HAK MIDIR? OTENAZI GIRIS TARTISMA YONTEM SONUC BULGULAR KAYNAKCA Sunanlar: Merve ERDOĞAN, Esra ÇETİN, Süreyya YAZICIOĞLU Hazırlayanlar: Cansu ELİBOLLAR, Rabia Gülsüm AYDIN Danışman: Doç. Dr. Hamit ACEMOĞLU GIRIS Araştırmaya katılan öğrencilerin ötenazi hakkındaki bilgi ve düşüncelerine bakıldığında, öğrencilerin %70’inin ötenazi hakkında yeterli bilgi sahibi olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin %82,5’i ötenaziyi hastanın kendi ölümünü istemesi şeklinde tanımlarken,%12,5’i intihar,%5’i cinayet olarak tanımlamaktadır. Öğrencilerin ötenazi uygulamasıyla ilgili düşünceleri: %55’i doğaya, yaratana karşı gelmek,%20’si cinayet,%10’u hasta hakkı ve %15’i ise tıbbi bir uygulama şeklindedir..%47,5’i beyin ölümünün gerçekleşmesi,%30’u şiddetli acı veren ölümcül hastalığının olması ,%2,5 yatağa bağımlı olup kendi ihtiyaçlarını karşılayamaması,%20’si ise hastanın ötenazi istemesi durumunda ötenaziyi uygun bulmuştur.. Öğrencilerin %50’si miras,%38,5’i ailenin tedavi masraflarından kurtulmak istemesi,%11,5’i ise sağlık personelini tembelliğe itmesi gibi durumlarda istismar edilebileceğini düşünmektedir. Ötenazi, Grekçe Eu (iyi, güzel) ve Thanatosis (ölüm) sözcüklerinden oluşmuş olup, "acısız ölüm " anlamına gelir (1). Tıbbi olarak da tıbbın elinde bulundurduğu olanaklarla iyileştiremediği ve nitelikli bir yaşam da sağlayamadığı hastaların yaşamlarının, içinde bulundukları belli koşullarda ve biçimde sona erdirilmesi olarak tanımlanmaktadır (2). Bu tanımlamalardan ötenazinin hekimleri ilgilendiren bir konu olduğu anlaşılmaktadır. Bu amaçla tıp fakültesi öğrencilerinin ötenaziye bakış açılarını belirlemek için araştırma yapılmıştır. Böylece hekim adaylarının ötenazi ile ilgili farkındalığını artırmak ve mesleki hayatlarında karşılaşabilecekleri durumlar hakkında yardımcı olmak hedeflenmiştir. YONTEM TARTISMA Bu araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin büyük bir kısmı ötenazinin kendisine, ailesine ve yakınlarına uygulanmasını istememektedir. Ayrıca yasal düzenlemeler olsa dahi bu uygulamada görev almak istememektedirler. Ötenazi ile ilgili sonuçların böyle şekillenmesinde toplumdaki dini inançların, ahlaki değerlerin ve sosyal yapının rolü büyüktür. Dar bir çerçevede yapılan bu araştırmada durum böyleyken Türkiye genelinde ötenazi nasıl karşılanıyor? T.C. Anayasası’na göre ötenazinin pasif şekli de aktif şekli de yasal değildir (3). Öğrencilerin ötenazinin yasallaştırılmasıyla ilgili düşünceleri anayasamızla çelişmemektedir. Fakat ötenazinin yasallaştırılmasını isteyenler de bulunmaktadır. İngiliz filozof ve yazar Francis Bacon ötenazi fikrini ortaya atan ilk kişidir (4). Dünya genelinde ise bazı ülkelerde (Hollanda, Belçika) ötenazi yasalken, bazılarında da Türkiye’de olduğu gibi yasal değildir (5). Kesitsel tipte olan bu çalışma Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde okuyan 40 öğrenci ile 2012 yılının Eylül ayında yapılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen 13 sorudan oluşan anket formu ile toplanmıştır. Veriler SPSS18 programında analiz edilmiştir. BULGULAR Tablo 1. Tıp fakültesi öğrencilerinin ötenazi hakkındaki görüşleri. Düşünceler Evet Hayır   n % İnsan, gerçekten de iyileşemez bir hastalığa yakalandığı zaman, yaşamından vazgeçme hakkına sahip olup olmaması 9 22,5 31 77,5 Hasta yakını, iradesini açıklayamayacak kadar hasta olan hastanın yerine ötenazi kararı vermeye yetkisi 2 5 38 95 Dini inançların ötenazi üzerinde etkisi Kendiniz için ötenazi yapılmasını isteme durumu 12,5 35 87,5 Yakınınız için ötenaziye izin verme 1 2,5 39 97,5 Terminal dönemdeki hastaların ötenazi hakkı 18 45 22 55 Ötenazinin yasallaştırılma durumu 7 17,5 33 82,5 Yasal düzenlemeler yapıldığı taktirde ötanazi eyleminde görev alınıp alınmaması 14 26 65 Ötenazi yasal olarak uygulanmaya başlansa istismar edilme durumu 36 90 4 10 SONUC Bu araştırmada, tıp fakültesi öğrencilerinin ötenazi ile ilgili düşünceleri belirlenmiş ve genel olarak öğrencilerin ötenaziye olumsuz baktıkları görülmüştür. Görüşlerde cinsiyetler arası fark bulunmamıştır. Ötenazi uzun zamandan beri tartışılan bir konudur. Ötenazi sadece sağlık çalışanlarınca değil tüm herkesçe tartışılması gereken bir konudur. Verilecek bir ötenazi kararı kişi ve yakınlarının hayatını önemli derecede etkileyeceği için karar verilmeden önce dini, felsefi ve hukuki yönleriyle tartışılmalıdır KAYNAKCA Gündüz T, Öner S, Çınar T, Din H. Hekimler Ötenaziyi Savunuyorlar mı?, Adli Tıp Bülteni, 1996;l(2):82-8. (2) Tez (Yüksek Lisans)--Çukurova Üniversitesi, Adana, 2005. (3) 1981 Anayasası'nın 17. maddesi (4) ” (Encyclopedia of Bioethics p.1425) (5) “Places in the World Where Euthanasia or Assisted Suicide are Legal ”,http://www.euthanasia.com/euthanasiamap.html