T.C. Yükseköğretim Kurulu 08.04.2017 T.C. Yükseköğretim Kurulu PROGRAM YETERLİLİKLERİ BİLGİLENDİRME YETERİLİKLER BİLGİLENDİRME Prof.Dr.Bülent EKER 26.01.2010 NKÜ

BOLOGNA SÜRECİ: Ülkelerin Yükseköğretim sistemlerinin farklılıkları ve Yükseköğretim kurumlarının özerkliği korunarak; Rekabetçi ve dinamik bilgi tabanlı bir Avrupa ekonomisi hedefi doğrultusunda “Avrupa Yükseköğretim Alanı – AYA (European Higher Education Area - EHEA)”oluşturmak için; Bologna sürecine dahil Ülkelerin Eğitim Bakanlarının 19 Haziran 1999 tarihli ortak deklarasyonu ile başlattıkları ve 2010 yılında tamamlanması öngörülen süreçtir. Avrupa ülkeleri yükseköğretim sistemlerinin yeniden yapılanmasıdır. Kaynak:Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, TYUYÇ Ara Raporu I., Ocak 2009

08.04.2017 BOLOGNA SÜRECİ (2010 yılına kadar) bilgi temelli bir Avrupa ekonomisi için: öğrenci, öğretim elemanı ve idari kadro hareketliliği yüksek, ulusal eğitim alanları birbiri ile karşılaştırılabilir, ulusötesi eğitim boyutlarını dikkate alan, eğitim ve araştırma etkinliklerini birbiri ile sıkı ilişkilendirmiş ve tüm süreci iç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetleyen ve izleyen Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı oluşturmak

TEMEL KAVRAMLAR-1 Yeterlik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir. Öğrenme Çıktıları: Bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir. Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır.

TEMEL KAVRAMLAR-2 Ulusal Yeterlikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Bu sistem aracılığla, yükseköğretimde tüm yeterlikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir. Avrupa Yeterlikler Çerçeveleri: Ulusal Yeterlikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliklerini birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevelerdir.

BOLOGNA SÜRECİNİN HEDEFLERİNE ULAŞMAK İÇİN YETERLİK ? Bir eğitim - öğretim kademesini (Düzeyini) başarı ile tamamlayan bir öğrencinin neleri bileceği, neleri kavrayabileceği, neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVESİ ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ 1) Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlikler Çerçevesi (The Overarching Framework for Qualifications of AHEA, QF-EHEA) 2)Avrupa Yaşamboyu Öğrenme Yeterlikler Çerçevesi (Europen Qualification Framework for Lifelong Learning, EQF-LLL)

Özet olarak Bologna Süreci Transfer ve Biriktirme için AKTS(ECTS) 08.04.2017 Yeterlilikler Çerçevesi Kalite Güvencesi Eğitim Planı Tasarlama Öğrenme Çıktıları Öğrenci iş yükü Tanınma Öğrenme çıktıları Öğrenci iş yükü Derecelerin karşılaştırılabilirliği (I, II, III) Öğrenim dönemleri Ortak dereceler APEL Transfer ve Biriktirme için AKTS(ECTS) 7 7

Öğrenme Çıktıları ve Yetkinlikler 08.04.2017 Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Sektörel Yeterlilikler Program Yeterlilikleri Öğrenme Çıktıları ve Yetkinlikler 8

YETERLİKLER ÇERÇEVESİ ANA UNSURLARI 08.04.2017 YETERLİKLER ÇERÇEVESİ ANA UNSURLARI YETERLİKLER ÇERÇEVESİ Düzeyler Profil Diploma Düzey Tanımlayıcıları Öğrenme Çıktıları İş Yükü Krediler(AKTS) Kalite güvencesi yaz alttaki kutuya Amaçlar: Şeffaflık, Tanınma, Hareketlilik,... KALİTE GÜVENCESİ 9

AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVELERİ AKTS EQF Düzey 8 Üçüncü Düzey (Doktora) ??? EQF Düzey 7 İkinci Düzey (Yüksek Lisans) 90-120 Yükseköğretim Düzeyleri EQF Düzey 6 Birinci Kademe (Lisans) 180-240 EQF Düzey 5 Kısa Düzey (Önlisans) 120 EQF Düzey 4 EQF Düzey 3 İlk Ve Orta Öğretim Düzeyleri EQF Düzey 2 EQF Düzey 1

Bologna Süreci Ülkelerinin Görevi: Kendi ulusal ve sektörel gereksinimlerine göre, ama karşılaştırılabilir ve tanınabilir yeterliliklere sahip yükseköğretim mezunları için Avrupa Yeterlikler Çerçevesi (EQF) ile uyumlu Ulusal Yeterlilikler Çerçeveleri (NQF) oluşturmak NQF 4 NQF 2 NQF 1 NQF 3 …......... NQF 5 NQF 7 NQF 6 NQF 8 EQF

ULUSAL YETERİKLER ÇERÇEVESİ NEDİR? Ülkelerin toplumsal, kültürel ve ekonomik gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklaşımları içeren, Yükseköğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen, Ulusal ve Uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen derecelerin verilebileceği bir sistem.

UYÇ ÜLKELER VE YÜKSEKÖĞRETİM için neden önemlidir? 08.04.2017 UYÇ ÜLKELER VE YÜKSEKÖĞRETİM için neden önemlidir? Düzeyler arasında öğrenme çıktılarına dayalı açık tanımlamalar ve ilişkiler ile yeterliklerin amaç ve çıktılarını açık hale getirir, Farklı yeterlikler arasındaki bütünlüğü ve örtüşmeyi ortaya çıkararak, yeterliklerin bir bütün sistem içerisinde birbirleri ile ilişkilendirilebilmelerini ve bu sayede düzeyler arasında ilerlemeyi ve geçişi sağlar, Paydaşların katılımı ile kabul edilmiş, eğitime rehberlik eden ulusal çağdaş bir çevçeve sunar; Mevcut yeterliklerin anlaşılması, düzenlenmesi ve geliştirilmesine olanak sağlayan bir yapı oluşturur, Yeni yeterliklerin tasarlanabilmesi için bir içerik sunar. Yeterliklerin reformunu kolaylaştırarak, değişen toplumsal ihtiyaçlara uygun yeni yeterliklerin geliştirilmesine yardımcı olur Öğrenci ve diğer paydaşlara karşısorumluluklarını yerine getiren (özerk) yükseköğretim kurumlarını destekler, Yeterliklerin vatandaşlar, işverenler ve toplumun bütün üyeleri için rollerini ve yararlarını göstererek bunlara ulaşılmasını teşvik eder; Yeterlikler ile tanınma ve hareketlilik arasındaki farklı ulusal rolleri ve ilişkileri açıklayarak ulusal ve uluslararası düzeyde vatandaşların ve işverenlerin bilincini yükseltir, Ülke dışında yükseköğretimin tanınmasını ve cazibesini artırır.

UYÇ EĞİTİMCİLER için neden önemlidir? 08.04.2017 UYÇ EĞİTİMCİLER için neden önemlidir? Öğrencilerine, öğrenim gördükleri programın ve program içersindeki derslerin amaçlarını ve bunları başarı ile tamamladıklarında kazanacakları yeterlikleri açıklamalarına yardımcı olur, Başka bir eğitim kurumunda alınmış olan derslerin tanınmasını, intibakını ve kredilendirilmesini kolaylaştırır, Ders programı değişimini ve içerik geliştirilmesini kolaylaştırır, Derslerin ulusal ve uluslararası düzeyde daha kolay anlaşılmasını ve tanınmasını sağlar, Ölçme ve değerlendirme süreçlerinin öğrenme çıktıları ile ilişkilendirilebilmesini ve bu sayade derslerin başarı ve etkinliğinin geliştirilebilmesine yardımcı olur.

UYÇ ÖĞRENCİLER için neden önemlidir? 08.04.2017 Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini bilinçli seçmelerine ve bunları başarı ile tamamladıklarında hangi yeterliklere (neleri bileceklerine, uygulayabileceklerine ve hangi sosyal ve iletişim yetkinliklerine) sahip olacaklarını önceden bilmelerine yardımcı olur, Öğrencilerin öğrenim programları dışındaki aktivitelerinde öğreneceklerinin anlaşılır olmasına yardım eder, Öğrenci hareketliliği için engelleri azaltır ve yaşam boyu öğrenimi teşvik eder, Eğitim-Öğretim düzeyleri arasında yatay ve dikey geçişleri anlaşılabilir hale getirir ve kolaylaştır, Yeterliklere giriş ve çıkış noktalarının belirlenmesi ile yeterliklerin kazanılmasında çeşitli alternatif yollar yaratarak yeterliklere ulaşımı ve sosyal katılımı geliştirir, Ara yeterlikler dahil bütün yükseköğretim yeterliklerinin ve kredi aralıklarının kapsamlı bir listesini sağlayarak öğrenenlere yardım ederler, onları destekler ve onlara yönelik bütün eğitim fırsatlarını açıklar.

UYÇ İŞVERENLER için neden önemlidir? 08.04.2017 İstihdam edecekleri öğrencilerin mezuniyetleri sonunda neleri bileceğini, bunları hangi ölçüde uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini anlamalarına yardım eder, Eğitim kademeleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların, ihtiyaçlara göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmalarına yardımcı olur, İlgili oldukları alanlarda eğitim-öğretim pragramlarının geliştirilmesine paydaş olarak katılmalarını ve beklentilerini aktarmalarını kolaylaştırır.

VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER Doktora 8. Düzey Yükseklisans 7. Düzey YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER Doktora 8. Düzey Yükseklisans 7. Düzey Lisans 6. Düzey Önlisans 5. Düzey DERECELER (DİPLOMALAR) Doktora Tıpta Uzmanlık Sanatta Yeterlilik Tezli Yüksek Lisans Tezsiz Yüksek Lisans Lisans (Fakülte Programları) (Yüksekokul ve Konservatuvar Prog.) Önlisans (Fakülte lisans prog. içerisinde) (MYO Programları)

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVELERİ ÖNLİSANS 1. Genel veya mesleki orta öğretimde kazanılan yeterlilikler üzerine kurulan ve orta öğretim düzeyi üzerindeki dersler ile uygulama araç ve gereçleri ile desteklenen bir alandaki bilgi ve becerilere sahip olmak ve o alandaki temel kavramları kavradığını göstermek. 2. Alanında tanımı iyi yapılmış problemlerin çözümü için gerekli olan verileri tanımlama, toplama ve kullanmayı etkin bir biçimde yapabilmek; pratik uygulamalarda gereken teorik bilgileri, el ve/veya düşünsel becerileri kullanabildiğini göstermek. 3. Alanı ile ilgili tasarımları ve uygulamaları çalışma arkadaşlarına, üstlerine ve hizmet verdiği kişi ve gruplara açık bir biçimde anlatabilmek ve takım çalışması yapabilmek. 4. Alanında bağımsız olarak öğrenmeyi ve öğrendiklerini uygulayabildiğini göstermek. (Referans:Sakarya Üniversitesi, Prof. Dr. Muzaffer ELMAS, Yükseköğretim Yeterlilikler Komisyonu,2007 )

ÖNLİSANS 5. Alanı ile ilgili çalışmalarda öngörülmeyen durumlarla ilgili sorunları belirleme ve çözüm arama yeteneğini kazandığını göstermek. 6. Sorumluluğu altında çalışanların performanslarını objektif olarak değerlendirmek ve denetlemek. 7. Alanında yeterli olacak düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmak (“European Language Portfolio Global Scale”, Level A2)‏. 8. Temel bilgisayar kullanımı bilgisi ile birlikte, mesleğinin gerektirdiği yazılım ve donanımı kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Basic Level)‏. 9. Alanı ile ilgili konularda, sosyal sorumluluk, etik değerler ve sosyal güvenlik hakları bilgisi ve bilincine sahip olmak. 10. Alanı ile ilgili konularda, iş güvenliği, işçi sağlığı ve çevre koruma bilgisi ve bilincine sahip olmak. (Referans:Sakarya Üniversitesi, Prof. Dr. Muzaffer ELMAS, Yükseköğretim Yeterlilikler Komisyonu,2007)

08.04.2017 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik LİSANS Ortaöğretimde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç –gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek. - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak. 20

08.04.2017 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS - Lisans yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek. -Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek. - Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilmek, öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, - En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek. 21

8 22 08.04.2017 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 8 DOKTORA - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak. -Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek. - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, - Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek , - Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek, - En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1). - Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, - Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek. 22

PROGRAMLARIN YETERLİKLERi ULUSAL YETERLİKLER Program Yeterliklerin Oluşturulması: Öncelikle, programın bulunduğu düzeye uygun yeterliklerin incelenmesi, Ulusal yeterlikler genel olarak yazılmıştır. Pek çok madde “alanında” gibi genel ifadelerle başlamaktadır. Programınıza ilişkin özelleştirme yapmak için “alanında” gibi kelimelerin değiştirilmesi. Örneğin; “alanında” kelimesi yerine “Makine Mühendisliğinde” gibi ifadenin kullanılması. 3) Güncellenen programın ulusal yeterlilikler haricinde, içermesi gereken yeterlik ve sektörel yeterlik var mı? Bunun değerlendirilmesi gerekir. İlave edilecek ise yeterliklere yeni madde numarası verilerek yazılması. 4) Yeterlik sayısı toplamda 8 - 15 arasında düşünülerek Program Yeterliklerin oluşturulması.

PROGRAM YETERLİLİKLERİ 08.04.2017 PROGRAM YETERLİLİKLERİ Türkiye Yükseköğretim Ulusal yeterlilikler Çerçevesi hazır ( Mayıs 2009). Sektörel yeterlilikler çalışmaları sürüyor. Program yeterliliklerimizi (çıktılarımızı) belirlemek veya güncellemek için ne yapabiliriz? Program çıktılarımızı, programı oluşturan modüllerin/derslerin çıktıları ile nasıl ilişkilendirebiliriz? Biz Bölümde (program) ne yapacağız?

PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) 08.04.2017 PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) Program Girdileri Program Çıktıları MEVCUT GİRDİLER Ulusal yeterlilikler Çerçevesi İç Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkleri Tuning Projesi (30 genel yetkinlik) SAĞLANABİLİR GİRDİLER Paydaş Görüşleri BELİRLENECEK ÇIKTILAR Programa (mesleğe) özgün çıktılar Genel (jenerik) çıktılar

Prof. Dr. Mehmet A. Kısakürek Ankara Üniversitesi, 2006 Tuning’de genel yeterlikler 3 ana bölümde toplanmıştır. Bunlar; Yardımcı yeterlikler Kişilerarası yeterlikler Sistematik yeterlikler Prof. Dr. Mehmet A. Kısakürek Ankara Üniversitesi, 2006

Yardımcı Yeterlikler (Instrumental Competences): Bilişsel yetenek: Bu yetenek özellikle fikirleri ve düşünceleri anlama ve üzerinde çalışabilme kapasitesi için gereklidir. Yöntemsel kapasite: Karar verme, problem çözme, organizasyon yapabilme becerisi için gereklidir. Teknolojik beceriler Dil becerileri Prof. Dr. Mehmet A. Kısakürek Ankara Üniversitesi, 2006

Kişilerarası Yeterlikler (Interpersonal Competences): Bireyin kendisini ifade edebilmesi ve topluluk içindeki davranışları ile ilişkilidir. Bu yeterlikler Tuning’de şu şekilde sıralanmıştır: Eleştirel bakabilme ve öze dönük eleştiri yapabilme yeteneği Grupla çalışma Kişiler arası iletişim becerisi Disiplinler arası bir grupla çalışabilme Diğer alanlardaki uzmanlarla iletişim kurabilme Çok kültürlülüğü ve farklılığı takdir etme Uluslararası çalışabilme Etik olma Prof. Dr. Mehmet A. Kısakürek Ankara Üniversitesi, 2006

Sistematik Yeterlikler (Systematic Competences): Bu beceriler tüm sistemi kapsayan becerilerdir. Bunlar Tuning’de şu şekilde sıralanmıştır. Bilgiyi uygulamaya koyabilme Araştırma becerileri Öğrenme becerisi Yeni durumlara uyum sağlayabilme becerisi Yeni fikirler üretebilme Liderlik Farklı kültürleri ve gelenekleri anlayabilme Kendi kendine çalışabilme Proje düzenleme ve yönetme Girişimci ruha sahip olma Kalite anlayışına sahip olma Başarma amacına sahip olma Prof. Dr. Mehmet A. Kısakürek Ankara Üniversitesi, 2006

için ölçülüp değerlendirilebilen) Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) 08.04.2017 Örnek Program: A Üniversitesi B Mühendisliği Bölümü Amaç: Bu bölümden mezun olanların sahip olması beklenen yeterliliklerin ulusal ve sektörel yeterlilikler doğrultusunda belirlenmesi (Kurum misyonuna ve akreditasyon ölçütlerine uygun, sürekli iyileştirme için ölçülüp değerlendirilebilen) Nasıl bir mezun? Hangi Yetkinlikler ve Beceriler (Competences and Skills) in kazandırılmış olması bekleniyor?

Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ 08.04.2017 Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) Program Eğitim Amaçlarının Belirlenmesi Dış Paydaş Görüşleri (Mezunlar, işverenler, Meslek Odası Temsilcileri, Danışma Kurulu) İç Paydaş Görüşleri (Öğretim Üye/Elemanları, Bölüm Personeli, Öğrenciler) Bölüm misyonu ve vizyonu (Üniversite misyonu ve vizyonu dikkate alınarak) Program Çıktılarının Belirlenmesi Girdiler Ulusal yeterlilikler Çerçevesi Sektörel yeterlilikler Eğitim Amaçları

Program Çıktıları Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) 08.04.2017 Program Çıktıları Programa Özgün Çıktılar Genel (Jenerik) Program Çıktıları Çıktı (Outcome): Yetkinlik ve beceri seti

PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ 08.04.2017 Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) Örnek: A Üniversitesi B Mühendisliği Bölümü Program Çıktıları PÇ1. Matematik, fen ve mühendislik bilgilerini B mühendisliği problemlerine uygulama becerisi PÇ2. B mühendisliği ve ilgili alanlarda mühendislik problemlerini tanımlama,modelleme ve çözme becerisi PÇ3. Tanımlanmış bir hedef doğrultusunda bir süreci çözümleme ve tasarlama becerisi PÇ4. Küresel ve toplumsal çerçevede özellikle sağlık, güvenlik ve çevre konularına etkilerinin göz önünde tutularak mühendislik çözümlerinin yapılması becerisi PÇ5. Verilerin çözümlenmesi, deney yapma ve tasarlama, sonuçları yorumlama becerisi

Biz bölümde ne yapacağız? PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES) 08.04.2017 Örnek: A Üniversitesi B Mühendisliği Bölümü Program Çıktıları PÇ6. Mühendislik uygulamaları için gerekli çağdaş teknikleri ve hesaplama araçlarını kullanabilme becerisi PÇ7. Disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapabilme becerisi PÇ8. Bağımsız davranma, inisiyatif kullanma ve yaratıcılık becerisi PÇ9. Yaşam boyu öğrenme davranışını kazanma PÇ10. Sözlü ve yazılı iletişim becerileri PÇ11. Mesleki ve etik sorumluluk anlayışı PÇ12. Ulusal ve uluslararası çağdaş sorunlar hakkında bilgi sahibi olması PÇ13. Kalite konularında bilgi sahibi olması

PROGRAM VE DERS ÇIKTILARI YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Program Hedefleri (Program Objectives) Ders 1 Hedefi Ders 2 Hedefi Ders 3 Hedefi Ders 4 Hedefi Ders 5 Hedefi Program Çıktıları (Program Outcomes, Learning Outcomes) (derslere özel çıktılar, genel çıktılar) Ders 1 Öğr. Çıktısı Ders 2 Öğr. Çıktısı Ders 3 Öğr. Çıktısı Ders 4 Öğr. Çıktısı Ders 5 Öğr. Çıktısı TANIMLAMA UYGULAMA DEĞERLENDİRME SÜREKLİ İYİLEŞTİRME VERİ TOPL. ANALİZ

ÖĞRETİM PROGRAMININ HAZIRLANMASI / GÖZDEN GEÇİRİLMESİ 08.04.2017 Biz bölümde ne yapacağız? ÖĞRETİM PROGRAMININ HAZIRLANMASI / GÖZDEN GEÇİRİLMESİ Program çıktılarını sağlayacak eğitim planının hazırlanması veya mevcut planın gözden geçirilerek yeniden şekillendirilmesi Derslerin 4 yıla (8 yarıyıla) yerleştirilmesi 30 AKTS (ECTS)/yarıyıl Dikkat: AKTS ulusal kredi değildir! Dayanak: Öğrenci iş yükü ‘dür.. 60 AKTS(ECTS)/yıl Lisans:Toplam 240 AKTS(ECTS) 4 yıl için

ÖĞRETİM PROGRAMININ (EĞİTİM PLANI) HAZIRLANMASI Biz bölümde ne yapacağız? ÖĞRETİM PROGRAMININ (EĞİTİM PLANI) HAZIRLANMASI 08.04.2017 Örnek: A Mühendisliği Bölümü Ders Programı 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Calculus I Engineering Mechanics Chemistry I Computer (Basic Skills in Computer) Orientation to Chem.Eng. Strategies in Problem Solving Atatürk İlk. ve İnkılap T. Türk Dili Calculus II Physics Chemistry II Computer Programming Chemistry Laboratory Technical Communication Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Türk Dili 1.Yıl 1. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 2. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 Numerical Analysis Fluid Mechanics Physical Chemistry Chemical Engineering Thermodynamics Materials Science Conceptual Design I Practical Training Differential Equations Chemical Process Calculations Organic Chemistry Molecular Transport Thermodynamic Engineering Graphics Practical Training 2.Yıl

Biz bölümde ne yapacağız? ÖĞRETİM PROGRAMININ (EĞİTİM PLANI) HAZIRLANMASI 08.04.2017 Örnek: B Mühendisliği Bölümü Ders Programı 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Transfer Processes II Transfer Processes III Chemical Engineering Thermodynamics Instrumental Analysis Operational Research Economics Practical Training Transfer Processes IV Chemical Engineering Economics Process Safety and Hazards Prevention Reaction Engineering Chemical Engineering Laboratory I Electrical Machinery Elective I Nontechnical Elective Practical Training 3.Yıl 2. Yarıyıl 1. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Diploma Project Chemical Engineering Design Process Control Organic Technology Elective IV Elective V Nontechnical Elective Diploma Project Chemical Engineering Design Chemical Engineering Laboratory III Organic Technology Modelling and Simulation Elective II Elective III Nontechnical Elective 4.Yıl

Her bir ders için yapılacak 08.04.2017 Her bir ders için yapılacak Dersin Amacı - Öğreten Dersin hedefleri - Öğreten Ders çıktıları (kazanımları) – Öğrenci Öğrenci iş yükü AKTS kredisi

DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI 08.04.2017 Ben dersimle ilgili ne yapacağım? DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI (Öğretenin ne anlattığına değil, öğrenenin ne kazandığına dayanan öğrenme) Program Çıktıları Ders A Ders B Ders C Ders D Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları

08.04.2017 ÖRNEK DERS Amaç ve Hedefler (Parantez içindeki sayılar dersin öğrenme çıktılarını göstermektedir) Öğrencilere kapsamlı bir akışkan bilgisini geniş bir bakış açısı ile kazandırmak(ÖÇ:1,3) Akışkanlar mekaniği konuları ile ilgili son teknolojik gelişmeleri öğrenmelerini sağlamak(ÖÇ:3) Öğrencilere denklik kavramını ve özel bir problemin çözümünde denklik kavramlarından hangisini ve/veya hangilerini (mekanik, momentum, kuvvet, kütle) seçmesi gerektiğine karar verebilme kriterlerini kazandırmak(ÖÇ:1,4,5) Borularda, boru ağlarında ve serbest akımda akım parametrelerinin (sürtünme kayıpları, enerji gereksinimi, akış hızı) bulunabilmesi için gerekli hesaplama tekniklerini öğrenmelerini sağlamak(ÖÇ:6). Öğrencilere bir süreç vererek borulama sistemi tasarımı yapma yeteneği kazandırmak(ÖÇ:2-8)

08.04.2017 ÖRNEK DERS Öğrenme Çıktıları: (Parantez içindeki sayılar program çıktılarını göstermektedir) Makro ölçekteki akışkanlar mekaniği ile moleküler dinamik arasında bir ilişki kurarak makro ölçekteki olayların temelini kavramayı başaracaklardır (PÇ:1,2,5,6) Tasarım projelerinde gerekli olan fiziksel özelliklere ait verileri formüle edebileceklerdir (PÇ:1-3) Teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan polimerler, biyolojik akışkanlar ve emulsiyonlar gibi yeni akışkanların reolojik özelliklerini öğreneceklerdir (PÇ:1,2,5,6) Genel denklik kavramında başlayarak süreçler için model denklikleri türetmeyi başaracaklardır (PÇ:1-3,5) Mikro ve makro ölçekte akışkan akımını öğreneceklerdir(PÇ:1,2) Analitik veya nümerik teknikler kullanarak akım problemlerini çözebileceklerdir(PÇ:1-3,5,6) Verilen bir sistem için uygun pompayı ve diğer akışkan nakli için gerekli olan cihazları seçebileceklerdir(PÇ:2,4) Verilen bir süreç için akım sistemini tasarlayabileceklerdir(PÇ:5,6,7,8,10)

Anket: Öğretim Üyeleri 08.04.2017 İŞ YÜKÜ TAHMİNİ Anket: Öğretim Üyeleri Dersinizde hangi program çıktılarını kazandırmayı düşünüyorsunuz? Dersinizin öğrenme çıktıları nelerdir? Dersinizde hangi öğrenim aktiviteleri mevcut? Öğrenme çıktılarını nasıl ölçüp değerlendiriyorsunuz? Bu öğrenme çıktılarını kazandırabilmek için tahmin edilen çalışma süresi nedir?

ÖRNEK DERS Örnek Ders A: Öğrenim Aktiviteleri: 08.04.2017 ÖRNEK DERS Örnek Ders A: Öğrenim Aktiviteleri: Ders anlatma, sınıfta problem çözdürme ve derste aktif katılımı ödüllendirme, haftalık ödev problemler vererek öğrencilerin yalnız başlarına veya grup halinde bu problemleri çözmeleri, akım sistemlerinin tasarımı ile ilgili rapor halinde sunulan bir adet dönem projesi, açık kitap arasınav(1) ve final sınavı Ölçme ve Değerlendirme: (Parantez içindeki sayılar ders öğrenim çıktılarını işaret etmektedir) Açık kitap yazılı sınavlar(bir arasınav ve final sınavı) (ÖÇ:1-7) Bir dönem projesi(ÖÇ:1-8) 4 quiz(ÖÇ:1-8) Tahmin Edilen Çalışma Süresi: 203 saat/yarıyıl

AKTS kredisi nasıl hesaplanır? ÖRNEK DERS 08.04.2017 AKTS kredisi nasıl hesaplanır? ÖRNEK DERS Öğrenme Çıktıları Öğrenim Aktivitesi Tahmin Edilen Süre (saat) Değerlendirme 1-6 Teorik ders 4*14=56 Derse Katılım Rehberli problem çözme Bireysel çalışma 1*14=14 2*14=28 Aktif Katılım Haftalık ödev problemlerinin çözülmesi Dersin asistanları ile tartışma, yazılı rapor teslimi 7, 8 Dönem Projesi 15 Ara Sınav Sınav için 3 Bireysel çalışma 18 Açık kitap, yazılı sınav Final Sınavı Bireysel çalışma 26 Quiz(4 adet) Sınav için 4 Bireysel çalışma 8 Kapalı kitap, yazılı sınav Toplam: 203

AKTS/ECTS KREDİLERİNİN BELİRLENMESİ 08.04.2017 AKTS/ECTS KREDİLERİNİN BELİRLENMESİ Örnek 2.Yıl, 2.Yarıyıl Ders Saat/hafta Tahmin Edilen İş Yükü (saat/yarıyıl) AKTS Kredisi A 2 105 4 B 160 6 C 155 D 3 120 5 E 203 7 F 55 Toplam 20 798 30

PROGRAM ÇIKTILARI ve DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI 08.04.2017 PROGRAM ÇIKTILARI ve DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI

PROGRAM ÇIKTILARI ve DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI 08.04.2017 PROGRAM ÇIKTILARI ve DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI

SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞME VE KALİTE KÜLTÜRÜ 08.04.2017 SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞME VE KALİTE KÜLTÜRÜ Öğrenci Anketleri AKTS DS Europass Öğrenme Çıktıları İş Yükü Tanınma Hareketlilik İstihdam Edilebilirlik İşveren Anketleri Mezun Anketleri

yeterlilikler ve Kalite Güvencesi İlişkisi 08.04.2017 yeterlilikler ve Kalite Güvencesi İlişkisi YETERLİLİKLER X meslek unvanını verecek öğretim programı için hangi bilgi, beceri ve yetkinlikler? KALİTE GÜVENCESİ Bu yeterlilikler nasıl saptanacaklar? Yükseköğretimin ilgili öğretim programında nasıl kazandırılacaklar? Ne kadar kazandırıldıkları nasıl ölçülecek? Nasıl sürekli iyileştirilecekler? Ulusal yeterlilikler Çerçevesinin Sektörel yeterlilikleri İç Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri

08.04.2017 TEŞEKKÜR EDERİM