KALKINMA AJANSLARI ve BÖLGESEL YENİLİK SÜRECİ T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI KALKINMA AJANSLARI ve BÖLGESEL YENİLİK SÜRECİ Ahmet YAMAN Genel Müdür Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü Aralık 2008

-9.KALKINMA PLANI (2007-2013)- VİZYON “İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye” GELİŞME EKSENLERİ Rekabet Gücünün Artırılması, İstihdamın Artırılması, Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi, Bölgesel Gelişmenin Sağlanması, Kamu Hizmetlerinde Kalitenin ve Etkinliğin Artırılması. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

BÖLGESEL GELİŞME POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİMLER Hem yakınsama ve hem de rekabet edebilirlik hedeflerine odaklı, Stratejik planlama ve uygulama yaklaşımı Pro-aktif, esnek, dinamik, İzleme ve değerlendirme (performans göstergeleri), Aşağıdan-yukarı yaklaşımın güçlendirilmesi: Yerel paydaşların hazırlık, uygulama ve izleme süreçlerine katılımı, Önceliklerin net olarak belirlendiği, kesin adımların yer aldığı uygulama programlarına dayalı, Bölgesel ve kurumsal planlar için (stratejik +fiziksel) yeni bir yapılanma, yatay ve dikey politika entegrasyonu Kaynak planlaması ve finansal programların entegrasyonu. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YENİ BÖLGESEL GELİŞME POLİTİKALARI UYGULAMALARI AB Destekli Bölgesel Kalkınma Programı Uygulamaları (Görece az gelişmiş bölgelerde, yarışma usulüyle belirlenen 1500 projeye ülkemiz eş-finansmanı dahil yaklaşık 215 milyon Avro’luk kaynak) Geniş Coğrafi Alanı Kapsayan Kırsal Altyapı Projeleri (KÖYDES-BELDES Projeleri) Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı Hazırlıkları (Kent merkezli stratejik müdahaleler) Kalkınma Ajansları (yapısal dönüşüm sürecinin kurumsal ayağı ) DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

NEDEN KALKINMA AJANSLARI ? Yerel ve küresel rekabetteki değişimler, Yatırım potansiyellerinin tespitinin ve tanıtımının ihtiyacı, Yerelleşme, katılımcılık, şeffaflık, hesap verebilirlik ilkelerinin önem kazanması (Yönetişim anlayışının gelişmesi ), Yerel kalkınma bilincinin gelişmesi, bu çerçevede yerel kalkınmada teknik kurumsal altyapının kurulması talepleri, Bölgeler arası / bölge içi gelişmişlik farkları, Kaynakların etkin kullanımı zorunluluğu, Yerelde, teknik uzmanlık ve proje kapasitesinin geliştirilmesi ihtiyacı, DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

KALKINMA AJANSLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ Ekonomik ve sosyal gelişime odaklı, Özel sektör anlayışı ile çalışan, Yerinden yönetim ilkesine dayalı, Özerk ve esnek yapıya sahip (statü, bütçe, personel vb.), Katılımcı, diyaloğa açık teşkilat ve karar alma yapısı, Paydaşların işbirliğine dayalı, Uygulamacı değil, planlamacı (plan, program, proje), organizatör ve koordinatör. Ulusal politikalarla uyumlu çalışma (DPT Koordinasyonu) DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

KALKINMA AJANSLARININ TEMEL GÖREVLERİ Stratejik yaklaşımla bölgesel gelişme stratejilerinin ve planlarının hazırlanması, Kamu, özel kesim ve STK’lar arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi, Girişimciliğin desteklenmesi ve geliştirilmesi, İçsel potansiyelin tespiti, tanıtımı ve harekete geçirilmesi (Yatırım Promosyonu), Yatırımcıların izin ve ruhsat işlemlerinin takibi ve sonuçlandırılması, Proje uygulamalarına teknik destek ve danışmanlık, Kırsal kalkınma faaliyetlerine destek, Araştırma ve veri tabanı oluşturma, Ulusal ve uluslararası fonların kalkınma amaçlı kullanılmasında aracılık ve koordinasyon, İzleme ve değerlendirme. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

AJANSLARIN TEŞKİLAT YAPISI YÖNETİM KURULU (Karar Organı) Seçim,Tavsiye, İzleme, Değerlendirme Plan ve Faaliyet Raporları KALKINMA KURULU (Danışma Organı) GENEL SEKRETERLİK (İcra Organı) HİZET BİRİMLERİ YATIRIM DESTEK OFİSLERİ DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü KALKINMA KURULU  Amaç: Bölgesel gelişme hedeflerinin tespiti ile bu hedeflere ulaşılmasına yönelik faaliyetlere bölgedeki bütün kesimlerin katılımını ve işbirliğini en etkin şekilde sağlamak ve bu yolla ajansı yönlendirmek, Üyeleri: Özel sektör, sivil toplum kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ve üniversiteler Üye Sayısı: En fazla 100 kişi Temsilci gönderecek kurum ve kuruluşlar bölgenin koşul ve ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenir (kuruluş kararnamesi ile) Birden fazla ili kapsayan bölgelerde illerin dengeli temsili esastır. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YÖNETİM KURULUNUN YAPISI Karar alma süreçlerine yerel aktörlerin katılımı (kamu + yerel yönetimler + özel + sivil toplum) esastır. Bir ilden oluşan bölgelerde (Ankara, İstanbul, İzmir); Vali, Büyükşehir Belediye Başkanı, İl Genel Meclisi Başkanı Sanayi Odası Başkanı Ticaret Odası Başkanı Bölge Kalkınma Kurulu tarafından seçilecek üç özel kesim ve/veya sivil toplum temsilcisinden oluşur. Birden fazla ilden oluşan bölgelerde; İl valileri, Büyükşehir Belediye Başkanları veya büyükşehir olmayan illerde il merkez Belediye Başkanları, İl Genel Meclisi Başkanları Her ilden birer kişi olmak kaydıyla Ticaret ve Sanayi Odası Başkanları 1/8 2/8 5/8 2 / 4 1/4 DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü GENEL SEKRETERLİK Ajansın icra organıdır. Temel Görevi: Kanunla ajansa verilen görevleri; Yönetim Kurulunun belirlediği politikalar ve talimatlar çerçevesinde yerine getirmek. Yapısı: Hizmet Birimleri: Bölgelerin özelliklerine göre oluşturulur. Yatırım Destek Ofisleri: Yönetim Kurulu Kararı ile bölge illerinde kurulur. Personel: Personel, İş Kanunu Hükümlerine göre istihdam edilir. Personel giderleri toplamı, bütçe gelirlerinin, yüzde on beşini aşamaz. Personel sayısı, ortalama 40-50 olarak öngörülmektedir. Uzman personel sayısı, ajans toplam personel sayısının yüzde sekseninden az olamaz. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

KALKINMA AJANSLARININ GELİRLERİ Genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılacak pay (yüzde 0,5), İl özel idarelerinden aktarılacak pay (yüzde 1) Belediyelerden aktarılacak pay (yüzde 1) Sanayi ve ticaret odalarından aktarılacak pay (yüzde 1) Avrupa Birliği ve diğer uluslar arası fonlardan sağlanarak yönetilcek kaynaklar, Bağış ve yardımlar, Faaliyet gelirleri, Bir önceki yıldan devreden gelirler.” DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

KURULAN KALKINMA AJANSLARI 2006 yılında TR62 Düzey 2 Bölgesi (Adana ve Mersin İlleri) TR32 Düzey 2 Bölgesi (İzmir İli) 2008 yılında TR10 Düzey 2 Bölgesi (İstanbul İli) TR52 Düzey 2 Bölgesi (Konya ve Karaman İlleri ) TR83 Düzey 2 Bölgesi (Samsun, Amasya, Çorum ve Tokat İlleri ) TRA1 Düzey 2 Bölgesi (Erzurum, Bayburt ve Erzincan İlleri ) TRB2 Düzey 2 Bölgesi (Van, Bitlis, Muş ve Hakkari İlleri ) TRC1 Düzey 2 Bölgesi (Gaziantep, Adıyaman ve Kilis İlleri ) TRC2 Düzey 2 Bölgesi (Diyarbakır ve Şanlıurfa İlleri ) TRC3 Düzey 2 Bölgesi (Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak İlleri ) DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YENİLİK SÜRECİ VE KALKINMA AJANSLARI Yenilik Performansı Bölgesel Gelişme Farklarının Önemli Bir Belirleyicisi (AB’de bölgesel kişi başına GSYİH’lerdeki değişimlerin % 35’i bölgelerin yenilik performansıyla açıklanabiliyor.) Siddetli Rekabet Ortamında İşbirliği Zorunluluğu Ağ İlişkileri (Çok Aktörlü-Çok İlişkili Yenilik Süreci) Coğrafi Yakınlığın Artan Önemi (Örtülü-Zımni Bilgi Edinimi) Stratejik ve Sistematik Davranma İhtiyacı (Sınırlı Kaynaklar-Büyük Maliyetli Bilgi Yatırımları) Bölge Düzeyinde Koordinasyon İhtiyacı DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (1) KALKINMA AJANSLARI YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (1) 1-) Bölgesel Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması Bilgi Üretim ve Kullanım Altyapısının Analizi, Gelişme Dinamiklerinin Ortaya Çıkarılması, Stratejik Müdahalelerin Belirlenmesi. 2-) Kolaylaştırıcı Çevre Oluşturma Rolü Yenilik Sürecindeki Aktörleri Bir Araya Getirme, Yerel Etkileşimin Ve Diyaloğun Ortak Platformu, Birlikte Hareket Edilmesini Sağlama. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (2) KALKINMA AJANSLARI YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (2) 3-) Ağ İlişkilerinin Gerçekleştirilmesine Yönelik Mekanizmaların Oluşturulması Kamu,Özel Sektör ve Sivil Toplum Kuruluşlarını Bir Araya Getiren Yapısı, Teknoloji Transfer Merkezleri ve Teknokentlerle Sıkı İşbirliği, Kümelenme Analizleri, Stratejileri ve Destekleri 3-) Yeniliğin Finansmanı Ajans bütçesinden doğrudan sağlanacak destekler, Ajansın iştirakçi veya ortak olacağı finansman mekanizmaları, DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (3) KALKINMA AJANSLARI YENİLİK SÜRECİNDE NELER YAPABİLİR? (3) 4-) Yenilik Veri Tabanı Oluşturma Bölgenin yenilik kapasitesine ve performansına ait kapsamlı ve sürekli güncellenen veri tabanları oluşturması, 5-) İzleme ve Değerlendirme Bölgesel Yenilik Sürecinin İzlenmesi, Gerekli Revizyonlar ve Müdahaleler. DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü

DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü TEŞEKKÜRLER..... ayaman@dpt.gov.tr DPT – Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü