İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA ANABİLİM DALI ŞEHİRSEL TASARIM PROGRAMI TARİHSEL ÇEVRE KORUMA POLİTİKALARI Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy “BELÇİKA - AB İLE UYUMLU KORUMA POLİTİKALARI” 502011452 SİNAN PEHLİVANOĞLU

İÇERİK: I. GİRİŞ II. BELÇİKA’NIN POLİTİK YAPISI VE DİLBİLİMİ AÇISINDAN FARKLILIKLARIN ÖRGÜTLENMESİ 2.1. Dil Kanunları 2.2. Federal Belçika 2.3. Toplulukların Güçleri 2.4. Danışma hakkında çözümler ve kurallar

III. KÜLTÜREL FARKLILIKLAR AÇISINDAN KÜLTÜREL POLİTİKA YAKLAŞIMLARI 3.1. Fransız Toplumunun Genel Örgütlenmesi 3.2. Kültürlerdeki, Disiplinlerdeki, Sanat Dillerindeki Farklılıklar 3.3. Göçmen Toplumlardaki Farklılıklar 3.4. “Kültürel Antlaşma” veya Farklılaşmanın, İdeolojik ve Felsefi Çoğulculuğun Tanınması 3.5. Farklılıkla İlgili Projeler ve Örnekler IV. MİRASTA DEĞİŞEN PERSPEKTİFLER 4.1. Özel ve Halk İnisiyatifleri Arasında İşbirliği 4.2. Sürdürülebilir Gelişmeye Mirasın Katkısı 4.3. Kısa ve Orta Dönem Öncelikleri

V. KORUMADA TEMSİLCİLER 5.1. Yetkili Kuruluşlar 5.2. Bölgesel ve Yerel Yönetim 5.3. Girişimler 5.4. Profesyonel Üyelik Dernekleri 5.5. Şebekeler 5.6. Milli Eğitici Birimler VI. FİNANS POLİTİKALARI 6.1. Politikalar 6.2. Özel Fonlar ve Sponsorlar 6.3. Yardımlar

VII. BİLİNÇ VE KORUMA 7.1. Koruma Bilinci 7.2. Yasalar VIII. KULLANMA HAKKI VE YORUM 8.1. Mirasta Halk ve Kullanım Hakkı 8.2. Gençliğin Bilincini Arttırma 8.3. Turizm ve Teşvik Edici Aktiviteler IX. İSTATİSTİK VERİLER 9.1. Korunan Sitlerin sayısındaki Değişim 9.2. Mülkiyet Tipi 9.3. Turizm ve Miras X. GRANADA KONFERANSI İLE BELÇİKA KORUMA İLKELERİ

I. GİRİŞ 30.500 m2 lik bir alan üzerinde 10 milyonun üstünde nüfusu ile Belçika, Avrupa’nın nüfus yoğunluğu en fazla olan ülkelerinden biridir. Ülkede, kuzeybatıdan güneydoğuya kadar uzanarak ülkeyi kültürel açıdan ikiye bölen bir sınırdan bahsetmek mümkündür. Bu sınır, MS 1. yüzyılda Julius Ceasar’ın Gaul’daki zaferi ile ulaştığı sınırdır. Latin’ler bu sınırın güneyinde etkili olmayı denemişler, ancak sonra kuzeyde yer almışlardır.

Bu kültürel sınır, ülkede günümüzde de etkisini sürdürmektedir, sınırın kuzey kısmında Flaman nüfusu, güneyinde de Fransızca konuşan nüfus yer alır. Fleming toplumunun Hollanda kültürü ile bağlantıları vardır, ancak kendilerini farklı olarak kabul ederler. Walloon’lar ise Fransız kültürü ile bağlantıları olduğunu iddia etmekle birlikte, o kültürün içinde kendi özdeşliklerine de sahiptirler. Belçika, tarihi geçmişi ve birbiri arasında ilişkiler, bağlantılar olan, geçmişteki dönemlere göre ortaya çıkan politikalara sahip iki geniş kültür topluluğundan oluşur. Ülkede ayrıca 70.000 civarında Almanca konuşan bir toplum da vardır, bunlar Almanya sınırına yakın bölgede yer alırlar.

II. BELÇİKA’NIN POLİTİK YAPISI VE DİLBİLİM AÇISINDAN FARKLILIKLARIN ÖRGÜTLENMESİ 2.1. DİL KANUNLARI 20. yy ortalarında, 1960’lı yıllarda, üç dilin dağıldığı bölgeler için farklı dil sistemleri getirilmesi öngörülmüştür, bu sistemlerin ülkedeki bütün komünleri kapsaması düşünülmüştür. Komünün dil sistemi, kesin hale gelir ve sadece kamu alanları ve hukuk alanında değil, eğitim ve diğer halk aktivitelerinde de kullanılır. Bu yasanın özgün amacı, dil sınırları yaratma ve resmi dilin kullanımının komünün coğrafi konumuna göre olmasıdır.

2.2. FEDERAL BELÇİKA 1970’ten 1993’e kadar uzanan uzun bir periyoddaki birbirini izleyen geleneksel reformlardan sonra Belçika, bölge ve komün olarak tanımlanan iki ana fonksiyonun uzlaşımı üzerine kurulmuş bir federal devlet haline gelmiştir. Politik gücün üç geleneksel bölümü, (devlet, taşralar ve komünler) tamamen yeniden yapılandırılmıştır. Milli kısımda, devlet daha radikal bir reforma gitmiş, birimsel sistem ile örtülmüş güçlerin, birimlerin ve fonksiyonların idari bölünüşünü üç başlık altında toplamıştır:

Federal devlet: Parlemento ve hükümete dayanır, mali durum, vergiler, savunma, kamu düzeni gibi konularda gelişmiş güçleri vardır. Bu güçler diğerlerinde özerklik tarafından sınırlanmıştır. Topluluklar (Flamanca, Fransızca ve Almanca konuşan): Her birinin kendi yasası ve hükümet otoritesi vardır, bunlar halkın dillerine göre dağıldığı kültürel alanlardan sorumludurlar. Bölgeler: Bu bölgeler, Flaman Bölgesi, Walloon Bölgesi ve Brüksel Merkezi’nden oluşur. Herbirinin yasaması, hükümet otoritesi vardır ve her biri, kendi bölgelerindeki bölge planlama, doğal kaynaklar, çevre, enerji, ekonomi, iş bulma , ulaşım, kamu işleri ve yerel otoritelerin idari denetimi konularından sorumludur. Ayrıca, bölge planlama ve halk işleri konuları ile bağlantısı olması nedeni ile her bölge, bölgelerindeki tarihi-kültürel anıtlardan ve sitelerden, ayrıca arkeolojik kazılardan da sorumludur.

2.3. TOPLULUKLARIN GÜÇLERİ 2.3.1. Kültürel Olaylar Dilin korunması ve örneklenmesi Araştırmacıların eğitimlerine destek Güzel sanatlar Kültürel miras, müzeler ve bölgelerin sorumluluğunda olan anıtlar ve sitelerin hariç tutulduğu diğer kültürel kurumlar. Kütüphaneler ve benzeri hizmetler Radyo ve televizyon

Basın için destek Gençlik politikası Eğitim ve kültürel aktiviteleri devam ettirme Beden eğitimi, spor ve açık alan aktiviteleri Boş vakitleri değerlendirme aktiviteleri ve turizm Okul öncesi eğitim (kreş), okul eğitimi ve okul dışı eğitim Sanat eğitimi Entelektüel, ahlaki ve sosyal eğitim Sosyal ilerleme Mesleki eğitim (belli sınırlar içerisinde)

2.3.2. Eğitim Anaokulundan başlayarak, üniversiteye kadar uzanan, üniversite ve üniversite dışı yükseköğrenimi içeren tüm konular, toplulukların sorumluluğundadır. Federal otorite sadece zorunlu eğitimde kural koymada ve diploma verilmesi-onaylanmasında kendini gösterir. 2.3.3. İnsanların anadilleri ile uyuşması gereken konular Bu konular, halkın yaşayış biçimleri ve kamu servisleriyle ilişkileri ile bağlantılı olan konulardır. Bunların içeriği: Sağlık sigortası, ilaç alımı, bakım ve masraflar ile ilgili sağlık poliçesi soruları Ferdin çıkarları (aile, sosyal sigorta, yaşlı nüfus, gençliği koruma, sabıkalıları yeniden topluma kazandırma için sosyal yardım poliçeleri)

2.3.4. Dil kullanımı Topluluklar, dil kullanımının kamu servislerinde, eğitimde, iş-emek ilişkilerinde, hukuki konularda ve firmaların üretim yapmasındaki düzenlemelerde düzene sokulmasından sorumludur. 2.3.5. Uluslar arası ilişkiler Toplulukların, sorumlu oldukları alanlarda uluslar arası ilişkileri sağlayabilecek güçleri mevcuttur. Federal eyaletin de, bu toplulukların sorumlu olduğu alanları etkileyen bir uluslar arası anlaşmayı imzalamadan ve onamadan, bu topluluklara başvurması, görüşlerini alması gerekli tutulmuştur.

2.4. DANIŞMA HAKKINDA ÇÖZÜMLER VE KURALLAR Federal Eyalet, topluluklar ve bölgeler arasında güç dağılımı yapan bu bütün sistem, sorumlulukların sınırlarının belirli olmadığı birçok somut unsurun bulunduğu bir sistemdir. Ayrıca, bu otoritelerden birinin güçlerinin başka bir topluluk veya bölgedeki yasal düzenlemelere ve halka zarar verdiği durumlar-sorunlar da vardır. Anayasa ve onu tamamlayıcı kanunlar, bazı tartışma-çekişmeleri baştan engelleyici hükümler içerirler.

Bu bahsedilen çekişme konuları: Federe varlıklar arasında birlikte çalışma anlaşmaları Federal otoritenin alanda gelişmiş güçleri olup olmadığına bağlı olan danışma mekanizması Eyalet konseyi Federe varlıklar arasındaki güç uyuşmazlıklarını düzenleyen tasarısı olan sorun çözücü mahkeme Otoritelerin dağılımlarında kullandıkları dillerin bulunduğu kanunların kabulü gibi konularla ilgili şikayetleri çözmede gücü olan The Standing Comittee on Language Supervision (Dil Denetimi Komitesi)

III. KÜLTÜREL FARKLILIKLAR AÇISINDAN KÜLTÜREL POLİTİKA YAKLAŞIMLARI 3.1. FRANSIZ TOPLUMUNUN GENEL ÖRGÜTLENMESİ Belçika, kültürel politikaların Topluluklar (Communities) adındaki federal birimlerin sorumluluğunda olduğu federal bir yapıya sahiptir. Diğer Avrupa ülkelerinden farklı olarak, kültürden sorumlu bir devlet bakanı yoktur. Fransız Topluluğu’nun, kendi içindeki kültür, eğitim, gençlik, sağlık ve spor meselelerinden sorumlu bir bakanı vardır. Kültürel sorumluluklar, Kültür Genel Müdürlüğü tarafından tatbik edilir. Her ne kadar kültürel meseleler çoğunlukla Topluluklar tarafından gündeme alınsa da, taşra ve komünlerin de bu konularda sorumlulukları vardır.

Kültür Genel Müdürlüğü (The General Directorate Of Culture) beş departmandan oluşur: Performing Arts (Temsil Sanatları) Heritage and Plastic Arts (Miras ve Plastik Sanatlar) Books and Literature (Kitaplar ve Edebiyat) Youth and Continuing Education (Gençlik ve Devamlı Eğitim) Inspectorate (Müfettişlik)

3.2. KÜLTÜRLERDEKİ, DİSİPLİNLERDEKİ, SANAT DİLLERİNDEKİ FARKLILIKLAR Kültürel çeşitliliğin türleri, Fransız Topluluğu ifade edildiğinden itibaren bilinmeye başlamıştır ve Fransız Topluluğu tarafından desteklenmekte ve finanse edilmektedir. Bu, görkemli bir kültür politikası amacından çok, topluluğun gerçek kültürel konumunu ifade eder. Bu yüzden Kültür Genel Müdürlüğü’nün öngördüğü disiplinler, çalışan kesim, göçmenler ve marjinal grupların kültürel ve sanatçı profilleri ile bazen uyuşmazlıklar gösterir.

Belçika, İtalyanlar, İspanyollar, Yunanlılar, Faslılar, Türkler ve son zamanlarda Doğu Avrupa ve siyahi Afrika’dan birbirini izleyen istilalar görmüştür. Bu nedenle ülkede bu milliyetlerden çok göçmen bulunur ve Belçika bir göçmen ülkesi kimliği taşır. Ancak, bu toplumlara dayalı, tanınmış ve finanse edilen kültür politikaları yoktur, var olan politikalar bu gruplara yönlendirilmemiştir. Bu toplumlar da kendi kültürel dilekleri ve projelerini dile getirmektedirler. Kültürel, dilsel çeşitlilikleri ve disiplinleri yaratma ve tanıma, Fransız Topluluğu’nun kültürel politikalarındaki global amaçlardan biridir. Ancak kültürlerin kendini ifade edebilmesi için kaynak seferberliği gereklidir.

3.3. GÖÇMEN TOPLUMLARDAKİ FARKLILIKLAR MİLLİYETLER NÜFUS YABANCI İtalya 205.782 % 22,8 İspanya, Yunanistan, Portekiz 117.183 % 13,0 Diğer AB ülkeleri 239.081 % 26,5 AB üyesi ülkeler 562.046 % 62,2 Fas 132.831 % 14,7 Türkiye 73.818 % 8,2 Diğer AB üyesi olmayan ülkeler 134.425 % 14,9 AB üyesi olmayan ülkeler 341.074 % 37,8 Yabancılar 903.120 % 100,0 Belçikalılar 9.289.144 TOPLAM NÜFUS 10.192.264 Kaynak: INS

Bu topluluklar, büyüklük bakımından değişkendirler, ve ülkenin üç bölgesindeki varlıkları da değişme gösterir. Faslıların çoğu Brüksel’dedir; Türkler Flaman Bölgesi’nde yoğunlaşmayı tercih ederler, İtalyanlar da Wallonia Bölgesi’ni tercih ederler. AB üyesi ülke yabancıları Wallonia’da daha fazladır; 562.046 nüfusun 262.356’sını oluştururlar. Dünyanın öbür yerlerinden yabancılar ise en çok Brüksel’de yer alırlar, 341.074 nüfusun 139.912’sini oluştururlar. Bu göçmen toplulukları, dil, kültür ve din açısından farklıdır ancak strüktürel ve ekonomik durumları, yerleştikleri yer ve zamana göre belirginleşir.

3.4. “KÜLTÜREL ANTLAŞMA VEYA FARKLILAŞMANIN, İDEOLOJİK VE FELSEFİ ÇOĞUNLUĞUN TANINMASI Kültürel toplulukların sorumluluğunda olan kültürel farklılıkların yönetiminde, yeni anayasal sistem yürürlüğe girmeden önce 1973’te politik ve felsefi azınlıkları korumak için çıkan yasa önemlidir. Bu yasa, Belçika’da var olan kültürel toplumlar, daha büyük politik, sosyo-kültürel, ideolojilerini yansıtan gruplar tarafından teşvik edilmiştir. Bu kültürel antlaşmanın meyvesi olan yasanın altında, bütün politik partilerin arasında bütün halk otoritelerinin inanç ve görüşlere saygı duyan ve kültürel politikaları dile getiren ve idare eden kültürel meseleleri sağlama alması gerekli kılınmıştır.

3.5. FARKLILIKLA İLGİLİ PROJELER VE ÖRNEKLER Brüksel 2000 – Zinneke Geçit Töreni LaCairn Projesi Ceriac (Mekez Bölgenin kültürel faaliyet merkezi): Göçmen kadınlara okuma-yazma öğretmek asıl amacıdır. CBAI (Brüksel Kültür Faaliyet Merkezi): Çoklu kültürel bir ortamda, sosyal ve kültürel alanda geliştirici kişileri eğitme amaçlıdır. Cire (Mülteciler ve Yabancılar İçin Koordinasyon ve Başlangıç)

IV. MİRASTA DEĞİŞEN PERSPEKTİFLER 4.1. ÖZEL VE HALK İNİSİYATİFLERİ ARASINDA İŞBİRLİĞİ Brüksel Merkezi Bölgesi: Brüksel Konut ve Uzaysal Gelişim Merkezi’nin ardından gelen Brüksel Merkez Bölgesi Anıtlar ve Sitler Departmanı, genelde özel sektörle işbirliği yapar. Departman statüleri, bu organın gelir veya sponsor almasına izin vermemektedir, yapılacak bağışlar bölgenin genel hükümet gelirlerine gidecektir.

Flaman Bölgesi: Flaman Hükümeti, korumada birincil derecede etkili kurumdur. Özel inisiyatif, sadece Flaman Miras Vakfı’nda bulunur. Bu vakıf, kesinleşmemiş değerlerin halka açılmasında ve milli miras bilincinin arttırılmasında rol oynar. Yetkili bakan, 2000de başlayıp 2004’te bitecek yönetmeliklerde, yerel otoritelerin de bu beş yıl içinde korumada aktif rol almasını buyurmuştur. Bunun için belediyeler görevlendirilmiştir.

4.2. SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞMEYE MİRASIN KATKISI Brüksel Merkezi Bölgesi: Bu konuda, Anıtlar ve Sitler Departmanı politikalarında ilke açık ve bellidir. Anıtların ve sit bölgelerinin geliştirilmesi için hazırlanan kanunun amacına uygun kullanılmadığı belirtilerek bölgedeki bu problem vurgulanmıştır. 1999 da ise hükümet, korunacak binaların ihmali ve amaç dışı kullanılmasını önlemek için bir bildiri yayınlamış, ayrıca mirasın korunması ve bakımı için ödenek ayrılmasını salık vermiştir. Flaman Bölgesi: Beş senelik (2000-2004) politikalarda, anıtlar ve sitlerin korunmasından sorumlu bakan, kaynaştırılmış-bütünleştirilmiş bir koruma politikasının önemine değinmiştir. Bir açıdan bu politika, mirasın maddi ve manevi yönleri ile korunmasını amaçlar, öte yandan ise, Flaman Bölgesi’ndeki yüksek yaşam kalitesi ve çalışan çevrenin devamlı bir şeklide gelişmesini amaçlar.

4.3. KISA VE ORTA DÖNEM ÖNCELİKLERİ Brüksel Merkezi Bölgesi: Miras koruma ilgisi başladığından beri Belçika Merkez Bölgesi, hazırlanan öncelikli bir kanunla, bölgede yer alan sit alanları ve tarihi anıtların bir listesinin oluşturulmasını, sitler ve anıtların tek tek tanımlanmasını, her tarihi dönemdeki anıtların korunmasını buyurmuştur. Bu kanunla birlikte, Brüksel’in ilk şehir surları bulunup, korunmaya alınmıştır. Buna ek olarak bölge yönetimi, bu sitlerin ve anıtların tek tek tanıtıldığı listenin bir yayın olarak ortaya çıkarılmasını da istemiştir.

Bu deklarasyonda bunlarla beraber üç hedef daha vardır: Sitler ve anıtlar için sürdürülebilir bir koruma politikası geliştirmek Mirası yeniden geliştirmek için gerçekçi ve etkili yardım kaynakları geliştirmek. Arkeolojik mirasın korunmasını güçlendirmek.

Flaman Bölgesi: 2000-2004 politikalarında, sorumlu bakan, şu öncelikleri yerine getirir: Anıtlar ve Tarihi Binaların Korunması: Önleyici bir anıt politikası: Bu politikada, bölgedeki korunması gerekli anıtların korunmasında, yüksek maliyetli radikal restorasyonların engellenmesi söz konusudur, bu tür restorasyonları gerçekleştirmek için üst düzey bir koruma garantisi vermek gerekir. Envanterden, politik veriye geçiş Düzenli koruma için zamanlı koruma sistemi Orijinalliği korumak için bakım Uzman düzeyde restorasyonda gelir toplanması

Peyzaj Öğelerinin Korunması Kasaba ve köy yerleşim planlarında temel oluşturma - Peyzaj öğeleri Kasaba ve köy yerleşim planları arasında uyum sağlama Harekete geçen ve güdüsel politikalar Arkeolojik Mirasın Korunması: Düzenli idare için envanter Arkeolojik sit alanlarında güçlü bir yönetim

V. KORUMADA TEMSİLCİLER 5.1. YETKİLİ KURULUŞLAR Brüksel Merkezi Bölgesi: Bakan: Brüksel Merkez Bölgesi’nde, anıtlar ve sitlerin korunmasından sorumlu bir bakan bulunur ve bu bakan, hükümet tarafından bu konuda çıkan yasaları da denetler ve yönlendirir. Anıtlar ve Sitler Departmanı: Bu departman, bakanın yürütücü ve idareci koludur. Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu’na bağlı bir kurul olmasına karşın, bakanla inisiyatif konularını tartışabilen, serbest hareket edebilen bir kuruluştur.

Anıtlar ve Sitler Departmanı’nın Görevleri: Anıtlar, sit bölgeleri, doğal ve arkeolojik mirası değerlerine göre listeleyerek korumak. Korunacak ünitelere ilişkin faaliyetleri, düzgün yapıldığına dikkat ederek değerlendirmek ve konu ile ilgili ödenekleri ödemek.

Anıtlar ve Sitler İçin Kraliyet Ailesi Komisyonu: Bu kurum, milli bir dernek olarak 1835’te kurulmuştur. 1993’te bu kurulun statüsü Brüksel Merkez Bölgesi’ne geçmiştir ve bu kurum, mirası korumada en etkili organlardan biridir. Belçika’da her bölgenin bir komisyonu vardır. Bu komisyondaki uzmanlar, hükümet tarafından görevlendirilmiştir ve bu uzmanlar ayda iki kez, korunacak elemanlar ve koruma ile ilgili bütün konuları tartışmak, birbirlerine bu konularda fikirlerini iletmek için toplanırlar. Korunacak alanlar ve anıtlarda bir çalışma yapabilmek için, bu komisyonun izninin alınması gereklidir. Bu komisyon, ayrıca bölgedeki şehir plancılarına da, koruma hakkında öneriler vermekle yükümlüdür.

Kasaba Planlama Departmanı: Bu departman, Anıtlar ve Sitler Departmanı gibi, Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu’na bağlı bir departmandır. Bu departman, kasaba planlarını düzenlemekle yükümlüdür ve plan izni ödenekleri ile de ilgilenir. Konut Departmanı: Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu’na bağlı diğer bir departman olan bu kurum, yenileme ve cephe geliştirmek için ödenek sağlandıkça, binaları koruma görevini üstlenmiştir. Yenileme Departmanı: Bu kurum da, Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu’na bağlıdır. Korunmasına fazla gerek olmayan, konaklama ve yerel faaliyetler için kullanılan eski binaları yenilemek için kaynak bulmakla yükümlüdür.

Planlama Departmanı: Bu da, Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu’na bağlı bir kurumdur. Bölgesel Kalkınma Planı ve Bölgesel Arazi Kullanım Planları’nın yapılması- düzenlenmesi ile ilgili çalışmaları yapmakla yükümlüdür. Şehir planlarını çizerken, özel koruma alanlarını tanımlayarak, miras korumanın gereklerini yerine getirmeye çalışır. Korumada Görevli Personel: 2000 yılında Anıtlar ve Sitler Departmanı, 41 kişiden oluşuyordu. Bunların 9 tanesi sanat tarihçisi ve arkeolog, bir tanesi tarihçi, 4 tanesi mimar, 1 tanesi inşaat mühendisi, 1 tanesi hukuk uzmanı, 2 tanesi teknik ressam, 1 tanesi fotoğrafçı ve bir tanesi de PR uzmanıdır. Departmandaki diğer çalışanların, yönetimsel görevleri vardır. Bu görevlilere ek olarak 6 kişi de, Anıtlar ve Sitler İçin Kraliyet Ailesi Komisyonu için sekreterlik servisi işlerini yürütür.

Flaman Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Bölümü, anıtlar ve peyzaj öğelerini de göz önüne alarak koruma politikaları geliştirmekle yükümlüdür. Anıtlar ve Sitler Bölümü, Flaman Bölgesi Çevresi ve Altyapı Sistemleri dahilinde Kasaba ve Köy Yerleşme Planlaması, Konutlaşma-Anıtla ve Sitler Kurumu’nun bir parçasıdır. Flaman Bölgesi Arkeolojik Miras Enstütüsü ise arkeolojik sit alanlarından sorumludur. Anıtlar ve Sitler Bölümü’nün 114 çalışanı vardır. Flaman Bölgesi Arkeolojik Miras Enstütüsü’nde ise, 18 bilim adamı, 8 yönetici, 14 teknik asistan ve 14 işçiden oluşan ve tam gün çalışan 54 kişi vardır. Bu kadro, gönüllülerle de desteklenebilir.

5.2. BÖLGESEL VE YEREL YÖNETİM Brüksel Merkezi Bölgesi: Bölge, Ixielles, Saint-Gilles ve Uccle vb. komünlerin de bulunduğu 19 komün içerir. Bunlardan bazılarının güçleri, miras konuları ile doğrudan bağlantılıdır. Bunlar, gerekli gördükleri sitler ve binalar için yapısal korunma önerebilirler. Kanunlarla ilişkili planlarında, miras koruma ile ilgili, yapı düzenleri, cephe renkleri gibi ölçütleri düzenlerler. Günümüzde bu komünlerin yasada, planlamada 1932’den önce yapılmış binaların korunmasında, bir yasama komitesine danışması öngörülmüştür. Bu komiteler, halkın katılımını etkin kılan ve planlama projelerini savunan organlardır. Her komünün, hükümet tarafından konumu belirlenmiş bir komitesi vardır. (1992’den itibaren) Bu komiteler, yerel gelişme, yollar, konutlaşma ve mirasla ilgili sekizer üye uzmandan oluşur.

Flaman Bölgesi: Bu bölgede yer alan 5 taşra birimi, anıtlarla ilgili kendi politikalarını yürütürler ama hükümetin bu konulardaki politikalarına da bağlıdırlar. Bölgelerindeki restorasyon işlerinde, bölge hükümetinden belli bir pay alırlar. Şehirler ve belediyeler, yerel miras için karar alabilme yetkisine sahiptirler.

5.3. GİRİŞİMLER Brüksel Merkezi Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Departmanı statüleri, korunacak bina ve mimar, müteahhit ve zanaatçıları da kapsayan restorasyon uzmanları önerilmesine izin vermez, ancak Brüksel Merkezi Bölgesi’nde, restorasyon alanında çalışacak zanaatçı bulmak isteyen herkese bilgi verebilecek bir bilgi merkezi vardır. Bu merkez, Le Centre urbain Halles Saint Gery adında bir merkezdir. Flaman Bölgesi: Mimari mirasın korunması ve idaresi, tamamen hükümetin sorumluluğundadır. Bu mirasın idaresi, listelenmemiş-şüpheli yapıları halka açma, kültürel mirasın geliştirilmesi, Flaman Miras Vakfı’nın görevidir. Bu vakıf, hükümet ve özel sektör tarafından finans sağlanan bir kamu ve özel sektör işbirliği vakfıdır.

5.4. PROFESYONEL ÜYELİK DERNEKLERİ Brüksel Merkezi Bölgesi: Belçika’da miras koruma pazarı, her mimar, müteahhit, restoratör ve zanaatçıya açıktır. Sadece kamu görevlerinde, hükümet tarafından izin verilmiş zanaatçılar çalışabilir. Profesyonel üyelik dernekleri: APROA Confédération de la Construction Federation des Entrepreneurs généraux de la Construction Ordre des Architectes Icomos Wallonie-Bruxelles C/o Ministére de la Region

Flaman Bölgesi: Bu konuda Professional Association for Conservations/Restorers of Works of Art (BRK/APROA) önde gelir. Bu kurum 1991’de kurulmuştur. Görevleri: Kültürel miras için çalışmalara, korumaya, restorasyonlara katılmak Restoratörün resmi olarak tanınması için çalışmak Uzman eğitimini cesaretlendirmek ve desteklemek Bölünmüş çaba ve aktiviteleri birleştirmek Diplomali bir restoratör olmak veya 6 yıllık deneyimi olmak 1984 Kopenhag Kriterleri’ni, 1997 Pavia Dökümantasyonu’nu, ve 11993’teki ECCO Etik Kodu’nu incelemek

5.5. ŞEBEKELER Brüksel Merkezi Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Departmanı’nın şebekeler kurmakta önemli bir rolü vardır. Réseau Art Nouveau Network: İçinde Brüksel’in de olduğu, bünyesinde zengin bir Art Nouveau mirasına sahip Avrupa şehirleri arasında bağlantı kuran bir şebekedir. Art Nouveau eserlerini değiştirme, ortak çalışma için bu şehirler arasında işbirliği yapılması ve düzenlenmesi amacı ile kurulmuştur.

Information Network of the Organization of World Heritage Cities: Bu uluslararası ağ, bünyelerinde Unesco’nun Dünya Miras Listesi’ne eklenmiş kültürel mülkiyet bulunan şehirleri kapsar. Brüksel Merkezi Bölgesi’nde, bu şebeke ile bağlantı kurmakla sorumlu departman, Anıtlar ve Sitler Departmanı’dır. Archaelogia Madiaevalis Network: Bu şebeke, tarih öncesi arkeolojisi ile ilgili kişileri biraraya getiren ve Hollanda ile de uyumlu bir coğrafi alanı kapsayan bir kurumdur. Anıtla ve Sitler Departmanı, bu şebeke ile işbirliğini yürütür.

Flaman Bölgesi: Zaten önemli bir miktarda yer alan tarihi, arkeolojik ve yerel kurumların yanında, 1978’de Avrupa Miras Günü kutlamaları ile, yeni kurum- inisiyatifler ortaya çıkmıştır; bunun nedeni, anıt korumada yaratılan ve gittikçe artan çeşitliliklerdir. Bunun sonucunda, hem hükümet hem halk için bir iletişim platformu oluşturulmasına karar verilmiştir ve bu amaçla Flaman Bölgesi’nde 1993 yılında, Miras Dernekleri İçin Flaman Forumu (VCM), Hollanda’daki Milli Miras Forumu’ndan (NCM) sonra, kurulmuştur. Miras Dernekleri İçin Flaman Forumu, 18 miras organizasyonu tarafından kurulmuştur. 2000 yılında üye organizasyonlar, 300 organizasyonu veya 1200 kişiyi kapsar ve sayıları 130’dur.

5.6. MİLLİ EĞİTİCİ BİRİMLER Brüksel Merkezi Bölgesi: Belçika’da milli, bölgesel ve yerel hiçbir birimde, koruma-miras konularından sorumlu yetkili memur (mimar, sanat tarihçisi, arkeolog) yetiştirecek resmi birim yoktur. Ancak bazı kuruluşlar, bu konularda farklı türlerde eğitim verirler: Association ouvriére des Compagnons du Devoir du tour de France La Cambre National College of Visual Arts, Restoration Department Institut supériur d’Architecture de la Communauté française – La Cambre Option CRR Institute of Town Planning and Regeneration Free University of Brussels, Town-Planning Institute, special certificate in town planning)

Flaman Bölgesi: Flaman Bölgesi’nde koruma konusunda gelişmiş derecede eğitim veren iki eğitim kurumu vardır: Leuven Katolik Üniversitesi Antwerp’te yer alan, Kasaba ve Kırsal Planlama, Anıt Koruma, Teknoloji ve Ekonomi Halk Akademisi Bu eğitim kurumları, mimarlar, sanat tarihçileri, mühendisler ve bunlarla bağlantılı diplomaları olan kişiler için özel eğitim verirler. Antwerp Akademisi, koruma ve restorasyon konusunda tüm günler eğitim verir. Koruma alanında master yapıp alanları taşınabilir miras ve anıtların restorasyonu olan kişiler eğitilir.

VI. FİNANS POLİTİKALARI 6.1.1. Eyalet Brüksel Merkezi Bölgesi: Brüksel Merkezi Bölgesi’nde miras korunmasına eyalette ayrılan bütçe payı, diğerlerinin paylarından daha fazladır. Bu farkın nedeni, federal hükümetin, mirasın da içinde bulunduğu kendi işi için ödeme yapmasıdır. Ayrıca bazı çok önemli anıtlar için de (Palais de Justice) finansal kaynak arar.

Flaman Bölgesi: 2001 yılında Flaman Bölgesi Hükümeti’nin kültürel miras korunması için harcadığı para miktarı, 2.375.000 Belçika Frangı’dır. (58.874.712 Euro) Bu bütçenin %3,7’si arkeolojik mirasın korunmasına, %83’üne yakını, korunan değerlerin restorasyonuna, %5,4’ü koruyucu bakıma, %1’i de peyzaj değerlerinin korunmasına ayrılmıştır. Küçük bir miktar da, gemilerle ilgili mirasın korunmasına ayrılmıştır.

6.1.2. Bölgesel ve yerel hükümet Brüksel Merkezi Bölgesi: Bölge, komünler, sosyal refah merkezleri ve kilise binaları için finansal destek sağlayabilir. Bu destek, listelenmiş mülk sahibi olan yerel otoriteler tarafından iş için toplanan bağışlarla şekillenir. Ancak, bölgeden komünlere, kendi miras politikalarını bildikleri gibi izlemeleri için kesin bir yardım yapıldığını söylemek mümkün değildir. Her komin, kendi bütçesini sağlamak durumundadır ve bu durumda miras bütçesi olan komün sayısı azdır.

Flaman Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Bölümü, anıtların ve peyzaj öğelerinin korunması ile ilgilenen taşralar, şehirler ve belediyelerin elindeki bütçeler ile başedemez. Taşralar ve belediyeler, restorasyon tutarlarından belli bir pay ödemek durumunda bırakılmışlardır. 2001 yılında taşralar ve belediyelerin her biri, özel mülkiyeti olan binaların restorasyonu için 74.000.000 Belçika Frangı (1.834.432 Euro) , halkın kullandığı kamu anıtlarının restorasyonu için de 170.000.000 Belçika Frangı (4.214.189 Euro) , kiliseler ve diğer hizmet alanları için de 280.000.000 Belçika Frangı (6.941.019 Euro) ödemişlerdir.

6.2. ÖZEL FONLAR VE SPONSORLAR Brüksel Merkezi Bölgesi: Sponsorlukta en kesin deneyim, Galeries Saint-Hubert için önemli restorasyon programını içeren bir kitaptır. Bu, işbirliği için özel bir örnektir. Flaman Bölgesi: Bir hükümet kurumu olarak Anıtlar ve Sitler Bölümü, anıtlar ve peyzaj değerlerini korumak için özel sponsorların yaptığı harcamaları elinden çıkarmaz. Kullanıcılar, restorasyon yapınca kuruma belli bir pay ödemek durumundadırlar. Özel anıt bina sahipleri 2001 yılında restorasyon için 93 milyon Belçika Frangı (2.305.409 Euro) pay ödemişlerdir.

6.3. YARDIMLAR Brüksel Merkezi Bölgesi: Direkt yardım konusunda, Anıtlar ve Sitler Departmanı, gelen bağışlarla önemli bir rol oynar. Desteğin oranı, yapılan koruma işine göre değişir. Bölge, bakım işlerinde, masrafın %40’ını, restorasyonlarda ise %25’ini karşılar. Ancak bazı özel durumlarda bu oran yine %40’a çıkar. Ön hazırlık çalışmaları için de Bölge desteği, %25 oranındadır. Yardımlarda diğer bir tür de, korunacak yapı sahipleri için düzenlenen, 4 Mart 1993’teki yönetmelikle belirlenmiş vergi indirimi yardımıdır.

Flaman Bölgesi: Bölge hükümeti, korunan anıtların bakımı ve korunması için iki yardım türü belirlemiştir: Bakım yardımı Restorasyon yardımı Bakım yardımında hükümet, 600.000 Belçika Frangı’na kadar yapılan masrafların (14.873 Euro) %40’ını, 600.000-12.000 Belçika Frangı (14.873-29.747 Euro) arasında yapılan masrafların %25’ini karşılar, 12.000 Belçika Frangı’nın üstünde yapılan masraflarda yardım yapmaz. Restorasyon yardımında hükümet, özel mülk anıtların restorasyonunda %60-90 arasında ve kamuya ait miras binalarının restorasyonunda %40 yardım yapar. Ancak bu yardımlar, korunan sit alanı içinde yer alan yerleşme- kasabalardaki binalarda geçerli değildir.

VII. BİLİNÇ VE KORUMA 7.1. KORUMA BİLİNCİ 7.1.1. Yetkili Kuruluşlar Brüksel Merkezi Bölgesi: Yasalara göre koruma ve miras konusunda en yetkili kuruluş, 1970 yılında, ülke bir federal eyalet haline gelmeden önce kurulan ve anıt envanterini de içeren Anıtlar ve Sitler Departmanı’dır. Bu departman, bölge içindeki tarihi eserleri inceleyip kaydeden sanat tarihçileri ve arkeologlar grubundan oluşur. Bu departman ayrıca, bir özel koruma tipinden envanter almalarını rica ederek, kuruluşlarla anlaşmalar imzalayabilir.

Flaman Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Bölümü, kültürel miras koruma ve envanter oluşturma konusunda önemli bir yetkili kuruluştur. Her taşradaki kültürel mirası incelemek ve korumakla yükümlüdür. Ayrıca zengin bir ddoküman merkezi vardır. Anıtlar ve sitlerin korunmasının resmileşmesinden itibaren yetkililer bilim adamları, tarihçiler ve sanat tarihçiler için değerli bir bilgi kaynağı oluşturabilecek birçok kitap, plan, doküman, fotoğraf toplayıp biriktirmişlerdir. Bu kütüphaneler 20.000den fazla kitap ve 150 ulusal ve uluslararası dergi içerir.

7.1.2. Envanter Türleri Brüksel Merkezi Bölgesi: Anıt Envanteri: Bu envanter, Anıtlar ve Sitler Departmanı tarafından hazırlanmıştır. Anıt ve sitlerin bulunması ve listelenmesinde, Brüksel şehrinin merkezi tamamen incelenmiştir ama komünlerin bazılarında inceleme hala sürmektedir. Bu envanterin hazırlanmasındaki amaç, mirası tanımlayarak kaydedip, korumayı daha iyi ve etkili hale getirmektir.

Arkeoloji Atlası: Bu atlasın yapımı ve yayınlanması süreci 1992’de başlamıştır. 1996’ya kadar da, Anıtlar ve Sitler Departmanı’nın sorumluluğunda kalmıştır. Daha sonra bir komünün organizasyonluğunda, bölge içindeki bütün bilinen arkeolojik sitlerin kayıtlarını, analizlerini içerir. Haritalarda, koruma için stratejiler de bulunur. Haritalar, metin kısımları ile de desteklenmiştir.

Flaman Bölgesi: Arkeolojik Miras Envanteri: Yüzyıllar Boyunca Flanders Binaları, 1970’te başlayan arkeolojik miras envanterinin adıdır. Bu seri 44 bölümden oluşur ve 2002 yılı sonunda tamamlanacaktır. Bu envanterin özellikleri: Anıtlar, şehirler ve kasaba yerleşimlerinin korunması için bir araçtır. İncelenen alan için bir mimari rehberdir. Geniş bir bilim araştırması için bir başlangıç noktasıdır.

Organ Envanteri: Flanders Tarihi Organı (The Series Het historisch orgel in Vlaanderen), Flanders’teki her coğrafi birimin hükmündeki organların envanterinin adıdır. Bunun yanında, Antwerp Taşrası, Antwerp Bölgesi, Batı Flanders Taşrası, Bruges ve Ostend Bölgeleri envanterleri ortaya çıkmıştır. Peyzaj Envanteri: Flaman Bölgesi, henüz her bölge için bir peyzaj envanteri çıkaramamıştır, ancak Anıtlar ve Sitler Bölümü, bütün peyzaj öğrlerinin kısa dönemde harita haline getirilmesini kabul etmiştir. Bu harita fikri, hükümetin koruma politikaları ile uyuşmaktadır. Bu haritalar üç bölüm içerir: Bozulmamış peyzaj öğeleri envanteri Ayakta duran yapısal peyzaj öğeleri envanteri Çevre algısı ve kalitesi

7.2. YASALAR 7.2.1. Belirli koruma yasaları Brüksel Merkezi Bölgesi: Bölgede, belli bölgesel yapı mirası yasaları, 4 Mart1993’teki yönetmelikten beri mevcuttur ve bu yasalar, yapı mirası ile ilgili bütün koruma ilkelerini içerir. Anıtlar ve Sitler İçin Kraliyet Ailesi Komisyonu’nun, korunacak değer listesine katkıların, listelenmiş değerlerde çalışma izinlerinin ve yönetmeliğin kurallarına uyumun denetlenmesin, bu yasaların oluşmasında payı vardır. Flaman Bölgesi: Bölgede anıtların, peyzaj öğelerinin, kent ve kasaba sit alanlarının ve arkeolojik sitlerin korunmasında etkili yasalar vardır, bu dört kategorideki yasalar, korumada etkilidir.

7.2.2. Şehir planlama ve çevre yasaları Brüksel Merkezi Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Departmanı’nı içeren Konut ve Uzaysal Gelişme Kurulu, kasaba planlama yönetmeliklerinin uyumunu sağlamak ve plan izninin verilmesinden sorumludur. Bu kurul, miras konularında daha az rol oynayan başka kurullar da içerir. Uzaysal planlama ile ilgilenmeye başladığından beri yönetim, Bölgesel Kalkınma Planı ve Bölgesel Arazi Kullanım Planı için çalışmalar başlatmıştır. İki plan da bir dizi miras koruma önerisi içerir. Hükümet anlaşmasına göre bu planlar bölgede, şehirsel gelişmenin felsefi temellerini ve uzaysal planlamayı şekillendirirler. Flaman Bölgesi: Şehir planlama ve çevre yasaları, koruma açısından önem taşır.

7.2.3. Miras koruma konusunda etkiler ve uygulamalar Brüksel Merkezi Bölgesi: 4 Mart 1993’teki yönetmelikle belirlenen yapı mirası konusunda, tüm miras kategorilerinin taşıdıkları mimari değere göre korunabileceği belirtilmiştir. Yönetmelikte dört çeşit miras kategorisi belirlenmiştir: İzole edilmiş anıtlar: Göze çarpan-dikkat çekici yapılar ve binalar bu kategoriye girer. Bina grupları: Topoğrafik açıdan tanımlı olmaya uyumlu ve homojenlik veya alandaki yeri açısından göze çarpıcı özellik taşıyan kırsal veya şehirsel kesimden her yapı grubunu kapsayabilir. Sitler: İnsan eliyle yapılmış veya doğa tarafından oluşmuş, veya her iki faktörün de uyumlu olarak biraraya getirdiği doğal ve yapay alanlardır. Arkeolojik sitler: Bu tanım, arkeolojik değer içeren her coğrafi bölge, bina, bina grubu ve sit alanını kapsar.

Yönetmelik, koruma için iki aşama belirlemiştir: Koruma listesi: Bu koruma türü, resmi envanterden daha bağlayıcı ama aynı zamanda, daha esnektir. Listeleme: Bu tür, değerin bakım yönetiminden daha bağlayıcıdır ve korunması için daha etkilidir.

Flaman Bölgesi: Bölgede kategoriler şöyle tanımlanmıştır: Anıt: İnsan veya doğa tarafından gerçekleştirilen, sanatsal, bilimsel, tarihi, folklorik, endüstriyel, arkeolojik veya diğer sosyo-kültürel değerleri ile ilgi çeken, dekoratif elamanlar içerebilen taşınabilir değer olarak tanımlanır. Şehir veya Kasaba Sit Alanı: Bir veya bir grup anıtın ve/veya taşınmaz özelliklerin, onları çevreleyen bitki örtüsü, çit, su yolu, köprü, yol, kule gibi öğelerle birarada bulunduğu, sanatsal, bilimsel, tarihi, folklorik, endüstriyel, arkeolojik veya diğer sosyo-kültürel değerleri ile ilgi çeken alanlardır.

Peyzaj: Doğal öğeleri fazla olan, doğal güzellikler içeren, düşük yoğunluklu yapıların bulunduğu, yeşilin ağır bastığı alanlardır. Arkeolojik miras: Arkeolojik miras, arkeolojik anıtlar ve sitleri içerir, bunlar tarihi değerleri- özellikleri ile ilgi çeken, eski uygarlıklar-insan topluluklarının özelikleri ile bilgi veren alanlardır.

VIII. KULLANMA HAKKI VE YORUM 8.1. MİRASTA HALK VE KULLANIM HAKKI Brüksel Merkezi Bölgesi: Birçok listelenmiş bina, özel kullanıldığı için halka açık değildir. Sadece kamu anıtlarına halk kolay erişebilir. Ancak yıllık miras kutlamalarında birkaç özel bina, halka açılır, bunlar kutlama günü broşürlerinde de belirtilmiştir. Brüksel Turist Bürosu, şehirdeki anıtları-mirası gezdirmek-göstermek için turlar düzenler. Birkaç kurum da, rehberli ve organize kent mirası turu düzenlerler ve halka normalde kapalı olan birkaç özel, miras listesinde olan binayı da programlarına alırlar.

Les Amis de I’Unesco: Brüksel ve Walloon Bölgeleri’ndeki miras değerlerini gezdiren turlar düzenler. ARAU: Brüksel’de yaşam kalitesini korumak için faaliyet gösterir ve turlar düzenler. Arcadia Rue du Metal: Şeh,rde Art Nouveau ve Art Deco miras değerlerini de içeren kültürel turlar düzenler. Itinéaires Rue Hotel des Monnaies: Şehirde, tekne turları ve müzik te içeren kültürel turlar düzenler. La Fondarie Rue Ransfort: Endüstryel miras araştırma ve koruma, ve tur düzenleme ile ilgilenir.

Flaman Bölgesi: Koruma için en önemli etkinlik, Eylül ayının ikinci Pazar günü gerçekleşen Miras Günü’dür. Bu günde, normalde halka kapalı olan anıtlar, ücretsiz olarak halka açılır. Amaç, halkın korumaya bilincini arttırmaktır. Miras Günü, Avrupa Konseyi’nin inisiyatifi ile kutlanmaya başlanmıştır. Koruma ve korunan anıtlar hakkında bilgi sahibi olmak için ayrıca Flaman Mirası Anıt Envanteri ve Anıtlar ve Sitler Bölümü web sitesinden de faydalanılabilir.

8.2. GENÇLİĞİN BİLİNCİNİ ARTTIRMA Brüksel Merkezi Bölgesi: Anıtlar ve Sitler Departmanı’nda, koruma bilincinin artması, bilincin, kamunun daha iyi bir miras korumayı cesaretlendirdiği olarak ele alınması ile gerçekleşmiş ve bu, tasarılarda kendini göstermeye başlamıştır. 1994’ten itibaren, yılda bir kez düzenlenen miras günleri, ailece mirası keşfetmek ve koruma bilincini arttırmayı amaçlar. Flaman Bölgesi: Miras Günü, genç insanlar için birçok proje getirir. Miras Vakfı da bu projelerin gerçekleştirilmesinde katkı sağlar. Miras Günü’nden sonraki Pazartesi, bazı anıtlar ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine açıktır. Miras Vakfı, gençlerin ilkokul çağlarından itibaren koruma bilinci edinmesine çalışır; bunun için tarihi anıtları gezdirme etkinlikleri düzenlenerek tarihe ve korumaya ilgi duymaları sağlanır.

8.3. TURİZM VE TEŞVİK EDİCİ AKTİVİTELER Brüksel Merkezi Bölgesi: Brüksel Turizm Hizmetleri Bürosu, korunacak alanlara yönelik turizme çok önem verir. Bu sayede Brüksel, bir Art Nouveau merkezi haline gelmiştir. Bu kurum ayrıca, şehrin, korunacak yerler ili bilgiler de içeren planlarını da yayınlayıp satarlar. Bu haritalar, Art Nouveau eserlerini de içerir. Flaman Bölgesi: Her yıl Miras Günü düzenlenmesinde Flaman Bölgesi’ndeki turizmin de rolü büyüktür. Turistik anıtlar bu sayede çok ilgi çeker.

IX. İSTATİSTİK VERİLER 9.1. KORUNAN SİTLER SAYISINDAKİ DEĞİŞİM Brüksel Merkezi Bölgesi: Yıllara Göre Anıt ve Sit Dağılımı 1931-1989 1989-1995 1995-1999 1931-1999 ANIT 204 169 193 566 SİT 58 32 53 143 TOPLAM 262 201 246 709

Flaman Bölgesi: Korunacak yapıların belirlenmesi, 1931’de başlanmıştır Flaman Bölgesi: Korunacak yapıların belirlenmesi, 1931’de başlanmıştır. 1975 sonuna kadar 1540 yapı korumaya alınmıştır. 1975-81 arasında, 1976 kararnamesinin de etkisi ile bu sayı katlanarak 3112’ye çıkmıştır. Ancak 1982-1990 arasında bir düşüş yaşanmış, sadece 1289 yapı korumaya alınmıştır. 1991-1990 arası dönemde ise 2208 yapı korumaya alınmış ve toplam 6609 anıt şu an koruma altındadır. Yıllara Göre Koruma Altına Alınan Yapılar 1931-1975 1976-1981 1982-1990 1991-1999 TOPLAM 1540 1572 1289 2208 6609

9.2. MÜLKİYET TİPİ Brüksel Merkezi Bölgesi’nde bugüne kadar bu dalda bir yayın yoktur. Flaman Bölgesi: Yapılan bir araştırmaya göre korunacak değer özelliği taşıyan binaların %40’ında normal insanlar yaşamaktadır. %24’ü kazanç getirmeyen kuruluşlar veya diğer özel kuruluşlar tarafından ve %33’ü Eyalet tarafından kullanılmaktadır. (1998 verileri)

9.3. TURİZM VE MİRAS Brüksel Merkezi Bölgesi: Her yıl Miras Günü’ne katılım 150.000 civarındadır ve 1998’de bu sayı 170.000 olarak belirlenmiştir. Bu yıl ayrıca etkinlik broşürlerinden 75.000 adet satılmıştır, bu bir başarı olarak nitelendirilebilir. Art Nouveau’ya ilginin fazlalığı, Victor Horta Müzesi’nin yılda 50.000 kişi tarafından ziyaret edilmesi ile de açıklanabilir. Ayrıca 1999’daki değerlere göre, Brüksel’de geceleyen yabancı turist sayısı 4 milyona ulaşmıştır. Flaman Bölgesi: Bruges şehri, Unesco’nun Dünya Mirası (World Heritage) listesine eklenmiştir ve her yıl yaklaşık 3 milyon turist burayı ziyaret eder.

X. GRANADA KONFERANSI İLE BELÇİKA’DAKİ KORUMA İLKELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Granada Konferansı, 3 Ekim 1985’te imzalanmıştır ve Belçika, bu anlaşmanın tüm maddelerini kabul etmiştir, bütün bölgeler bu konferansın hükümlerine uyum göstermeye çalışırlar.

KAYNAKÇA: http://coe.int/T/E/Cultural co-operation/Culture/Cultural policies/Comperative Reviews/Reports/belgiumtrans.asp http://conservations.coe.int/treaty/en/Treaties http://www.erfgoed.net/sdx/belgiscerfgoed/formrapport.xsp