Temel Hentbol Öğretim Modeli HAZIRLAYAN PROF.DR. YAŞAR SEVİM

İÇİNDEKİLER GİRİŞ TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİNİN AŞAMALARI 6/8 Yaş Gurubu Öğretimi Mini Hentbola Giriş (8-10 Yaş Gurubu) Temel Hentbol Öğretimi I (10-12 Yaş Gurubu) Temel Hentbol Öğretimi II (12-14 Yaş Gurubu) Hentbol (14 Yaş ve Sonrası) TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİ ÇİZELGESİ OYUNCU SEÇİMİ KONDİSYON ANTRENMANLARI İÇİN BAZI ÖNERİLER

1.GİRİŞ

Bütün spor dallarında olduğu gibi Hentbolda da üst düzeyde istenilen başarıya ulaşmanın temelini, bilinçli ve amacına uygun düzenlenmiş altyapı yönelik eğitim ve öğretim çalışmalarının oluşturduğu tartışılmaz bir gerçektir.

Bu nedenle çocuğun Hentbol oynamaya yönelmesinin yolu; birbiri üzerine örülmüş ve basamaklamalı bir çok eğitim kademelerinden geçmek zorundadır.

Eğer çocukları Hentbol oyununa yönlendirmek istiyorsak, öncelikle büyüklere değil çocuklara özgü öğretim ve gelişim ilkeleri öncelikli olmalıdır. Çocuğa, hentbol oyunu için gerekli olan yalnızca saha, kale ve top gibi olanakları sunmak yeterli değildir.

Çocuklar için çok daha önemlisi onlara değişik deneyim alanları ve amacına uygun içerikler sunarak, coşku, sevinç ve eğlenceyle hentbol sporuna yönlendirmektir.

Çocukların hentbol eğitimi büyüklerin eğitiminde tamamen farklıdır Çocukların hentbol eğitimi büyüklerin eğitiminde tamamen farklıdır. Çocuklar için uygulanan öğretim ilkeleri yetişkinlerin antrenman uygulamalarının azaltılmış şekli olmamalıdır. Öncelikle sağlıklı bir spor yaşamı süreci içerisinde hentbol sporuna yapabilecek alt yapının oluşturulması ve çok yönlü gelişim çocuk ve gençlerin antrenmanlarında temel ilke olmalıdır.

Hentbola ve bu yaş gurubuna özgü biçimde iyi eğitilmiş öğretici ve antrenörlerin denetimindeki gelişim süreci geleceğin üst düzey hentbolcularını yetiştirmekte en önemli ön şart olacaktır.

Çocuk ve gençlerin Teknik-Taktik-Kondisyon eğitimi ve gelişimi Türk hentbol oyun anlayışının temel yapısı olması gereken hızlı, dinamik, pozisyona yönelik çok yönlülüğü ve yaratıcı oyun anlayışını içermelidir.

Bu çalışma en alt kademeden başlayarak “Temel Hentbol Öğretim Modeli” anlayışı ve çerçevesi içerisinde kız ve erkek çocuklarının gelişim dönemleri de dikkate alınarak Hentbola yönelme ve oynayabilme yolunu sunmaktadır.

Temel Hentbol Öğretimi Altyapıya yönelik “Temel Hentbol Öğretim Modeli” 5 aşamadan oluşmaktadır. 1 2 3 4 5 6/8 Yaşa Kadar Mini Hentbola Giriş (8-10 Yaş Grubu) Temel Hentbol Öğretimi I (10-12 Yaş Grubu) Temel Hentbol Öğretimi II (12-14 Yaş Grubu) Hentbol (14 ve Sonrası Yaş Grubu)

2.TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİNİN AŞAMALARI

Altyapıya özgü olarak hazırladığımız bu model çalışmanın öğretim içeriklerine geçmeden önce her aşamanın genel içeriği, ön şartları ve becerileri konusunda temel bazı bilgileri aktarmak istiyoruz.

6-8 YAŞ GRUBU Bu dönem çocukluğun altın çağıdır. Hareket bu dönemde ruhsal ve bedensel gelişim için en önemli ve en zorunlu bir unsurdur. Çocuk bu yaşta vücudunu ve çevresini keşfeder, nedenleri ve etkilerini öğrenir. Hareketlerle ve oyunla Hentbol için gerekli olan sevinç, coşku ve eğlenmeyi öğrenir.

İlk olarak ailesinin yanı sıra arkadaş çevresi içerisinde bir yer edinmeye başladığını hisseder. Bu yaşta bir oyun grubuna katılabilmek için sosyal öğrenim süreci olan kaybedebilmeyi, kendini anlamayı, anlaşılmayı, uyumu ve diğer şartların oluşması sağlanır.

Çocukların bu yaşlarında yürüme, koşma, sıçrama ve atma gibi etkinliklerle hareket dağarcığı ve açıları genişletilir. Hareket koordinasyonları oluşturulur. Ancak koordinatif yeteneklerin gelişimi sağlanırken hareket açısı ve zorluğu yüksek çalışmalar yaptırılmaz.

Hareketler dikkati dağıtacak şekilde uzun süreli uygulanmaz. Reaksiyon, denge ve ritim yeteneğini geliştiren ve oluşturan çalışmalar özellikle oyunlar bu dönemde ön planda olmalı, ancak çalışmalar oyun formu düzeninde uygulanmalıdır.

MİNİ HENTBOLA GİRİŞ 8-10 YAŞ GRUBU Bu dönem çocuk için Beceri (Koordinasyon) özelliğinin oluşturulduğu yaştır. Çocuk için oluşum dönemi sonrası olan stabilize safhası başlar ve beyin pratik olarak gelişimini tamamlar. Hentbol için geçerli olan yüksek düzeyde öğrenme ve verimliliğe hazır olma safhaları başlamıştır.

Spor ve performans için öngörülen istek ve coşku çocukta tam oluşur ve dikkatte dayanıklılığı (yaklaşık 15 dk.) gelişmeye başlar. Hentbol için gerekli olan teknik elementlerin temelini öğrenebilecek düzeye gelmeye başlar.

Çocuğa Hentbol oyununa özgü temel teknik çalışmalarla Hentbol oyunu sevdirilir, arzu ve isteği oluşturulur. Ancak bu dönemde sonuçtan çok; katılım ve takımın bir bireyi olması çocuk için en önemli ilke olmalıdır.

Kondisyona yönelik çalışmalar eğitsel oyun formu içerisinde kazandırılmalıdır. Yoğun dayanıklılık çalışmaları kesinlikle uygulanmaz. Kendi vücut ağırlığı ile oyun formundaki kuvvetlendirici çalışmalar, genel hareketlilik antrenmanı ve süratin düzeltilmesi ön planda yer almalıdır.

Koordinatif yeteneği geliştirici çalışmalar kondisyon çalışmalarına göre bu yaşta öncelik taşır. Reaksiyon yeteneğini geliştirici çalışmalar, statik ve dinamik denge çalışmalarının yanı sıra Hentbol topunun ön planda olduğu top tutma, pas, top sürme gibi temel teknik çalışmalara yer verilmelidir.

TEMEL HENTBOL ÖĞRETİMİ I 10-12 YAŞ GRUBU Bu dönem çocuklarda genellikle “en iyi öğrenim” ya da “beceri kazanım” yaşı olarak değerlendirilir. Bu yaş grubunda Hentbolun tüm temel teknik elementleri, geleceğin hentbolcularını eğitmek amacıyla yoğun bir biçimde öğretilebilir ve eğitilebilir. Hentbola olan ilgi, istek ve motivasyon artmış, en üst düzeye ulaşmıştır.

Çocukların bu gelişim döneminde üst düzey ülke hentbolunda simgeleşmiş olan sporcular en ince detaylarına kadar kopya ve taklit edilir ve örnek alınır. Verimliliğe ve performansa hazır olma durumu şimdi daha iyi olan dikkatte dayanıklılıkla desteklenir.

Bu yaş grubunda kız ve erkek çocukların gelişiminde ayrılıklar görülebilir. Hatta ilk yıllarda kız çocukları gelişim yönünden önde olabilir. Daha sonra normal yaş ve biyolojik yaş farkları belirginleşmeye başlar. Grup davranış biçimleri daha da olgunlaşır.

Hareket akışları bu yaş gurubunda tümüyle görüntülenir, kopyalanır ve hızlı biçimde net olarak öğrenilir. Hentbol oyununun tüm teknik elementleri bu dönemin çalışmalarında en önemli yeri alır. Amaç; Hentbol oyununun teknik elementlerinin basamaklamalı olarak gelişimini sağlamak olmalıdır.

Kondisyon olarak kuvvet gelişir Kondisyon olarak kuvvet gelişir. Özellikle kendi vücut ağırlığı ile yapılan çabuk kuvvet çalışmaları, topsuz ve topla reaksiyon, sürat, koordinatif çalışmalar ve hareketlilik bu dönemde ön planda yer alan çalışmalardır.

Özetle; motorik özelliklerin (kuvvet, sürat, dayanıklılık, hareketlilik, koordinasyon gibi) bu yaşta çok yönlü gelişimi uzun ve başarılı hentbol kariyeri için önemli ön şartlardan birisidir. Ancak antrenör için de en büyük tehlike hızlı ve çabuk olarak teknik gelişimi çocuklarda sağlayıp, çok erken yoğun özel eğitime yani branşlaşmaya yönelinmesidir. (Erken özelleşme)

TEMEL HENTBOL ÖĞRETİMİ II 12-14 YAŞ GRUBU Bu dönem I. Temel Hentbol Öğretiminin üzerine örülmüş çalışmaların yapıldığı yaş grubudur… Hentbol oyununun atraktif, dinamik görsel yapısı ve tekniği bu grup için hedef çalışmalardır… Daha zor ve kombine teknik elementler bu grupta pekiştirilir ve geliştirilir. Genel ve hentbola özgü antrenman içerikleri ile çocuğun oyun anlayışı geliştirilmeye çalışılır

Çok fazla pozisyona özgü teknik ve taktik çalışmalardan kaçınılır. Hücumda bireysel, pozisyon değiştirme ve gurup taktik anlayışları uygulamaya yansıtılır. Savunma çalışmalarının ağırlık noktasının adama yönelik 3:3, 5:1 ve 3:2:1 savunmalar alır.

(Minik ya da küçükler maçları – okul ve kulüp düzeyinde) Çocuğun kendi vücut ağırlığı ile yaptığı topsuz, top ve teknik bağlantılı kuvvet, sürat, dayanıklılık (özellikle topla), hareketlilik ve koordinasyon çalışmaları kondisyon antrenmanlarının temelini oluşturur. Bu dönem Hentbol maçlarının gündeme getirildiği yaş grubudur. (Minik ya da küçükler maçları – okul ve kulüp düzeyinde)

HENTBOL 14 YAŞ VE SONRASI Bu dönem ülkemizde çocukların okul müsabakalarına katıldığı ve kulüplerin yıldız takımları kategorilerinde oynadığı yaşlardır. Yaş grubuna uygun olarak; Teknik, taktik, kondisyonel, teorik, sosyal ve zihinsel çalışmaların yoğun ve basamaklamalı olarak antrenman düzeni içerisinde başladığı performansa yönelik yaştır.

Temel eğitimden gelişim eğitim devresine geçiş olan bu dönemde pozisyona yönelik hentbol eğitimi başlar. Ancak tek yönlülükten kaçınılmalıdır. Amacına yönelik olarak oyun anlayışı geliştirilir, hücum ve savunmadaki gurup taktik elementleri pekiştirilir. Bir kanat oyuncusu oyun içinde belli sürelerde kanat ve oyun kurucu oynayabilecek şekilde de antrenmanlarda eğitilmelidir .

Daha çok baskılı savunma 3:2:1, 4:2 oynatılarak çocuk ve gençlerin bireysel özellikleri oyun içinde geliştirilmeli ve yaratıcılığı öne çıkarılmalıdır. Tek topa ve 2-3’lü guruplardaki hızlı hücum çalışmaları bu dönemin başlangıcında yapılmalıdır. Teknik, taktik ve kondisyon antrenmanları amacına, içeriğine ve yaşlara göre uygun metotlarla uygulanır ve geleceğin üst düzey hentbolcularının yetiştirilmesi hedeflenir.

3.TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİ ÇİZELGESİ

TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİ ÇİZELGESİ Aşama Yaş Amaç Müsabaka İçerik ve Alıştırma 1 6-8 yaşa kadar *Topa alışma ve yatkınlığın sağlanması*Genel ve çok yönlü bedensel gelişim. HAYIR Topa alışma Hareket koordinasyonu ve denge Topla eğitsel oyunlar *Tutma *Atma *Yuvarlama *Top Tutma Oyunları vb.

2 Aşama Yaş Amaç Müsabaka İçerik ve Alıştırma Spor Şenliğine EVET 8-10 Mini Hentbola Giriş HAYIR Spor Şenliğine EVET Maç 1.Motivasyon Saha ve oyuncu arasındaki psikolojik uyumun sağlanması 2.Oyun deneyimi Kazanma Sosyal Deneyim Kazanma 3.Spor Şenlikleri ile Temel Motorik ve Teknik elementler (Özellikle koordinasyon+ Hareketlilik)

Temel Hentbol Öğretimi Aşama Yaş Amaç Müsabaka İçerik ve Alıştırma 3 10-12 Temel Hentbol Öğretimi I EVET 1.Yetişkinantrenmanı Yapılmayacak 2.Temel teknik ve temel taktik anlayışın oluşumu 3.Temel motorik özelliklerin gelişimi 4.Dinamik Hentbol adam adama ve 3:3 savunma) 5.Hızlı hücum tek Pasa ve serbest) 6Çok yönlü sürat, dayanıklılık ve kendi vücut ağırlığı İle kuvvet gelişimi

Temel Hentbol Öğretimi II Aşama Yaş Amaç Müsabaka İçerik ve Alıştırma 4 12-14 Temel Hentbol Öğretimi II EVET 1.Diğer aşamadaki Çalışmaların 2.İçeriğinin geliştirilip, olgunlaştırılması

5 EVET Aşama Yaş Amaç Müsabaka İçerik ve Alıştırma 14 Yaş Sonrası Hentbol EVET 1.Üst düzey hentbol Eğitim ve öğretimine Yönelik basamaklamalı Antrenman ve maçlar. 2Hentbola özgü antrenman bilimi

4.TEMEL HENTBOL ÖĞRETİM MODELİ BASAMAK TABLOSU

Hentbol Gelişimi ve Üst Düzey Antrenmanı V.Aşama 14-16 Yaş 16-18 Performans Aşamaları Hentbol Gelişimi ve Üst Düzey Antrenmanı V.Aşama 14-16 Yaş 16-18 18 ve Sonrası Temel Hentbol Öğretimi 2 IV.Aşama 12-14 Temel Hentbol Öğretimi I III.Aşama I.Aşama II.Aşama 10-12 Yaş Boş Zaman Sporu Olarak Hentbol 7-8 Yaşa kadar 8-10 Yaş Mini Hentbola Giriş 8 10 12 14 16 18 Yaş

5.OYUNCU SEÇİMİ

Hentbolde üst düzey sportif verimliliğe ve başarıya ulaşmak için; yetenekli çocuk ve gençlerin zamanında ve doğru seçilerek, uzun süreli, planlı ve programlı bir çalışmaya girmeleri zorunludur.

Bu nedenle yetenekli Hentbolcu çocuklarımızın seçiminde kullanılabilecek bazı pratik temel kriterleri burada siz değerli antrenör ve öğreticilerimize sunmak istiyoruz. Oyuncu seçimi için Hentbolda aşağıdaki bazı seçim kriterlerini, buna bağlı norm değerlerini göz önüne alabiliriz. Bu seçim kriterlerinde yaş gruplarına ve yerel şartlara göre değişiklikler yapılabilir.

BEDENSEL ÖZELLİKLER Boy Kilo Vücut Yapısı vb.

KONDİSYONEL ÖZELLİKLER Sıçrama Kuvveti Durarak uzun atlama testi (yatay sıçrama) Dikey sıçrama testi Sürat 20 m. Sprint testi 30 m. Sprint testi Süratte devamlılık 5x30 m. Sürat testi Mekik testi

Esneklik Kol kuvveti Reaksiyon testi Otur-uzan (sit-reach) testi Diğer Sağlık topunu çift ya da tek el fırlatma testi (2 ya da 3 kg) Reaksiyon testi Yukarıdaki kondisyon alan testleri her antrenörün salonda istenilen zamanda uygulayabileceği ve pratik olması nedeniyle örnek olarak seçilmiştir. Bu testler laboratuar ve diğer testler ile desteklenebilir. (El ve Bacak dinamometresi ve vital kapasiteyi ölçen direkt testler gibi)

Taktik Anlayışı Belirleyen Testler Teknik Pas testleri Top sürme testleri Kale atışı testleri Pas-top sürme-şut kombinasyonu testleri gibi Taktik Anlayışı Belirleyen Testler 2:2+1 Oyun 3:3+1 Oyun gibi Psikolojik Test Bataryaları

6.KONDİSYON ANTRENMANI İÇİN BAZI ÖNERİLER

10-12 Yaş Grubu 10-12 yaş gurubuna eğitimine başlanan teknikler esnasında aktif olan kas guruplarına yönelik kendi vücut ağırlığı ve eşli yapılacak kuvvet çalışmaları, sürat tekniğinin öğretimi ve geliştirici çalışmalar, hareketlilik, denge ve koordinasyon geliştirmeye yönelik çalışmalar

12-14 Yaş Grubu 12-14 yaş gurubunda kuvvet eğitiminde eşli ve küçük ağırlıklarla (sağlık topu, dambıl vb.) yapılan alıştırmalar, sürat çalışmaları (değişik pozisyonlarda çıkışlar, yön ve hız değiştirmeler vb.) hareketlilik ve koordinasyon çalışmaları

14 Yaş Sonrası 14 yaş sonrası gurubunun son evresinde basamaklamalı olarak büyük ağırlıklar ile tanışma (yüklenme yüzdesi düşük olacak biçimde), dayanıklılık çalışmaları (uzun mesafeli koşular, yaygın interval çalışmaları vb.), süratte devamlılık çalışmaları, hareketlilik, denge ve koordinasyon çalışmaları yaptırılmalıdır.

Temel ilkelerini belirlediğimiz çalışmaların ışığı altında her yaş grubunun amacına uygun antrenman planlaması yapılmalıdır. Özellikle çocuk ve gençlerde yapılacak kuvvet antrenmanlarını uygularken dikkat edilecek bazı noktaları şöyle sıralayabiliriz.

6 Yaş ve Daha Küçük yapılmalıdır. 6 Yaş ve Daha Küçük yaş grubuna, Taklit ve ağırlıksız kuvvet Çalışmaları ,çok az tekrar,eşli çalışmalar genellikle oyun ve yarışma biçiminde çalışmalar yapılmalıdır.

8-10 Yaş 8-10 Yaş grubuna , Basit kuvvet alıştırmaları Tekrar sayısı basamaklamalı artar Daha çok teknikle bağlantılı kuvvet çalışmaları Eğitsel oyun anlayışında çalışmalar

10-12 Yaş Temel kuvvet alıştırma tekniklerinin öğretilmesi Alıştırmaların yüklenmesi arttırılır Hafif ve küçük aletlerle çalışmalar

Temel kuvvet alıştırma teknikleri pekiştirilir Yüklenme yüzdeleri arttırılır Genel kuvvet gelişimi ön plandadır Üst düzey gençlere yönelik kuvvet antrenmanına geçiş Büyük ağırlıklarla maksimal kuvvet antrenmanlarına ilk adım Kuvvet kaldırma ve çalışma tekniği öğretilir ve pekiştirilir 12-14 Yaş 14 Yaş ve Sonrası

SPORCU BİLGİ FORMU ÇİZELGESİ ADI SOYADI DOĞUM YERİ TARİHİ BABA ADI ANA ADI EV ADRESİ EV TELEFONU BABA İŞ ADRESİ BABA İŞ TELEFONU BABA CEP TELEFONU OKULUN ADI

OKUL TELEFONU Beden Eğit.Öğret.Adı Sporcu Boyu Sporcu Kilosu Ayak No Baba Boyu Baba Kilosu Anne Boy Anne Kilo Kardeş Sayısı

Ailedeki Uzun Boylu Fertler ve Boyları Ailede Spor Yapan Fertler ve Branşları Hentbola Başladığı Yıl Çalıştığı Antrenörler Geçirdiği Önemli Rahatsızlıklar Sevdiği Sporlar Yaptığı Diğer Spor Branşları NOT:Antrenör ve Takımlar formu,kendi özelliklerine göre hazırlayabilirler