DÜNYA’DA GENÇ İSTİHDAMININ DURUMU ve İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Arş. Gör. Okan Güray BÜLBÜL Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü

GENÇLER VE İŞGÜCÜ PİYASASI Dünya’da 15 – 24 Yaş arası bulunan ve genç olarak ifade edilen 1,2 Milyar Kişi bulunmaktadır. Bu rakam dünya nüfusunun %17’sini oluşturmaktadır. Gençlerin %90’ı gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan gençlerin %55’i Asya’da yaşamaktadır. Dünya’daki genç işsizlerin sayısı ise 72 Milyon’dur. Küresel Genç İşsizlik Oranı %12,6’dir. Bütün Dünya’da gençlerin yarısı formel ekonomi dışında veya kendi beceri düzeyinden düşük işlerde istihdam ediliyor.

GENÇLER VE İŞGÜCÜ PİYASASI Dünya’da genç işsizliği oranının en yüksek olduğu bölge %28,3 ile Ortadoğu’dur. Genç İşsizliğinin Dünya’daki Sıralaması ise şu şekilde; Genç işsizliğinin en yüksek olduğu ; 2. Bölge Kuzey Afrika %23,7 3. Bölge Merkez ve Güneydoğu Avrupa %17 4. Bölge Gelişmiş Ülkeler ve Avrupa Birliği %15,6 5. Bölge Latin Amerika – Karayipler %14,7 6. Bölge Güneydoğu Asya %14,2 7. Bölge Sahra Altı Afrika %11,8 8. Bölge Doğu Asya %9,5 9.Bölge Güney Asya %9,3

GENÇLER VE İŞGÜCÜ PİYASASI Atalet Oranı: Genç nüfus içerisinde yer alıp; ne eğitime devam edip, ne istihdamda bulunup, ne de herhangi bir staj veya mesleki eğitim programına devam edenlerin genç nüfusa oranı. OECD Ülkelerinde 2010 Yılı Atalet Oranı: %12,8 Avrupa Birliğinde Atalet Oranı: %12,4 Avrupa Birliğinde Erkeklerde Atalet Oranı: %12,1 Avrupa Birliğinde Kadınlarda Atalet Oranı: %13,2 Türkiye’de 2012 Yılı Atalet Oranı: %28

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ 2013 ŞUBAT AYI VERİLERİNE GÖRE; 15 – 24 Yaş Grubunda 11.543.000 Kişi Yer Almakta. Bu Yaş Grubundaki 11.543.000 kişiden 4.330.000’u İşgücü İçerisinde, 7.213.000’i İşgücüne Dahil Değil İşgücünde yer alan 4.330.000’den; 3.445.000’i istihdamda, 885.000’i işsiz Genç İşsizlik Oranı %20,4.

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ Cinsiyet Temelli Bakıldığında; Erkekler arasındaki genç işsizliği oranı: %19,1 Kadınlar arasında genç işsizliği oranı: %22,8 Kır – Kent Ayrımında Bakıldığında; Kentte Genç İşsizliği Oranı: %22,7 Kırda Genç İşsizliği Oranı: %15,7 Kentte Kadınlar Arasındaki Genç İşsizliği Oranı: %27,3 Kentte Erkekler Arasındaki Genç İşsizliği Oranı: %20,2

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ 15 – 24 Yaş Arasındaki Gençlerin İşgücüne Dahil Olmama Nedenlerinin Dağılımı İş Bulma Ümidi Olmadığı İçin İş Aramayanlar: %3,2 Ev İşleri İle Meşgul: %23,1 Öğrenci: %59,8 İş Aramayıp Çalışmaya Hazır Olanlar: %4,8 Gençler Arasında İşgücüne Dahil Olmama Eğilimi Oldukça Yüksek ve Lisansüstü Eğitim Bu Süreci Uzatmakta Kullanılan Bir Yöntem Olarak Ön Plana Çıkmaya Başladı.

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ GENÇ İSTİHDAMININ PROFİLİ İstihdamdaki Gençlerin %61,3’si Lise Altı Eğitim Düzeyinde 2012 Yılı Verilerine Göre Lisans Düzeyinde Öğrenim Gören Kişi Sayısı 3.050.000 Genç İşsizlerin %22,9’u Yüksekokul veya Fakülte Mezunu Yüksekokul veya Fakülte Mezunu Genç İşsizlerin %25,8’i Bir Yıl ve Daha Fazla Süredir İşsiz

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ GENÇ İSTİHDAMININ PROFİLİ İstihdamdaki Bireylerin Yalnızca %28’i Sosyal Bilimler Alanından Mezun Kişilerin İstihdam Edilebileceği Meslekleri İcra Ediyor. Buna Karşılık Lisans Öğrenimi Gören Kişilerin %40’ı Sosyal Bilimler Alanında Eğitim Görüyor. Ayrıca Genç İstihdamının %20,3’ü nitelik gerektirmeyen işlerde gerçekleşiyor.

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİ TEKNİK EĞİTİM GÖREN KİŞİ SAYISI YALNIZCA 30.717 TEKNİK BİLİMLERDE EĞİTİM GÖREN KİŞİ SAYISI İSE YALNIZCA 285.137 MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM ALANINDA ÖRNEK UYGULAMALARA SAHİP OLAN KORE TÜRKİYE İLE ARASINDAKİ KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR FARKINI SON 25 YILDA KAPATTI VE 3 KAT ARTTIRDI

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİNİN NEDENLERİ MAKRO NEDENLER TALEP YETERSİZLİĞİ YETERİNCE VE (DÜZGÜN) İŞ YARATAMAMA BECERİ UYUMSUZLUĞU İŞGÜCÜ PİYASASI KATILIKLARI NÜFUSUN DEMOGRAFİK DAĞILIMI VE YAPISI EĞİTİM SİSTEMİNİN DİZAYNININ ETKİN YAPILAMAMASI

TÜRKİYE’DE GENÇ İŞSİZLİĞİNİN NEDENLERİ MİKRO NEDENLER GENÇLERİN TECRÜBESİZLİĞİ MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİME ÖNEM VERİLMEMESİ İŞTEN ÇIKARMALARDA İLK TERCİHİN GENÇLER OLMASI EĞİTİM DÜZEYLERİNİN YÜKSEK OLMAMASI İŞVERENLERİN GENÇLERE YÖNELİK ALGILARI

İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ ALMANYA Tam istihdam hedefine yönelik olarak kurgulanmış okul ve işyeri temelli iki odaklı eğitim Geliştirilmiş çıraklık sistemi ile eğitimden işgücü piyasasına geçişin kurgulanması 6 Yaşında başlayan ve 9 ila 10 yaşında tamamlanan bir zorunlu eğitim. (Eyaletlere göre değişmekte) Ardından bireyler yüksek akademik bilgi gerektiren ve üniversiteye geçiş imkânı sağlayan(Gymnasium), daha az akademik bilgi gerektiren ikinci düzey diploma sağlayacak(Realschule) ve çok sınırlı bir akademik bilgi gerektiren ve eğitim sisteminden mezun olmayı sağlayacak bir diploma öneren(Hauptschule) okullarından birini tercih etmektedir.

İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ ALMANYA Bireyler Realschule ve Hauptschule sonrası mesleki geçiş programları ile 15 – 16 yaşlarında işgücü piyasasına girmektedirler. Almanya’da 2007 yılında öğrencilerin %43’ü Gymnasiumları, %57’si ise Realschule ve Hauptschule’leri tercih etmişlerdir. Realschule ve Hauptschule’lerden mezun olanlar tercihlerine göre ya ikili sistemi tercih ederek okul ve işyeri birlikteliği ile eğitimlerine devam etmektedirler ya da tam zamanlı meslek okullarına yönelerek 2 ila 3 yıl süren ve çıraklığı da içeren programlara devam etmektedirler. İkili sistemi tercih edenler 349 farklı iş alanında 2 ila 3 yıl arasında eğitilmekte ve tam zamanlı meslek okullarından daha yüksek bir derece ile mezun olarak işgücü piyasasına girmektedirler.

İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ KORE %97’lik ortaokul bitirme oranı ve %53 yükseköğretim mezuniyet oranı ile daha çok mesleki eğitime yönlenmiş bir sistem Öğrencilerin %32’sinin yüksek ve teknik okullardan mezun olduğu istihdam odaklı bir eğitim sistemi Ortaokulun bitirilmesi ile tamamlanan bir zorunlu eğitim. Ortaokuldaki başarıya göre şekillenen bir genel lise, mesleki lise veya çok sınırlı bir kitleye hitap eden lise seçimi. Meslek liselerinin adı 2007 yılında değiştirilmiş ve Profosyonel Okulları adını almıştır.

İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ KORE Profosyonel okullardan mezun olanlar üçüncü seviye eğitime geçerek ya yüksekokullara ya da teknik okullara devam etmektedir. Yüksek okullarda 2 ila 3 yıl eğitim alan bireyler meslek sertifikası ile mezun olmaktadırlar. Teknik okullardan bir yıllık eğitim sonrası mezun olan bireyler ise zanaatkâr olarak işgücü piyasasına girmekte ve meslek sahibi olmaktadırlar.

İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ

PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR ? Genç İşsizliğinin Yalnızca Ekonomik Büyüme İle Çözülebilecek Bir Sosyal Sorun Olmadığını Kabul Etmek Gerekiyor. Aktif İstihdam Politikalarına Ağırlık Vererek Gençlerin İşgücü Piyasasında Karşılaştıkları Sorunların Azaltılması Gerekiyor. Eğitim Sisteminin Belirli Oranda İşgücü Piyasasının Gerekleri Doğrultusunda Dizayn Edilmesi Gerekiyor.

PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR ? İşgücü Piyasasının İhtiyaç Analizlerinin Düzenli ve Sistematik Şekilde Gerçekleştirilmesi ve İşgücü Piyasasında Bilgi Eksikliği ve Bilgi Asimetrisi Sorununun Çözülmesi Gerekiyor. Gençlere Yönelik İstihdam Teşviklerinin Özellikle İşgücü Yoğun Sektörler Göz Önünde Bulundurularak Yeniden Dizayn Edilmesi Gerekiyor. Yatırım Teşviklerinin Genç İstihdamını Sağlayacak Sektörlere Kaydırılması Gerekiyor.

PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR ? Beceri Uyumsuzluğu Sorununun Ortadan Kaldırılması İçin Bürokratik Örgütlenmelerin Birarada Çalışması Gerekiyor. İşveren Temelli Ayrımcılığın Engellenmesine Yönelik Aktif İstihdam Programlarının Uygulanması Gerekiyor. Genç İşsizliğinin Önemli Bir Nedeni Olan Etkin İş Ara(ya)mama Sorununun Çözümüne Yönelik Aktif İstihdam Programlarının Uygulanması Gerekiyor.

TEŞEKKÜRLER