SAĞLIK KURUMLARI TANITIM ENGELLERİ Yeliz Soydan Şengün MEMORIAL SAĞLIK GRUBU

DÜNYADA SAĞLIK KURUMLARI NASIL İLETİŞİM YAPIYOR!

Nebraska Medical Center / Did You Know

Children’s Hospital

Florida Hospital

Ohio State University

ABD Sağlık Hizmetleri İletişim Konseyi Coalition of Healthcare Communication (1991) Misyonu: Hastaların ve sağlık çalışanlarının, tedavi yöntemleri, ilaçlar ve tıbbi ürünler ile ilgili doğru bilgi alma haklarını gözetmek, korumak, savunmak Üyeler American Advertising Federation (AAF) American Association of Advertising Agencies (AAAA) American Business Media (ABM) -1906 American Medical Publishers Association (AMPA) -1960 Association of Medical Publications (AMP) -1975 Association of National Advertisers (ANA) Healthcare Businesswomen's Association (HBA) Healthcare Marketing & Communications Council (HMCC) -1934 Medical Marketing Association (MMA) Midwest Healthcare Marketing Association (MHMA)

Sağlık Hizmetleri İletişim Konseyinin Amaç ve Rolü Uygun tıbbi bilgiye serbest erişim hakkına sahip olmayan insan kendi sağlığı ile ilgili sorumluluğu üstlenmek konusunda istekli olmayacaktır. Bu da devletin asli görevi olan sağlık sisteminin en etkili şekilde kullanılmasını engelleyecektir. İlaç ve tıbbi araçları reçeteleyen sağlık profesyonelleri ile hastalar, bu ürünlerin en doğru, etkili ve güvenli biçimde kullanılmasını sağlayacak her tür bilgiye sahip olma hakkına sahiptir. Sağlık profesyonelleri, tanı ve tedavide sağlanan önemli gelişmeleri izleyemezlerse, bunları kullanarak büyük faydalar sağlayabilecek hastaların çıkarları korunmamış olur.

İLETİŞİM FAALİYETLERİNE YÖNELİK SAĞLIK MEVZUATI

T.C.Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Reklam Kurulu Kararları Toplantı Sayısı 218 216.Toplantı - Karar Sayısı 82 – Sağlık 13 215.Toplantı – Karar Sayısı 86 – Sağlık 5 214. Toplantı – Karar Sayısı 106 – Sağlık 4 213.Toplantı – Karar Sayısı 67 – Sağlık 11

Reklam Kurulu 216. Nolu Toplantı Şikayet Edilen: …… Reklam Kurulu 216.Nolu Toplantı Şikayet Edilen: ……. Sağlık Hizmetleri Şikayet Edilen Reklam: “………” başlıklı kampanyanın tanıtımına yönelik olarak muhtelif televizyon kanalları ile ..........................adresli internet sitelerinde yayınlanan tanıtımlar. Değerlendirme / Karar: İnceleme konusu tanıtımlarda yer alan ifadelerin sağlık alanında faaliyet gösteren kuruluşun çalışmalarına ticari bir görünüm verdiği, kuruluş lehine talep yaratmaya yönelik olduğu, hastaları kuruluşa yönlendirme amacı taşıdığı ve diğer sağlık kuruluşları aleyhine haksız rekabete yol açıcı nitelikte olduğu; diğer taraftan söz konusu tanıtımların bilgilendirme maksadını aştığı ve ticari reklam niteliğinde olduğu, dolayısıyla özel hastaneler tarafından ilgili mevzuat gereği reklam yapılamayacağı açıkça hükme bağlandığından, söz konusu reklamların mevzuata aykırılık teşkil ettiği, bu durumun da; - 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 24 üncü maddesi, - Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8 inci, 9 uncu ve 39 uncu maddeleri, - Özel Hastaneler Yönetmeliği’nin 60 ıncı maddesi, - Üremeye Yardimci Tedavi Uygulamalari ve Üremeye Yardimci Tedavi Merkezleri Hakkinda Yönetmeliğin 16 ncı ve 18 inci maddeleri, - Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5/a, 5/b, 5/e, 7/a, 7/c, 14 üncü, 20 nci ve 21 inci maddeleri, - 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16’ncı maddesi hükümlerine aykırı olduğuna karar verilmiştir.

Şikayet Edilen Reklam: Söz konusu kuruluş tarafından e-posta yoluyla gönderilen “Check-Up Paketi’nde Özel Avantaj!” ibareli broşürler Reklam Yayın Tarihi: 2011 (Başvuru tarihi esas alınmıştır.) Değerlendirme/Karar: Söz konusu kuruluşa ait 2011 tarihli broşürlerde; “Check-Up Paketi’nde Özel Avantaj! Sağlığınızı kontrol ettirebilir ve uygun tedavi yönlendirmesi alabilirsiniz…95 TL KDV dahildir…” şeklinde talep yaratıcı ve söz konusu kuruluşa yönlendirme yapan ifadelere yer verilerek, kuruluşun faaliyetlerine ticari bir görünüm kazandırıldığı ve diğer kuruluşlar açısından haksız rekabete yol açıldığı, bu durumun da; -1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 40 ıncı maddesi, - Tıbbi Deontoloji Tüzüğünün 8, 9 ve 39 uncu maddeleri, - 14/10/1999 tarih ve 23846 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan (mülga) Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin 32 nci maddesi, - Özel Hastaneler Yönetmeliğinin 60 ıncı maddesi, -Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5/a,5/b,5/e, 7/a,7/c, 20 ve 21 inci maddeleri, -4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 16 ncı maddesi hükümlerine aykırı olduğuna, söz konusu fiilin bir yıl içerisinde tekrar edilmiş olduğu ve 4077 sayılı Kanun’un 25 inci maddesinin son fıkrasında yer alan “(…) para cezaları, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde iki misli uygulanır.” hükmü uyarınca idari para cezasının iki kat (7.395 TL x 2 = ) 14.790 TL (Ondörtbinyediyüzdoksan Türk Lirası) olarak uygulanmasına karar verilmiştir.

Şikayet Edilen: ……..Estetik Plastik Cerrahi Kliniği ve San. ve Tic. Ltd. Şti. Şikayet Edilen Reklam: ....... adresli internet sitesinde yer alan tanıtımlar. Değerlendirme/Karar: ….. adresli internet sitesinde yer alan ve yukarıda belirtilen ifadelerin, sağlık kuruluşunaticari veçhe yükleyen ve kuruluş lehine talep yaratmaya yönelik ifadeler olduğuna, Dolayısıyla inceleme konusu tanıtımların; -1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 24 üncü maddesine, - Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8 inci, 9 uncu ve 39 uncu maddelerine, -15.02.2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin 29 uncu maddesine, -Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin; 5 inci maddesine,6 ncı maddesine, 7 nci maddesine, -4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16 ncı maddesine aykırı olduğuna, Buna göre, reklam veren ……. Estetik Plastik Cerrahi Kliniği ve San. ve Tic. Ltd. Şti. hakkında, 4077 sayılı Kanun’un 17 inci maddesi ve 25 inci maddesinin sekizinci fıkrası dahilinde 81.554.-TL. (Seksenbirbinbeşyüzellidört Türk Lirası) idari para ve anılan reklamları durdurma cezası verilmesine karar verilmiştir.

TABABET VE ŞUABATI SAN'ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN (1) Kanun Numarası : 1219 Resmi Gazete Tarih: 14.4.1928; Sayı: 863 Madde 24 – ‘İcrayı sanat eden tabipler hasta kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini ve ihtisaslarını bildiren ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire yapmaları memnudur.’

TIBBİ DEONTOLOJİ NİZAMNAMESİ Resmi Gazete Tarih: 19.2.1960; Sayı: 10436 Madde 8 - Tabiplik ve diş tabipliği; mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez. Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun, yazılarında kendi reklâmını yapamaz. Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşir vasıtalarında. reklâm mahiyetinde teşekkür ilânları yazdıramaz. Madde 9 - Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilânlarda ve reçete kâğıtlarında ancak ad ve soyadı ile adresini, Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş olan İhtisas şubesini, akademik ünvanını ve muayene gün ve saatlerini yazabilir. Muayenehane kapılarına veya binaların dışına asılacak tabelâların ebadı ve adedi, mahallî tabip odaları tarafından tespit edilebilir. Tabipler ve diş tabipleri, tabip odalarının bu husustaki kararlarına riayet etmekle mükelleftirler. Madde 29 - Tabip ve diş tabibi, meslektaşlarının hastalarını elde etmeye matuf hareket ve teşebbüslerde bulunamazlar.

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ KANUNU Kanun Numarası : 6023 Resmi Gazete Tarih: 31.1.1953; Sayı: 8323 Madde 28 - İdare Heyetinin diğer vazifeleri şunlardır. d) Sinema, radyo, müstahdemler veya sair yazılı ve sözlü vasıtalarla reklam yapılmasını önlemek.

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih: 28/04/2004 / Sayı: 25446 İKİNCİ BÖLÜM Disiplin Suçları ve Cezaları - Madde 4 b) Tanıtım kurallarına aykırı davranmak, c) Her türlü iletişim mecrasında reklam amacına yönelik yazılar yazmak, yazdırmak veya açıklamada bulunmak yahut ortağı olduğu kuruluş veya şirket aracılığıyla bu anlamda reklam yapılmasını sağlamak, d) Bireysel olarak veya yöneticisi oldukları dernekler ya da çalıştıkları kurumlar aracılığıyla ticari ürün veya hizmetin tanıtımında yer almak veya reklamına aracılık etmek, e) El ilanları, tabelalar, basın ve benzeri yollarla meslektaşlar arası haksız, tıp dışı rekabete yol açacak duyurular yapmak, j) Türk Tabipleri Birliği veya odalarca saptanmış tabela ile ilgili kurallara uymamak,

HEKİMLİK MESLEK ETİĞİ KURALLARI TTB 47. Genel Kurulunda kabul edilmiştir. 10-11 Ekim 1998 Ticari Amaç ve Reklam Yasağı: Madde:11- Hekim, mesleğini uygularken reklam yapamaz, ticari reklamlara araç olamaz, çalışmalarına ticari bir görünüm veremez; insanları yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yönlendirici, meslektaşlar arasında haksız rekabete yol açıcı davranışlarda bulunamaz. Hekim, yayın araçlarıyla yapacağı duyurularda varsa, Tababet Uzmanlık Tüzüğü'ne göre kabul edilmiş olan uzmanlık alanını, çalışma gün ve saatlerini bildirebilir. Tabela ve benzeri tanıtım araçlarının biçim ve boyutları yerel tabip odası tarafından saptanır..

ÖZEL HASTANELER YÖNETMELİĞİ Bilgilendirme ve Tanıtım Madde 60 — (Başlığı ile birlikte değişik:RG-28/05/2004-25475) Özel hastaneler; tıbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı şekilde, insanları yanıltan, yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatında yazılı kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tanıtım yapamazlar. Özel hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamazlar. Özel hastaneler tarafından; sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar yapılabilir. Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı, doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açıklamalara yer verilemez. Özel hastaneler; hizmet alanları ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım yapabilir ve ilan verebilir. Özel hastaneler tarafından oluşturulan internet sitelerinde; yer alan her türlü sağlık bilgisi, alanı ile ilgili bilgi ve tecrübeye sahip sağlık meslek mensupları tarafından verilmek zorundadır. Bu siteler aracılığıyla hiçbir şekilde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler verilemez. İnternet sayfalarında verilen bilginin, son güncelleme tarihi açıkça belirtilir. Belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul müdürleri hakkında ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanır.

SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü YENİ GENELGE Tarih: 15.08.2013 Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetlerinin ilgili mevzuata uygun olarak yürütülmesi ve uygulamada birliğin sağlanması amacıyla, özel sağlık kuruluşları tarafından aşağıda belirtilen temel esaslara uyulması gerekmektedir: 1. Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri, yürürlükteki mevzuat hükümlerine, genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uygun ve doğru olarak yapılır. 2. Sağlık ile ilgili bilgilendirmeler, sadece konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip hukuken yetkili sağlık meslek mensupları tarafından yapılabilir. 3. İnternet sitelerindeki bilgilendirmenin, son güncelleme tarihi ile web sayfası editörüne ulaşılabilecek iletişim bilgileri açıkça belirtilir. 4. Bilgilendirme ve tanıtım maksadını aşan, örtülü ve/veya açık reklam yapılamaz/yaptırılamaz. 5. Bilgilendirme ve tanıtımlar, sağlık kuruluşlarının hasta tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıracak şekilde yapılamaz.

6. Bilgilendirme ve tanıtımlarda, hekim tarafından yapılsa dahi, doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış ve yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş, mevzuatla tıbbi işlem olarak tanımlanıp düzenlenmemiş tedavi ve yöntemler hakkında açıklamalara yer verilemez, bu metotlarla hastalıkların tedavi edildiği veya tedaviye yardımcı olunduğuna dair ifadeler kullanılamaz. 7. "Hasta Taşıma Hizmeti Alımı" konulu 201 1/20 sayılı Genelge'de belirtilen esaslar dışında ücretsiz servis ile ücretsiz muayene, ücretsiz check up, ücretsiz sağlık taraması (göz, kemik, kanser vb.) kampanyaları düzenlenemez, benzeri faaliyetlerde bulunulamaz. 8. Sağlık kuruluşlarına başvuran kişilerin, hastalıkları ile ilgili olarak veya randevu tarihlerinin bildirilmesi dışında, kişilerin bilgi ve rızaları olmaksızın şahsi telefonları aranamaz, mektup, kısa mesaj ve elektronik posta gönderilemez.

9. Sağlık turizmi kapsamındaki tanıtım faaliyetlerinin özel sağlık kuruluşları veya özel sağlık kuruluşları adına tanıtım faaliyeti gösteren aracı kuruluşlar tarafından aşağıda belirtildiği şekilde yürütülmesi zorunludur: a) Tanıtımlar, tanıtım yapılacak ülke dili ve/veya İngilizce dilinde yapılabilir. Ülke içinde talep oluşturacak şekilde, Türkçe dilinde tanıtım yapılamaz. b) Kuruluşun internet sitesinde, sağlık turizmi kapsamında sunulacak hizmetlere ilişkin bilgiler, detaylı ulaşım bilgileri ve fiyat listesinin son günceııeme tarihi belirtilerek ilan edilebilir. c) Tanıtımlarda, yetkili olunmayan, ruhsat ve faaliyet izin belgesinde kayıtlı olmayan hizmetler ile mesleki ve etik kurallara aykırı, yanlış, yanıItıcı ve yurtiçindeki vatandaşlar için talep oluşturmaya yönelik bilgilere yer verilemez.

RESMİ GAZETE 14.OCAK.2011 CUMA / 27815 Sağlık Bakanlığından: ÖZEL HASTANELER YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK EK “39-  Hastane  için kullanılan yönlendirme levhaları, matbu evraklardaki logolar, tanıtıma yönelik uygulamalar 60. maddede belirtilen esaslara uygun mu? Reklam kapsamına giren uygulaması var mı? Hastanenin   1 gün  poliklinik  faaliyetleri  durdurulur. 60. maddeye aykırı uygulamaların 1 yıl içerisinde; ikinci kez yapılmasında 3 gün, üçüncü kez yapılmasında 7 gün, dördüncü kez yapılmasında 1 ay poliklinik faaliyetleri durdurulur, beşinci kez yapılmasında ruhsat iptal edilir.

VE DİĞERLERİ SAĞLIK BAKANLIĞI ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUN SAĞLIK BAKANLIĞI ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ AYAKTA TEŞHİS VE TEDAVİ YAPILAN ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARI HAKKINDA YÖNETMELİK (Madde 58) SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI 4822 SAYILI KANUNLA DEĞİŞİK 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN TİCARİ REKLAM VE İLANLARA İLİŞKİN İLKELER VE UYGULAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK

İletişim sürekli ve tutarlı olmalı Sağlık sektörüne yönelik iletişim kısıtlarına göre iletişim yöntemleri belirlenmeli Mesleki yetkinliği olan kişilerden oluşan bir iletişim ekibi kurulmalı ya da profesyonel sağlık iletişimi ajanslarından destek alınmalı. Medya iletişimi gazetecilik deneyimi olan kişiler tarafından yürütülmeli ya da ajans desteği alınmalı Tıbbi deontoloji, hasta hakları ve etik kurallara çok dikkat edilmeli Sosyal medya sadece kurumsal itibar yönetimi ve pazarlama çalışmalarının duyurulması için değil, hasta ilişkileri ve verilen sağlık hizmetinden memnuniyet açısından değerlendirilmeli ve önemsenmelidir

TEŞEKKÜRLER