TAPU DAİRESİ BAŞKANLIĞI Berna ÖZCAN GENÇ T.K. Uzman Yrd. Danışman: T.K. Uzmanı Cem KAHRAMAN

KAMU TÜZEL KİŞİLERİNDE Medeni Kanun, Tapu Kanunu ve Yeni Tapu Sicili Tüzüğü Karşısında KAMU TÜZEL KİŞİLERİNDE “TEMSİL SORUNU”

Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı: Merkezden yönetimin yanında yerinden yönetim sisteminin uygulanmasıyla, devlet tüzel kişiliği yanında, birden fazla kamu tüzel kişisi ortaya çıkmıştır. Anayasanın “ İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği” başlıklı 123. maddesinin 3. fıkrasına göre “Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur.” Bazı tüzel kişilerin kamu tüzel kişiliği bizzat Anayasadan kaynaklanmaktadır. (İl Özel İdaresi, Belediye, Köy, Üniversiteler, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları.)

Kamu Tüzel Kişiliğinin Ölçütleri: 1. Kanunla ya da Kanunun Açıkça Verdiği Yetkiye Dayanılarak Kurulma. 2. Üstün ve Ayrıcalıklı Yetkilerle Donatılmış Olma (Kamu Gücü). 3. Diğer Ölçütler a. Re’sen icra yetkisine sahip ise, b. İşlemleri hukuka uygunluk karinesinden faydalanıyor ise, c. Malları kamu malları statüsünden faydalanıyor ise, d.Gelirleri kamu gelirleri sayılıyor ise, e. Personeli Türk Ceza Kanunu kapsamında, kamu görevlisi sayılıyor ise Kamu Tüzel Kişiliğinin Ölçütleri nelerdir? Dernek,vakıf, şirket de kanunun verdiği yetkiyle kuruluyor ancak burada bizzat devlet tarafından bir kamu hukuku işlemi ile kurulmuş olması gerekir. Bazen kanunla ve ya kanunun verdiği yetkiyle kurulmuş tüzel kişilerin özel hukuk hükümlerine tabi olduğu belirtilir. Devlet elbette özel hukuk hükümlerine tabi olarak özel hukuk tüzel kişisi kurabilir. Burada kamu gücü ayrıcalıkları ölçütüne de başvurmak gerekecektir.

MEVZUAT 4721 sayılı Medeni Kanunu 1015. maddesine göre; taşınmaz tasarrufu işlemlerinin yapılabilmesi “tasarruf (temsil) yetkisinin belgelendirilmiş olmasına bağlanır. 2644 Sayılı Tapu Kanununun 1. maddesi ise “Gayrimenkullerin tescilinde O gayrimenkul Devlete ait ise bulunduğu yerdeki en büyük mal memuru Hususi idareye (İl Özel İdaresi) ait ise vali Evkafa(vakıflara) ait ise evkaf müdürü veya memuru Belediyeye ait ise belediye reisi Köye ait ise muhtar Mahsus kanunla teşekkül etmiş diğer hükmi şahıslara ait ise bunların kanuni mümessilleri salahiyetlidirler. Bu mümessillerin salahiyetlerini kullanma şeklini gösteren kanunlar hükmü yerinde durmaktadır.”

(Yeni Tapu Sicili Tüzüğü) Hak Sahibinin Belirlenmesi Madde 18 – (7) İstem, kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılırsa, bu kamu kurum ve kuruluşlarının ve temsilcilerinin yetkilerinin olup olmadığı belirlenir. (Mülga Tapu Sicili Tüzüğü) Madde 13 – İstem resmi kuruluşlarca yapılırsa, kuruluşların ve temsilcilerinin yetkilerinin olup olmadığı araştırılır.

DEVLET Kamu tüzel kişileri Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri olarak ikiye ayrılabilir. Türkiye Cumhuriyeti’nin Merkezi Yönetimi “DEVLET” tüzel kişisi tarafından temsil edilir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 1 sayılı Cetvelinde “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri” başlığı altında Merkezi idareye dahil idari organlar sayılmıştır. TBMM, Cumhurbaşkanlığı , Başbakanlık ve Bakanlıklar, Anayasa Mahkemesi , Yargıtay , Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü vs.

Tapu kayıtlarında genellikle "Hazine" veya "Maliye Hazinesi" şeklinde ifade edilmektedir. 1 sayılı cetvelde düzenlenen ve devlet tüzel kişiliği içinde değerlendirilen kuruluşlar kendi adlarına malvarlığına sahip olamazlar. Bu kuruluşların malları tapuda Hazine adına tescil edilir. Devletin sahip olduğu mallar hazine adına tescil edildiğinden hazinenin temsili durumu ortaya çıkar. Ancak gerek kamu hukukuna tabi olan gerekse de özel hukuka tabi olan devlet teşkilatına ait taşınmazların hazine adına temsil edilmesi yetkisi “ Özel kanunlarda hüküm bulunmaması durumunda Hazine adına tescil ettirme yetkisi, taşınmaz malın bulunduğu yerin en büyük mal memuruna (defterdar veya malmüdürüne) aittir.

DEVLETİN DIŞINDAKİ DİĞER KAMU TÜZEL KİŞİLERİ 1- 5018 sayılı Kanuna ek II-sayılı Cetvelde Düzenlenen Kurumlar 2- Bağımsız İdari Otoriteler (Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar) 3- Sosyal Nitelikli Kamu Kurumları 4- 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda Belirtilen Kurum ve Kuruluşların Dışında Kalan Kamu Tüzel Kişiliğine Sahip Diğer İdareler 5- Mahalli İdare Tüzel Kişileri 6- Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşları 

1- 5018 sayılı Kanuna Ek II-sayılı Cetvelde Düzenlenen Kurumlar A)Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitüleri B) Özel Bütçeli Diğer İdareler - Karayolları Genel Müdürlüğü (6001 s. Kanun) Orman Genel Müdürlüğü (3234 s. Kanun) Vakıflar Genel Müdürlüğü (227 s. KHK ) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (6200 S.Kanun) Savunma Sanayi Müsteşarlığı (3238 s. Kanun) TÜBİTAK(278 s. Kanun) Gap Bölgesi Kalkınma İdaresi(388 s. KHK) Özelleştirme idaresi Başkanlığı(4046 s.Kanun) Ek-II sayılı cetvelde yer alan idarelerin merkezi idareden farkı nedir? 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun II sayılı Cetvelinde “Özel Bütçeli İdareler” başlığı altında düzenlenen ve devlet tüzel kişiliğinden ayrı bir kamu tüzel kişiliğine sahip olan bu kurum ve kuruluşlar kendi adlarına mal sahibi olabilirler.

Burada bir istisnadan bahsetmek yerinde olacaktır. Vakıf Üniversiteleri temsil bakımından farklılık göstermektedir.

Vakıf Üniversiteleri: Taşınmaz mal tasarrufu ve temsil; Vakıflar tarafından kurulan üniversitelerin taşınmaz mal tasarrufu, vakıf tüzel kişiliği dışında ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan yükseköğretim kurumu mütevelli heyetinin işleme ilişkin kararı, başkan veya işleme ilişkin mütevelli heyet kararında belirtilen temsilcinin katılımı ile yerine getirilir.

2-BAĞIMSIZ İDARİ OTORİTELER (DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR) 5018 sayılı Kanunun III sayılı cetvelinde ise, “Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar” başlığı altında, yine tüzel kişiliğe sahip olan, yargı benzeri özellikleri ve yaptırım uygulama gibi özellikleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarından ayrılan bağımsız idari otoriteler sayılmıştır. -Radyo ve Televizyon Üst Kurulu-RTÜK-(3984 s.Kanun) -Sermaye Piyasası Kurulu –SPK-(6362 s.Kanun) -Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu-BDDK- (4389 s.Kanun) -Kamu İhale Kurumu –KİK- (4734 s.Kanun)

Temsil Bakımından; İlgili mevzuat incelediğinde; SPK, BDDK ve KİK’da temsil yetkisinin kurum ya da kurulun başkanında olduğu, BDDK’da ayrıca bir de başkan ve ikinci başkanın yer aldığı yedi üyeden oluşan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu karar organı olarak yer almaktadır. RTÜK’nda ise Taşınmaz mal tasarrufu için ilgili Yönetmelik uyarınca taşınmaz mal alım satımına üst kurul karar verir. Yetkili temsilci kurul başkanının oluru ile tespit edilir. RTÜK:Üst kurulun ve teşkilatın çalışma esas ve usulleri, ihale usulleri yönetmelikle belirlenir.(md.40)

3- SOSYAL NİTELİKLİ KAMU KURUMLARI 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda IV sayılı cetvelde yer verilen 1- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU-SGK-(5502 s.Kanun) 2- TÜRKİYE İŞ KURUMU (4904 s.Kanun) sosyal nitelikli kamu kurumlarıdır. SGK :Teşkilat kanununda taşınmazlar hakkında karar verme yetkisi parasal sınırlara bağlı olmak üzere kurum Başkanı ve Yönetim Kuruluna verilmiştir. Bunlara ek olarak temsil yetkisi Kurum Başkanındadır. - Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü: Kurumun temsili; Türkiye İş Kurumu Genel Müdürüne aittir. SGK kanununda belirtilen Parasal sınır 500.000 TL… OYAK (205 sayılı Kanun) Başbakanlığın kamu kurum ve kuruluşları listesinde ve DPT’nin tüzel kişiliği olan kuruluşlar listesinde yer alır. Kitapta özel hukuk tüzel kişileri sınıflandırmasında yer alıyor.

4- 5018 SAYILI KANUN KAPSAMINDA OLMAYAN KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİNE SAHİP DİĞER İDARELER Ticaret Borsaları: (5590 s.Kanun) Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası: Banka 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK hükümlerine ve Bankalar Kanununa tabi "T.C. Ziraat Bankası" adı altında teşkil olunan İktisadi Devlet Teşekkülüdür.(Ana statü md.l, R.G. 9.11.1984 gün, S.18570) Kamu İktisadi Teşebbüsleri: Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında (233 sayılı) Kanun Hükmünde ' Kararname ile düzenlenmiştir. Teşebbüsler Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulur, (md. 3) Tüzel kişiliğe sahiptir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 1211 sayılı Kanunla 'Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası' unvanı altında anonim şirket olarak bir banka kurulmuştur.(m. 1) TOKİ: 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nun ek-1 maddesi uyarınca kurulmuştur. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu: 4389 sayılı Kanun ile kurulmuştur. - Ticaret Borsaları: Ticaret borsaları, borsaya dahil maddelerin alım ve satımı ve fiyatların tespit ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan tüzel kişiliği haiz kurumlardır. (5590 SK.md.32) Temsil; Borsaları protokolde meclis başkanı temsil eder. Borsanın hukuki temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır. Yönetim kurulu başkanı veya başkan vekilleriyle diğer bir veya birkaç üyenin imzaları borsayı ilzam eder.(md.35) Taşınmaz mal ve diğer hakların tasarrufu; Borsalar gayrimenkul almaya, satmaya ve rehin etmeye, ödünç para almaya, bağışta bulunmaya yetkilidirler.(md.36) - Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası: Banka 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK hükümlerine ve Bankalar Kanununa tabi "T.C. Ziraat Bankası" adı altında teşkil olunan İktisadi Devlet Teşekkülüdür.(Ana statü md.l, R.G. 9.11.1984 gün, S.18570) Taşınmaz mal ve diğer hakların tasarrufu; Gayrimenkuller ve menkul kıymetlerin alım ve satımı, banka namına imza yetkilerinin devredilmesi Banka yönetim kurulunun görevleri arasındadır.(md.6) Temsil; Banka Genel Müdürü, banka yönetim kurulunun alt mercilere devredemeyeceğini belirterek verdiği yetkiler hariç, sınırlarını açıkça belirlemek şartıyla yetkilerinden bir kısmım astlarına ve daha alttaki mercilere devredebilir. Ancak yetki devri genel müdürün sorumluluğunu kaldırmaz, (md. 9) - Kamu İktisadi Teşebbüsleri: Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında (233 sayılı) Kanun Hükmünde ' Kararname ile düzenlenmiştir. Teşebbüsler Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulur, (md. 3) Tüzel kişiliğe sahiptir. Teşebbüsler 233 sayılı KHK ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir. Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi değildir. (md.4) Yönetim kurulu, teşebbüsün en yüksek seviyede yetkili ve sorumlu karar organıdır. Genel müdürlük teşebbüsün yetkili ve sorumlu yürütme organıdır.(md.5) Genel müdür teşebbüsü; kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile yönetim kurulu kararları doğrultusunda yönetir. Teşebbüsü, idare ve yargı mercilerinde ve üçünce kişilere karşı temsil eder ve gerektiğinde temsil ve yetkisini sınırlarını açıkça belirlemek kaydıyla astlarına devredebilir.(md. 13) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 1211 sayılı Kanunla 'Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası' unvanı altında anonim şirket olarak bir banka kurulmuştur.(m. 1) Bankanın ihtiyacı için gayrimenkul satan alınması veya iktisabı, maliki bulunduğu gayrimenkullerin satılması, trampa edilmesi, bağışlanmasına Banka Meclisi karar verir, (m.22/1) Bankayı başkan temsil eder. Banka Meclisi tarafından alınan kararlan yürütür.(m.26) - TOKİ: 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nun ek-1 maddesi uyarınca kurulmuştur. - Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu: 4389 sayılı Kanun ile kurulmuştur. Kamu tüzel kişiliği var.

5- MAHALLİ İDARE TÜZEL KİŞİLERİ Belediye (5393 s. Belediye Kanunu) Büyükşehir Belediyeleri (5216 s. Büyükşehir Belediyesi Kanunu) Büyükşehir Belediyelerinin Su ve Kanalizasyon İdareleri (İSKİ-2560 s.Kanun) İl Özel İdaresi (5302 s.İl Özel İdaresi Kanunu) Köy (442 s. Köy Kanunu) Mahalli İdare Birlikleri (5355 s.Mahalli İdare Birlikleri Kanunu)

-BELEDİYE, BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ Belediye Başkanı, belediye idaresinin başı ve belediye tüzel kişiliğinin temsilcisidir.(5393 s. K. md.37) 2644 sayılı Tapu Kanununun 1. maddesine göre gayrimenkullerin tescilinde gayrimenkul belediyeye ait ise belediye başkanı yetkilidir. Belediye başkanı, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir. (md. 42) Belediye Başkanının belediyede görevli memuru dışında üçüncü bir kişiyi yetkili kılması, noterde vekaletname düzenlenmesi yoluyla olabileceğinden, bu gibi işlemlerde belediye başkanı tarafından verilmiş vekaletnamenin tapu müdürlüğünce istenmesi gerekir. 1513 sayılı “Uygulamada görülen noksanlıkların açıklanması” konulu genelgemizde de bu konuya değinilmiştir. Cevaplı Rapora istinaden Talimatımız:Belediye başkanının temsili ile birlikte belediye encümenin kararı ve bu kararda belediye meclisinin karar ve tarihinin yer alması.

Büyükşehir Belediyelerinin Su ve Kanalizasyon İdareleri: Genel Müdürlük düzeyinde örgütlenmiş olduğundan temsilcisi, Genel Müdürdür. (2560 s. Kanun Md.11) - İl Özel İdaresi: 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununda düzenlenmiştir. Vali, il özel idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (md. 29). - Köy: 442 sayılı Köy Kanunu ile düzenlenmiştir. Muhtar köyün başıdır ve devlet memurudur (md. 10). 2644 sayılı Tapu Kanununun 1. maddesine göre gayrimenkullerin tescilinde gayrimenkul köye ait ise muhtar yetkilidir. - Mahalli İdare Birlikleri : Taşınmazlar hakkında tasarrufta bulunabilmek için birlik meclisinin kararı gerekir. Birliği temsile “Birlik Başkanı” yetkilidir. KÖY : 02.12.1996 tarihli ve 074-64-5184 sayılı duyuru ile köy tüzel kişiliğine ait taşınmaz mallara yönelik satış taleplerinde, talebe konu satışa ilişkin ihtiyar meclisi kararının gerek yetki ve gerekse muhtar ile ihtiyar meclisi üyelerine ait imzaların teyidi yönünden köyün bağlı bulunduğu mülki amirin tasdikine gerek olmadan sadece ihtiyar meclisi kararına dayalı olarak, köy muhtarının talebine istinaden başkaca bir sakıncası bulunmadığı takdirde işlemlerin karşılanması gerektiği yönündeki görüşlerinin İçişleri Bakanlığınca kanuna uygun olduğu bildirilmiştir. Daha sonra 06.09.2012 tarihli ve 7508 sayılı duyuru ile kaymakamlık onayının varlığının aranması gerektiği belirtilmiştir. -Köy tüzel kişiliği lehine bağışta ihtiyar heyeti kararına gerek olmadığına ilişkin talimatımız var. -Köy tüzel kişiliğinin haciz talebinde muhtarın temsilinin yeterli olmadığı ihtiyar heyeti kararı ve kaymakam onayının arandığına ilişkin talimatımız var.

6- KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE MESLEK KURULUŞLARI Kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarının gayrimenkul tasarruflarında yetki belgesi aranmaz. Tasdikli genel kurul veya yönetim kurulu kararına istinaden talep karşılanır.

KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARININ İLGİLİ MEVZUATLARI İNCELENDİĞİNDE GENEL OLARAK 1- Kurumların bünyelerinde mevcut Genel Kurul ya da Oda Meclisi gibi organlarından taşınmazlar üzerinde tasarruf edebilmek için icracı organlarına yetki verilmesi, 2- Yönetim Kurulu ya da benzeri organlarının temsilcileri görevlendirmesi yetkili temsil için aranan şarttır. Kurumların doğal temsilcileri ise Kurumun en üst seçilmiş amiridir. Ayrıca Barolar ve Barolar Birliği hakkında 1136 sayılı Avukatlık Kanunu Md. 95 ve Md. 111 uygulama alanı bulur. Bu hükümlere göre baro yönetim kurulunun Baro malvarlığını idare hakkı kapsamında taşınmaz tasarrufunda bulunabilecekleri sonucuna ulaşılır. 1- Barolar ve Barolar Birliği: (1136 sayılı Avukatlık Kanunu) Md. 95-Baro varlığını ve 111 md. 2- Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Birliği, Federasyonu ve Konfederasyonu (5362 s. Kanun- M.10/j –oda genel kurulu--Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek. Birlik Genel Kurulu-m.20/h) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek.Federasyon Genel Kurulu md.29  ı) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek) 3- İhracatçı Birlikleri: (5910 S. Kanun) Md. 11-g) Müsteşarlık onayı alınmak kaydıyla ve bütçe imkânları çerçevesinde, amaç ve görevlerini gerçekleştirmeye yönelik; yurt içinde ve yurt dışında taşınır ve taşınmaz almak, yaptırmak, satmak, kiralamak, rehin ve ipotek işlemleri tesis etmek ve kaldırmak, vakıf, şirket, dernek, tesis ve işletmeler kurmak veya kurulmuş olanlara iştirak etmek; birliklere bağlı vakıf, şirket, işletme ve tesislerin faaliyetlerinin koordinasyonunu sağlamak. 4- Noterler Birliği: (1512 s.Noterlik Kanunu) Md. 166 Birliğin görevleri-Noterler birliğinin genel Kurulu yok. Bu yüzden Yönetim Kurulunun taşınmaz tasarruflarında yetkili olduğu söylenebilir. 5- Türkiye Bankalar Birliği/ Türkiye Katılım Bankaları Birliği (5411 s. Bankacılık Kanunu) Taşınmaz tasarrufları hakkında hüküm yok- Genel Kurallar 6- Serbest MMM ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları/ Serbest MMM ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği:(3568 s.Kanun) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları ve Birliği 3568 sayılı Kanunla düzenlenmiştir. Taşınmaz mal tasarrufu için oda veya Birlik genel kurul kararı ile işi ve temsilciyi belirtir yönetim kurulu kararının; taşınmaz mallar üzerinde ipotek ile diğer her türlü ayni hak tesis etmek, kaldırmak gibi konularda ise işi ve temsilciyi belirtir yönetim kurulu kararının; ibraz edilmesi gerekir. 7- Seyahat Acentaları Birliği 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile düzenlenmiştir. Taşınmaz mal tasarrufu ve temsil; Gerekli olduğu takdirde taşınmaza bağlı mülkiyet ve diğer sınırlı aynî hakların edinilmesine ve satışına karar vermek genel kurulun görevidir ve taşınmazların satışı için Genel Kurulun üçte iki çoğunluğunun olumlu oyu gereklidir. (md. 34) Genel Kurulca alınacak kararları uygulamak, ise yönetim kurulun görevidir (md 34). Birliği başkanı temsil eder. 8- Ticaret ve Sanayi Odaları ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (Tobb): (5174 s.Kanunu)10.md. ODA Meclisi-j) Taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, kamulaştırma yapmaya, okul ve derslik yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya karar vermek. 9- Türk Diş Hekimleri Birliği ve Diş Hekimi Odaları: (3224 s.Kanun)Md. 7 Genel kurul YK nu yetkilendiriyor. YK birini görevlendiriyor. 10- Türk Eczacılar Birliği ve Eczacı Odaları: (6643 s. Kanun) 11- Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve Odaları: (6235 s.Kanunu) Birliğe bağlı meslek odalarının gayrimenkul tasarruflarında ise;bu odalar kanunla kurulmayıp tüzükle kurulmuşu bulunduğundan kanunun 22.maddesi gereği önce gayrimenkul tasarrufu yapacakları yönünde karar alıp, bu kararı birliğe gönderip, birliğe onaylattıktan sonra tapu müdürlüğüne ibrazı gerekir. 12- Türk Tabipler Birliği ve Tabip Odaları: (6023 s.Kanun ) 13- Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve Ziraat Odaları: (6964 s. Kanun) Taşınmaz tasarrufları hakkında GENEL KURUL kararı ile iktisabına, satmaya rehin etmeye, ödünç para almaya, teknik ve sosyal yardımlarda bulunmaya, mükafatlar dağıtmaya salahiyetlidir. 14- Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği: (6362 sayılı Kanun - md.76) 15- Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği: (6362 sayılı Kanun - md.75)

YETKİ BELGESİ: (Tapu K.Md:2) Tapu Kanununun 2.maddesi ““Hükmi şahısların tapu işlerinde merkez veya şubelerinin bulundukları yerin en büyük mülkiye amirinden nizamnamelerine göre gayrimenkul tasarrufuna izinli olduklarına ve tescil işini yapacak mümessilin salahiyetine dair alınacak belgenin verilmesi mecburidir. Ticaret Şirketleri bu belgeyi ticaret sicil memurundan alırlar.” hükmünü emreder. Buna ilişkin olarak 1513 sayılı Genelgemizde “Kanunla Kurulmuş Tüzel Kişilerin Taşınmaz Mal Tasarrufları” başlığı altında “… 20 Ocak 1956 gün ve 1258 sayılı genelgede de açıklandığı üzere, kanunla kurulmuş ve yetkilerini kuruluş kanunundan alan tüzel kişilerden, 2644 sayılı Kanunun 2 nci maddesi gereğince belge aranılması söz konusu değildir.”

2010/6 sayılı Genelgede ise “…Ancak, bazı kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri atama suretiyle, bazı kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ise yapılan seçim sonucu Yüksek Seçim Kurulunca atandıkları ve temsil yetkileri de kanun ile belirlenmiş olduğu için ayrıca mülki amirden yetki belgesi aranmasına gerek yoktur. Tapu ve kadastro işlemlerinde; yapılan işlemin niteliğine göre, bazı işlemlerde karar alıcı organların konuya ilişkin aldıkları karar gerekebileceği gibi bazen de bu kararların onay makamlarınca onaylanması gerekebilir. Bu durumda alınan kararla beraber onay kararının da işlemlerde aranılması gerekir….”

Yetki Belgesi ile ilgili bazı duyurular 04.10.1993 tarihli ve 192/30-4207 Yetki Belgesi adlı duyuru -Emlak Konut A.Ş. 11.06.1997 tarihli ve 074/76-1924 Tescil İşlemleri adlı duyuru Türk Telekomünikasyon A.Ş 16.03.1974 tarihli ve 4-1-5-2/1236-1242 sayılı Türkiye Kızılay Derneği Şubelerinin Taşınmaz Mal Tasarrufu Ehliyeti konulu duyuru 29.07.1974 tarihli ve 4-1-5-2/4551-4556 sayılı TKD Şubelerinin Taşınmaz Mal Tasarrufu İşlemlerinde Temsil konulu duyuru 29.07.1976 tarihli ve 4-1-5-2/4551-4557 TKD Şubelerinin Taşınmaz Mal Tasarrufu konulu duyuru 22.12.1986 tarihli ve 4-1-5-2/7273-7274-3 TKD Şubelerinin Taşınmaz Mal Tasarrufu konulu duyuru 22.11.2000 tarihli ve 074/112-4735 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu adlı duyuru 08.09.2011 tarihli ve 287/7200 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Yetki Belgesi adlı duyuru 04.10.1993 tarihli ve 192/30-4207 Yetki Belgesi adlı duyuru -Emlak Konut A.Ş. (31/Aralık/1990 tarih, 20742 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Emlak Konut A.Ş.’ nin Kurulması Hakkında 26/Aralık/1990 tarih ve 90/1322 sayılı Kararname eki Karar’ın; 1 nci maddesinde; İnşaat ve İmar A.Ş. ile Emlak Yapı A.Ş.’nin birleştirilmesi suretiyle, Türkiye Emlak Bankası A.Ş. ne bağlı Emlak Konut Anonim Şirketi kurulduğu ve Emlak Konut A.Ş. Genel Müdürünün veya Genel Müdürün vekaletname ile yetkili kılacağı kişinin (kişilerin) talepte bulunması halinde ya da şirket adına imzaya yetkili kişilerin imza sirküleri ile hüviyet ve imzalarının karşılaştırılması ile yetinilmesi ve 2644 sayılı Tapu Kanununun 2’ nci maddesi uyarınca ticaret sicil belgesi istenilmemesi gerektiği düzenlenmiştir. )

SONUÇ Kamu tüzel kişileri dayanaklarını kuruluş kanunlarından almaktadırlar. Bu durum sıkı ve değiştirilmesi zor kurallara tabi olmaları sonucunu doğurur. Ülkemizde halen kurulu Kamu idarelerinin yapısal çeşitlilik göstermesi karar alma ve yetkilendirme noktalarında farklı usuller ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Medeni Kanunun 1007.maddesi ile 6083 Sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. maddesinin (a) bendi Tapu İdarelerinin tapu sicillerinin düzenli bir şekilde tutulmasıyla görevli, tapu sicilinin tutulmasından doğan zararlardan da Devletin sorumlu olduğunu ifade etmiştir. Aktarılan hükümler ışığında; farklı nitelikli kamu tüzel kişilerinin mevzuatlarından kaynaklanan “temsil sorunu” dolayısıyla Devletin zararına neden olunması tapu idarelerinde rastlanılabilecek durumlardandır.

ÖNERİ: Temsil sorununun, tapu idarelerinin yoğun iş yükü altında çalışmakta olmaları da dikkate alındığında, kuruma göre değişen farklı mevzuat hükümlerine tabi olduğu, bunun işlemlerin yapılması sırasında sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı görülmektedir. Tapu görevlisinin, yabancısı olduğu bir mevzuatı kısa zamanda inceleyerek karar vermesi mümkün olmayacaktır. Bu kapsamda işlemlerin hızlandırılmasına katkı vereceğini düşündüğümüz;

Kamu kurum ve kuruşlarının resmi yazı ile kendi içlerinden görevlendirdiği “taşınmaz tasarruf yetkilisini” dayandığı mevzuat hükümlerini de içerir şekilde, haricen ilgili gayrimenkulün bulunduğu tapu idaresine bildirmesi, bu yönde Tapu Kanununda değişiklik yapılması birçok sorunu bertaraf edecektir.

Tapu Kanunu Tasarısı: Temsil MADDE 9- (1) Taşınmazların tescilinde, o taşınmaz Devlete ait ise illerde defterdar, ilçelerde ise mal müdürü, özel idareye ait ise vali, vakıflara ait ise vakıf müdürü, belediyeye ait ise belediye başkanı, köye ait ise muhtar ve özel kanunla kurulmuş diğer tüzel kişilere ait ise bunların kanuni temsilcileri yetkilidir. Bu temsilcilerin yetkilerini kullanma şeklini gösteren kanun hükümleri saklıdır. (2) Kamu kurum ve kuruluşlarının müdürlüklerden istemde bulundukları işlemin yapılması için ibraz edilen belgelerin kurum ve kuruluşların mevzuatına ve yürürlükte bulunan diğer kanunlara uygunluğunun hukuki sorumluluğu istemde bulunan kuruma ve yetkilisine aittir. Yetki belgesi MADDE 10- (1) Kamu kurum ve kuruluşları dışındaki tüzel kişilerin tapu işlemlerinde, merkez veya şubelerinin bulundukları yerin en büyük mülki idare âmirlerinden, temsile yetkili olduklarına ilişkin alınacak belgenin verilmesi zorunludur, ticaret şirketleri bu belgeyi ticaret sicil müdürlüğünden, vakıflar ise Vakıflar Genel Müdürlüğünden alırlar.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER