CAYNİZM Hindistan 3.5 Milyon İnanan sayısı Ahimsa inancından dolayı çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşmadıkları için ticarete yönelmişlerdir. Bu nedenle sayıları az ama Nüfûz sahibi etkili kimselerdir.

Tanrı Anlayışı Yaratıcı tanrı anlayışı yoktur. Var yok, yok ise var olamaz. Maddeden ayrılıp mokşaya (kurtuluş) eren, evrenin en son makamı Lokakaşa’ya ulaşan her ölümlü tanrıdır. 24 Tirthankara bizzat tanrıdır. Bu Cinalar en yüce tanrılardır. Hiçbir tanrı insana değer olarak erişemez. Çünkü insan nirvana yaşar. Tanrılar da insan kadar değerli olması için bir insan olarak samsaraya girerek reenkarnasyonla bir insan olmalı nirvana/mokşa’ya ulaşmalıdırlar.

Kurucusu Kurucusu yok. Varlığın ezeli ve ebedi olduğuna, dinin de ezeli olduğuna inanırlar. 24 Cina: TİRTHANKARALAR caynizim yolunu devam ettiren kişilerdir. Cinalar yenilik getirmez sadece canlandırırlar. 24. Cina: VARDHAMANA günümüz Caynizminin kurucusu kabul edilir. Lakabı MAHAVİRA (kahraman) olduğu için bu adla anılır. M.Ö. 599-527 yılları arasında Gezici Dervişler ekolünden bir Hindu. 72 yıl Magadha bölgesinde yaşıyor. Kşatriya (asker-yönetici) kastından geliyor. Sıfatları: Kevalin: Herşeyi bilen, Arhat: Yüce, Mahavira: Büyük Kahraman 30 yıl ruhi terbiye, riyazet, çile ve meditasyon hayatı

Kutsal Kitapları Her Cina öğretisini yazdırır. 24. Cina VARDHAMANA ise yazdımamış, 980 yıl sonra yazıya geçirilmiştir. Dil: Rişilerin dili olan ARŞA’dır. Tanrının dilinin bu dil olduğuna ve Sanskritçe’nin kökeni olduğuna inanırlar. 3 Bölüm 60 Kitaplık AGAMA (külliyat) 1-Purvalar: Evren, ruh, bâtın, astroloji 2-Angalar: 12 metinli. 12. kayıp. Toplu yaşam kuralları, yanlışlara cevaplar, dindarları ruhi ve ilmi terbiye 3- Angabahyalar: Uyulması gereken kurallar, törenler, ölüm

İnanç Yapısı Esas inanç Karmadan kurtulmak üzerine kuruludur. 3 İnanç Esası 1-Doğru İnanç (Samyagdarşana) 2-Doğru Bilgi (Saygcnâna) 3-Doğru Davranış (Samyagcârita) 5 Yemin 1-Var olan hiçbir canlıya zarar vermeme (ahimsa). 2-Yalan söylememe (satya) 3-Çalmama (asteya) 4-Kanaat, dünyayı terk (aprigraha) 5-İffetli bekar hayat (brahma-carya) Ahimsa: Yaralamama. Söz veya eylemle hiçbir can taşıayanı yaralamama. Karma:

İnanç Yapısı Ahimsa: Yaralamama. Söz veya eylemle hiçbir can taşıayanı yaralamama. Karma: Hinduizm ve Budizmden farklıdır. Ruhun maddeden kurtulamaması anlamındadır. Madde esaretinde köle olan ruh (CİVA) kurtulunca Mokşaya erer. Eremediğinde yine bir insan olarak reenkarnasyona tabi olur. Samsaradan kurtulmasıyla tanrı olur ve varlığın geleceği en mukaddes yer olan LOKAKAŞA’ya ulaşır. Kadınlar gök giysili olamaz çünkü, ancak erkek olarak reenkarnasyona uğrarlarsa olabilir. Bu bir tür aşağı nazardır.

İbadet Yapısı Keşişler ve diğerlerinin ibadetleri farklıdır. Keşişler sadece örnek hayat yaşarlarsa (temsil) ibadet etmiş olurlar. Yağmur mevsiminde kısa süreli tebliğleri vardır. Günlük 48 dk. İbadet ve oruçları vardır. Sabah banyosu 100’lük tespihle 5 büyüklere dua Cinalara övgü Tapınak ziyareti ve 3 iman esasını tefekkür (doğru inanç,bilgi, davranış) Tirthankaraların heykellerini safran ve sütle yıkayarak pirinç taktimi Safranla kaş arasına nokta koyma Pajjsana Bayramı: Ağustos ayında, yağmur mevsimi, yıllık muhasebe Hac: Tirthankaraların hatıralarını taşıyan mekanlara yapılır.

Mezhepleri M.Ö. 3.yy. Hindistan kıtlığında göç edenlerin tekrar dönmesiyle ikiye bölünürler. 1-Digambara (Gök Giyinenler): Elbise giymek dünyadan kopamamaktır. Dünyayı tamamen terk etmenin gerekliliğine, kadının kutulamayacağına ve cinselliğin engellenmesine inanırlar. 2- Svetambara (Beyaz Giyinenler): Beyaz elbise giymek yasaklanmamıştır. Daha az yasak vardır. Kadının da kurtuluşa erebileceğine ve evliliğe inanılır.