Neslişah ve Hatice Sultan Mahalleleri (Sulukule) Yenileme Avan Projesi

KENTSEL TASARIM PROJESİ Projenin Amacı İstanbul’un tarihsel ve mekansal gelişim süreci içinde bir dönemin yaşam biçimi ve mimarisini yansıtan bölgede, mevcut kullanıcıların yaşam kalitesi yükseltecek sağlıklı ve konforlu zengin mekansal kurgunun gerçekleştirilmesi, ekonomik ve sosyal açıdan iyileştirmeleri sağlayacak organizasyon ve programların geliştirilmesi.

KENTSEL TASARIM PROJESİ Projenin Hedefleri Tarihi Yarımada‘nın özgün dokusu ile uyuşmayan yapılaşmaların, Tarihi Yarımada’nın kimliğine ve karakterine uyumlu hale getirilmesi, Planlama alanı bütünü için Fatih İlçesi’nin tarihten gelen özelliklerine uygun işlevlerin tanımlanması, Sulukule Bölgesi’nin kültürel ve mimari öz değerlerinin korunması, tarihi ve kültürel kimliği ile özdeşleşen kayıp anıtsal eserler ve önemli sivil mimarlık örneklerinin de özgün kontur ve gabarisi ile birlikte ihya edilerek tarihi dokuya kazandırılması, Tarihi Yarımada’nın görsel bütünlüğü ile uyumlu bir yapılaşma düzeninin tariflenmesi Bölgenin yapılaşmış-yapılaşmamış alan oran ve dengesinin korunması ve peyzaj kalitesinin artırılması

KENTSEL TASARIM PROJESİ Tarihi surların planlama ve tasarımda etkin öğe olarak değerlendirilmesi Alanın tarihsel ve özgün kimliğine bağlı kalarak surların, anıt eserlerin, tescilli yapıların ve sivil mimarlık örneklerinin tasarımda korumacı bir anlayış çerçevesinde etkin öğe olarak değerlendirilmesi Yaya-taşıt ulaşım kurgusunun tarihi mekanlara özgü çözülmesi Tarihten bugüne ulaşan mevcut yol dokusu ve geçkilerinin kentsel tasarımı yönlendirici bir araç olarak değerlendirilmesi Farklı ulaşım türlerinin birbirlerini besleyecek ve tamamlayacak biçimde entegre edilmesi Tarihi mekanların yaya aksları ile birbirine bağlanması ve yaya kimliğinin vurgulanması

KENTSEL TASARIM PROJESİ Sulukule’de yaşayan kullanıcıların çevreye ve birbirlerine yabancılaşmasını önleyecek koşulların yaratılması, Her yaştan insanın bir araya gelerek, kaynaşmasının ve iletişimin sağlanması amacıyla ortak mekanların yaratılması, Planlama süreci boyunca halkın katılımının olabildiğince sağlanması, öneri ve isteklerin dikkate alınması, Planlamaya katılımın sağlanması için planlama sürecinde kullanıcıların, STK’ların, ilgili kurum ve kuruluşların görüş ve önerilerinin alınması, Bölgede kültürel iletişimi sağlayacak turistik fonksiyonların sağlanması. Projede gelir getirici aktivitelere yer verilmesi, Kaynakların sınırlı olduğu gerçeğiyle, mekan organizasyonu ve kurgusunda minimum maliyet-maksimum fayda sağlayabilecek önerilere öncelik verilmesi.

KENTSEL TASARIM PROJESİ Politikalar Bölgenin bu güne kadar süre gelen sosyo-kültürel işlevlerinin korunması ve geliştirilmesi suretiyle sürdürülebilirliğin sağlanması Analitik araştırmalar sonucunda belirlenen fiziki ve ekonomik çöküntü bölgesi oluşum sebeplerinin ortadan kaldırılması ve bu bölgede var olan niteliksiz yapılaşma yerine, bölgenin karakteristiğine uygun fonksiyon (nitelikli konut alanları, donatılar vd) ve yapılaşmaların gerçekleştirilmesi Bölgenin yaşam kalitesini arttırmak yönünde, mekansal stratejiler ortaya konulması, gerekli mekansal düzenlemelerin etaplar halinde yapılması ve bu yönde sürdürülebilirliğin sağlanması için toplumun bilinçlendirilmesinin yanı sıra gerekli kurumsal, idari ve mali imkanların geliştirilmesinin sağlanması Bölge için geliştirilecek farklı fonksiyonlar ile bölgenin çekiciliğinin arttırılması, sur içinde fonksiyon, mekan ve işlevsel koruma ile sürdürebilirliğin gerçekleştirilmesi Tarihi Yarımada’nın geçmişten bu güne yaşayarak gelen, tarihsel ve kültürel kimliğini koruyucu, vurgulayıcı ve öne çıkarıcı özelliklerin Kentsel Tasarım Projesi ile çözümlenmesi. Bölgede çağdaş şehircilik planlama ilkeleri gözetilerek geleneksel sokak-ada-parsel yapısına referans oluşturacak tasarım kurgusunun gerçekleştirilmesi. Planlamanın sadece fiziki planlamadan ibaret olmadığı, sosyal, kültürel, ekonomik, hukuki ve yönetimsel boyutlarının da dikkate alınması gerçeği ve gereği düşünülerek halkın ve sivil toplum örgütlerinin katılımını ve desteğini sağlayacak planlama anlayışının tesis edilmesi.

ŞEHİRCİLİK İLKELERİ, KENTSEL TASARIM-MİMARİ YAKLAŞIMLAR ve ULAŞIM ÇÖZÜMLEMELERİ Politikalar Proje kapsamında çevrenin içerdiği sosyo-kültürel kimliğin ve “suriçi mahallesi” karakterinin korunması ve geliştirilmesi, bu doğrultuda işlevsel ve mekansal çözümlerin oluşturulması; olumsuzlukların giderilerek anlamsal yanı güçlü kentsel bir çevrenin elde edilmesi hedeflenmiştir, Çevre kimliği ile uyumsuz öğelerden alanın arındırılması, Mevcut yapı adaları ve sıra ev düzeninin yeni yaklaşımda korunması, Az katlı (2-4 kat) yapılardan oluşan, orta yoğunlukta, mekansal kurgunun gerçekleştirilmesi, Meydancık, sokak, avlu, genel ve özel yeşil alanlar, bahçe ve taşlıklar gibi ardışık dış mekanların oluşturulması ve dolu/boş dengesinin kurulması, Yaya hareketinin belirlediği bir dolaşım ağının organize edilmesi, Mevcut tüm tescilli anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin ve nitelikli yapıların korunup geliştirilmesi. Genel kurguda bu yapıların dış mekanlar ile birlikte temel unsurlar olarak ele alınması, Surlara yaklaşımda duyarlılık, sur yakın çevresinin kentsel mekanlar olarak tasarlanması ve görsel kademelenmenin sağlanması, Yüzey farklılıkları, eğimli çatı düzlemleri, saçak, cumba, kapı önü taşlık gibi mekansal unsurlara çağdaş yorumlar ile yer verilmesi. Malzeme çeşitliliği ile mekansal zenginliğin pekiştirilmesi, Çevrenin kentsel niteliğini ve dış mekan yaşantısını güçlendirecek “konaklama” ve “ticaret-kültür tesisi” birimlerinin mekansal kurgu içinde tasarlanması, sosyo-kültürel kimliğin güçlendirilmesi,

ŞEHİRCİLİK İLKELERİ, KENTSEL TASARIM-MİMARİ YAKLAŞIMLAR ve ULAŞIM ÇÖZÜMLEMELERİ Temel Yaklaşımlar Proje kapsamında çevrenin içerdiği sosyo-kültürel kimliğin ve “suriçi mahallesi” karakterinin korunması ve geliştirilmesi, bu doğrultuda işlevsel ve mekansal çözümlerin oluşturulması; olumsuzlukların giderilerek anlamsal yanı güçlü kentsel bir çevrenin elde edilmesi hedeflenmiştir, Çevre kimliği ile uyumsuz öğelerden alanın arındırılması, Mevcut yapı adaları ve sıra ev düzeninin yeni yaklaşımda korunması, Az katlı (2-4 kat) yapılardan oluşan, orta yoğunlukta, mekansal kurgunun gerçekleştirilmesi, Meydancık, sokak, avlu, genel ve özel yeşil alanlar, bahçe ve taşlıklar gibi ardışık dış mekanların oluşturulması ve dolu/boş dengesinin kurulması, Yaya hareketinin belirlediği bir dolaşım ağının organize edilmesi, Mevcut tüm tescilli anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin ve nitelikli yapıların korunup geliştirilmesi. Genel kurguda bu yapıların dış mekanlar ile birlikte temel unsurlar olarak ele alınması, Surlara yaklaşımda duyarlılık, sur yakın çevresinin kentsel mekanlar olarak tasarlanması ve görsel kademelenmenin sağlanması, Yüzey farklılıkları, eğimli çatı düzlemleri, saçak, cumba, kapı önü taşlık gibi mekansal unsurlara çağdaş yorumlar ile yer verilmesi. Malzeme çeşitliliği ile mekansal zenginliğin pekiştirilmesi, Çevrenin kentsel niteliğini ve dış mekan yaşantısını güçlendirecek “konaklama” ve “ticaret-kültür tesisi” birimlerinin mekansal kurgu içinde tasarlanması, sosyo-kültürel kimliğin güçlendirilmesi,

Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri ŞEHİRCİLİK İLKELERİ, KENTSEL TASARIM-MİMARİ YAKLAŞIMLAR ve ULAŞIM ÇÖZÜMLEMELERİ Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri Düzenleme alanı için geliştirilen tasarımda yönlendirici olan şehircilik ilkeleri; Bölgenin doğal yapısı ve topografyasına uygun alan tahsisleri ve organizasyonu; Bölgenin topografyası zengin perspektifler sunmaktadır. Zaman zaman topografyada hareketlenmelerin olduğu mekansal kullanımlara yansıtılmıştır. Bu kapsamda eğim dikkate alınmış, düzlükler, tepeler yamaçlar sokak dokusu oluşumunda ve geçkisinde yönlendirici olmuştur. Yapı adalarının iç mekan çözümlemelerinde ve yapıların yan yana gelişlerinde eğime bağlı olarak kademelenmeler önerilmiştir. Sosyal Yapının Niteliklerine Uygun Alan Kullanımları Bölgede tasarım sonrası yaşayacak nüfus 2735 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu nüfusun belirlenmesinde toplam inşaat alanı hesaplanmış ve bu alan 25 m2 ye bölünmüştür. Mevcut durumdaki yetersiz konut alanı büyüklüğü ve standardı tasarım sonrasında şehircilik ilkelerine uygun olarak belirlenmiştir. Buna göre 3-4 kişilik çekirdek aile tipi olarak tanımlanan konut büyüklüğü 75-100 m2 arasında çözülmüştür. Geliştiren konut alanları mevcut sosyal dokunun ihtiyaçları, beklentileri, alışkanlıkları ve eğilimleri dikkate alınarak tasarlanmıştır. Halihazırda komşuluk ilişkilerinin yoğun olduğu bölgede parsel içindeki mekanların bir araya gelişleri tasarımda binaların bir araya gelişleri olarak modellenmiştir. Bu kapsamda binaların bir araya gelişleri sonucu oluşan iç mekan ve avlularda mevcut sosyal dokunun alışkanlıklarını ve sosyal iletişimlerini güçlendirecek çözümlemelere gidilmiştir.

Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri ŞEHİRCİLİK İLKELERİ, KENTSEL TASARIM-MİMARİ YAKLAŞIMLAR ve ULAŞIM ÇÖZÜMLEMELERİ Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri Kamu Yararına Ayrılmış Donatı Alanlarının Dengeli ve Erişebilir Dağılım Düzeni Bölgede yaşayacak nüfus için gerekli ve yeter sayıda donatı alanı tahsisleri yapılmıştır. Yakın çevredeki metropoliten alana hizmet verebilen kapsamlı ve nitelikli sağlık kurumlarının bölgede yaşayacak nüfus için yeterli olduğu kabul edilmiştir. Bu donatının dışında çocuklar için halihazırda olmayan 1 adet İlk Öğretim Okulu Alanı ayrılmıştır. Alan bütününde bölgede yaşayacak farklı yaş guruplarının boş zamanlarını değerlendirebilecekleri yeşil alanlar ve dinlenme mekanları ada içi yeşil alanlar olarak organize edilmiştir. Bölgede yaşayan mevcut sosyal dokuda bir kısım kullanıcının müzik yapma becerilerinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bölgede eğitim seviyesinin düşük ve işsizliğin yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu kullanıcıların meslek edinmeleri ve müzik becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlamak ve aynı zamanda kültürel birikimlerinin arttırılması için bölgede Sulukule Sosyo-Kültürel Tesisi Alanı ayrılmıştır. Bu tesiste çok amaçlı salonların yanı sıra meslek edindirme ve müzik eğitimi için atölyeler tasarlanmıştır. Bu atölyelerde çocuklar, işsiz erkekler ve özellikle kadınlar için kursların düzenlenmesi planlanmıştır. Bu tesiste kullanıcıların el becerileri sonucunda üretecekleri ürünleri satma olanağı da yer almaktadır. Bölgede 1 adet Sulukule Konaklama Tesisi tasarlanmıştır. Bu tesisin bölgede canlılık yaratması ve ekonomik refah seviyesini yükseltmesi beklenmektedir. Konaklama tesisinde düzenleme alanı içinde yaşayan kullanıcıların çalışması hedeflenmektedir.

Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri ŞEHİRCİLİK İLKELERİ, KENTSEL TASARIM-MİMARİ YAKLAŞIMLAR ve ULAŞIM ÇÖZÜMLEMELERİ Kentsel Tasarım ve Şehircilik İlkeleri Yenileme Projesi İle Beklenen Sosyal ve Fiziki İyileştirmeler Sulukule Bölgesi, mevcut durumda fiziki dokunun oldukça yıprandığı, sosyal dokuda ise yaşam kalitesinin düştüğü bir yapıdadır. Bölge özellikleri itibariyle Tarihi Yarımada içinde önemli bir konumdadır. Anıtsal yapıların (Surlar, Mihrimah Sultan Cami, Neslişah Sultan Camii, Sarmaşık Rum Ortodoks Kilisesi) yanı sıra çok sayıda tarihi sivil mimarlık örneklerinin de yer aldığı bölgede yerleşmenin sokak dokusu tasarımda ana yönlendiriciler olarak değerlendirilmiştir. Cumhuriyet öncesinde İstanbul’un mutena yerleşmelerinden biri konumunda olan bölgede zaman içinde sivil mimarlık örneklerinin bir kısmının yok olması, diğer yapıların bakımsızlık sonrasında eskimesi beraberinde fiziksel köhnemeye neden olurken sosyal dokuda da farklılaşmalar ortaya çıkmıştır. Bu gün itibariyle fiziki açıdan yaşam düzeyi ve kalitesinin oldukça düşük olduğu bölgede yaklaşık 620 hak sahibinin olduğu tespit edilmiştir. Bu hak sahiplerinin yenileme eylemi sonrasında bölgede kalması hedeflenmektedir. Konut alanlarında bölgede yaşayan kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun tasarımlar geliştirilmiştir. Fiziki dokunun nitelikli hale gelmesiyle birlikte kullanıcıların el sanatları becerilerinin geliştirilmesi, meslek edindirme faaliyetleri ile üretime katılmaları, müzik faaliyetlerini geliştirme ve sunma olanaklarını bulmaları sonucunda sosyal ilişkiler düzeni ve yaşam kalitesinde de iyileşmelerin olacağı beklenmektedir. Halihazırda bölgede Net Nüfus Yoğunluğu: 1054 kişi/ha’dır. Yenileme Projesi kapsamında bölge için Net Nüfus Yoğunluk: 870 kişi/ha olarak belirlenmiştir. Bu yoğunluk ile ortaya çıkan mekan organizasyonu yaşam kalitesini arttırıcı özelliktedir.