Erhan KALAN Mahsum ŞEN Muhammet ÇÖPÇÜ Sercan ONAT MALTA Erhan KALAN Mahsum ŞEN Muhammet ÇÖPÇÜ Sercan ONAT

Yeri ve sınırları

Malta, Güney Avrupa'da, Orta Akdeniz'de yer alan, Sicilya'nın güneyindeki adalar devleti. Malta takımadaları 3 büyük, 2 küçük adadan oluşur. Büyükleri: Malta, Gozo ve Comino. Takımadalar arasında en büyüğü olan Malta 237 km², Gozo 68 km² ve Comino 2 km² yüzölçümüne sahiptir.

Fenikeliler dönemi Fenikeliler, dönemin en önemli denizci toplumlarında biri konumundaydı. Sedir ağaçlarından gemiler yaparak ipek yolu vasıtasıyla gelen malzemeyi Akdeniz üzerinden ticaret kolonilerine ulaştırmaktaydılar.

Yelkenli gemileri nedeni ile rüzgar bu toplum için önemli bir avantaj ve bazende dez avantaj olabiliyordu. Rüzgardan sürüklenmemek için Rodos,Kıbrıs ve Malta adaları bir sığınak görevi üstleniyordu.

Batı Akdenizde hakimiyet kurabilmek için Maltanın alınabilmesi gerekiyordu. Fenikeliler Malta adasını Batı Akdenize ulaşabilmek için bir tanpon bölge olarak kullanıyorlardı ve böylece Maltayı kendi kolonileri haline getirerek Akdenizdeki gücünü geliştirme şansı bulmuşlardır.

Kartacalılar VE romalılar Malta adasını Fenikelilerden alan Kartaca krallığı Akdenizden İngiltereye kadar olan alanda Kalay arama çalışmaları başlatarak. Akdenizin önemini daha da pekiştirmiştir.

Batı Akdenizin en en önemi gücü konumuna gelen Kartacalılar Malta adasınıda alarak Doğu Akdenize olan ticaret geçişlerini büyük ölçüde kontrol altına almayı başardılar.

Ticaretin büyük ölçüde Kartacalıların elinde olması, Roma imparatorluğunun Akdeniz ticaretinden faydalanamamasına neden olmuştur.

Romalıların Akdeniz ticaretinde Kartacalılar kadar önde olmamasının nedeni ise Kartacalılar kadar denizcilik bilgilerinin olmamasından kaynaklanmıştır.

Bu ticaret sorunu Kartaca ve Roma arasında gerginliklere neden olmuştur ve PÖN savaşlarının başlamasına neden olmuştur.

Kartacalılar Deniz ticaretini neredeyse tümüyle kontrolü altında tutuyor ve bu ticaretten büyük bir servet Kartacaya akıyordu. Roma ise İtalya Yarımadası'nda hızla genişleyen ve yayılan bir güç olmakla birlikte Kartacanın deniz gücüne sahip değildi. Dolayısıyla deniz ticaretinin kazançlarından mahrumdu. Pön Savaşları esasta, Kartacalı tacirler ile Romalı tacirler arasında bir pazar savaşıdır.

Romalılar başlangıçta etki alanlarını, hali hazırda Kartacanın kontrolü altında bulunan, fakat aynı zamanda Roma ile kültürel yakınlıkları da olan Sicilya yönünde genişletmeye yönelmişlerdi ve Batı Akdeniz ile Doğu Akdeniz arasında geçiş noktası olan Malta adasına hakim olmuşlardı.

Üçüncü savaşın sonunda, her iki taraftan yüzbinlerce askerin öldüğü bir asırdan uzun süren savaş durumunun ardından, Roma Kartacayı istila etti ve Kartaca kentini yerle bir etti. Artık Roma Batı Akdeniz'de en güçlü durumdaki devletti. 

Coğrafi keşiflerden önce, ticari açıdan büyük önemi olan Akdeniz’in en önemli ticaret yolları Malta üzerinden Cebelitarık’a açılıyordu. Karadeniz, Ege ve Adriyatik denizinden gelen ticaret yolları Malta üzerinden Cebelitarık’a geçiş yolu üzerindeydi. 14. YY VE OSMANLI DÖNEMİ

Coğrafi keşiflerden sonra Akdeniz ticaret yolları önemini kaybetmişse de Malta, Akdeniz’in Atlas Okyanusuna açılan kapısı niteliğinde olduğundan Cebelitarık boğazı ile birlikte önemini nispeten korumuştur.

XV. Yüzyılın sonlarından itibaren bir deniz imparatorluğu olarak gelişmeye başlayan Osmanlılar, deniz hâkimiyet teorisinin temelini oluşturan ünlü Türk Amirali Barbaros Hayreddin Paşa’nın “Denizlere hâkim olan cihana hâkim olur” özdeyişini hayata geçirerek denizci bir millet olma yolunda ilerlemiştir

Tahta geçen her Osmanlı Padişahı Akdeniz’e büyük önem vermiştir. Verilen bu öneme istinaden nihayet XVI. Yüzyılda, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlılar, Akdeniz’in neredeyse tamamına egemen olmuştur.

Coğrafi keşiflerin ardından önemini kaybeden Akdeniz ticaretini Osmanlı açısından tekrar canlandırmak amacıyla ticaret yolları üzerinde bulunan Malta adasına hakim olmak istemiştir. Kanuni Sultan Süleyman bu amaçla ilk önce Rodos’u alarak Malta kuşatmasını gerçekleştirmiştir.

Rodostan kaçan şövalyeler Malta’ya sığınmıştır. Hem Akdeniz ticaretini canlandırmak hemde Akdeniz güvenliğini sağlanması için Malta’nın alınması gerekliydi. Fakat Malta kuşatması Osmanlı açısından başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

Süveyş kanalı ve günümüz