Bologna Süreci - KALİTE GÜVENCESİ - Yeditepe Üniversitesi 3 Haziran 2009 N. Lerzan Özkale (İTÜ) Bologna Uzmanı

5 4 3 2 1 ÜLKELERİN BOLOGNA SÜRECİ DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTÜ Renk Açıklama 5 Mükemmel Performans 4 Çok iyi Performans 3 İyi Performans 2 Gelişme var 1 Gelişme az 2

Bologna Süreci Değerlendirme Raporlarında (Trends) Türkiye’nin Performansı BERGEN-2005 LONDRA-2007 KALİTE GÜVENCESİ ORTA (2.00) ÇOK İYİ (4.00) AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi ORTA (2) MÜKEMMEL (5) Kullanılan Ölçütler ve Dış Değerlendirme Sistemi ÇOK İYİ (4) Öğrencilerin Katılımı Uluslararası Katılım İYİ (3) DERECE SİSTEMİ MÜKEMMEL (4.67) ÇOK İYİ (4.33) İkili Sistemin Uygulama Düzeyi 1 den 2’ ye Geçiş İkili Sistemdeki Öğrenci Oranı - Ulusal Yeterlikler Çerçevesi DİPLOMA VE EĞİTİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİ ÇOK İYİ (3.67) Diploma Eki Lizbon Konvansiyonu ECTS YAŞAM BOYU ÖĞRENİM İYİ (3.00) Önceki Öğrenim Denkliği ORTAK DERECELER MÜKEMMEL (5.00) Ortak derecelerin Oluşturulması ve Denkliği GENEL İYİ (3,45) ÇOK İYİ (4.13) 3

2005 4

2007 5

Biriktirme ve transfer için AKTS(ECTS) Yeterlikler Çerçevesi EQF NQF Kalite Güvencesi QA Program tasarlama Öğrenme Çıktıları + öğrenci iş yükü Tanıma Öğrenme çıktıları + iş yükü Derecelerin karşılaştırılabilirliği (I, II, III) Öğrenim dönemleri Ortak dereceler APL,APEL Biriktirme ve transfer için AKTS(ECTS)

Yeterlik Bir eğitim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. Yeterlikler çerçevesi bunları organize eden ve sınıflandıran yapıdır.

AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVESİ Overarching framework for qualifications -EHEA ve European Qualifications Framework - LLL Yükseköğretim sistemleri arasında uluslararası ilişkilendirmeyi sağlamak (saydamlık), Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırmak (tanınma) Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğini artırmak (hareketlilik)

AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVESİ QF-EHEA EQF-LLL AKTS EQF Kademe 8 Üçüncü Kademe (Doktora) ??? EQF Kademe 7 İkinci Kademe (Yüksek Lisans) 90-120 Yükseköğretim Kademeleri EQF Kademe 6 Birinci Kademe (Lisans) 180-240 EQF Kademe 5 Kısa Kademe (Önlisans) 120 EQF Kademe 4 EQF Kademe 3 İlk Ve Orta Öğretim Kademeleri EQF Kademe 2 EQF Kademe 1

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana özgü ve Mesleki Yetkinlik 6. DÜZEY (LİSANS) Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç -gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. - Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek. - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma konularında yeterli bilince sahip olmak.

İşletme alanı yeterlikleri (Tuning örneği) Birinci Kademe Alana Özgü Anahtar Yetkinlikler Genel Anahtar Yetkinlikler Bu kademeyi bitiren öğrenciler aşağıdaki beceri ve yetkinlikleri edinmiş olmalılar: Bir işletmeyi kendi çevresi içinde inceleyebilecek araçları değerlendirebilmek ve kullanabilmek Bir işletmenin belirli bir alanında çalışabilmek ve kısmen uzmanlaşabilmek İşletmenin diğer işlevleri (alanları) ile arayüz oluşturabilmek Kendi yeterliklerinin farkında olabilmek Öncelikle işlemsel veya taktik düzeydeki bir sorunun çözümünde kullanılacak ilkelere yönelik gerekçeler öne sürebilmek Önerilen çözümleri savunabilmek İşlemsel ve taktiksel düzeyde karar almayı hazırlayabilmek Temel mesleki bilgiler Öğrenim alanı ile ilgili temel bilgiler Disiplinlerarası takımlarda çalışma becerisi Bilgiyi uygulamada kullanabilme becerisi Yeni durumlara uyarlanabilme yeteneği Temel bilgisayar becerileri Öğrenme yeteneği Ana dilde sözlü ve yazılı sunum yapma yeteneği İkinci Kademe Birinci kademe yeterlikleri Stratejik karar süreçlerine katılımı sağlayacak beceriler Gözetim ve yönetim altında araştırma yapma becerisi Bağımsız çalışma becerisi Bütüncül yargıda bulunma ve stratejik çözümlerin eleştirel değerlendirmesini yapma becerisi Değişimi yönetme becerisi Uluslararası hareketlilik ve kültürel anlama Analiz ve sentez yapma kapasitesi Sorun çözme Öz-eleştiri becerisi İkinci bir dil bilgisi

ÖĞRENME ÇIKTILARI Bir öğrenme süreci sonunda öğrenenin ne bileceğinin ve neyi yapabileceğinin beklendiğinin ifadesidir. Öğrenme çıktıları kazandırılması hedeflenen yetkinlik ve becerilerin oluşturduğu bir küme olarak tanımlanabilir Program Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Ders A Ders B Ders C Ders D

Sürdürülebilir Gelişme ve Kalite Kültürü ile AKTS ilişkisi Öğrenci Anketleri AKTS DS Europass Öğrenme Çıktıları İş Yükü Tanınma Hareketlilik İstihdam edilebilirlik İşveren Anketleri Mezun Anketleri

AKTS/ECTS kredisi nasıl belirlenir? Bir dersi alan öğrencinin, derste ya da modülde hedeflenen öğrenme çıktılarını kazanmak için, planlanmış öğrenim aktivitelerini başarıyla tamamlamak üzere çalışması gerekli zaman / iş yükü temel alınarak belirlenir. Bir akademik yılda 60 ECTS 1500-1800 saat/yıl 5x8=40 saat/hafta 1500/40 – 1800/40 (37,5 – 45 hafta/yıl) 1 ECTS = 25-30 çalışma saati

HAYAT BOYU ÖĞRENME (LLL, LifeLong Learning) Eğitim-Öğretim Kurumlarında Öğrenme (Formel) Esnek Öğrenme (Bireyin resmi öğretim kurumları dışında herhangi bir yolla almış olduğu eğitim) Sertifikalandırılmış Enformel İş tecrübesine dayanan sertifikalandırılmamış Nonformel

Esnek öğrenme yoluyla kazanılan becerilerin ve bilginin tanınması HAYAT BOYU ÖĞRENME Esnek Öğrenmenin Desteklenmesi BOLOGNA SÜRECİ PRAG 2001: LLL (Hayat Boyu Öğrenme) EHEA’nın (Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı) önemli bir öğesi BERLİN 2003: LLL’nin vurgulanması BERGEN 2005 LONDRA 2007 LEUVEN 2009 Esnek öğrenme yoluyla kazanılan becerilerin ve bilginin tanınması

HAYAT BOYU ÖĞRENME Esnek Öğrenmenin Akreditasyonu APL: Daha önce başka bir kurum tarafından değerlendirilerek sertifika alınmış öğrenimin tanınması Herhangi bir programa giriş amacıyla (kredi sayılarak) Herhangi bir programın bir parçası olarak (kredi muafiyeti, ders sayılması) APEL: İş tecrübesi(nonformel) veya yaşam tecrübesi ile kazanılan bilgi yetenek ve becerilerin tanınması

TÜRKİYE’de DURUM Öğrenim Sürelerinin ve Diplomaların Tanınması NARIC (National Academic Recognition Information Centers) ENIC (European Network of National Information Centers ENIC 1998 yılında, NARIC ise Yükseköğretim Kurulu bünyesinde Nisan 2003 tarihinde kurulmuştur. 11 Mayıs 2007 tarihli 26519 sayılı Resmi Gazete “Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği” AKTS/Diploma Eki çalışmaları (YÖK ) Yurt içi Öğrenci/öğretim üyesi hareketliliği için yönetmelik, Mart 2006

SORUNLAR AKTS sadece Kredi Transfer Sistemi olarak kullanılmaktadır. Türk Üniversitelerinin yarıdan fazlasında AKTS çalışmaları tamamlanmasına rağmen uygulama yüzeysel olarak yapılmıştır. Diploma Eki bazı üniversitelerde mezunlara hala otomatik olarak verilmemektedir.

LEUVEN sonrasında önümüzdeki on yılda yüksek öğretimin öncelikleri* Sosyal boyut: eğitime erişimde eşitlik Yaşamboyu öğrenme (Lifelong learning) İstihdam edilebilirlik Öğrenen merkezli eğitim ve eğiticinin işlevi Eğitim, araştırma ve yenilikçilik Uluslararasılaşmaya açıklık Hareketlilik Finansman Leuven/Louvain-la-Neuve Communiqué, April 28-29, 2009