Eğitimde Kademelerin Oluşması ve Kademeler Arası Geçiş Düzenlemelerine Tarihi Bakış Prof. Dr. Mustafa Ergün

Farklı okulları sıralama, bir sistem içinde birbirine bağlama, aralarındaki geçişleri düzenleme çalışmaları 16-17. yüzyıllarda yapıldı. Okul kurumu 17-18. yüzyıllarda bütün boyutları ve unsurlarıyla ortaya çıktı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Johann Amos Comenius (1592-1670), okul sistemleri tasarladı Johann Amos Comenius (1592-1670), okul sistemleri tasarladı. * 1-6 yaşları ana okulu, * 6-12 yaşları anadili okulu (schola vernacula), * 12-18 Latince Okulu (schola latina), * 18-24 yaş arası Akademi. * Okul bittikten sonra seyahatler başlamalıdır. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Marquis de Condorcet (1743-1794) eğitim sistemini beş kademeli olarak düzenliyordu: * ilkokullar (écoles primaires), * orta okullar (écoles secondaires), * enstitüler (instituts), * liseler (lycées) ve * Bilim ve Sanatlar Ulusal Derneği (Societé nationale des Sciences et des Arts). Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Orta veya ikinci kademe eğitim terimi İhtilâl yıllarında (1791-2) Fransa’da ortaya çıktı. Fransız ihtilâlinden sonra milli bir eğitim sistemi içinde herkes bir ortaöğretim kademesinin (l'enseignement de la seconde veya écoles secondaires) kurulması için raporlar verdi. Lepeletier, Talleyrand-Périgord, G. Romme raporlarında da değişik sistemler öneriliyor. Dolayısıyla eğitimi Birinci (Primary), İkinci (Secondary) ve Üçüncü (Tertiary) kademelere ayırmak Avrupa’da doğdu ve bütün dünyaya yayıldı. lynn.tix.com  Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

J.W. Süvern (1775–1829), devletin mesleki eğitimle değil, genel insan eğitimi ile ilgilenmesi gerektiğini belirtti. Elementarschule, Stadtschule ve Gymnasium üçlüsünü önerdi; her üst kademe bir alt kademeden mezun olmaya dayanmalıydı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Ludolph von Beckedorff (1778–1858) cinsiyet, yaş, güç, yetenek ve eğilimler; daha önemlisi eşitsiz dağılmış mülkiyet gibi eşitsizlikler varken eğitimle bütün insanları eşitlemeye çalışmak, tabiatın düzenine bir isyandır diyordu. Dolayısıyla okulda, insanlar arasındaki doğal eşitliksizlik göz önüne alınmalıydı. Eğitimle toplumdaki mevcut düzenin bozulmamasını istedi. Okul sistemi toplum yapısına uygun olmalıydı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Almanya’da aşağı okul sisteminin (Halkokulları, Volksschule) gelişimi, okul mecburiyeti uygulamalarıyla beraber meydana geldi. 18. yüzyılda hazırlıkları yapılan bu mecburiyet, gerçek anlamda 19. yüzyılda uygulanabildi. www.gl.ch  Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Almanya’da sanayiin ihtiyaçlarını karşılamak için “Mittelschule” adlı bir okulun kuruldu; bu, Halkokullarının biraz genişletilmiş şekli idi. Fransa’da ise yüksek ilkokullar (école primaire supérieur) kuruldu; bunlar ilköğretim ile ortaöğretim arasında ara öğretim kurumları idi (1941 ve 1959 reformlarında ilköğretimle birleştirildi). http://www.le-temps-des-instituteurs.fr Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

16. yüzyılın en büyük eğitim olayı, ortaöğretimin gelişmesidir 16.yüzyılın en büyük eğitim olayı, ortaöğretimin gelişmesidir. Avrupa’da önce ilköğretim düzeyinde olan birçok okul, şehirde üniversiteler kurulunca birden ortaöğretim düzeyinde eğitim vermeye başladılar. Reform ve Karşı Reform döneminde (1520-1600, 1648) Protestan ve Katolik şehirlerde üniversitelere öğrenci hazırlayan bir ortaöğretim sistemi (Bilgin okulları sistemi, Gelehrtenschulwesen) kuruldu. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Ortaçağda üniversitelerde okutulan yedi hür sanat ve özellikle üçlü dal (Trvium) liselerde öğretilmeye başlandı. Almanya’daki bazı Latin Okulları Fen-Edebiyat Fakültelerinin (Artistenfakultät) programını uygulayarak öğretimi yükseltti ve 18. yüzyılda Protestan bilgin okulları (Gelehrtenschule) olarak adlandırıldı. Üniversiteye giriş ve önemli görevlere adam yetiştirme, bu okulların hızla tek modele dönmesini sağladı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Akademik lise (Akademische Gymnasium), 16 Akademik lise (Akademische Gymnasium), 16. yüzyılda ortaya çıktı, diğer Latin okullarından ayrılarak 1788 yılında Abitur verme hakkını kazandı; 19. yüzyılda resmen üniversiteye hazırlık okulu olarak kabul edildi. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Fransız devleti yetişmiş eleman ihtiyacını karşılayacak bir yeni eğitim kurumuna ihtiyaç duydu ve 1802 yılında ulusal lise sistemini kurdu. Bakalorya, 1808’de Napolyon tarafından üniversiteye giriş için düzenledi. Fransa dünyada devlet tarafından merkezî bir ortaöğretim sistemi kuran ilk ülkelerden biridir. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Sanat Fakülteleri 16 ve 17. yüzyılda henüz alt öğrenci giriş yeterliklerini netleştirmemişti. Üniversite ile ortaöğretim arasında kesin çizgi 19. yüzyılda Abitur sınavları ile çekilebildi. Abitur sınavlarına hazırlık, gimnazyum başta olmak üzere birçok okul öğretiminin standartlaşmasını sağladı. www.ibild.net Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Okullar ve öğrenci sayıları artınca Felsefe Fakülteleri öğrencilerini sınavla almaya başladı. Üniversitenin ve ortaöğretim kurumlarının ne öğreteceği de uzun süre karışık vaziyette kaldı; birçok dersler ve konular üniversite ile liseler arasında gitti-geldi. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Üniversitelerin yapısal değişmeler yapmaya istekli olmamalarından dolayı Fransa'da gibi üniversitelere alternatif kurumlar (grandes écoles) kuruldu. 1781’deki yeni Stuttgart Üniversitesi, Ortaçağın dört fakülteli (quadripartitie) yapısını ret etti ve 6 fakülteli bir yapıya geçti. 18. yüzyılda Alman üniversiteleri yükselişe geçti ve 19. yüzyıl ile 20.yüzyıl başlarında dünyanın en iyi üniversiteleri haline geldiler. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

İlk defa 19. yüzyılda bazı burjuva devrim ve reformları sonucu, eğitim sisteminde hak edenin gerektiği gibi yükselmesi ve eğitimin nimetlerinden yararlanması (meritokrasi) kabul edildi. Bu da birtakım mesleklere ve üniversiteye girişte sınav sisteminin yerleştirilmesiyle mümkün olabildi. Devlet adım adım programlar, öğretmen yetiştirme, okula devam zorunluluğu, ders kitapları gibi çalışmalarla eğitimi kontrol etmeye başladı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Avrupa’da genelde her sosyal sınıfın kendilerine has eğitim kurumlarının olduğu yapı vardı: Üst tabaka için liseler, Latin okulları veya gimnazyumlar, orta tabaka için yüksek ilkokullar ve liselerin teknik kısmı ve alt tabaka için temel ilkokullar. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Fransa’da 1963'te ortaöğretimin ilk kademesi olarak (6, 5, 4 ve 3 Fransa’da 1963'te ortaöğretimin ilk kademesi olarak (6, 5, 4 ve 3. sınıflar) Orta Öğretim Kolejleri sistemi kuruldu. Burada öğrenciler ortaöğretimin ikinci kademesindeki üç dala (filière), dolayısıyla üç gruba (lise, teknik okul, iş hayatı) ayrılacaklardı. 1980’li yıllarda üçüncü ve altıncı sınıflara standart testler kondu. 1998'de ilköğretimin kazandırması gereken yeterlikler ayrıntılı olarak belirlendi. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Liseler ortaöğretim diploması (Baccalauréat veya bac) verirler Liseler ortaöğretim diploması (Baccalauréat veya bac) verirler. 1890'da iki bac çıktı: modern ve klasik. 1964'te teknolojik bac çıktı. En katı sınav bakalorya ve sözlü-yazılı tarzda yapılıyor; test yapılmıyor, altı gün kadar sürüyor. Kazanamayanlar üniversiteye gidemiyor. http://pointamine.canalblog.com/ Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Bac hayli çeşitlidir. Akademik yola girenler baccalauréat général alırlar. Teknik dala girecekler baccalauréat technologique, mesleki eğitim alacaklar baccalauréats professionnels alırlar. 1994'e kadar genel öğretim bakaloryaları (A, B, C, D, E) öğrencileri uzun öğretime hazırlıyordu, teknik bakaloryalar (F,G.H) öğrencileri BTS ve DUT gibi teknik yükseköğretim kurumlarına yönlendiriyordu. A serisi bac'lar edebiyat, B ekonomi ve sosyal bilimler, C matematik ve fizik bilimler, D matematik ve doğa bilimleri, E matematik ve teknik alanında idi. Teknik bakaloryalar da değişik sanayi alanlarını kapsıyordu. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Öğrenciler, büyük okullar ve mühendislik okuluna girmek için lisede hazırlık sınıflarına (classes préparatories) devam etmelidir. 2002'de hazırlık sınıfları olan 365 lise vardı. Öğrenciler buradan mezun olunca büyük okullara gene sınavla giriyorlar. Başta Paris Lycée Louis-le-Grand olmak üzere birçok lise bu okullara hazırlık sınıfları (Classes préparatoires aux grandes écoles -CPGE, veya kısaca prépas denir) açarlar. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Bu sınıflara girmek de öğrenci başarısına bağlıdır ve çok zordur Bu sınıflara girmek de öğrenci başarısına bağlıdır ve çok zordur. Beş çeşit hazırlık sınıfı vardır: fen, beşeri bilimler (edebiyat ve mat-sosyal alt dalları var), ekonomik matematik ve ticaret, dil ve tarih ve son olarak tarım, biyoloji, fizik, kimya ve matematik grubu. Birçok üniversite öğrencilerini ilk önce, bazı liselerde açtıkları iki yıl süreli hazırlık sınıflarına alıyor. Burada bakalorya derecesi, cinsi ve öğretmen tavsiyeleri rol oynuyor. Hazırlık sınıfında okuyanlara üniversite öğrencilerinin iki katı para harcanıyor. Burada okuyan öğrenciler de büyük okulların seçme sınavlarına katılıyor. www.epicureweb.fr Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1974’ten sonra kitle üniversiteleri kuruldu ve çok sayıda öğrenci hücumu ile baş edebilmek için bütün yükseköğretim tek tipleştirildi. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Okullar önce ayrı ayrı kurulup birbiriyle bağlantısız çalışırken, zamanla birbirlerine bağlı, yanyana veya üst üste sıralı bir sistem haline gelmeye başladı. Okullar kendi iç sınıflarında bir program düzenlemesi yaparken, derslerin adları ve içerikleri kademelere uygun olarak düzenlendi. Dolayısıyla gerek üst üste sıralı okullar arasında dikey geçişler (vertical transition, vertikalen Übergang) gerekse yanyana konulmuş aynı seviyedeki okullar arasında yatay geçişler (horizontal transition) olmaya başladı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Okullar arası geçiş; okul öncesi ile ilkokul arasında, ilköğretimle ortaöğretim, ortaöğretimle yükseköğretim, yükseköğretim ile lisans üstü öğretim arasında ve okul ile meslek hayatı arasında bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak şu anda en sancılı geçiş ortaöğretime ve yükseköğretime giriş noktalarında olmaktadır. Bu geçişlerin nasıl yapılacağı bütün dünyada bir sorundur, ama sorunun en tartışmalı olduğu yerlerden biri Türkiye’dir. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Kademeler arası geçişi düzenleyen mekanizmalar nelerdir Kademeler arası geçişi düzenleyen mekanizmalar nelerdir. Burada en yaygın olarak kullanılan seçme-eleme sınavlarıdır. İkinci yaygın olarak kullanılan bir yöntem, 20.yüzyılda Almanya’da uygulanan ve Fransa’da uygulanmaya çalışılan yönlendirme (orientation) çalışmalarıdır. Bir üçüncü yol da adayların öğretim sırasındaki performansları, notları, sosyal faaliyetleri ve diğer hususlarla sınavın karması bir sistem uygulanmasıdır. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Fransa’da 1989'da Eğitimde Yönlendirme Kanunu (la loi d'orientation sur l'éducation) çıkarıldı. Kolejlerin son sınıfında yönlendirme yapılacaktı; iyi öğrenciler liseye, diğerleri teknik öğretime yönlendiriliyordu. Sosyal kökenler başarılı çocuklarda değil, başarısız çocuklarda daha etkili oluyor. www.m-pep.org Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1955’te Psikolog Weinstock, bir makinenin tasarlayıp imal edeni, onun bakımını ve tamirini yapanı ve o makineyi kullananı vardır, diyordu. Alman eğitim sistemi de bunun gibidir ve üç türlü insan yetiştirmelidir. Güya çocukları pratik (ilkokul), pratik-teorik (realschule) ve teorik yetenekli (gymnazyum) olarak üçe ayırıyorlardı. Heinrich Weinstock, Realer Humanismus. Eine Ausschau nach Möglichkeiten seiner Verwirklichung, Heidelberg 1955, S. 121 Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1960’lı yıllarda Almanya’da okul reformları başladı: 1964’de Hauptschule kuruldu. 1965’te deneme okulları olarak Gesamtschuleler açıldı. Burada bütün çocuklar bir arada okuyacaklardı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Dört yıllık temel eğitimden sonra çocuğun gideceği okulun belirlenmesi Almanya’daki en karmaşık ve tartışmalı konulardan biridir. Çocuğun gideceği okulu seçme hakkı 12 eyalette anne-babaya veriliyor, ama anne-baba karar verirken okul tavsiyelerine uymak zorunda; 1988’de dört eyalette karar tamamen anne-babaya bırakılıyordu. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Veli, not ortalaması tutmayan çocuğu illa gimnazyuma göndermek istiyorsa, gimnazyum Matematik ve Almancadan giriş sınavı yapıyor. Çoğu eyalette çocuğun yönlendirmesinin doğru yapılıp yapılmadığı, gönderildiği ortaöğretim kurumunda kontrol ediliyor. Ortaöğretim kurumlarındaki bu öğretim kademelerine bazı yerlerde Regelschule, bazı yerlerde de Förderstufe denildi. Bu üst okulların giriş kademesi, seçme sınıfları gibi kullanılmaya başlandı. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Almanya’daki bu yönlendirmelerin isabetli olup olmadığına dair karar verebilmek için, şu değerlendirmeye bakmak yeterli olur kanaatindeyim. Niedersachsen’de 1979 ve 1986 yıllarında gimnazyum ve realschulelerin 7. Sınıflarındaki öğrencilerin tavsiye biçimleri ve okullardaki sayıları (okul değiştirmeleri) Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Başarı yönlendirmeli bir seçme hatalı, sadece başarıya göre homojenleştirilmiş sınıflarda eğitim de hatalı; eğitimin sadece bazı derslerdeki başarı değil, sosyal ve sanatsal yönleri de var. İlkokul öğretmenleri, yönlendirme tavsiye kâğıdı dolduracağından dolayı, 3.sınıftan itibaren öğrencilerine eğitici gözle değil eleyici gözle bakıyorlar. Çocuğun o andaki gelişimine uygun eğitim yerine, gelecekteki başarı yeteneği değerlendirilmeye çalışılıyor. Öğrenciler kader notlarını alacakları Anadil ve Matematiğe odaklanıp, eğitimin diğer derslerini ihmal ediyorlar. Öğretmenler öğrencilerini değişik şekillerde kategorilere ayırıyorlar; öğretmen de öğrenci de gergin ve kendilerini derse veremiyorlar. Öğrenciler birbiriyle yarıştığı için sürekli rekabet onları da bozuyor. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Yönlendirme de bir seçme-eleme işlevi görmüyor mu Yönlendirme de bir seçme-eleme işlevi görmüyor mu? Bazı öğrencileri ha sınavla eliyorsun ha yönlendirme ile. Yönlendirme ile yapılanların daha doğru ve isabetli olduğu, bir varsayımdır. Okul içi öğretmen değerlendirmelerine güvenilemiyorsa, bunların yönlendirmesine ne kadar güvenilebilir? Yönlendirme zekâ ve yeteneklere göre mi yapılıyor, mesleki yatkınlıklara göre mi? Niçin meslek okullarına bilimsel temelli yönlendirme yapılmıyor da akademik olarak en başarısız olan öğrenciler oraya gönderiliyor? İlkokullarda ve üniversitede niçin yönlendirme yapılmıyor da, sadece ortaöğretim seviyesinde yapılıyor. Dünyada neredeyse tüm mesleki eğitim yükseköğretime kaydığı halde, niçin ortaöğretim yönlendirmesinde ısrar ediliyor? Yoksa yönlendirme üniversite kapısındaki yığılmayı önlemenin politik manevralarından biri mi? Eskiden beri gelen üst sınıfların çocuklarını seçerek yükseltme, alt tabaka çocuklarını mesleki eğitime yönlendirme faaliyeti midir? Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

“Çok sınav iyidir” !?... Bütün dünyada eğitim sistemleri sınav odaklı bir hale gelmektedir. Öğrenciler üniversite çağına gelinceye kadar onlarca sınavdan geçmektedir. “Çok sınav iyidir” şeklinde bir anlayış son zamanlarda bize de sirayet etmiş; yeni Ortaöğretime Geçiş Sistemi çok sınavlı bir sürece dönüşmüştür. Aslında her sınavın çocukta bir stres ve kaygı yarattığı, çocuğu kendi yaşının doğal ortam ve gelişiminden uzaklaştırıp dershanelere ve yarışmaya mahkûm ettiği düşünülürse, hem çocuğun aile içi ilişkilerinde hem de arkadaşlarıyla ilişkilerinde ve kendi iç dünyasında yarattığı gerilimin onun ruh dünyasını bozduğu açıktır. Çocuk giderek asosyal, kendini ifade edemeyen, kişiliği tam oluşamamış, duygusuz bir varlık haline gelmektedir. Dolayısıyla “çok sınav iyidir” anlayışı belki bir ölçme-değerlendirme mantığı olabilir, ama çocuk psikolojisi ve gelişimi açısından mantıklı olmadığı çok açıktır. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Sınav soruları hangi derslerden ve hangi konulardan çıkacaktır Sınav soruları hangi derslerden ve hangi konulardan çıkacaktır? Sorular geçmişteki öğrenme durumunu mu ölçecektir, gelecekteki öğrenme durumu hakkında tahminde mi bulunacaktır. Tek bir sınavla nasıl o kadar çok okul, fakülte veya programa yerleştirme yapılacaktır. Yapılan tek sınav bütün bu uygunlukları nasıl ölçmektedir? Çoktan seçmeli test sınavı her şeyin çaresi midir? Bütün öğretimin test çözmeye odaklanması (teaching to the test), en başarılı öğretmenlerin en iyi “test teknisyenleri” olması ne kadar doğrudur? Çocukların her gün daha fazla test sorusu çözerek “test çözme makineleri” haline getirilmesi ne kadar eğitimdir? Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Test modern eğitim sistemlerinin kanseridir Test modern eğitim sistemlerinin kanseridir. Test kanserini yok etmeden, yapılan hiçbir eğitim ve program reformu başarıya ulaşamayacaktır. Bu eğitim sistemi devam ettiği sürece, insanlığın genel gelişimine de olumsuz etki edecektir. Çocuklarımız –aile içinde bile- artık sadece test puanları ve akademik başarılarına göre değerlendirilir olmuştur. Test tipi sınavların verdiği zarar, pratikliği ve avantajlarından daha çok fazladır. Test sınavları ile yetişen öğrenci sadece bilgi malzemesi yığmakta; onları sindirip, işleyip kendi malı haline getirememekte, bilgiyi güce dönüştürememektedir. Testler her yaş grubu için tehlikelidir; ama tehlikesi öğrencinin yaşı küçüldükçe daha da artmaktadır. Testler bize gerçek eğitimi unutturdu. Eğitimin insan oluşturma özelliği gitti, basit bir teknisyenlik seviyesine düştü. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Özel dershanelerle ilgili sadece Güney Kore olgusunu anlatmak, zannederim bu konuda Türk eğitim politikasını oluşturanlara yetecektir. Güney Kore’de dershaneler (hagwon) âdeta bir gölge eğitim sistemi (shadow education system) oluşturmuş. 6000’i Seul’de olmak üzere 100 bini aşkın hagwon var. Buralarda kamu okullarından daha çok öğretmen var. Bazı dershaneler seçme sınavı ile öğrenci alıyor. Bunların İnternet, uzaktan eğitim, bireysel ve grup eğitimleri gibi faaliyetleri var. hiexpat.com  Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Hükümet hagwon ve diğer özel öğretim yerlerini sınırlamak istiyor Hükümet hagwon ve diğer özel öğretim yerlerini sınırlamak istiyor. Buna karşı eşitleme politikası uygulandı. (İngiltere’nin aksine okul seçme olayını ortadan kaldırdı) 1969’da ortaokullar, 1974’te liseler için yapılan sınavlar kaldırıldı. Öğrenci yerleştirme kura ile yapıldı. Okullar arasındaki fark kaldırıldı (bu arada kalite biraz düştü). Liseleri eşitleme politikası (High School Equalization Policy, 1974) hem kamu hem de özel liselerde uygulandı. Sanal bir ulusallaştırma (virtual nationalisation) yapıldı, özel liselerin öğrenci seçme ayrıcalıkları kaldırıldı. carolinelquick.wordpress.com Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1980’de hükümet özel dershanelere karşı sert önlemler aldı 1980’de hükümet özel dershanelere karşı sert önlemler aldı. Kadrolu öğretmenlerin ve üniversite öğrencilerinin buralarda çalışmaları yasaklandı. Dershaneye giden öğrencilere okuldan uzaklaştırma verildi. Özel dersler yer altına indi. 2000’de Anayasa Mahkemesi velilerin çocuklarını eğitime hakkı temelinde yasakları iptal etti. Hükümet de okulları geliştirme politikası izlemeye başladı. 2008’de resmi öğretmenlerin özel dershaneler için soru hazırlamalarını yasakladı. Ücretleri kontrol etmeye başladı, hükümetten izin almadan zam yapamıyorlar. Yanlış reklam yapanları kapatıyor. Gece 10’dan sonra eğitim yapmayı yasakladı. Ama dershaneler de online dersler ve hafta sonu yoğun ders programı ile bunu aşmaya çalışıyor. En son üniversiteye giriş sınavının sorularının çıkacağı konular ve resmi eğitimin okullar dışı yaptığı eğitim yayınlarından (dershanelerle saatleri çakışan) %70 soru sorarak dershaneleri etkisiz hale getirmeye çalışıyor. jhpark15.blogspot.com Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Zorunlu öğretim süresinin artması, okullardaki öğrenci sayısının patlaması eğitimde eşitlik yaratmıyor. Bundan gene en çok üst sosyo-ekonomik sınıflar faydalanıyor. Eğitim reformları bir işe yaramıyor. Ortaöğretimde bir eğitimsel tabakalaşma (Educational Stratification) var. Bu tabakalaşma toplumdaki mevcut eşitsizliklerin eğitim tarafından yeniden üretilmesi ve meşrulaştırılması sonucunu ortaya çıkarıyor. Bunun en etkili vasıtalarından biri de, ister yönlendirme ister seçme-eleme sınavları yoluyla olsun, kademeler arası geçişlerdeki süzme faaliyetidir. Bunun kaldırılması gerek. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1990’lı yıllarda yönlendirme yerine “national curriculum” ve standart testler geçmeye başladı. Aynı ilkokuldaki gibi, öğrenciler sosyal menşelerine ve hatta başarı seviyelerine bakılmaksızın bir arada aynı programı eğitim görecekler. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

1950’li yıllardan beri eğitimde sorunlu kademe ortaöğretimdir 1950’li yıllardan beri eğitimde sorunlu kademe ortaöğretimdir. Ortaöğretimde yapısal bozukluk var ve bu teknik ortaöğretimle çözülemiyor; çünkü yeterli sanayileşme ve teknik meslek istihdamı yaratılamıyor. Önceleri ortaöğretimden yükseköğretime geçişte ciddi sorunlar yaşanıyordu; şimdi bu stres liselere geçişte yaşanmaya başladı. Liseler artık hayata ve mesleğe hazırlayan eğitim kurumları değil, sadece yukarıya öğrenci hazırlayan eğitim kurumlarıdır; sınavsız geçiş ile meslek liselerini bile buna dönüştürdük. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

19. yüzyılın hedefi herkese ilköğretim imkânı sağlamak idi 19. yüzyılın hedefi herkese ilköğretim imkânı sağlamak idi. 20 yüzyıl herkese ortaöğretim yaptırmaya çalıştı. 21.yüzyıl, herkese yükseköğretim yaptırma yüzyılı olacaktır. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

Eğitim Bakanlığının temel görevi, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaktır. Oysa sistemde yapılan her yeni düzenleme fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirmektedir. Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic

“Seyyah, yol diye bir şey yok; sadece denizde bir gemi izi var. ” “Seyyah, yol diye bir şey yok; sadece denizde bir gemi izi var!...” Antonio Machado Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademelerarası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi International Congress of Interstage Transition in Education and New Models since the Establishment of the Republic