İşbirliğine Dayalı Öğrenme

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık Öğrenme “Cooperative Learning” denilen çalışmayı Açıkgöz (2000), Senemoğlu (2000), Bilen (1997) ve Saban (2000), İşbirliğine Dayalı Öğrenme olarak adlandırırken; Gömleksiz (1997), Çalışkan (2000), Büyükkaragöz ve Çivi (1999) Kubaşık Öğrenme adını vermekte ancak İşbirliğine Dayalı Öğrenme ile Kubaşık Öğrenmeyi aynı anlamda kullanmaktadırlar. 2

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık Öğrenme 2 metot da çeşitli grup rolleri atasa bile işbirliğine dayalı öğrenmede birkaç atanacak rol vardır. Her iki durumda, öğrencilerin grup ile çalışma becerilerine sahip olmalarını isterken kubaşık öğrenmede bu öğretimsel bir amaçtır ve daha yapısaldır 3

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık Öğrenme Farklılıkları bilgi ve destekleme (güçlendirme) olarak sınıflandırılmıştır: Kubaşık öğrenme altyapısal (ön) bir bilgi (örneğin, geleneksel bilgi) için bir seçenek olurken işbirlikli öğrenmede sosyal yapılandırıcıların bakış açısına göre bakar ve bilgi sosyal bir yapıdır. 4

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık Öğrenme Öğretmenin rolü ise: Kubaşık öğrenmede öğretmen sınıftaki bir otoritedir, grup görevleri genellikle daha kısa sürede biter, genellikle belirli cevapları vardır. Bunun tam tersi, İşbirliğine dayalı öğrenme ile öğretmen kendi otoritesinden vazgeçer ve uzun-sürede bitecek ve karmaşık görevler verilen küçük grupları güçlendirir, destekler. 5

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık Öğrenme İşbirliğine dayalı öğrenme, kubaşık öğrenme sınıflarına göre daha üst sınıf öğrencilerinde ve daha az ön bilgi gerektiren sınıflarda kullanılmaktadır. 6

Neden birbirimize yardım ederiz? Neden işbirliği? Neden birbirimize yardım ederiz?

Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Proximal Development) Arkadaşlarımla beraber bu kadar daha öğrenirim ZPD YGA Kendi başıma bu kadar öğrenirim 8

Yarışmacı (Competitive) Öğrenme Rekabete dayalı öğrenme Bazı öğrencilerin kazanırken diğer bazılarının kaybettiği ve kimin“en iyi” olduğunu ortaya çıkarmak için öğrencilerin birbiriyle yarıştığı öğrenme ortamı. Örneğin üniversite giriş sınavları 9

Bireysel (Individualistic) Öğrenme Diğerlerinin ne yaptığıyla ilgilenmeksizin kendi amaçlarını gerçekleştirmek üzere öğrencilerin tek başına çalıştığı öğrenme ortamı. Başarı ya da başarısızlık bireye özgüdür. 10

İşbirliğine Dayalı (Cooperative) Öğrenme Sonuca göre grup üyelerinin ya birlikte kazandığı ya da birlikte kaybettiği, ortak amaçlar çerçevesinde birlikte çalışmayı gerektiren öğrenme ortamı. 11

Her grup çalışması işbirliğine dayalı öğrenme değildir; Yarışmalı öğrenme; işbirliğine dayalı öğrenmenin tersine, bir grubun başarısızlığını gerektirir. Bireysel yarışmada, tek bir kazanan vardır. Grup-içi yarışmada grubun en iyisi belirlenir. 12

Her grup çalışması işbirliğine dayalı öğrenme değildir; Gruplar arası yarışmada, grup halinde kazanma ve kaybetme söz konusu olduğu için üyeler herkesin başarılı olması için çalışırlar. Çünkü grupta herhangi bir üyenin başarısızlığı grubun başarısız olmasına yol açacaktır 13

Teamwork Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grubu Geleneksel Öğrenme Grubu Yapay(Sahte) Öğrenme Grubu 14

1. Yapay (Sahte) Öğrenme Grubu En belirgin özelliği, grubun, grup üyelerinin ilgi ve istekleri göz önünde bulundurulmaksızın birlikte çalışmak üzere oluşturulması ve en başarılıdan başarısıza doğru sıralanmak suretiyle bireysel olarak değerlendirileceklerine inanmalarıdır. 15

1. Yapay (Sahte) Öğrenme Grubu Böyle bir grupta grup üyeleri birbirine güvenmezler. Birbirini yanlış yönlendirir ve bilgiyi paylaşmaktan kaçınırlar. 16

1. Yapay (Sahte) Öğrenme Grubu Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bireysel potansiyellerinin çok altındadır. Eğer üyeler bireysel olarak çalışıyor olsalar elde edecekleri verim daha fazla olacaktır. 17

2. Geleneksel Öğrenme Grubu En belirgin özelliği, grubun, grup üyelerinin kendi istekleri doğrultusunda birlikte çalışmak üzere oluşturulması ve başarının grup üyeleri olarak değil, bireysel olarak değerlendirilmesi ve ödüllendirilmesidir. 18

2. Geleneksel Öğrenme Grubu Grup üyeleri birbirinden bilgi almayı arzu ederler ancak kendi bilgilerini paylaşmayı istemezler. Bazı üyeler kendilerine düşen görevleri yerine getirmeksizin, kurnazca grubun başarısından yararlanmaya çalışırlar. 19

2. Geleneksel Öğrenme Grubu Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bazılarının bireysel çalışmayla elde edebileceğinden fazla olmakla birlikte, zeki ve çalışkan üyelerin bireysel çalışması hâlinde elde edebilecekleri verimden daha düşüktür. 20

3. İş Birliğine Dayalı Öğrenme Grubu Ortak öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek ve elde edilen verimden tüm üyelerin yarar sağlaması esasına dayanan öğrenme grubudur. Grup üyeleri öğrenilecek materyali anlama ve daha fazla çalışma konusunda birbirini teşvik eder, konuları aralarında tartışarak bilgi paylaşımını sağlarlar. 21

3. İş Birliğine Dayalı Öğrenme Grubu Bütün üyelerin öğrenmesi ve diğerlerinin öğrenmesine katkı sağlaması esas olduğu için bireysel performans düzenli biçimde kontrol edilir. Hiçbir üyenin çaba sarfetmeksizin grup başarısından yararlanmasına izin verilmez. 22

3. İş Birliğine Dayalı Öğrenme Grubu Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bireysel performansının toplamından büyüktür. Bütün üyeler, bireysel çalışmaları hâlinde elde edebilecekleri verimin daha fazlasını böyle bir grup çalışmasıyla elde edebilirler. 23

4. Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grubu İş birliğine dayalı öğrenme metodundan en verimli sonucun alınabileceği grup çeşitlidir. Böyle bir grubu diğerlerinden üstün yapan en belirgin özelliği, grup üyelerinin birlikte çalışma ve üretme isteğinin ve birbirine olan bağlılıklarının üst düzeyde olmasıdır. 24

4. Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grubu İş birliğine dayalı öğrenme gruplarının çok azı bu özelliklere sahiptir. 25

Temel Öğeler 26

Temel Öğeler Olumlu Dayanışma/Bağımlılık (Positive Interdependence) Bireysel Sorumluluk (Individual Accountability) Yüzyüze Etkileşim (Face-to-face Interaction) Sosyal/Toplumsal Beceriler (SocialSkills) Grubun Kendini Değerlendirmesi (Group Processing) 27

İşbirliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri Takım Oyun Turnuvaları Tekniği Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw) Küçük Grupla Öğrenme Tekniği Grup Araştırması Yöntemi 28

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Takım Oyun Turnuvaları Tekniği) Öğrenciler; Beceri, cinsiyet ve yarışçı özelliklerine göre 4-5 kişilik takımlara ayrılır. Her hafta turnuva yapılır ve her takımın görevi turnuvaya katılacak arkadaşını hazırlamaktır. Öğretmen ön bilgi verdikten sonra konu ile ilgili materyali dağıtır. Her grup kendisini temsil edecek olanı hazırlar. Turnuva masaları hazırlanır Her takımdan bir veya iki öğrenci yarışır ve aldıkları puan takımın puan hesabına yazılır. Her hafta turnuva masasındaki öğrenci değişir. 29

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği) Öğrenciler 4-5 kişilik takımlara ayrılır. Takımlar kendi içlerinde çalıştıktan sonra bir test uygulanır. Öğrenciler testten aldıkları puana göre başarı sırasına dizilir. En başarılı 6 öğrenci 1. grup, sonraki 2. grup vb… olarak ayrılır. 1. gruptakiler takımlarına 8, 2. gruptakiler örneğin takımlarına 6, 3. gruptakiler örneğin takımlarına 4 puan kazandırırlar. Her öğrenci becerisi ve başarısı oranında takımına katkı getirir. Öğrenci kendisini kendi başarı grubundakilerle karşılaştırır. 30

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Küçük Grupla Öğrenme Tekniği) 2-6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği ana konunun alt konularından birini seçerek araştırırlar. Grubun her üyesi alt konunun bir bölümünü alır. Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar. Sınıfa sunu yaparlar. Öğrenciler bu sunuyu değerlendirir. 31

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Grup Araştırması Yöntemi) Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara dağıtılır Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere ayrılır ve iş bölümü yapılır. Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin çalışmasına bağımlıdır. Öğrenciler arası iletişim sağlanır İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için etkinlikler yapılabilir Öğretmen rehberdir. 32

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Grup Araştırması Yöntemi) Burada Öğrenciler; Bir plan geliştirerek bu planı uygularlar Bilgi toplayarak, bir probleme çözüm getirirler Araştırmalarından elde ettikleri bilgileri paylaşırlar. 33

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Jigsaw) Takımların oluşturulması Isınma etkinlikleri Takımlarda konu ve görev dağılımının yapılması Diğer gruplarla etkileşim Takım içi etkinlikler Değerlendirme 34

Takımların oluşturulması 2-6 kişiden oluşan takımlar Takımlar heterojen olmalıdır, tüm takımların başarı düzeyleri birbirine yakın olmalıdır 35

Isınma etkinlikleri Gruba ad verme, Grubun sloganını belirleme Düşün-tartış-yaz-paylaş 36

Takımlarda konu ve görev dağılımının yapılması Konu alt bölümlere ayrılır ve öğrencilere bu alt konular verilir Takım içerisinde görevler belirlenir: Lider, Kaynak sağlayıcı, Denetçi, Özetleyici, Araştırmacı, Kayıtçı, Destekleyici, Gözlemci-sorun giderici Her oturumda bu görevler değişmelidir. 37

Diğer gruplarla etkileşim Aynı alt bölümden sorumlu olan, farklı takımlardaki öğrencilerin birleşerek etkileşim grupları oluşturması Elde ettikleri kazanımları özetlerler. 38

Takım içi etkinlikler Etkileşim gruplarında çalışan öğrencilerin elde ettikleri kazanımları takımlara dönerek diğer arkadaşlarına aktarmaları ve tartışmalarıdır. 39

Değerlendirme Takım içerisindeki etkinliklerin öğrenciler tarafından değerlendirilmesi, Bireysel değerlendirme; yapılan bir sınavla öğrencilerin bireysel olarak değerlendirilerek elde ettikleri puanların takım lehine yazılması 40

Etkili Ders Tasarımı Öğrenciler Amaçlar ve Hedefler Öğretim (Felder & Brent, 1999) Ders adı Bloom’un Taksonomisi Derse özel amaçlar ve hedefler Amaçlar ve Hedefler Sınıfı değerlendirme teknikleri Teknoloji İşbirliğine dayalı öğrenme Öğrenciler Öğretim Değerlendirme Diğer deneyimler Testler Diğer ölçmeler Dersler Laboratuar çalışmaları

TEŞEKKÜRLER Hazırlayan: Fuat ŞURGUN Dr. Refik Saydam İlköğretim Okulu BAHÇELİEVLER / İSTANBUL