasıdır.

BİLGİYİ ELDE ETME Uzman Sistemler US, belirli bir konuda uzmanlaşmış kişilerin o konu ile ilgili bilgisayara aktarılan bilgilerini kullanarak sorunlara çözüm getiren sistemdir. US bilgi temelli sistemlerdir.

UZMAN SİSTEMLER ÖZELLİKLERİ İşletme yöneticilerine ve işletmedeki uzmanlara, sorunları tanımlamada ve çözümlemede yansızlık, kolaylık, isabet ve hız sağlar. Bilimsel bulguları, tanı ve çözüm kalıpları veya kuralları biçimine getirerek, gerçek bir uzman gibi işlev görür. Konunun insan olan uzmanıyla etkileşimli olarak çalışabilir. Tanı ve çözüm süreçlemesi sırasında, ayni anda birçok hipotezi sınar ve geçerli olanını bulur.

UZMAN SİSTEMLERİN UYGULAMA ALANLARI Yatırım danışmanlığı, menkul değerler alım ve satım kararları, Hastalıklara tanı koyma ve hastalara reçete yazma, İşletme yönetiminde planlama, programlama ve zamanlama yapma, İşletme, mühendislik, eczacılık, hukuk ve muhasebecilik danışmanlığı ve öğretimi, Yapı tasarımı, yapı planlaması, yapı denetimi ve iç mimari, Bilgisayar tasarımı, Ürün maliyetlerini bulma.

UZMAN SİSTEMLERİN YARARLARI Kararların doğruluğunu ve güvenilirliğini artırır, Karar sürecini olağanüstü hızlandırarak, yöneticilerin tam zamanında karar almasını sağlar, Uzman elemanların verimini artırır, Karar almaya belge desteği verir, Kaliteyi iyileştirir, Can güvenliği sağlar.

Uzman Sistem Geliştirmede Karşılaşılan Temel Sorunlar Bilgi edinme güçlüğü Gelişmiş özellikleri olan bilgisayarlara gereksinim YBS, KDS gibi diğer sistemlerde yer alan veritabanlarına erişim güçlüğü Genel amaçlı bilgisayarlarda uzman sistem araçlarının (tools) sınırlı olması

KURUMSAL ZEKA YAPAY ZEKA Yapay zeka, insan zekasının benzetimi çalışmalarının bir sonucu olan yazılımdır. Yapay zeka çalışmalarının amacı, gören, duyan, hisseden, koklayan, dokunan, yürüyen, konuşan ve düşünen sistemler geliştirip, insanlığın hizmetine sunmaktır. Yapay zekada başarıya ulaşabilmek için, değişik bilim dallarından birçok uzmanın birlikte çalışması gerekir.

Yaygınlaşan yapay zeka uygulamaları, işletmelerde önemli verimlilik artışları sağlamaktadır. Yapay Zeka uygulamalarının birçoğu için, çok güçlü süper bilgisayar donanım ve yazılımına gereksinim duyulmaktadır. Bu gereksinimin ilk aşamasını, beşinci kuşak olarak adlandırılan Zeki Bilgisayarlar olmuştur. Bu bilgisayarlar, yeterli düzeyde mantıksal anlam çıkarma işlevi görecek şekilde tasarlanmıştır. Örnek: Bu tür bir bilgisayar, önceden gördüğü resimleri tanımakta, önceden öğrendiği sorunları çözmek ,ç,n program yazabilmektedir.

BULANIK MANTIK: Belirsizliklerin anlatımı ve belirsizliklerle çalışabilme olanağı olarak tanımlanabilir. Ör: orta yaş kavramı. Japonya’da bu teknoloji fotoğraf makineleri, çamaşır makineleri, klimalar ve otomatik iletişim hatlarında uygulanmaktadır.

YAPAY SİNİR AĞLARI: İnsanın sinir yapısının taklit edildiği yazılım çözümleridir. Örnek yoluyla öğrenebilmekte, öğrendiklerini kullanabilmekte, saklayabilmekte ve sonra tekrar kullanabilmektedir. Öğrenme sürecinde, yapay sinir ağları, birçok örneği işleyerek sonuca ulaşır. Yapay sinir ağlarının öğreniminde belirli bir sapma söz konusudur. Yapay sinir ağları, olguları tanır, olaylar arasındaki ilişkileri saptar ve bu ilişkilerden sonuçlar çıkarır.

AkIllI ajanlar Akıllı ajan teknolojisi işletmelere, önemli olduğu düşünülen enformasyonu yerleştirmek ve etki yaratmak için çok fazla veri içerisinde dolaşmalarına yardımcı olur. Akıllı ajanlar bireysel kullanıcı,işletme işleyişi veya yazılım uygulaması için belli, tekrarlanan ve tahmin edilebilir işleri yerine getirmek için doğrudan insan müdahalesi olmadan alt yapıda işleyen yazılım programıdır.