DURUMSALLIK YAKLAŞIMI Danışman: Doç. Dr. Elif DİKMETAŞ Hazırlayan: Sevilay ARSLAN İlkay DAĞ Eşref ERGÜL B Grubu 14/10/2012

DURUMSALLIK YAKLAŞIMI Durumsallık yaklaşımı ;her yer ve koşulda geçerli tek bir en iyi örgüt yapısı yoktur. ‘En iyi” durumdan duruma değişir. Bir bakıma bu yaklaşım “öyle olursa böyle olmalıdır” ilişkisini inceler

Durumsallık Yaklaşımı’ nın Temel İlkeleri Örgütsel sorun ve olaylar gerçekçi ve mantıksal temellere dayanan analizlerle çözümlenmelidir. Körü körüne bir genelci görüşün savunucusu olunmamalıdır. Her işletmenin koşulları için özel yönetim sistem ve kuralları geliştirmek yerine müşterek özellikleri olan işletmeler için önceden bulunmuş genel ilke ve kuralları duruma uygun düştüğü ölçüde ayrı ayrı veya sentez yapmak suretiyle uygulamaya çalışmalıdır

Durumsallık Yaklaşımı’ na Katkıda Bulunan Çalışmalar Bu çalışmalar: 1 - Teknoloji ve Örgüt Yapısı İle İlgili Çalışmalar 2 - Çevre ve Örgüt Yapısı İle İlgili Çalışmalar olarak ele alınmış, ve özellikle de organizasyonun "büyüklük" ve "yapı" faktörleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır

Teknoloji ve Örgüt Yapısı İle İlgili Çalışmalar 1. Woodward Araştırması 2.Aston Grubu Araştırması 3.Tavıstock Enstitüsü Araştırmaları 4.James Thompson’ un Araştırması 5.Charles Perrow ‘ un Araştırması

1. Woodward Araştırması: Teknoloji ile yapı üzerinde yapılan en önemli ve en çok etkisi olan araştırma, Joan Woodward ve ekibinin 1950'lerde İngiltere de gerçekleştirdiği araştırmadır. Bu araştırmanın temel amacı her yerde ve her koşulda geçerli bir örgüt yapısının bulunup bulunmadığının araştırılmasıdır.(MODERN TEKNOLOJİ ADINI ALIR.ÖRGÜTTE EN BÜYÜK FAKTöR BÜYÜKLÜĞÜ İLE İLGİLİDİR)

2.Aston Grubu Araştırması: Aston grubunun çalışmalarını daha da önemli hale getiren faktör, teknoloji ile organizasyon yapısı arasındaki ilişkilere ek olarak, örgütlerin büyüklüğü ile organizasyon yapısı arasındaki önemli ilişkiler bulunduğunu öne sürmeleri olmuştur. Buna göre, örgütün büyüklüğü arttıkça, örgütte ihtisaslaşma ve resmileşmenin de arttığı ortaya çıkmıştır. Büyüklük örgütteki personel sayısı olarak ele alınmıştır

3. Tavıstock Enstitüsü Araştırmaları:2 3.Tavıstock Enstitüsü Araştırmaları:2.nci Dünya Savaşı’ndan sonra kömür madenlerinde kömür çıkarmak için yapılan teknolojik değişmelerin organizasyon yapısı ve işleyişi üzerindeki etkilerini araştırmışlardır. Bu çalışmanın en önemli yanı; bağımsız ve çevresel bir değişken olan teknoloji ile bağlı bir yönetimsel değişken olan organizasyon yapısı arasındaki ilişkileri göstermesidir. (MAKİNE VERİMİ ARTIRILIRKEN KİŞİLERİN MAKİNELEŞMESİNE GEREK YOKTUR DEMİŞTİR.)

4.James Thompson’ un Araştırması:(HASTANELERDE GÖRÜLÜR)Bir örgütün kullandığı temel teknolojiler üç şekilde olabilir: Bunlar, Çözümleyici teknoloji, Bağlı teknolojiler, Yoğun teknolojidir.

1:Çözümleyici (mediating) teknoloji: En önemli özelliği, yapılan faaliyetlerin belirli grup veya kişileri birbirine bağlamasıdır. Mesela, PTT telefon eden ile edileni, bir banka kredi veren ile alanı bir araya getirmektedir. Bu teknolojide faaliyetler arası ilişkiler bütünleyici karşılıklı ilişki (pooled interdependence) şeklindedir. 2:Bağlı teknolojiler (long-linked):  Bu teknolojilerin en önemli özelliği yapılan faaliyetlerin birbirine bağlı olmasıdır. Mesela, B faaliyeti ancak A faaliyetinin yapılmasından sonra mümkün olacaktır. 3:Yoğun teknoloji (Intensive technology):   En önemli özelliği, bir işi başarmak için yapılacak olan faaliyetlerin hepsinin karşılıklı olarak birbirine bağlı olmasıdır. Buna örnek olarak hastane gösterilebilmektedir.

5.Charles Perrow ‘ un Araştırması: Perrow a göre yapılan işler 2 ye ayrılır: 1:rutin işler:BU ORGANİZASYONUN YAPISI MEKANİK(Bürokratik ) 2: rutin olmayan işler:Bu organizasyonun yapısı organik türdedir.

Çevre ve Örgüt Yapısı İle İlgili Çalışmalar Burns ve Stalker Çalışması Lawrence- Lorsch Çalışması Emery ve Trist Çalışması James Thompson’ un Çalışmaları Robert Duncan Araştırması

1:Burns ve Stalker Çalışması:Burns ve Stalker isletmelerin örgüt yapılarını mekanik ve organik örgüt yapıları olarak iki grupta sınıflandırmışlardır: Mekanik örgüt yapısı; çevre koşullarının durgun, değişim hızının çok az olduğu durumlara en uygun yapı; Organik yapı ise, çevre koşullarının sürekli ve hızlı olarak değiştiği durumlara en uygun örgüt yapısı olarak belirtilmektedir. Ulaşılan sonuca göre en iyi örgüt yapısı yoktur, en iyi örgüt yapısına ulaşmak için bir takım ilkeler yoktur, cevre koşullarına göre isletmelerin örgüt yapıları değişecektir.  

2.Lawrence- Lorsch Çalışması Bu incelemelerde iki temel kavram kullanılmıştır: Farklılaşma Bütünleşme Farklılaşma; değişik fonksiyonel bölümlerdeki çalışanlar arasındaki zihni ve duygusal yönelimler arasındaki fark Bütünleşme ise; amaca ulaşmada bölümler arasındaki işbirliği olarak tanımlanabilir. Lawrence ve Lorsch araştırmasının ulaştığı genel sonuç şu olmuştur: Bir organizasyon biriminin iç yapısı (farklılaşma ve bütünleşme) ilgili çevre koşullarının durumuna bağlı olarak şekil alacaktır.

3. Emery ve Trist Çalışması:Her işletme için evrensel bir düşünce yapısının olmadığını ve işletmeyi anlayabilmek için öncelikle çevresini anlamak gerektiğini vurgulamışlardır. 4 tür çevre belirlemişlerdir: Durgun, dağınık çevre Durgun, yoğunlaşmış çevre Dengesiz, tepki gösterici çevre Çalkantılı çevre

Durgun, dağınık çevre: Değişim hızı çok düşük, karşılıklı ilişkilerde çok zayıftır. Durgun, yoğunlaşmış çevre: Değişim hızı az, karşılıklı ilişkilerin kuvveti orta derecededir. Dengesiz, tepki gösterici çevre: Daha karmaşık bir çevredir. Bu çevredeki işletmeler birbirleriyle yarışmakta birbirlerinin kararlarına tepki göstermektedirler. Çalkantılı çevre: Yürütülmesi en zor olan çevresel ilişkilere sahiptir. Çevre değişim hızı çok yüksek ilişkiler yoğundur.

James Thompson’ un Çalışmaları.: Çevre faktörleri üzerinde durmuştur. Thompson çevre faktörlerini, durgun veya değişken ve basit veya karmaşık olarak iki başlık altında toplamıştır  

Durgun çevrenin özellikleri: Mal ve hizmetlerin son yıllarda değişmemiş olması, Durgun ve tahmin edilebilir bir çevre, Teknolojik yeniliklerin çok az olması Rekabetin azlığı Değişken çevrenin özellikleri: Mal ve hizmetlerde sürekli ve önemli sayılan değişikliklerin bulunması Yeni teknolojilerin kullanılması, Kestirilmesi güç devlet müdahalelerinin sürekliği Devlet politikalarının toplumdaki değişmelere göre sürekli değişmesi,

5:Robert Duncan Araştırması:Duncan, araştırmalarında örgütlerin karar birimlerinde karar verirken nelerden etkilendiklerini, bu örgüt üyelerinin çevresel faktörleri nasıl değerlendirdiğini ve belirsizliğin kararlar üzerindeki etkisini araştırmıştır

Sonuç Durumsallık yaklaşımının ulaştığı genel sonuç şudur: Çevre koşullarının özelliklerine bağlı olarak organizasyon yapıları ve organizasyonda kullanılan çeşitli süreçler farklılık göstermektedir. Durumsallık yaklaşımda tek bir örgüt yapısı sınıflanamaz. Her kuruluşun yapısı farklıdır. Her koşulda işletmeler farklı davranır. Bunun içinde teknoloji etkisi ve çevrenin etkisiyle sürekli değişir.

SORULAR 1.Aşağıdakilerden hangisi yapılan araştırmalarda durumsallık yaklaşımının ortaya çıkardığı sonuçtur? A)En iyi yönetim şekli bürokratik yönetim yaklaşımıdır. B) En iyi yönetim şekli bilimsel yönetim yaklaşımıdır. C)Her sitem belli bir alt sistemden oluşur. D)Her yerde ve her koşulda geçerli tek bir en iyi örgüt yapısı yoktur. 2.Aşağıdakilerden hangisi her yerde ve her koşulda geçerli tek bir en iyi örgüt yapısının bulunup bulunmadığını araştıran Teknoloji ve Örgüt Yapısı ile ilgili çalışmadır? A)Aston Grubu Araştırması C)James Thompson’un Araştırması B)Charles Perrow’un araştırması D)Woodroward Araştırması

3. I-Durumsallık yaklaşımı başarıyı değişik kavram,teknik ve davranışlarda arar. II-Her koşulda geçerli tek bir en iyi örgüt yapısı yoktur. III-Koşullar düzenlendiğinde her kurum için en iyi örgüt yapısı oluşturulabilir. Yukarıdaki durumlardan hangisi ya da hangileri durumsallık yaklaşımı için söylendiğinde doğru olmaz? A)Yalnız I C)Yalnız III B)I-II D)I-II-III 4.Aşağıdakilerden hangisi Aston Grubu Araştırmasının üzerinde durduğu değişkenlerden biri değildir? A)İş akışının kontrolü C)Otorite yoğunlaşması B)Yoğun Teknolojiler D)Faaliyetlerin yapılandırılması