ALIM VE MUHAFAZA DAİRE BAŞKANI FINDIK PİYASASI VE TMO Hikmet ÖZKAN TMO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALIM VE MUHAFAZA DAİRE BAŞKANI

Tarım İstatistikleri Nüfus 74.000.000 Yüzölçümü (km²) 783,562 Tarım arazisi (1000 ha) 41.223 Fındık ekiliş alanı (1000 ha) 550 GSMH (milyar €) 320.000 Tarımsal GSMH (milyar €) 29,491 Tarımın toplam istihdamdaki payı 28,4 %

2007 Üretim İstatistikleri Ürün Ekiliş Alanı (1000 ha) Üretim (1000 mt) (1000mt) Buğday 9,300 20,010 17,680 Arpa 3,600 9,550 7,420 Çavdar 130 271 260 Yulaf 110 210 200 Mısır 540 3,810 3,880 Çeltik 90 700 690 Fındık 550 661 499 Kaynak:TÜİK

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 1938 yılında Kamu İktisadi Teşekkülü olarak kurulmuştur. TMO, 08.06.1984 tarih ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi olarak tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerktir. TMO Yönetim Kurulu, hububat, çeltik, haşhaş ve fındık alım fiyatlarını tespit etmektedir.

TMO ANA STATÜSÜ Teşekkülün amaç ve faaliyet konuları TMO Ana Statüsünde aşağıdaki şekilde belirtilmiştir; Hububat fiyatlarının üreticiler yönünden normalin altına düşmesini ve tüketici halk aleyhine anormal derecede yükselmesini önlemek, Bu ürünlerin piyasasını düzenleyici tedbirler almak ve gerektiğinde Bakanlar Kurulunun Kararı ile hububat dışında diğer tarım ürünleri ile ilgili verilecek görevi yürütmek, Afyon ve Uyuşturucu Maddelere konulan devlet tekelini işletmek, bu ürünlerin alım ve satım işlemlerini gerçekleştirmek Gerekli stokları tutmak ve depolamak, Gerektiğinde Bakanlar Kurulu kararı ile ihtiyaç sahibi ülkelere gıda yardımında bulunmak

TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 1 ALKALOİD FABRİKASI İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI 30 ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ 1 ALKALOİD FABRİKASI İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ 118 AJANS TOPLAM 3500 PERSONEL ÇALIŞMAKTADIR 58 TESİSLİ EKİP

TMO’nun Depolama Kapasitesi Miktar (ton) Liman Siloları 640.000 İç Silolar 1,347,000 Yatay Depolar 1,668.000 MAYDÜ 885,000 TOPLAM 4,540.000

Müdahale Alımı Yapılan Ürünler Buğday Arpa Çavdar Yulaf Mısır Çeltik Haşhaş Fındık

TMO alımları (ton) 162.489 81.000 Fındık 5.668.415 2.466.771 238.266 Ürünler 2005/06 2006/07 2007/08 Makarnalık Buğday 472.804 232.790 19.659 Ekmeklik Buğday 3.698.499 1.223.781 102.287 Arpa 796.027 724.586 2.739 Çavdar 10.977 6.315 46 Yulaf 4.821 2.144 Mısır 660.985 - Çeltik 11.899 87.224 33.363 Fındık 162.489 81.000 Haşhaş Kapsülü 12.403 27.443 Toplam 5.668.415 2.466.771 238.266

DÜNYA FINDIK ÜRETİMİ (Ton) ÜLKELER 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007* TÜRKİYE 705.000 614.289 465.445 329.956 530.000 661.000 499.000 İTALYA 115.000 100.000 60.000 70.000 130.000 A.B.D. 40.000 15.000 34.000 30.000 25.000 31.000 İSPANYA 20.000 28.000 DİĞER ÜLKELER 45.000 DÜNYA 915.000 779.289 604.445 509.956 675.000 895.000 699.000 KAYNAK: FAS USDA GRAIN WORLD MARKETS AND TRADE * Tahmini veriler

TÜRKİYE FINDIK ÜRETİM ALANLARI SİVAS ANKARA BOLU KONYA ANTALYA MERSİN İSKENDERUN İSTANBUL ESKİŞEHİR MUĞLA İZMİR MANİSA AYDIN UŞAK KÜTAHYA BURSA TEKİRDAĞ KOCAELİ YALOVA DENİZLİ BURDUR ISPARTA KARMAN ÇANKIRI ZONGULDAK KASTAMONU SİNOP G.ANTEP MARDİN ŞIRNAK HAKKARİ VAN BİTLİS SİİRT ELAZIĞ BİNGÖL TUNCELİ K.MARAŞ KAYSERİ K.ŞEHİR NİĞDE SAMSUN ORDU GİRESUN ÇORUM AMASYA ERZİNCAN ERZURUM RİZE ARTVİN ARDAHAN KARS IĞDIR AĞRI MUŞ MALATYA AFYON AKSARAY A.YAMAN KİLİS ADANA GÜMÜŞHANE TRABZON BİLECİK BARTIN DÜZCE Balıkesir BAYBURT KIRKLARELİ YOZGAT Elbistan BATMAN D.BAKIR Ş.URFA A.PAZARI KARABÜK EDİRNE FINDIK ÜRETEN İLLER NEVŞEHİR

Kaynak; TÜGEM 2007 rakamları tahminidir.

2007 YILI EYLÜL VE EKİM AYLARIDIR

2007-2008 Üretim ve Stok Durumu TOPLAM 265.000 679.000 944.000 800.000   DEVİR ÜRETİM TOPLAM ARZ TÜKETİM KAPANIŞ STOKLARI TÜRKİYE 255.000 499.000 754.000 610.000 144.000 DİĞER 10.000 180.000 190.000 TOPLAM 265.000 679.000 944.000 800.000

TMO FINDIK STOKLARI (TON) MAHSUL YILI 2005 2006 2007 TOPLAM MİKTAR 43.000 196.000 81.000 320.000

TMO stoklarında, Dünya üretiminin % 40’ı, Toplam arzın % 34’ü, Toplam tüketimin % 40’ı kadar stok bulunmaktadır. TMO, satış politikalarını ve fiyatlarını belirlerken piyasa istikrarını göz önünde bulundurmaktadır.

Fındık Türkiye fındıkta net ihracatçı konumundadır. Dünya fındık üretiminin yaklaşık %75’ini Türkiye gerçekleştirmektedir. 100’ün üzerinde ülkeye fındık ihraç edilmektedir. İhracatının %85’i AB ülkelerinedir. AB ülkelerine ihracatın %80’i İtalya ve Almanya’ya gerçekleştirilmektedir. TMO, ilk defa 2006 yılında Bakanlar Kurulu Kararıyla fındık müdahale alımını gerçekleştirmiştir.

Fındığın Kullanım Alanları Fındık; Kavrulmuş, Beyazlatılmış, Kıyılmış, Dilinmiş, Un, Püre şeklinde Çikolata, Bisküvi, Şekerleme, Kahve aroması sanayinde tatlı, pasta ve dondurma yapımında kullanılmaktadır. Büyük oranda da çerez olarak tüketilmektedir.

Türkiye Fındık Sanayisi İşletme (Adet) Kapasite (ton / yıl) Üretim (ton) Kapasite Kullanım (%) İç fındık 143 1 562 714 211 165 14 Kavrulmuş fındık 33 107 798 31 748 29 Beyazlatılmış fındık 21 65 127 5 608 9 Dilinmiş fındık 11 6 249 864 Kıyılmış fındık 31 64 185 18 449 Fındık ezmesi 7 6 766 76 1 Fındık unu 56 677 6 686 12 Fındık püresi 20  40 827 17 014 42 Toplam 295 1 910 343 291 610 15

1938 yılından beri üreticilerden fındık alım yapan ve bir üretici birliği olan FİSKOBİRLİK’in finansman temininde yaşadığı olumsuzluklar nedeniyle Hükümet, 2007 yılında fındık alımı konusunda TMO’yu görevlendirmiştir. TMO, alımlarda depolarının kullanımı, finansman temini gibi konularda Fiskobirlik ile işbirliği yaparak 2006 ve 2007 yıllarında kendisine verilen görevi başarıyla yerine getirmiştir.

TMO’nun Avrupa Birliğine tam üyelik yolundaki uyum çalışmaları Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tüm tarımsal ürünlerin müdahale alımlarından ve ihracat geri ödemelerinden sorumlu AB benzeri bir “Ödeme Kurumu” olmayı amaçlamaktadır Bu nedenle TMO, alımların üretici birlikleri ile Kooperatifler aracılığıyla yapılmasını desteklemekte ve geliştirilmesi yönünde talebi bulunmaktadır. Bu bağlamda,TMO mevzuat ve idari yapılanma çalışmalarını sürdürmektedir.

Teşekkür ederiz… www.tmo.gov.tr