KAZA Önceden planlanmamış, beklenmedik bir anda ortaya çıkan; yaralanmalar, can ve mal kayıplarına neden olan olaylara kaza denir. Gözle görülebilecek ve tanınabilecek yaralanma ve incinme ile sonuçlanan, önceden tahmin edilemeyen olaydır (WHO, 1957).

BAZI YANLIŞ İNANÇLARIMIZ Akan su pislik tutmaz Olacağı varsa olur Akacak kan damarda durmaz Allah öyle yazmışsa, ne yapsan faydası yok

GÖRÜNMEZ KAZA DEDİĞİN SENİN GÖREMEDİĞİNDİR.

Kazaların Oluş Yeri ve Nedenlerine Göre Sınıflandırılması Trafik kazaları, İş kazaları, Endüstriyel kazalar, Spor ve okul kazaları, Ev kazaları.

Kalp hastalıkları, kanser ve beyin kanamalarından sonra gelişmiş ülkelerdeki en önemli ölüm nedeni kazalardır. Kazalar 40 yaşına kadar her iki cinste de en önemli ölüm nedenidir; 1-4 yaş ölümlerinin % 40’ı 5-14 yaş ölümlerinin % 50’si 15-24 yaş ölümlerinin % 50’si kazalara bağlıdır.

Her iki dakikada bir trafik kazası olmaktadır DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 1999 Trafik kazaları; * Sağlığı bozan nedenler arasında 9., * 15-44 yaş arası sağlık sorunları ve “erken ölüm” nedenleri arasında ise 1. sıradadır. Her iki dakikada bir trafik kazası olmaktadır

Kaza Etkenleri İle Karşılaşan Risk Grupları Trafik Kazaları: Kentsel alanda yaşayanlar, 15-34 yaş arası kişiler. Ev Kazaları: Kadınlar, 4 yaş altı ve 65 yaş üstü kişiler. Zehirlenmeler: Kırsal alanda yaşayanlar. Boğulma ve Spor Yaralanmaları: Okul çağı çocukları.

ÖLÜM İSTATİSTİKLERİ 2001 TOPLAM 7 844 Motorlu Taşıt Kazaları  2 001 Diğer Taşıt Kazaları  53 Kaza Sonucu Zehirlenme  230 Kaza Sonucu Düşme  369 Yangınların Sebep Olduğu Kazalar  148 Kaza Sonucu Suda Boğulma  184 Ateşli Silah Mermilerinin Sebep Olduğu Kazalar  649 Bütün Diğer Kazalar  2 061 İntihar  2 149 TOPLAM 7 844

Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri 1998

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI 1999 Ambulans çıkışlarının; % 15.9’u trafik kazası, % 20.9’u diğer kazalar nedeniyledir. Görülen olguların % 25.1’i travma ön tanısı almıştır

2000 yılı toplam iş kazası ve meslek hastalığı maliyeti 4 katrilyondur SSK İSTATİSTİKLERİ 1999 78.000 iş kazası 1.025 meslek hastalığı sonucu 1.133 işçi yaşamını yitirmiş 3.407 işçi özürlü hale gelmiştir 2000 yılı toplam iş kazası ve meslek hastalığı maliyeti 4 katrilyondur

İş Kazası - Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada, - İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, - Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesiyle, - Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, - İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında.

İş Göremezlik Kişide bulunan sakatlığın, bireyin bedensel ya da düşünsel işlevlerini yeterli ve gereğince sürdürebilmesini engellediği durum.

İş Kazaları, Sürekli İşgörmezlik ve Ölüm Hızları İş Kazası Hızı S.İşgörmezlik Ölüm Hızı Yıllar (Yüz İşçide) (Yüzbin İşçide) (Yüzbin İşçide) 1978 8.8 139.3 53.3 1988 5.4 76.0 46.9 1998 1.6 69.3 22.5

İş Kazalarının Nedenlerine Göre Dağılımı - Kaza sebebi düşme (%12.2), - Makinaların sebep olduğu (%8.9), - Sıcak sıvı-buhar (%4.2), - Motorlu taşıt kazaları (%3.0), - Zehirlenme (%0.5), - Yanıcı madde ateş alması (%0.3), - Diğer kazalar ve bilinmeyenler (%70.9).

EV KAZALARI * Yanmalar ve haşlanmalar, * Düşmeler ve kırılmalar, * Şofben zehirlenmeleri, * Boğulmalar, * Elektrik çarpmaları, * Böcek sokma ve ısırmaları, * Zehirlenmeler, * Kesici ve delici alet yaralanmaları.

Ev Kazalarında Riskli Gruplar Kadınlar, Dört yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü yaşlılar.

Ev Kazalarının Oluş Yerleri Mutfak, Oturma odası, Yatak odası, Banyo.

Şofben Kazalarında Alınması Gereken Önlemler Şofbeni mutlaka iyi çeken bir bacaya bağlayın. Şofbeni havalandırmazsanız, kapalı ve 6 m3 den küçük hacimli mekanlarda kullanmayın. Banyoya bolca hava girişini sağlayın. Banyoyu içerden kilitlemeyin Koku hissettiğinizde şofbeni kullanmayın. Banyodan uzun süre çıkmayan kişiyi kontrol edin. Korsan tüp kullanmayın, tüpünüzü her zaman abonesi olduğunuz bayiden alın. Gaz kaçağını kibrit ve çakmakla kontrol etmeyin.

Çağdaş sağlık anlayışına göre kaza kontrol çalışmaları; Halk Sağlığı, Mühendislik, Davranış Bilimleri, Hukuk, Tıp, Şehir Planlama disiplinlerinin eşgüdümlü çalışmasını gerektirir

Kaza kontrol çalışmalarının en önemli öğesi KAZA OLASILIĞINI HAZIRLAYAN FAKTÖRLERİN SAPTANARAK YOK EDİLMESİDİR

Kaza Kontrol Çalışması Tehlike etkenini ortadan kaldırmak Tehlike oluşumunu azaltmak Etkenin kullanımını azaltmak Tehlikeli araçların üretimini kaldırmak, sınırlamak Teknik gelişimlerle yolları düzenlemek Araca uygun ehliyet vermek

Etkenle karşılaşmayı zorlaştırmak Etkenin yaygınlaşmasını sınırlamak Etkeni etkilenenin çevresinden ayırmak Etkenin etkisini azaltıcı önlemler almak Hız limitleri vb yasalar oluşturmak Toplu taşım araçları Otoyollar, yaya ve bisiklet yolları oluşturmak Fren sistemleri, hava yastığı gibi güvenlik önlemi geliştirmek

Etkenle karşılaşabilecek kişileri güçlendirmek Etkilenimi değerlendirmek Etkileneni kurtarmak Halkı bilinçlendirmek Kayıt tutmak, verileri değerlendirmek İlk yardım