SENSÖRLERİN TARİHÇESİ

İnsanlar çevrelerinde meydana gelen olayların bir kısmını algılama kapasitesine sahip olarak doğarlar. Bu kapasite duyu organları sayesindedir. Ortamı algılama işini bizim yerimize yapan cihazlara sensör yada algılayıcı denir.

Manyetik Sensörler Keşfedilen ilk sensörün bir manyetik pusula olması ihtimali oldukça yüksektir. Muhtemelen bu pusula sürtünme ile yüklenmiş bir metal telin sürtünmesi az bir ortamda kuzey ve güney doğrultusunu göstermesini sağlayarak elde edilmiştir.

1070 yılında Çinliler deniz ulaşımında pusuladan yararlanmaya başladılar. Çinlilerin sahip olduğu bu cihazın Marko Polo tarafından Avrupa’ya götürüldüğü bilinmektedir. Pusulanın hava ulaşım topluluğuna tanıtılması ise 1911 yılında Paris’ten Madrid’e yapılan bir hava yarışında Fransız Deniz Teğmeni Jean Canneau tarafından yapılmıştır.

İlerleyen zamanlarda manyetik algılayıcılar II İlerleyen zamanlarda manyetik algılayıcılar II. Dünya Savaşı sırasında hem ABD hemde Japonya tarafından  denizaltıların tespit ve takibi için kullanılmıştır. Gemi ve uçaklardan genelde teller vasıtasıyla salınarak kullanılan ekipmana Japonlar jikitanchiki  adını vermiştir. Savaş sonrasında ABD Deniz Kuvvetleri manyetik algılayıcılarını geliştirmeye devam etmiştir. Günümüzde güvenlik için silah,bıçak aramakta kullanılan cihazlar bu teknolojinin devamıdır.

Termal Sensörler Yaklaşık 260 yıl önceye kadar sıcaklık ölçümü son derece özneldi. Parlaklık,renk sıcak metaller için iyi bir göstergeydi. Ancak renk değişimi gözlenmeyen maddelerde sıcaklık belirlenemiyordu. Geçmiş dönemlerde Mısırlılar ,Asurlular, Yunanlılar,Romalılar, Çinliler hep sıcaklıkları ölçmek istediler ancak geçerli bir sistem geliştiremediler.

Galileo 1592 yılında ilk belgelenmiş termometreyi icat etti Galileo 1592 yılında ilk belgelenmiş termometreyi icat etti. Ancak bu termometre hava basıncından etkilenmekteydi ve çok net sonuçlar vermiyordu. Bu yüzden ihtiyaçları karşılayamadı.

1714 yılında, Daniel Gabriel Fahrenheit cıvalı termometreyi icat etti 1714 yılında, Daniel Gabriel Fahrenheit cıvalı termometreyi icat etti. Fahrenheit bir borunun içini cıva ile doldurulduktan sonra cıva sıcaklığa göre genleşti. Bu termometre maddelerin sıcaklığını net bir şekilde ölçme imkanı sağladı. Daha sonra 18. yüzyılda Anders Celsius,termometreyi 100 eşit parçaya bölmenin daha avantajlı olacağını düşündü. Donma noktası olarak 0 kaynama noktası olarak 100’ü kabul etti.

19. Yüzyılın başlarında William Thomson mutlak sıfırın varlığını öne sürdü. 20. yüzyılda Lord Kelvin mutlak sıfır üzerine çalışmalar yaptı ve celsius termometresini bu iş için uygun görmediğinden kendi ismiyle anılacak termometreyi geliştirdi.

BASINÇ SENSÖRLERİ Basınç ile ilgili ilk çalışmaların Evangelista Torricelli tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir. Torricelli 1643’te yaptığı deneylerle atmosferin yer üzerinde bir basınç meydana getirdiği sonucuna ulaşmıştır.1647’de Blaise Pascal ise basıncın yükseltiye bağlı olduğunu gözlemlediği deneyler yapmış ve deneyde kullandığı civalı cihaza barometre adını vermiştir.1660’da Robert Boyle sabit sıcaklıkta alınan bir hava kütlesinin basınç ve hacim ölçülerinin çarpının sabit olduğunu bulmuştur.

OPTİK SENSÖRLER 1887 yılında fotoelektrik olayın keşfedilmesi sonucu bu alanda araştırmalar yoğunlaştı. Bu araştırmalar ilerleyen yıllarda fotosel denen bir ışık algılama sisteminin bulunmasını beraberinde getirdi. Sonraki yıllarda fotosel ile çalışan hareket dedektörleri,güvenlik sistemleri,bir odaya girildiğinde yanan lambalar,otomotik kapılar,robotlar geliştirildi. Fiber optiğin gelişmesiyle fiber optik sensörler geliştirildi.

1954’ te Dee Horton ve Lew Hewitt, hareket sensöründen faydalanarak otomatik kapıyı icat etti. İlk otomatik kapının doğmasının ardında yatan fikir de oldukça ilginçtir. Horton ve Hewitt, bulundukları yerdeki kapıların aşırı rüzgarda zor kapanmasından ötürü otomatik kapıyı icat etmeyi düşünmüş ve üretmişlerdir.

BİYOLOJİK SENSÖRLER Clark ve Lyons 1962’de ilk defa biyosensör terimini kullanmışlardır. 1970'de sıcaklık dedektörleri, 1976'da ise iyonizasyon duman dedektörleri üretilmiştir. 1980'li yıllardan sonra büyük bir gelişme gösterilmiş, yangın algılama ve uyarı sistemleri geliştirilmiştir.

KİMYASAL SENSÖRLER Kimyasal sensörlerle ilgili ilk araştırmalar 1970 yılında İngiltere’de Warwick Üniversitesi’nde başlamıştır. Bu üniversitede başlayan araştırma ve bir burun taklidi makine icadı çalışmaları tüm dünyada devam etmiştir.Sonunda da başarılı olunmuş ve elektronik burun terimi literatüre ilk olarak 1990’da girmiştir. İlk prototip sistemler 1993‘te ilk ticari sistemler ise 1994‘te piyasaya sürülmüştür.

DOĞAN ŞİŞDAĞ 232071 3-A II. ÖĞRETİM