Kronik Havayolu Hastalıklarının Gelişimini Önlemede GARD’la Gelen Olanaklar Celal KARLIKAYA1, Hasan YÜKSEL2, Hasan BAYRAM3, Ayşın ŞAKAR COŞKUN2, Nazan YARDIM4, Ertuğrul GÖKTAŞ4, Arzu YORGANCIOĞLU2 1 Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Edirne, 2 Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Manisa, 3 Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep, 4 Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara

Çakışabilecek Çıkarlarım! 2009 ERS Kongre Aİ Mayıs 2010 ATS Kongre Chiesi

Türkiye’de Durum 4 milyon ASTIM 5 milyon KOAH %5.8 oranıyla 3.sırada Çocuklukta % 2-15, erişkinde % 2-5 (%3.87) Türkiye’de ki ölüm nedenleri içinde ilk 20 hastalık içinde, Kırsal alan kadınlarda 17.sırada 5 milyon KOAH %5.8 oranıyla 3.sırada

Türkiye’de başlıca halk sağlığı sorunlarından olan Kronik Havayolu Hastalıklarının Kontrolü amacıyla, DSÖ-GARD (2006) projesi zemininde, Türk Toraks Derneği öncülüğünde Sağlık Bakanlığı tarafından bir ulusal kontrol programı geliştirilmiştir

Çalışma Grupları C1.Kronik Hava Yolu Hastalıklarının ve Kontrol programının izlenmesi ve değerlendirilmesi Ali Kocabaş Rıfat Özacar C.2.Oluşturulan programın ve hastalıkların kamuoyuna benimsetilip, savunulması Füsun Yıldız Gülbin Bingöl Karakoç C.3.Hastalık gelişimin önlenmesi Celal Karlıkaya Hasan Yüksel, Hasan Bayram, Ayşın Şakar Coşkun C.4.Hastalıkların erken dönemde saptanması ve ilerlemesinin önlenmesi Dilşad Mungan Nurdan Köktürk C.5.Hastalıklarının etkin tedavisi, komplikasyonların gelişiminin önlenmesi ve bu hastalıklara yönelik rehabilitasyon hizmetleri sunulması Pınar Ergün Cansın Saçkesen

(Göğüs Hastalıkları) Hekimler Neden? (Teorik Temel) Toplum, sağlığı hem belirleyen, hem de geliştiren bir ortamdır Günümüzde “gönenç devleti” neoliberal ve neokonservatif bir saldırı ve küçülme döneminde olduğu halde, yakın gelecekte ortadan kaybolmayacaktır; güçlü olmayı ve pek çok insana güç-aktarmayı sürdürecektir. Bu güç-aktarıcı işlev, toplumu sağlığı geliştiren bir ortam olarak görmenin özünü oluşturmaktadır Sağlığı Geliştirme Açısından Toplumsal Kapasite Oluşturulması Doç. Dr. Birgül PİYAL

Sağlığın Geliştirilmesinde Yaklaşımlar Tıbbi yaklaşım: Sağlık hizmetleri koruyucu, tedavi edici ve esenlendirici (rehabilitasyon) hizmetlerden oluşur Sağlık çalışanlarına düşen sorumluluk ve görev, sağlık eğitimi yolu ile kişileri kendi sağlıklarından sorumlu olacak (self responsibility) şekilde bilinçlendirmek, öz bakım (self care) konusunda eğitmek, kişileri (sağlam ve hasta) sosyal çevreleri ile bir bütün olarak ele almak ve onları bu çevrenin iyileştirilmesi yönünde güdüleyerek kendi sağlıklarına olan olumsuzlukları yok etmelerine destek vermektir

Sağlığın Geliştirilmesinde Yaklaşımlar Yaşam tarzı / davranışsal yaklaşım : Temel ilkesi, tek tek kişilerin sigara, yağlı beslenme, fizik inaktivite gibi davranışlarını değiştirmeleri değil, bu davranışları değiştirmenin toplumun tümü tarafından benimsenen bir yaşam tarzı olmasına çalışmaktır Yani, kişisel yaklaşımdan çok toplumsal yaklaşım: Örneğin, “sağlığın geliştirilmesi” yaklaşımına göre sigara içen bir kişinin sigarayı bırakması için çabalamak yetmez; o toplumun sigara içmeye karşı tutum almasının sağlanması ve normal sosyal davranışın sigara içmemek olduğunun benimsetilmesi gerekir. Bu programlar içinde bir çok sektörünün ve meslek grubunun rolü vardır. Bunlar arasında sağlık çalışanlarının rolü yadsınamayacak kadar önemlidir

Sağlığın Geliştirilmesinde Yaklaşımlar Sosyal çevre yaklaşımı: Toplumların tam iyilik halinde olabilmeleri bazı koşulların ve kaynakların var olmasına bağlıdır. Sağlığın geliştirilmesinin önkoşulları ve hatta amacı da bu faktörlerin var edilmesi ve iyileştirilmesidir. Ottawa Bildirgesi’ne göre sağlığın önkoşulları şunlardır: Barış, barınma, eğitim, gıda, gelir, sürekli bir ekosistem, sürdürülebilir kaynaklar, sosyal adalet ve hakkaniyet Görüldüğü gibi, bu faktörlerin çoğu, sağlık sektörü dışında kalan sektörlerin ilgi alanlarına girmektedir. Barışı sağlamak, dengeli ve hakça bir gelir dağılımını gerçekleştirmek, toplumun, özellikle kadınların eğitim düzeylerini yükseltmek, ekosistemi korumak gibi işler bir çok sektörün ortaklaşa başarabilecekleri hedeflerdir Sağlığın Geliştirilmesi Çalışmalarının Sağlık Hizmetlerine Entegrasyonu Prof. Dr. Zafer ÖZTEK

Sağlık sektörü olarak Toplum kalkınmasında rol alma Sağlıklı kentlerin oluşturulmasına katkı Okul sağlığını geliştirme Eğitim sektörünü destekleme Endüstrinin sağlığa uygunluğunun denetimi Diğer sektörlere danışmanlık ve rehberlik

Sağlığın geliştirilmesine yönelik çalışmalar sağlık hizmetlerinin bütününe entegre edilmiş ve günlük hizmetlerin bir parçası olmuş olmalıdır. Bu entegrasyon o şekilde olmalıdır ki, sağlığın geliştirilmesine yönelik çalışmalar sağlık hizmetleri içinde fark edilmemeli; sırıtmamalıdır Sağlık çalışanları bu işleri kendilerinin doğal görevleri içinde algılamış olmalı ve bu türlü davranmayı mesleklerinin bir gereği olarak görmelidirler Prof. Dr. Zafer ÖZTEK

Başta göğüs hastalıkları hekimlerinin kronik havayolu hastalıklarının kontrolü yoluyla halkımıza ve daha yaşanabilir sağlıklı bir çevreye katkı olanakları vardır

Hedef 3: Hastalık Gelişiminin Önlenmesi 9 strateji tütün kullanımına başlamanın ve kullananların azaltılması çevresel tütün dumanına maruziyetin azaltılması iç ortam hava kirliliğinin azaltılması dış ortam hava kirliliğinin azaltılması mesleksel risk faktörlerinin azaltılması allerjen temasının azaltılması çocukluk ve erişkin solunumsal enfeksiyonların önlenmesi düzenli egzersizin özendirilmesi ve yaygınlaştırılması - sağlıklı beslenmenin teşvik edilmesi, obezitenin engellenmesi

Olanaklar Multi-sektörel gönüllü işbirliği

C3, paydaşlar 1 TÜRK TORAKS DERNEĞİ DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ Türkiye Ofisi TÜRKİYE ULUSAL ALLERJİ ve KLİNİK İMMÜNOLOJİ DERNEĞİ HAVA KİRLENMESİ ARAŞTIRMALARI VE DENETİMİ TÜRK MİLLİ KOMİTESİ SAĞLIK BAKANLIĞI: TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE KRONİK DURUMLAR DAİRE BAŞKANLIĞI SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AVRUPA BİRLİĞİ KOORDİNASYON DAİRESİ BAŞKANLIĞI KANSERLE SAVAŞ DAİRESİ BAŞKANLIĞI VEREM SAVAŞI DAİRESİ BAŞKANLIĞI REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA MERKEZİ BAŞKANLIĞI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 16

C3 paydaşlar 2 BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI PRATİSYEN HEKİMLİK DERNEĞİ TIBBİ ONKOLOJİ DERNEĞİ TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ SİGARA VE SAĞLIK ULUSAL KOMİTESİ (SSUK) TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ TÜRKİYE AİLE HEKİMLERİ UZMANLIK DERNEĞİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞI GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 17

Ulusal ve İl düzeyindeki kurullar aracılığı ile yerel düzeyde benzer bir ortam ortaya çıkmaktadır KRONİK HAVA YOLU HASTALIKLARI KONTROL PROGRAMI ÖRGÜTLENMESİ KHH Kontrol Programı Genel Kurulu Yürütme Kurulu SB Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Grupları İl Kurulları

Göğüs Hastalıkları Uzmanları İçin Olanaklar Ulusal Düzeyde: Çeşitli paydaşlar üzerinden veya direkt görüş, öneri iletme, projeler geliştirme, projelere dahil olma Yerel Düzeyde: İl Kurullarına değişik paydaş temsilciliği yoluyla katılım, görüş, öneri iletme, projeler geliştirme, projelere dahil olma Bilgi ve bilim üretme!

Artık hep beraber mücadele ediyoruz! Sağlık Bakanlığı Türk Tabipleri Birliği Çevre ve Orman Bakanlığı Türk Toraks Derneği Medya temsilcileri Allerji İmmünoloji Derneği Tıbbi Onkoloji Derneği Aile Hekimleri Derneği Devlet Planlama Enstitüsü Halk Sağlığı Derneği Pratisyen Hekimlik Derneği Milli Eğitim Bakanlığı Devlet İstatistik Enstitüsü Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu İç İşleri Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Diyanet işleri Başkanlığı Üniversiteler Sivil toplum Belediye Türk Eczacılar birliği SOSYAL HİZMETLER İL MÜDÜRLÜĞÜ Artık hep beraber mücadele ediyoruz!

Ciğerler tıkanmasın, Nefesler kesilmesin! GARD Türkiye Prof.Dr. Celal KARLIKAYA, TÜTF, Göğüs Hast. AD. Edirne celalk@msn.com GARD Türkiye http://www.saglik.gov.tr/GARD/belge/1-9662/gard-turkiye.html GARD Edirne http://www.edirnesm.gov.tr/gard/default.asp