BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA ÖĞRENİM PROGRAMI HAZIRLANMASI İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ 4 OCAK 2010, ATAKÖY İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ 12 OCAK 2010, AVCILAR Ertuğrul Eriş

KONULAR  BOLOGNA SÜRECİ AB DE YAPILANLAR YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR ÜNİVERSİTLERDE YAPILANLAR  ÖĞRENİM PROGRAMI HAZIRLANMASI YETERLİLİKLER AKREDİTASYON Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş2

3 ÖĞRENİM PROGRAMI OLUŞTURULMASI ?ÖĞRENİM PROGRAMI? öğ anket Öğ. anket Ders öğ. anket P R M. H E D E F L E R DEVLET ÖZEL SEKTÖR MEZUNLAR MESLEK OD VAKIF SİVİL TOP ÖR. AİLELER Hedefler için veri top ve değerlendirme ORYANTASYON Öğrenci anketi BÖLÜM ÖĞRENCİ Yeni Öğrenci İyileştirme araçları Dış Paydaşlar Öğ. elem Yönetim, idare İç Paydaşlar ÖĞRENCİ, ÜRÜN ARAŞT. KUR ÇIKTILARÇIKTILAR SONUÇ: ULUSAL/ULUSLARARASI AKREDİTASYON AB/Ulusal ve alan yeterlilikleri Ulusal/Global Mezun Öğrenci

4 TARİHSEL GELİŞİM  SİYASAL HEDEF (LISBON STRATEGY)  EĞİTİM ÖĞRETİM HEDEFİ  YÜKSEK ÖĞRETİM HEDEFİ BOLOGNA SÜRECİ ( ) Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

5 YÜKSEK ÖĞRETİM HEDEFİ, BOLOGNA SÜRECİ ( )  Bologna Bildirisi öncesi Erasmus programı ‘Hareketlilik, ile başladı (1987) Bologna ‘Magna Charta Universitatum’(1988) Sorbone Bildirisi (1998)  Bologna süreci Bologna Bildirisi 1999 Prague Bildirisi 2001 Salamanca Kongresi Berlin Bildirisi 2003 Graz Kongresi Bergen Bildirisi 2005 Glasgow kongresi Londra Bildirisi 2007 Göteburg Leuven Bildirisi 2009 Luxemburg Dünya Yüksek öğretim Konferansı Paris Temmuz 2009 YÖK/Bologna sayfasında tercümesi var Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

6 BOLOGNA ‘MAGNA CHARTA UNIVERSITATUM’ 1988  Üniversiteler Anayasası 2 sayfalık bir metin, 388 Avrupa üniversite rektörü tarafından onaylanmış  Üç temel görüş Geleceği, kültürel, bilimsel ve teknolojik gelişmeler belirleyecek; Üniversiteler kültür, bilgi ve araştırmanın merkezleri Sürekli eğitimle, topluma hizmet üniversitelerin işlevi Doğal çevre ve hayata saygıyı gelecek nesillere öğretmek  Dört temel prensip Otonomi Öğretim ve araştırma birlikteliği Öğretim ve araştırmada özerklik İnsancıl anlayışın temsilcisi Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

7 BOLOGNA BİLDİRİSİ 1999(1)  Kapsanan Konular (Aktivite Alanları) Kolay anlaşılır ve karşılaştırılabilir dereceler; Temel olarak üç seviyeli yüksek öğrenim:lisans, yüksek lisans, doktora Ortak Kredi sistemi (ECTS: European Credit Transfer System)  Diploma Eki (DS: Diploma Supplement) Öğrenci/Öğretim üyesi hareketliliği Kalite güvencesi konusunda işbirliği Yüksek Öğretimde Avrupa boyutu Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BOLOGNA BİLDİRİSİ 1999(2)  2001 PRAG’da eklenen başlıklar Yaşam boyu öğrenimi teşvik etmek, Öğrencilerin ve kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak, Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı cazip hale getirmek,  2005 BERGEN’de eklenen başlıklar “Avrupa Araştırma Alanı ile Avrupa Yükseköğretim arasında bir sinerji kurmak ve Doktora çalışmaları. Sosyal boyut 8Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

ÇALIŞMA BİÇİMİ  BAKANLAR TOPLANTILARI,iki yılda bir nelerin kabul edildiği açıklanıyor gelecek iki yıl Ülkelerin/üniversitelerin yapacakları belirleniyor  STÖ (EUA, EURASHE, ESIB, ENQA) E4 konferanslar, seminerler, projeler hazırlıyorlar, AB finanse ediyor  BFUG(Bologna Follow up grup) iki yılda bir raporlarını hazırlıyor trend raporları yayınlanıyor, ülkeler değerlendiriliyor  BOLOGNA PROMOTORLUĞU  Yazılı belge emeği, Projeden finanse ediliyor. 9Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

10 KAYNAKLAR  BOLOGNA PROCESS derwijs/Bologna /  EUA  ENQA  EURASHE  ESIB  UNESCO-CEPES  YÖK Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

11 BOLOGNA SÜRECİNDEN ETKİLENENLER/ETKİLENECEKLER  Ülkelerin Eğitim Bakanlıkları  Yüksek Öğrenim Kurumları  Üniversiteler Öğrenim Birimleri  Rektörlük/Dekanlıklar, Bölümler Öğretim elemanları  öğ.üyeler,görevlileri, ar gör.ler Öğrenciler İdari Birimler  İşverenler (kamu, özel)  Dış paydaşlar olarak STÖ Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BOLOGNA SÜRECİ ALANLARI Kolay anlaşılır ve karşılaştırılabilir dereceler Üç seviye :lisans, yüksek lisans, doktora ECTS/ Diploma Eki Öğrenci/Öğretim üyesi hareketliliği Kalite güvencesi konusunda işbirliği Yüksek Öğretimde Avrupa boyutu Yaşam boyu öğrenimi teşvik etmek Öğrencilerin katılımı, “Avrupa Araştırma Alanı ile Avrupa Yükseköğretim arasında bir sinerji kurmak ve Doktora çalışmaları. 12Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

13 BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YAPILANLAR  Ulusal Ajans vasıtasıyla/ DPT AB finansal destek sağlıyor,  Erasmus Öğrenci değişimi başladı devam ediyor Öğretim üyesi/elemanı değişimi başladı Daha önce vardı, hızlandırıldı, daha fazla kaynak Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

14 BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-1  ECTS (2001/2002)  Diploma Eki (2005), BERLİN  Uluslararası Yükseköğretim Konferansı Kasım 2005  Lizbon Anlaşması Kasım 2006?  “DİPLOMA VE DERECELERİNİN TANINMASI” başlığı altında YÖK Bologna çalışma alanı kapsamına alındı Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

 Bologna Follow-up Group (BFUG) üyeliği başlatıldı Bütün üye ülkelerin birer temsilcisinden oluşuyor bir grup BFUG üyesi Prof.Ömer Demir YÖK Başkan yardımcısı  Önceki dönemde Prof.Dr Aybar Ertepınar idi.  2 yılda bir ulusal rapor hazırlanıyor  AB nezninde üye ülkelerden alınan verilerle ‘trends’ raporları hazırlanıyor YÖK/EUA’nın WEB sayfasından bu raporlara ulaşılabilir Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş15 BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-2

16 BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-3  “YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME YÖNETMELİĞİ” 20 Eylül 2005  BOLOGNA/BERLİN bildirgesi YÖK TE YÖDEK  YÜKSEKÖĞRETİM AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME KOMİSYONU – 30 EYLÜL 2005  Kendi WEB sayfası var ÜNİVERSİTELERDE ADEK 2005  Stratejik planlama (Eğitim-öğretim, araştırma, iadari bütün konuları kapsıyor)  Üniversite ve YÖK seviyesinde yıllık raporlamalar ve sürekli iyileştirme 2007 itibariyle uygulanıyor  Maliye Bakanlığı stratejik planlama bağlantılı bütçe  Yeniden yapılanma  “KALİTE GÜVENCESİ” Başlığı Altında YÖK Bologna çalışma alanı kapsamına alındı Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-4  12 Bologna rehberi seçildi 2004 Bütçesi AB ulusal ajans tarafından karşılanıyor 2005/2006 ; ;  Üniversitelerde Bologna Eşgüdüm Komisyonları kuruldu 2009 Çalışma ilkeleri çıkarıldı  Mayıs ayında her üniversite YÖK ‘e sürece ilişkin bilgi raporu verdi Anket biçiminde Bu raporlar YÖK tarafından değerlendiriliyor (2009) 17Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

18 BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-5  Türkiyedeki üniversiteler arasında ortak yüksek lisansüstü program açma yönetmeliği Şubat 2007  Türkiye’de Yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişimi yönetmeliği Mart 2007 Farabi  Yabancı Yüksek Öğretim Kurumları ile ortak program açma yönetmeliği Nisan 2007  Yüksek Öğretim Stratejisi Şubat hazırlandı 2007 de son haline getirildi Yeni yönetimle etkisiz hale gelmiş görünüyor Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-6  YÖK’te ULUSAL YETERLİLİKLER KOMİSYONU (YYK) KURULDU Haziran 2006 YYK Raporu yayımlandı 2007 Yeterlilik Çerçevesi Ulusal Konferansı Eylül 2007  YÜKSEK ÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇALIŞMA GRUBU Eski komisyon yenilendi, Temmuz 2008 Ulusal Yeterlikler çerçevesi hazırlandı ve uygulama takvimi açıklandı ‘Öğrenim çıktıları konusunda ulusal yerel toplantılar düzenliyorlar  “YÜKSEK ÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ” başlığı altında YÖK Bologna çalışma alanı kapsamına alındı 19Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA YÖK TARAFINDAN YAPILANLAR-7  Öğrenci Temsilciliği Yönetmeliği 2005 İki tane hazırlandı Ulusal temsilci seçildi, faaliyetlere kısıtlı da olsa katılıyor  “ÖĞRENCİ KATILIMI VE SOSYAL BOYUT” altında YÖK Bologna çalışma alanı kapsamına alındı 20Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

ÜNİVERSİTELERDEKİ UYGULAMALAR-1  ECTS kredileri saptandı Üniversitelerde koordinatörlükler kuruldu BEK kapsamında tekrar değerlendirilmesi beklenen bir konu  Erasmus kapsamında öğrenci/Öğretim elemanı personel hareketliliği sağlandı  Farabi kapsamında ulusal öğrenci/öğretim elemanı değişimleri başladı 21Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

 BOLOGNA Kalite güvencesi çerçevesinde, YÖK’ün hazırladığı yönetmelik ve rehberi çerçevesinde Stratejik plan/yıllık rapolar hazırlıyor 2007/2008 de hazırlandı Halen YÖK tarafından gözleniyor, ancak açıklanmıyor  Üniversitelerin yönetsel yapısını kökten değiştirecek nitelikte 22 ÜNİVERSİTELERDEKİ UYGULAMALAR-2 Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

 YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ ALTINDA PROGRAM ÇIKTILARI VE ÖĞRENİM ÇIKTILARININ HAZIRLANMASI  YÖK kendine düşeni tamamlamak üzere, bundan sonrası üniversitelere düşüyor  Eğitim/Öğretimin kalitesini doğrudan berlirleyecek en ciddi çalışma 23 ÜNİVERSİTELERDEKİ UYGULAMALAR-3 Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

24 PROGRAM ÇIKTILARI ALAN YETERLİLİĞİ ULUSAL YETERLİLİK Ç AVRUPA YETERLİLİK Ç DERS/ MODÜL ÖĞRENİM ÇIKTILARI ÖĞRENME VE ÖĞRETME YÖNT. ECTS ÖLÇME DEĞERLENDİRME Instructional Corporative PBL Oryantasyon,anketler Bloom taxonomy ölçülebilirlilik Dış paydaş, AB Toplum beklentisi müh – tıp –mim ABET(müh:a-k) QAA (UK), MÜDEK Tanınma aracı, Recognition, “ hazır” QF-EHEA ve EQF-LLL Çıktı AB YÖK BÖLÜM YÖK? YETERLİLİKLER ÇERÇEVELERİ (QUALIFICATION FRAMEWORKS) BÖLÜM Uluslararası/Ulusal Akreditasyon KALİTEYİ SÜREKLİ İYİLEŞTİRME

25 ÖĞRENİM PROGRAMI OLUŞTURULMASI ?ÖĞRENİM PROGRAMI? öğ anket Öğ. anket Ders öğ. anket P R M. H E D E F L E R DEVLET ÖZEL SEKTÖR MEZUNLAR MESLEK OD VAKIF SİVİL TOP ÖR. AİLELER Hedefler için veri top ve değerlendirme ORYANTASYON Öğrenci anketi BÖLÜM ÖĞRENCİ Yeni Öğrenci İyileştirme araçları Dış Paydaşlar Öğ. elem Yönetim, idare İç Paydaşlar ÖĞRENCİ, ÜRÜN ARAŞT. KUR ÇIKTILARÇIKTILAR SONUÇ: ULUSAL/ULUSLARARASI AKREDİTASYON AB/Ulusal ve alan yeterlilikleri Ulusal/Global Mezun Öğrenci

ULUSAL/ALAN YETERLİLİKLERİ NEDEN ÖNEMLİ  Verilen diplomaların tanınırlığının aracı  Henüz kurulmamış Ulusal bir birim tarafından onaylanacak(MÜDEK?) UK örneği QAA ( 2006www.qaa.ac.uk Yeterliliklerin sağlanıp sağlanmadığı denetlenecek  Bu kurum AB’ nin ilgili birimi (kurulacak) tarafından akredite olacak  Yeterliliklerin sağlanması/Öğrenim programlarının başarısının göstergesi 26Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

BLOOM’S TAXONOMY Bloom, 1956 Anderson and Krathwohl (2001) Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş27

Bloom’s / Anderson and Krathwohl Bloom’s / Anderson and Krathwohl TAXONOMY: NOUNS/VERBS Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş28 Knowledge and understanding Intellectual skills Creating EvaluatingMaking critical judgments based on a sound knowledge base judge appraise evaluate rate compare revise assess estimate Analysing Creating ‘unique’ answers to problems compose plan propose design formulate arrange assemble collect construct create set up organize manage prepare Applying Solving open- ended problems distinguish analyse differentiate appraise calculate experiment test compare contrast criticize diagram inspect debate question relate solve examine categorize Understanding Solving closed- ended problems interpret apply employ use demonstrate dramatize practise illustrate operate schedule sketch Remembiring Explaining important information translate restate discuss describe recognize explain express identify locate report review tell Recalling important information define repeat record list recall name relate underline

29 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey _____ QF-EHEA: 1. Düzey -Ortaöğretimd e kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç – gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak -Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. -Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebil mek, öğrenme gereksinimlerin i belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilm ek. - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak. ULUSAL LİSANS YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ

30 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) DÜZEYLER TANIMLAYICILAR 6 LİSANS EQF-LLL : 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey 7 YÜKSEK LİSANS EQF-LLL : 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey 8 DOKTORA EQF-LLL : 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı -Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç – gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak. - Lisans yeterliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak. - Yüksek lisans yeterliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak. BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek. - Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek. Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş LİSANS/LİSANSÜSTÜ SEVİYELERİN YETERLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI-1

31 KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş LİSANS/LİSANSÜSTÜ SEVİYELERİN YETERLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI-2 Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği - Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek -Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek. - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, - Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslararası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek Öğrenme Yetkinliği - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek. - Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilmek, öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. İletişim ve Sosyal Yetkinlik - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, - En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek, - Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek, -En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1). LİSANSYÜKSEK LİSANS DOKTORA

32 Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek. - Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, - Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek. Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş LİSANS/LİSANSÜSTÜ SEVİYELERİN YETERLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI-3 LİSANSYÜKSEK LİSANSDOKTORA

33 ÖĞRENİM PROGRAMI OLUŞTURULMASI ?ÖĞRENİM PROGRAMI? öğ anket Öğ. anket Ders öğ. anket P R M. H E D E F L E R DEVLET ÖZEL SEKTÖR MEZUNLAR MESLEK OD VAKIF SİVİL TOP ÖR. AİLELER Hedefler için veri top ve değerlendirme ORYANTASYON Öğrenci anketi BÖLÜM ÖĞRENCİ Yeni Öğrenci İyileştirme araçları Dış Paydaşlar Öğ. elem Yönetim, idare İç Paydaşlar ÖĞRENCİ, ÜRÜN ARAŞT. KUR ÇIKTILARÇIKTILAR SONUÇ: ULUSAL/ULUSLARARASI AKREDİTASYON AB/Ulusal ve alan yeterlilikleri Ulusal/Global Mezun Öğrenci

34 ABET’İN MÜHENDİSLİK ALAN ÖĞRENİM ÇIKTILARI ULUSAL’I HENÜZ ÇIKMADI Apply knowledge of mathematics, science, and engineering Design and conduct experiments, analyze and interpret data Design a system, component, or process Function on multidisciplinary teams Identfy, formulate and solve engineering problem Communicate effectively Understand professional and ethical responsibility Understand impact of engineering solutions in a global/societal context Recognize need for and be able to engage in lifelong learning Know contemporary issues Use modern engineering techniques, skills, and tools

35 BİR DERS İLE ÖĞRENİM ÇIKTILARI İLİŞKİSİ:COURSE ASSMENT MATRİX Sarı işaretli sözcükler Bloom’s taxonomy de verilen sözcükler Öğrenim çıktıları CHE 205

36 PROGRAMIN DERSLERİYLE ÖĞRENİM ÇIKTILARI İLİŞKİSİ:PROGRAM ASSESMENT MATRİX Reference: Richard M. Felder, Rebecca Brent, ‘Designing and Teaching Courses to Satisfy the ABET Engineering Criteria’ Journal of Engineering Educaion, 92(1), Micheal Carter, Rebecca Brent, Sarah Rajala, ‘EC2000 Criteron 2: A procedure for Creating, Assesing, and Documenting Program Educational Objectives’ Proceedings of the 2001 American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition, Öğrenim çıktıları

37 ÖĞRENİM PROGRAMI OLUŞTURULMASI ?ÖĞRENİM PROGRAMI? öğ anket Öğ. anket Ders öğ. anket P R M. H E D E F L E R DEVLET ÖZEL SEKTÖR MEZUNLAR MESLEK OD VAKIF SİVİL TOP ÖR. AİLELER Hedefler için veri top ve değerlendirme ORYANTASYON Öğrenci anketi BÖLÜM ÖĞRENCİ Yeni Öğrenci İyileştirme araçları Dış Paydaşlar Öğ. elem Yönetim, idare İç Paydaşlar ÖĞRENCİ, ÜRÜN ARAŞT. KUR ÇIKTILARÇIKTILAR SONUÇ: ULUSAL/ULUSLARARASI AKREDİTASYON AB/Ulusal ve alan yeterlilikleri Ulusal/Global Mezun Öğrenci

KAYNAKLAR  Yeterlilikler    Alan yeterlilikleri  Alan yeterlilikleri  Assesment  Richard M. Felder, Rebecca Brent, ‘Designing and Teaching Courses to Satisfy the ABET Engineering Criteria’Journal of Engineering Educaion, 92(1),  Cüneyt Güzeliş, TÜBİTAK Turk J Elec Engin, VOL.14, No ,  Micheal Carter, Rebecca Brent, Sarah Rajala,‘EC2000 Criteron 2: A procedure for Creating, Assesing, and Documenting Program Educational Objectives’Proceedings of the 2001 American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition, 2001  Stephen Adams ‘Learning outcomes based higher education:The Scottish experience’, Bologna seminar: Feb., 2008  D.Kennedy, A.Hyland, N. Ryan Writing and Using Learning outcomes: A practical guide.  Ertuğrul Eriş ‘’Yüksek Öğretimdeki Küreselleşme Rüzgarı karşısında Öğrenci’ Cumhuriyet bilim ve Teknoloji, 1 Mayıs  Ertuğrul Eriş ‘Yüksek Öğretimdeki gelişmeler ve bir yorum’ Radikal gazetesi Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş38

YAYGIN BOLOGNA SÜRECİ ELEŞTİRİLERİ-1  Avrupaya eğitilmiş adam yetiştirme projesi midir?  Standartlaşmış aynı kalıpta insan yetiştirme midir?  Sanayinin istediği ticari anlayışta insan yetiştirme midir?  Türkiye koşullarının hesaba katılmadığı programların tasarımı mıdır?  Öğretim üyeleri bu işleri yapıyor zaten, ne gerek var? 39Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

YAYGIN BOLOGNA SÜRECİ ELEŞTİRİLERİ-2  Öğrenci öğretim üyesini değerlendirebilir mi, Türkiye koşullarında gerçekçi mi?  Yapılmasa ne değişir/Yapılsa ne değişir?  Ağırlıklı olarak kimi etkiler/Bizden önce yapılacaklar yapılmış mı?  Kazanan/Kaybeden kim?  Neden acele ediyoruz? Zaman içinde gelişir  Tepeden inme, demokratik değil tabandan gelmeli  Tehdit mi? 40Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş

SONUÇ: KİM NE YAPABİLİR?  BU SÜREÇTE ODAK ÖĞRENCİ Onlar öğrenir/ Onlara anlatılabilir: Oryantasyon  ÖĞRETİM ELEMANLARI Kendi derslerini bu anlayışla yeniden düzenleyebilir, kendilerini yenileyebilirler  BÖLÜM BAŞKANLIKLARI Bölüm programını bu anlayışla yeniden düzenleyebilirler;  öğrencileri ve öğretim elemanlarını bilgilendirebilirler  REKTÖRLÜKLER/DEKANLIKLAR Eğitim/öğretim, üniversitelerin üç temel görevinden en ağırlıklı olanı öncelikli olarak uygulamaya yardımcı olabilirler.  YÖK Türkiye ile ilgili yazılı belge/bilgi üretmek  MEB İlk/Orta öğretimin yeterlilikleriyle, Yüksek öğretimin kalitesini yükseltebilir  SİYASET Sayısal hedef, AB çalışma mekanizması Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş41

SONUÇ: NE ZAMAN BAŞLAMALI?  İlgili kişi ve/veya birimler kendi yapabileceklerine geciktirmeden başlayabilirler, Kişilerin/Birimlerin yapabileceklerini, bağlı oldukları birimlerden önce yapması kayıp değildir, uyuma dönüştürülebilir  Kişi/birimlerin yapabileceklerini bir nedenle geciktirmeleri, hem bireysel hem de kurumsal/toplumsal kayba dönüşecektir. Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş42

43 TEŞEKKÜR EDERİM Elektronik Mühendisliği Bölümü Ertuğrul Eriş