ISL417-Yönetim Bilgi Sistemi İletişim ve Ağ Sistemleri 15. Hafta

İ leti ş im genellikle uzak mesafelerde bilginin elektronik yollarla iletimi olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde ileti ş im dendi ğ inde telefon hatları üzerinden sesin iletimi de ğ il, bilgisayarların kullanımıyla bir noktadan ba ş ka bir noktaya dijital veri gönderiminin sa ğ lanması anla ş ılmaktadır

3 İ leti ş im teknolojilerinin bilgisayar teknolojileri ile birle ş tirilmesi sonucu bilgisayarların birbirine ba ğ lanması mümkün olmu ş tur. Bilgisayarların birbirine ba ğ lanması ise bilgisayar a ğ larını ortaya çıkarmı ş tır. A ğ içindeki bilgisayarlar belli bir biçimde dizilmekte ve bilgisayarlar arasında ba ğ lantı genellikle kablolar ya da mikro dalgalar ve uydular aracılı ğ ıyla olmaktadır.

Bilgisayar a ğ larının ilk uygulamaları 1960’lı yılların sonlarında ba ş lamı ş tır. Yerel bilgisayar a ğ larının yaygınla ş ması 1980’li yıllarda ba ş lamı ş ve geli ş imini sürdürmü ş tür. 1980’li yıllarda ki ş isel bilgisayarların ço ğ alması, bilgisayar teknolojisindeki ve ileti ş im teknolojilerindeki geli ş meler, bilgisayar a ğ larının daha yararlı olmasını sa ğ lamı ş tır.

Ağ kullanımının başlıca nedenleri İşletme içine dağılmış, büyük ve karmaşık operasyonların kontrolü, Pahalı bilgisayar donanımının paylaştırılarak kullanılmasına imkan sağlanması, Bir çok kullanıcının merkezi veritabanı ile iletişimine imkan sağlaması, Bağımlı operasyonlar arasında veri alış-verişinin sağlanması, Büyük bir alana yayılmış operasyonlarda idari kolaylığın sağlanması, İşletme içi ve işletmeler arası haberleşme yeteneğinin artması

6 İ leti ş im sisteminin bile ş enleri Bilgiyi i ş lemede bilgisayarlar, Veri yollamak veya veri almak için terminaller veya giri ş /çıkı ş cihazları, Veriyi veya sesi yollayan veya alan cihazlar arasında ba ğ lantı sa ğ layan ileti ş im kanalları (telefon hatları, fiber optik kablolar, koaksiyel kablolar ve kablosuz ileti ş im), İ leti ş im i ş lemcileri ; modemler, ço ğ ullayıcılar, denetleyiciler, öni ş lemciler veri ileti ş imine yönelik fonksiyonları düzenler. İ leti ş im yazılımları, giri ş -çıkı ş i ş lemlerini kontrol eder ve di ğ er ileti ş im a ğ ı fonksiyonlarını yönetir.

Protokol Bir ileti ş im a ğ ı, bilgi gönderiminde, birlikte çalı ş an çe ş itli yazılım ve donanım bile ş enlerini içermektedir. A ğ daki farklı bile ş enler, birbirleriyle konu ş malarına imkan sa ğ layan ortak kurallar setiyle (protokol) haberle ş ebilmektedirler. Protokol, a ğ daki iki nokta arasındaki gönderimleri yönetmektedir. A ğ daki her bir aygıt, di ğ er aygıtın protokolünü yorumlayabilmelidir. Protokol a ğ ın farklı parçalarının birbirleriyle nasıl etkile ş imde ve ileti ş imde bulunaca ğ ını belirler.

Protokol Bir ileti ş im a ğ ındaki protokollerin esas fonksiyonları; – İ letim yolundaki her bir aygıtı tanımlamak, –Di ğ er aygıtın uyarısını almak, –Gönderilen mesajın do ğ ru alındı ğ ını kontrol etmek, –Do ğ ru alınmayan mesajların yeniden gönderimini sa ğ lamak, –Hata olu ş tu ğ unda kurtarma i ş levini yerine getirmektir.

Sinyal türleri İ leti ş im sistemlerinde bilgi, elektromanyetik sinyaller üzerinde hareket etmektedir. Sinyaller iki ş ekilde gösterilirler: Analog ve dijital. Analog –Sürekli dalga –Ses iletimi Dijital (sayısal) –Kesikli dalga –Veri, iki kesikli durumda kodlanarak gönderilir. 1-bit & 0-bit Açık / Kapalı elektrik darbeleri –Veri iletimi MO dülasyon DEM odülasyon, dijital sinyalleri analoga, analog sinyalleri dijitale çevirir.

Modem Modem, bilgisayarların telefon hatları üzerinden ba ş ka bilgisayarlarla ileti ş im kurmasını sa ğ lar. Bir bilgisayar tarafından üretilen verinin telefon hattı üzerinden iletilebilecek hale çevrilmesini sa ğ lar. Bu veri, a ğ a ba ğ lı bir bilgisayar tarafından alınır. A ğ üzerindeki hedef noktasına do ğ ru yönlendirilir.

İ leti ş im kanalları (ortamları) İ leti ş im ortamları, a ğ içinde ana makine ile i ş istasyonlarını birbirine ba ğ larlar. Bu kanallar, sınırlı ve sınırsız olmak üzere ikiye ayrılırlar: Sınırlı ileti ş im: Sarmal kablo: En eski ileti ş im ortamı. Bakır kablo. Maliyeti dü ş ük, veri transferi yava ş tır. Koaksiyel kablo: İ ki iletkenden olu ş ur. Maliyetlidir v e analog telefon görü ş melerini desteklemez. Fiber optik kablo: I ş ı ğ ı iletme özelli ğ ine sahip cam lifler. Maliyetlidir ve kurulumu zordur. Sınırsız ileti ş im: Kablosuz ileti ş im: –Mikro dalga sistemler –Uydular –Hücresel telefonlar –Ki ş isel haberle ş me hizmetleri –Akıllı telefonlar –Ki ş isel dijital yardımcıları ve Mobil veri a ğ ları

12 Veri iletim i ş lemcileri ve yazılımı Bir ileti ş im a ğ ında verinin gönderimi ve alımı için destek sa ğ layan i ş lemciler; –Modemler, ço ğ ullayıcılar, konsantratörler, kontrolcüler ve ön-sonlu i ş lemciler gibi… A ğ i ş letim sistemleri, a ğ ın i ş letimini sa ğ layan özel yazılımlardır. A ğ ın yönetimini, ileti ş imini, kaynakların kullanımını, a ğ ın güvenli ğ i ve denetimini sa ğ larlar. –Windows NT Server –UNIX –LINUX –Novell Netware

A ğ topolojileri/yapıları Bilgisayarların birbirlerine ba ğ lanması için çe ş itli a ğ yapıları vardır. En yaygın sınıflandırma; a ğ içindeki bilgisayarların birbirlerine ba ğ lantı ş eklini temel alır: –Yıldız a ğ –Halka a ğ –Do ğ rusal a ğ

En yaygın kullanılan ağ topolojisidir. Sinyaller önce hub’a sonra da diğer bilgisayarlara ulaştırılmaktadır Yıldız a ğ

Do ğ rusal a ğ Bilgisayarların bir ana kabloyla bağlandığı ve kabloların her iki ucunda sonlandırıcıların bulunduğu topolojidir. Bu ağlar, herkesçe bilinen ethernet topolojisi olarak bilinir.

Halka a ğ Ağ bileşenlerini kapalı bir döngüde birleştirmektedir. Mesajlar, bilgisayardan bilgisayara genellikle tek yönde gönderilirler.

İ leti ş im a ğ tipleri Di ğ er bir sınıflandırma, a ğ ların kapladı ğ ı alan göz önüne alınarak yapılabilir: –LAN-Local Area Network-Yerel Alan A ğ ları –MAN-Metropolitan Area Network- Ş ehir Alan A ğ ları –WAN-Wide Area Network-Geni ş Alan A ğ ları