16-18 Mayıs 2013 VAN

Sunum Konuları Sigortalılık Halleri Üniversitelerde 4/c Kapsamında Sigortalı Sayılan Memurların ve Öğretim Elemanlarının Prime Esas Kazanç Unsurlarının Kapsamı ve Ortaya Çıkan Sorunlar İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazanç Unsurlarının Kapsamı ve Ortaya Çıkan Sorunlar Ek Gösterge –Emekli Keseneğine Esas Aylık İlişkisi İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti Geçici İşçilerin Zorunlu Olarak Emekliye Sevklerinin Gerektirdiği Mali İşlemler

4-a Kapsamında Sigortalı Hizmet akdi ile çalışanlar, Kamu kuruluşlarında geçici personel olarak çalışanlar, Sözleşmeli personelden memurlar gibi emeklilik hakkı tanınmamış olanlar, Ek ders görevi karşılığında çalıştırılanlar, İşçi sendika ve konfedarasyonu başkan ve yönetim kurulu üyeleri, Usta öğreticiler, Toplum yararına çalışma programından yararlananlar, Sanatçı ve yazarlar, Sigortalılık Halleri

4-b Kapsamında Sigortalı Muhtarlar, Kendi adına bağımsız çalışanlar, At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler,

Sigortalılık Halleri 4-c Kapsamında Sigortalı Kamu idarelerinde memur olarak çalışanlar, İlgili kanunlarında memurlar gibi emeklilik hakkı tanınmış diğer kamu görevlileri, Memur kadrolarına açıktan vekil atananlar, Başbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye başkanları, il daimi komisyonu üyeleri, Harp okulları ve polis akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda TSK ve EGM hesabına okuyanlar, Kamu görevlileri sendika ve konfedarasyonlarının başkan ve yönetim kurulu üyeleri,(aylıksız izinde bulunanlar)

Kanunların Hazırlanmasında Sözleşmeli Personelin Sigortalılık Statüsünün Belirlenmesine Esas Alınan Kriterler Yabancıların istihdamına izin verilen işlerde çalıştırılacaklar, Kısmi statüde çalıştırılacaklar, Belirli süreli projelerde veya süresi belirli işlerde çalıştırılacaklar, Geçici süreli olarak kurulan teşkilatlarda veya organizasyonlarda çalıştırılacaklar, 65 yaşını doldurmuş olmaları sebebiyle 4-c kapsamında sigortalılık ilişkisi kurulamayacaklar, İlgili kurumun teşkilat yapısından veya aynı kurumdaki mevcut sözleşmeli personele ilişkin genel uygulamadan kaynaklanan ihtiyaçlar, ile ilgili tasarılarda, sözleşmeli personelin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılması esas alınmaktadır. Diğer hallerde ise, genel olarak sözleşmeli personelin 4-c kapsamında sigortalı sayılması yönünde düzenleme yapılmaktadır.

Üniversitelerde 4/c Kapsamında Sigortalı Sayılan Memurların Prime Esas Kazancına Dahil Edilecek Ödeme Unsurları Üniversitelerdeki Devlet memurlarının sigorta primine esas kazanç toplamına dahil edilecek ödeme unsurlarını; Gösterge aylığı, Ek gösterge aylığı, Taban aylığı, Kıdem aylığı, 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesine göre ödenen tazminatlar (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği gibi kriterler gereğince asıl tazminatlara ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç), Makam tazminatı, temsil veya görev tazminatı. şeklinde sıralayabiliriz. Sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcısı olarak 4/c kapsamında sigortalı olan sözleşmeli personelin sigorta primlerinin tespitinde; en az ön lisans mezunu olanlar için tahsil ve dereceleri itibariyle emsali «Tekniker»lerin, diğerleri için ise «Teknisyen»lerin prime esas kazanç tutarları esas alınacaktır.

4/c Kapsamında Sigortalı Sayılan Öğretim Elemanlarının Prime Esas Kazancına Dahil Edilecek Ödeme Unsurları Öğretim elemanlarının sigorta primine esas kazanç toplamına dahil edilecek ödeme unsurlarını; Gösterge aylığı, Ek gösterge aylığı, Taban aylığı, Kıdem aylığı, Makam tazminatı, temsil veya görev tazminatı. Üniversite ödeneği, şeklinde sıralayabiliriz. Konservatuvarlardaki sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları için ise, emsali derece ve tahsildeki öğretim görevlilerine göre hesaplanan prime esas kazanç tutarı toplamı dikkate alınacaktır.

Memurlar ve Öğretim Elemanlarının Prime Esas Kazancına Dahil Edilmeyecek Ödeme Unsurlar ı 5510 sayılı Kanunda, 4/c kapsamındaki sigortalıların prime esas kazancına dahil edilecek ödeme unsurları tek tek sayılarak belirlenmiş ve sayılan ödeme unsurları dışında kalan ödeme unsurlarının prime esas kazanca dahil edilemeyeceği belirtilmiştir. Dolayısıyla, bu sigortalılara; ek ders ücreti, sınav ücreti, nöbet ücreti, ek ödeme, idari görev ödeneği, geliştirme tazminatı, jüri üyeliği ve raportör ücreti, mesai ücreti, seyyar görev tazminatı, arazi tazminatı, iş güçlüğü, iş riski ve temininde güçlük zammı, yabancı dil tazminatı gibi ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Ayrıca, bir kadro veya göreve vekalet sebebiyle artırımlı olarak ödenen zam ve tazminatlar ile ikinci görev ücretleri de prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dahil Olan Unsurlar Prime esas kazançların hesabına dahil edilecek ödeme unsurları, genel olarak; Hak edilen ücretler, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemeler, İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların toplamının, asgari ücretin %30’unu aşan kısmı, Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler, İdare veya yargı mercilerinin kararları gereğince yukarıda belirtilen kazançlar niteliğinde sigortalılara o ay içinde yapılan ödemeler, şeklinde sıralanabilir. Dolayısıyla, bu kapsamdaki personele, jüri üyeliği, raportörlük, ek ders gibi görevler sebebiyle yapılacak ödemelerin de sigorta primine esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir.

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dahil Edilmeyecek Ödeme Unsurları Ayni yardımlar, Doğum, ölüm ve evlenme yardımları, Yolluklar, seyyar görev tazminatı, keşif ücreti, Kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı, ihbar tazminatı, kasa tazminatı, işverenlerce sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların toplamının, asgari ücretin %30’unu geçmeyen kısmı, Yemek, aile ve çocuk zamlarının (sırasıyla asgari ücretin %6, %10 ve %2’si) belli bir tutarı,

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazançlarının Tespitinde Dönemselliğin Etkisi 5510 sayılı Kanunun; 80 inci maddesinin birinci fıkrasında, bazı ödeme unsurları için diğer kanunlarda prime esas kazanca tabi tutulmama yönünde yer alan hükümlerin dikkate alınmayacağı, 105 inci maddesinde ise, diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı, yönünde düzenlemeler yapılmıştır.

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazançlarının Tespitinde Dönemselliğin Etkisi 5510 sayılı Kanunun 4-a kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının tespitine ilişkin hükümlerinin 1/7/2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiği ve yukarıda belirtilen kısıtlamalar dikkate alındığında, prime esas kazançların tespitinde; Yasal dayanağını 1/7/2008 tarihinden önce yürürlüğe girmiş bir düzenlemeden alan ödemeler, Yasal dayanağını 1/7/2008 tarihinden sonra yürürlüğe girmiş bir düzenlemeden alan ödemeler, şeklinde bir ayrıma gidilmesi gerekmektedir.

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dönemsellik Etkisi Sebebiyle Dahil Edilmesi Gereken Ödeme Unsurlarına Örnekler Kamu kurumlarında çalışan işçilere 6772 sayılı Kanun çerçevesinde verilmekte olan ilave tediyeler, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 3 üncü maddesine göre verilmiş olan ek ödeme,

İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dönemsellik Etkisi Sebebiyle Dahil Edilmeyecek Ödeme Unsurlarına Örnekler Ek ödeme: 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca verilen ek ödemeler, Sağlık performans ek ödemesi: Sağlık Bakanlığında, 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesi uyarınca performansa dayalı olarak verilen ek ödemeler, Üniversite döner sermaye ek ödemesi: 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesi gereğince döner sermaye gelirlerinden verilen ek ödeme, Nöbet ücreti: 657 sayılı Kanunun ek 33 üncü maddesi kapsamında verilen nöbet ücreti, Toplu sözleşme primi: 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 4 üncü maddesi uyarınca sözleşmeli personele verilen toplu sözleşme primi (sendikaya aidat olarak ödenen tutarlar),

Sigortalılık Hallerinin Birleşmesi Sebebiyle İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dahil Edilmeyecek Ödeme Unsurlarına Örnekler Üç sigortalılık hallinin birleşmesi halinde 4-c kapsamındaki sigortalılık, 4-a ve b halinin birleşmesi halinde, sigortalının aksi yönde bir talebi bulunmadıkça 4-a kapsamında sigortalılık, ilişkisi kurulacaktır. Buna göre, sigortalılık ilişkisi olarak kabul edilmeyen çalışmalardan elde edilen gelirler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Bu gelirlere ilişkin örnekler; Ek ders ücreti,

Sigortalılık Hallerinin Birleşmesi Sebebiyle İşçi ve Sözleşmeli Personelin Prime Esas Kazancına Dahil Edilmeyecek Ödeme Unsurlarına Örnekler 4-b kapsamında sigortalılık ilişkisini koruyan kısmi zamanlı sözleşmeli personelin ücretleri, 4-b kapsamında sigortalılık ilişkisini koruyan işyeri hekimlerinin ücretleri, 4-b kapsamında sigortalılık ilişkisini koruyan jüri üyeleri ve raportörlere ödenen ücretler. Ayrıca, işçi veya sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken kamuya ait ortaklıklarda yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeliği gibi sigortalı olmayı gerektirmeyen görevleri yürütenlere ödenen huzur ücreti ve benzeri ödemeler de prime esas kazanca dahil edilmemektedir.

5510 sayılı Kanuna Göre Prime Esas Kazanç Kapsamına Girmekle Birlikte İlgili Mevzuatında Prim Yönünden İstisna Getirilmesinin Gerekçeleri Sözleşmeli personelin kadroya geçirilme uygulamaları sebebiyle kamu görevlileri arasında oluşacak eşitsizliklerin engellenmesi, Ödemeye esas kamu gelirinin elde edilmesinde eşit olarak katkı verenler arasında dengenin korunması, Sigorta primlerinin vergi matrahından indirilmesi sebebiyle, memurlar ile sözleşmeli personelin net ödeme tutarları arasında farklılık oluşmasının önlenmesi.

Ek Gösterge -Emekli Keseneğine Esas Aylık İlişkisi İştirakçilerin emeklilik keseneğine esas aylık tutarlarına; almakta oldukları ek gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpımı sonunda bulunacak tutar dahil edilmektedir. Ek gösterge üzerinden hesaplanan aylık tutarının emekli keseneğine esas aylık tutarına dahil edilmesinde ise; Sadece birinci dereceden ihdas edilmiş kadro unvanlarında bulunanlar için, kazanılmış hak aylığı veya emekli keseneğine esas aylık dercesine bakılmaksızın bulunulan kadro unvanı için tespit edilmiş olan ek gösterge rakamının,

Ek Gösterge -Emekli Keseneğine Esas Aylık İlişkisi Farklı derecelerden ihdas edilebilen kadrolarda görev yapanlar açısından, kazanılmış hak aylığı derece ve kademesine göre belirlenecek ek gösterge rakamının, Farklı derecelerden ihdas edilebilen kadrolarda görev yapanlardan, bulundukları kadro derecesine 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde atanmış olanlar açısından, atanmış oldukları dereceye ilişkin ek gösterge rakamının,

Ek Gösterge -Emekli Keseneğine Esas Aylık İlişkisi 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli yönetici kadrolarına atanmış olanların daha önce bulundukları kariyerleri ile ilgili sınıfı veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek gösterge rakamının, dikkate alınması gerekmektedir. Ayrıca, yararlanmakta olduğu ek gösterge rakamına göre daha düşük ek göstergeli bir göreve atananların emeklilik keseneklerinin hesaplanmasında, önceki kadrolarında en az altı ay süreyle görev yapmış olmaları kaydıyla yüksek ek gösterge üzerinden işlem yapılmaya devam olunacaktır. Ancak, aradaki ek gösterge farkından kaynaklanan kesenek ve kurum karşılığının tamamı personelin maaşından kesilecektir.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre; işveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene, iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti Geçici iş ilişkisi neticesinde, işçisini devreden işveren ile işçi arasındaki iş sözleşmesi sona ermediği gibi, geçici iş ilişkisi kurulan işveren de işçinin ücretinin ödenmesinden ve sosyal sigorta primlerinin zamanında yatırılmasından devreden işverenle birlikte müteselsilen sorumlu bulunmaktadır.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti Kamu kurumları tarafından bir kişiye işçi olarak ücret veya diğer mali haklarının ödenebilmesi için, ilgili kişinin bu kamu kurumu adına ihdas edilmiş işçi kadrolarından ya da aynı kurum adına vize edilmiş geçici iş pozisyonlarından birine atanarak kendisiyle iş sözleşmesi yapılmış olması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu sebeple, kamu kurumlarında çalışan işçilerin İş Kanununun 7 nci maddesi esas alınarak başka kamu kurumlarında geçici olarak görevlendirilmemesi ve müteselsil sorumluluk yoluyla bile olsa görevlendirildikleri kamu kurumları tarafından herhangi bir ödeme yapılmaması gerekmektedir.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti Ancak, tarihli ve 3046 sayılı Kanunda veya bazı kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunlarında bu konuda özel kanuni düzenlemeler yapılarak başka bir kamu kurumu veya kuruluşunda çalışmakta olan Devlet memurlarının yanı sıra sözleşmeli personel veya işçi statüsünde çalışmakta olanların da geçici olarak başka kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilmelerine izin verilmiştir.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti 6253 sayılı TBMM Başkanlığı İdari Teşkilatı Kanununun 30 uncu maddesinde, diğer kamu kurumlarında çalışan işçiler ile sözleşmeli personelin de Türkiye Büyük Millet Meclisinde geçici olarak görevlendirilebilmesi özel olarak hükme bağlanmıştır sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 36 ncı maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan işçilerin de Başbakanlıkta geçici olarak görevlendirilebilmesine izin veren bir düzenleme yapılmıştır sayılı Kanunda ise, bağlı ve ilgili kuruluşlarda çalışan işçiler dahil her türlü personelin, bakanlık merkez teşkilatında 6 ayı geçmemek üzere geçici olarak görevlendirilmesine imkan sağlanmıştır.

İşçilerin Başka Kamu Kurumlarında Geçici Olarak Görevlendirilmesi ve Fazla Çalışma Ücreti İstisnai olarak yapılan bu düzenlemeler çerçevesinde başka kamu kurum ve kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilen işçilere fazla çalışma yaptırılması halinde; fazla çalışma puantajlarının görevlendirildikleri kurumlar tarafından tutulması, ödenecek olan fazla çalışma ücretinin ise, o işçinin kadrosunun veya vizesinin bulunduğu Kurum bütçesinden karşılanması gerekmektedir. Asıl Kurumun bütçe ödeneklerinin yetersiz olduğu hallerde, geçici olarak görevlendirilen işçilere fazla çalışma yaptırılmaması yönünde Kurum tarafından geçici görevlendirmenin yapıldığı Kuruma yazılı olarak bildirimde bulunulması gerekmektedir.

Geçici İşçilerin Zorunlu Olarak Emekliye Sevklerinin Gerektirdiği Mali İşlemler 5620 sayılı Kanun kapsamında sürekli işçi kadrosuna veya sözleşmeli personel pozisyonuna geçmeyip, geçici işçi olarak çalışmaya devam edenlerin, emekliliğe hak kazandıkları tarihte, aynı Kanunun geçici 1 inci maddesi gereğince tüm yasal hakları ödenmek suretiyle iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi gerekmektedir. Geçici işçilerin iş sözleşmelerinin sona erme tarihi Kanunla düzenlenmiş olduğundan, bu işçilere ihbar tazminatı ödenmeyecektir. Ancak, bu işçilere hak kazandıkları kıdem tazminatı ödenecektir.