Teknoloji Geli ş tirme, Ar-Ge Politikaları ve Destekler Prof. Dr. Ömer CEBEC İ TÜB İ TAK Ba ş kan Yardımcısı İ SO 7. Sanayi Kongresi İ stanbul, 3 Aralık 2008

2 Ara ş tırma-Teknoloji Geli ş tirme, Yenilikçilik ile zirveye... Ar-Ge yapan sanayici Ar-Ge yapmayan sanayici... Bilenler … Bilmeyenler…

Publications (per million inhabitants) Patents (per million inhabitants) Researchers (per million inhabitants) GERD (per inhabitant) % GERD/GDP

Yılı TÜİK Ar-Ge Anketi Sonuçları

Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri * Yeni GSYİH ile hesaplanan 2006 ve 2007 yılı değerleri için yükseköğretim kesimi Ar-Ge personel harcamalarında brüt ücretler kullanılmıştır. NOT: 8 Mart 2008 tarihinde GSYİH serisi TÜİK tarafından revize edilmiştir.

Ar-Ge Harcamaları* * 2008 sabit fiyatlarıyla Kaynak: TÜİK Ar-Ge istatistikleri

Kişi Başına Ar-Ge Harcaması* Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri * yılı değerleri TÜİK’in eski nüfus projeksiyonları kullanılarak hesaplanmıştır yılı nüfusu 70 milyon alınmıştır. TÜİK'in yeni nüfus projeksiyonlarını yayınlaması ardından seri güncellenecektir.

Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları* * 2008 Sabit Fiyatlarıyla Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri * 2008 Sabit Fiyatlarıyla Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Gerçekleştiren Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları Oranı Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Finans Kaynağına Göre Ar-Ge Harcaması 2008 Sabit Fiyatlarıyla Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Finans Kaynağına Göre Ar-Ge Harcaması Oranı Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Çalışan Kişi Başına Düşen Ar-Ge İnsan Kaynağı Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Tam Zaman Eşdeğer Ar-Ge İnsan Kaynağı Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

Ar-Ge Harcamaları ve Kamu Destekleri* * 2008 sabit fiyatlarıyla ** Kaynak: TÜİK Ar-Ge İstatistikleri

15 Türk Sanayi Ar-Ge’ye ne kadar yatırıyor? YılGSYİH (Myr $) Sanayi payı (%25)(Myr $) Sanayi Ar-Ge (Myn $) San. Ar-Ge har. (%) San. Ar-Ge kullanım (%) ,51,1 %1,1

16 TARAL(Türkiye Araştırma Alanı) Kaynakları Uluslararası Pazar Odaklı Sanayi Ar-Ge Ağı AB 7. Çerçeve Programı Sanayimiz için yeterli mali kaynaklar mevcuttur !..

TÜB İ TAK – DTM Özel Sektör Ar-Ge ve Yenilik Hibe Destekleri 17 Ödenen destek tutarı 4 yılda 5,2 katına çıktı.

18 TÜB İ TAK Sanayi Ar-Ge Destekleri 1501 – Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 1507– Kobi Ar-Ge Ba ş langıç Destek Programı Teknoloji ve Yenilik Odaklı Giri ş imleri Destekleme Programı (TEKNOG İ R İŞİ M) TÜB İ TAK Sanayi Ar-Ge Destekleri

19 Uluslararası tanımlar: Ar-Ge projelerini bilimsellik ve ticarile ş tirme boyutlarına göre (i)temel bilimsel ara ş tırma, (ii)endüstriyel uygulamalı ara ş tırma, (iii)deneysel geli ş tirme AB mevzuatı, ayrıca, i ş letmeleri büyük, orta ve küçük; projeleri de i ş letme projesi veya i ş letmeler arası ortak proje olarak da sınıflandırır Bu sınıflandırmalara göre sanayiye verilecek hibe destekleri Ar-Ge projesi maliyetinin %100’ü ile %25’i arasında de ğ i ş ebilmektedir Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 1

20 Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu BTYK kararları ve Ba ş bakanlık Genelgeleri uyarınca Ar-Ge harcamalarımızın GSY İ H içinde %2’lik orana yükseltilmesi ile birlikte bunun kamu ve özel sektör tarafından %1’er oranlarla finanse edilmesi hedeflenmekte Dolayısıyla, özel sektör Ar-Ge harcamalarının önemli kısmının özel sektörün kendi kaynaklarından de ğ il, kamu tarafından finanse edilmesi ülkemizi hedefinden uzakla ş tıracaktır Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 2

21 Hibe destek oranları, - uymakla yükümlü oldu ğ umuz uluslararası düzenlemelerde de ğ i ş ik Çok daha açıkça belirlenmi ş ve uyulması zorunlu olan husus “kabul edilebilir Ar-Ge harcamaları” kapsam dı ş ı - kapsam içi “bir idarecinin odasına takılan klima cihazı kapsam dı ş ı, hayvan deney laboratuarına takılan klima cihazı ise kapsam içi” ”ayrı sayacı olan deney ünitelerinin elektrik giderleri kapsam içi, toplu sayaçtan hesapla belirlenen deney elektrik giderleri ise kapsam dı ş ıdır” Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 3

22 Dünya Ticaret Örgütü, OECD ve benzeri uluslararası kurulu ş ların bu konudaki mevzuatının olu ş turulması a ş amasında Türkiye de üye ülke sıfatıyla katkıda bulunmakta… Daha sonra Dı ş Ticaret Müste ş arlı ğ ı ve TÜB İ TAK gibi uygulamacı kurulu ş lar di ğ er ülkelerin benzer kurulu ş larıyla etkile ş im içinde programları yürütmekte Aykırı davranı ş ların uluslararası ş ikayet ba ş vuruları ve takip eden i ş lemlere konu olmakta Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 4

23 TÜB İ TAK - kamu kurumu belli yapıya sahip ve tüm üst mevzuata uymakla yükümlü kendi görevi açısından - kaynaklarını münhasıran Ar-Ge faaliyetlerine tahsis etmekle yükümlü Kurum içi faaliyetlere oldu ğ u gibi, Kurum dı ş ına ve özel sektöre yapılan ödemelerin de kamu mevzuatı çerçevesinde gerçekle ş tirilmesi zaruri Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 5

24 “Sanayicimizin hak ettikleri destekler” “proje kapsamında Ar-Ge’ye yapılan ve mevzuata uygun olarak belgelendirilen harcamalar” TÜB İ TAK’ın görevi – sanayicilerimizin bu harcamalarını belli oranlarda kar ş ılamak TÜB İ TAK bu görevini yaparken: proje kapsamında olmayan harcamaları uluslararası standartlarla belirlenmi ş Ar-Ge harcaması tanımına uymayan harcamaları ve mevzuata uygun olarak belgelendirilemeyen harcamaları kar ş ılamamak zorunda Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 6

25 Firma kaynaklı gecikmeler: Destek sürecinde sunulan dönem dosyalarının genellikle üç ayın son günlerinde verilmesi 1 Temmuz – 30 Eylül 2008 döneminde gönderilen 899 dönem dosyasının,  % 5’i Temmuz 2008 içerisinde,  % 10’u A ğ ustos 2008 içerisinde,  % 85’i ise Eylül 2008 sonunda sunmu ş lardır. Yeminli Mali Mü ş avirler tarafından hazırlanan raporların istenilen içerikte olmaması nedeniyle kabul edilmemesi. Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 7

26 Yanlı ş : Te ş viklerden esasen faydalanacak olan sanayici ve özel sektör bu konuda TÜB İ TAK ile beraber düzenleme ve uygulamalarda etkin olmalıdır. Do ğ ru: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunda Sanayi ve Ticaret Bakanı ile birlikte TOBB Ba ş kanı asli üye olarak yer almaktadır. TÜB İ TAK Bilim Kuruluna, TOBB tarafından belirlenen iki üye atanmaktadır. Düzenlemelerin yapıldı ğ ı en üst iki kurulda yasa gere ğ i do ğ rudan temsil edilen “sanayici, özel sektör ve odalar” görü ş lerini ve politikalarını ifade etme ve oy kullanma hakkına sahip bulunmaktadır. Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın - 8

Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın Ödenen destek tutarı 4 yılda 5,2 katına çıktı.

28 AB 7. Çerçeve Programı ( ) (Bütçe : 53.2 Milyar €) Dünyanın en büyük sivil araştırma programıdır. 6. Çerçeve Programında yaklaşık 600 Türk kuruluşu projelerde yer aldı. Uluslararası konsorsiyumlar (çok ortaklı projeler) Kendi alanınızdaki en büyük oyuncularla ortak projelerde yer alma imkanı Geleceğin teknolojilerini belirleyen konsorsiyumların içinde olma fırsatı AB 7.Çerçeve Programı

29 Sonuç Hazır teknolojiyi taklit etme veya alıp kullanma döngüsü sadece ülkeye değil, bizatihi sanayiye pahalıya gelir. Teknolojiyi kendiniz üretmeniz ilk başta zor ve pahalıdır, ama daha yüksek maliyetli bir gelecek getiren kısır döngüden kurtarır.

30 Ara ş tırma - Teknoloji Geli ş tirme, Yenilikçilik ile zirveye... Ar-Ge yapan sanayici Ar-Ge yapmayan sanayici...

31