ULUSAL MESLEKİ YETERLİLİK SİSTEMİ, SINAV-BELGELENDİRME VE AKREDİTASYON Bayram AKBAŞ MYK Başkanı V. Ulusal MYO Müdürler Toplantısı 2 Aralık 2010, Isparta

SUNUM PLANI Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Meslek Standartları Sınav ve Belgelendirme Eğitim Akreditasyonu Gerçekleştirilen Faaliyetler

ULUSAL MESLEKİ YETERLİLİK SİSTEMİ Teknik ve mesleki eğitim standartlarının ve bu standartları temel alan yeterliliklerin geliştirilmesi, uygulanması ve bunlara ilişkin yetkilendirme, denetim, ölçme - değerlendirme ve belgelendirmeye ilişkin kural ve faaliyetler bütünüdür.

AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (AYÇ) Avrupa’daki farklı ülkeler ve sistemler arasında yeterliliklerin daha anlaşılır ve açık olmasını, ülkelerin yeterlilik sistemlerinin birbirleriyle bağlantısını sağlamak için oluşturulmuş bir tercüme aracıdır. AYÇ Tavsiye Kararı Avrupa Konseyi ve Parlamentosu tarafından Nisan 2008’de kabul edilmiştir Öğrenme çıktılarına dayalı, 8 seviyeli yapıdan oluşur. AYÇ’de yer alan her seviye, bireyin sahip olması gereken asgari bilgi,beceri ve yetkinliği tanımlar. MYK , AYÇ ulusal koordinasyon noktasıdır. .

AYÇ Öğrenme Çıktıları İnformal Öğrenme Yaygın Öğrenme Örgün Öğrenme AYÇ, öğrenme sonuçlarına odaklıdır. AYÇ’de öğrenme çıktısı, bireyin öğrenme süreci sonunda bildiği, anladığı ve yapabildiği şeyler olarak tanımlanır. AYÇ’de öğrenme çıktıları sekiz referans seviyesi ile tanımlanmıştır. Öğrenme çıktıları üç kategoride belirtilir: Bilgi (knowledge), beceri (skill) ve yetkinlik (competence). Bu nedenle yeterlilikler, farklı kombinasyonlarda kuramsal ve uygulamalı bilgi, kavramsal ve uygulamalı beceriler ile tutum ve davranışları içeren geniş bir öğrenme çıktısı sahasını kapsamaktadır. AYÇ genel, mesleki ve akademik eğitim ve öğretimin tüm yeterlilik düzeylerini kapsar. Ayrıca hayat boyu öğrenme kapsamında kazanılan yeterlilikler de değerlendirilir. Örgün Öğrenme

ULUSAL YETERLİLİK ÇERÇEVESİ (UYÇ) UYÇ; AB tarafından benimsenen yeterlilik esaslarıyla uyumlu olacak şekilde tasarlanan ve ilk, orta ve yüksek öğrenim dahil tüm teknik ve mesleki eğitim programları ile örgün, yaygın ve ilgili kurumların iznine dayalı programlarla kazanılan yeterlilik esaslarını belirler. MEB, YÖK ve MYK temsilcilerinden oluşan UYÇ Hazırlama Komisyonu oluşturulmuş ve AYÇ ile uyumlu UYÇ oluşturma çalışmaları sürdürülmektedir.

HUKUKİ STATÜ Bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi, MYK; Bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi, Kamu tüzel kişiliğini haiz, İdari ve mali özerkliğe sahip, Devlet, işçi, işveren ve meslek kuruluşları temsilcilerinin eşit katılımıyla yönetilen, ÇSGB’nin ilgili kuruluşudur. 21 Eylül 2006 tarihli ve 5544 sayılı Kanun

MYK’NIN TEMEL AMACI AB ile uyumlu Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletmektir

BU AMAÇ DOĞRULTUSUNDA Ulusal meslek standartlarının hazırlanmasını sağlamak, Mesleki yeterlilik alanında sınav ve belgelendirme sistemini kurmak ve işletmek, Eğitim kurumlarının akreditasyonunu sağlamak, Ulusal Yeterlilik Çerçevesini oluşturarak, Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile referanslandırmak, MYK’nın temel görevleri arasındadır.

ULUSAL MESLEK STANDARDI (UMS) Bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. İş ve eğitim dünyasının üzerinde uzlaştığı belgedir. UMS taslakları sektörü temsil edebilen ve yetkinliği olan iş dünyası aktörlerince katılımcı anlayışla hazırlanır.

UMS HAZIRLAMA VE YÜRÜRLÜĞE KONULMA SÜRECİ Meslek standardı taslağının hazırlanması, ilgili tarafların ve kamuoyunun görüşüne sunulması Taslağın MYK Sektör Komitesine sunulması ve incelenmesi MYK Sektör Komitesince uygun bulunan taslak standardın MYK Yönetim Kurulu tarafından onaylanması Meslek standardının Resmi Gazete’de yayımlanarak Ulusal Meslek Standardı (UMS) niteliği kazanması

ULUSAL YETERLİLİKLER MYK tarafından onaylanarak UYÇ’ye yerleştirilen, bireyin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yetkinlik ile ölçme ve değerlendirme kriterlerini içeren ayrıntılı dokümanlardır. Ulusal yeterlilikler, ulusal meslek standartları ya da standartları oluşturan alt birimler, bunların bulunmadığı hallerde ise uluslararası meslek standartları esas alınarak geliştirilmektedir.

U.YETERLİLİK GELİŞTİRME VE KABUL EDİLME Örgün ve Yaygın Eğitim ve Öğretim Kurumları Ulusal Meslek Standardı Hazırlamış Kuruluşlar Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları Personel belgelendirmesi yapan ve kuruma ön başvuru yapmış kuruluşlar Meslek Kuruluşları Ulusal yeterlilik taslakları Taslakların incelenmesi Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu ULUSAL YETERLİLİK ÇERÇEVESİ

YETKİLENDİRİLMİŞ BELGELENDİRME KURULUŞLARI UYÇ’de tanımlı ulusal yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürüten, TÜRKAK ya da Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) bünyesinde çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış diğer akreditasyon kurumlarınca ilgili ulusal yeterliliklerde TS EN ISO/IEC 17024 standardı şartlarına uygun oluşturulmuş sistem dahilinde akredite edilmiş, MYK tarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucunda belirlenen şartları sağladığı tespit edilen kurum ve kuruluşlardır.

ADAYLARIN BELGELENDİRİLME SÜRECİ Adaylar MYK’nın yetkilendirdiği kuruluşa başvurur. Başvuru, yetkilendirilmiş kuruluş tarafından değerlendirilir ve uygun olanlar kabul edilir. Ulusal yeterlilikte tanımlanan kriterlere göre, bireyin bilgi ve becerisi sınav heyeti tarafından ölçülüp, değerlendirilir. Belge almaya hak kazananların listesi MYK’ya iletilir ve MYK belgeleri düzenlenir. Belgelendirme için başvuru Başvuruların değerlendirilmesi Sınav ve değerlendirme Belgelendirme kararı, MYK belgesi düzenlenmesi

EĞİTİM VE ÖĞRETİM KURUMLARININ AKREDİTASYONU MYK’nın yetkilendirdiği kurum veya kuruluşlarca uluslararası kabul görmüş teknik ölçütlere göre yapılan değerlendirme sonucunda; Eğitim kurumlarının öğrencilere ulusal yeterliliklerin gerektirdiği bilgi, beceri ve yetkinliği kazandıracak teorik ve uygulamalı eğitim ve öğretim yaptığının tespit edilmesine ilişkin faaliyetler bütünüdür. Akredite olan eğitim kurumları aynı esaslara göre düzenli aralıklarla denetlenir, sonuca göre verilen uygunluk tekrarlanır veya belge iptal edilir. Eğitim kuruluşlarının akreditasyonu ihtiyaridir. Mevcut mevzuata göre, akredite eğitim kuruluşlarından mezun olan bireyin MYK belgelerine ulaşmasında kolaylık bulunmamaktadır. Bu yönde kanun değişikliği yapılması için gerekli çalışmalar İMEİEP’nı kapsamında yürütülmektedir.

GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER İmzalanan İşbirliği Protokolleri 18 sektörde 28 farklı kuruluşla 573 meslek standardını kapsayan “meslek standardı hazırlama işbirliği protokolü“ imzalandı Taslak Meslek Standartları Çeşitli sektörlerde toplam 294 taslak meslek standardı hazırlandı, Ulusal Meslek Standartları Hazırlanan meslek standartlarından 127 tanesi Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi, Sektör Komiteleri 15 sektörde Sektör Komiteleri oluşturuldu.

GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER Sınav ve belgelendirme alanında pilot uygulama gerçekleştirildi. Bu kapsamda; İlk ulusal yeterlilik (Plastik Kaynakçısı) hazırlanarak yürürlüğe konuldu, İlk sınav ve belgelendirme kuruluşu yetkilendirildi ve yetkilendirilmiş kuruluş olan UGETAM tarafından ilk sınavlar yapılarak, ilk “MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri” verildi. Yeterlilik geliştirmek üzere 9 sektörde 10 farklı kuruluşla 101 meslekle ilgili Ulusal Yeterlilik Hazırlama Protokolü imzalandı. Sınav ve belgelendirme faaliyetlerinin 2011 yılından itibaren tüm sektörlere yaygınlaştırılarak artırılması için program yapıldı.

“İSTİHDAM ve MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI” İlk ulusal meslek standardının yayımlanmasını takiben; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Ömer DİNÇER’in özel ilgisi ve talimatlarıyla Bakanlık koordinasyonunda, MYK’nın sekretaryasında, MEB ve YÖK başta olmak üzere, STB, DPT, İŞKUR, KOSGEB, TÜİK, Ulusal Ajans, TOBB, TESK, işçi ve işveren konfederasyonları, meslek kuruluşları, STK’lar ve ilgili tüm tarafların katılım ve katkısıyla hazırlandı. Eylem Planı 2010/660 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edildi, 15.07.2010 tarihli ve 27642 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

“İSTİHDAM ve MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI” AMAÇ Mesleki ve teknik eğitimin iş piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda verilmesi, eğitim istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi, hayat boyu öğrenme anlayışı içinde aktif işgücü piyasası politikalarının etkin olarak uygulanması, mesleksizlik sorununun giderilerek işgücünün istihdam edilebilirliğinin artırılması için; bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör arasında işbirliği ve koordinasyonun geliştirilmesidir.

“İSTİHDAM ve MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI” Eylem Planında dokuz öncelik alanı yer almaktadır ve Plan bir önceki oturumda detaylı olarak bilginize sunulmuştur. Planda MYO öğrencileri için öngörülen staj ve istihdam imkanlarının huzurunuzda bir kez daha altının çizilmesinde yarar görülmektedir. Keza Eylem Planına bir bütün olarak bakıldığında; mesleki ve teknik eğitim alan, MYK yeterlilik belgelerine sahip olan bireylerin mesleklerinde istihdamını teşvik eden somut tedbirler heyecan vericidir. Eylem Planında öngörülen tedbirler takvime uygun olarak uygulanmaktadır ve izlenmektedir.

Teşekkürler…