Ülkemiz jeolojik ve topoğrafik yapısı ile iklim özellikleri nedeniyle büyük can ve mal kayıplarına yol açan doğal afetlerle sık sık karşılaşan ülkelerin başında gelmektedir. Ülkemizde etkili olan doğal afetleri önem sırasına göre depremler, heyelanlar, su baskınları, kaya düşmeleri, yangınlar, çığ, fırtına ve yer altı suyu hareketleri şeklinde sıralamak mümkündür.
Son 60 yıl içerisinde doğal afetlerin yol açtığı yapısal hasar istatistikleri dikkate alındığında, bu tür hasarın 2/3'ünün deprem nedeniyle meydana geldiği görülmektedir. Bu nedenle de ülkemizde doğal afet denilince akla öncelikle depremler gelmektedir. Şu anda geçerli bulunan deprem bölgeleri haritası esas alındığında, ülkemiz topraklarının %96'sının farklı oranlarda tehlikeye sahip deprem bölgeleri içerisinde olduğu ve nufusumuzun %98'inin bu bölgelerde yaşadığı görülmektedir. Bu oranlar, ülkemizin bir deprem ülkesi olduğu gerçeğini çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır.
Depremler, başta afetin meydana geldiği bölgeler olmak üzere tüm ülkede etkisini hissettirmekte ve dolayısıyla ülkede yaşayan vatandaşların hepsi depremin sonuçlarından belli ölçüde etkilenmektedir. Ortaya çıkan maddi zararların telafi edilmesi, deprem bölgesinde normal hayata dönülebilmesi, acil yardıma ihtiyaç duyan kimselerin bu ihtiyaçlarının giderilmesi ve benzeri için yapılan harcamalar ülke ekonomisine ve devlete büyük bir mali yük getirmektedir.
Bunun en son örneğini oluşturan ve son yüz yılın felaketi olarak adlandırılan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi, ekonomik ve sosyal boyutları ile ülkemiz için büyük bir yıkım olmuştur 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen ve çok büyük can ve mal kaybına neden olan Marmara depreminden sonra kamu otoritesince deprem zararlarının en aza indirilmesi amacıyla bir çok tedbir alınmıştır. Bu tedbirlerin en önemlilerinden birisi de Zorunlu Deprem Sigortası'na ilişkin düzenlemedir.
27.08.1999 tarih ve 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan 587 sayılı "Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" 27.12.1999 tarih ve 23919 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu KHK ile 27 Eylül 2000 tarihinden itibaren kapsamdaki meskenler için deprem sigortası yaptırmak zorunlu hale getirilmiş olup bu sigortayı sunmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kurulmuştur. 9 aylık bir kuruluş sürecinin ardından DASK, öngörüldüğü şekilde 27 Eylül 2000 tarihinden itibaren teminat sunmaya başlamıştır.
Halen 29 yetkili sigorta şirketi ve bu şirketlerin acenteleri DASK nam ve hesabına Zorunlu Deprem Sigortası yapmaktadır. Oluşturulan yeni sistem, kısa zamanda başarılı bir performans ortaya koymuş olup uluslararası kuruluşlar tarafından pek çok ülke için örnek uygulama olarak gösterilmektedir.
DOĞAL AFET SİGORTALAR KURUMU (DASK)NEDİR?
Sigorta Yaptırmak İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler Sigortalının adı, adresi, telefonu, varsa cep telefonu Sigortalının vergi kimlik numarası ve T.C. kimlik numarası Sigortalanacak yerin açık adresi Tapu bilgileri (ada, pafta, parsel, sayfa no) (mesken tapusu veya arsa tapusu) Binanın inşa yılı (1975 ve öncesi, 1976 - 1996 arası, 1997 - 1999 arası, 2000 ve sonrası) Binanın yapı tarzı (çelik / betonarme karkas, yığma kagir, diğer)
Binanın toplam kat sayısı Binanın hasar durumu (hasarsız, hafif hasarlı, orta hasarlı) Meskenin (dairenin) brüt yüzölçümü (m2) Meskenin (dairenin) kullanım şekli (mesken, ticarethane, büro, diğer)
TUNCELİ 2 101,45 83,16 64,87 İller Risk Derecesi DOĞU ANADOLU BÖLGE İller Risk Derecesi 100m2 Betonarme Konut için Toplam Prim (TL) Yenileme veya Toplu Apartman İndirimi %20 (TL) Yenileme+Toplu Apartman İndirimi %40 (TL) ERZİNCAN 1 139,80 113,84 87,88 TUNCELİ 2 101,45 83,16 64,87 ERZURUM KARS ELAZIĞ ARDAHAN MALATYA VAN AĞRI IĞDIR BİTLİS MUŞ HAKKARİ BİNGÖL
Yürürlükteki Poliçelerin Dağılımları İLLER KONUT SAYISI SİGORTALI KONUT SAYISI SİGORTALILIK ORANI PRİM MALATYA 123.573 18.581 %15,00 2.736.775 ELAZIĞ 87.783 18.449 %21,00 2.104.586 ERZURUM 94.248 16.107 %17,10 1.753.519 ERZİNCAN 41.437 12.404 %29,90 1.597.393 VAN 64.081 6.922 %10,80 757.211 BİNGÖL 22.458 5.525 %24,60 699.842 BİTLİS 28.919 3.937 %13,60 404.818 KARS 23.646 3.855 %16,30 364.861 AĞRI 32.921 3.547 320.551 TUNCELİ 10.344 2.115 %20,40 223.256 MUŞ 28.815 1.959 %6,80 217.529 IĞDIR 16.553 1.489 %9,00 151.998 HAKKARİ 16.314 1.364 %8,40 141.444 ARDAHAN 6.463 1.013 %15,70 91.437 TOPLAM 597.555 97.267 11.565.220
Tazminat Ödemeleri TARİH DEPREM YERİ DEPREM ŞİDDETİ DOSYA SAYISI ÖDEME (TL) 27/01/2003 TUNCELİ / PÜLÜMÜR 6.5 168 291.355 18/09/2007 TUNCELİ / BALPAYAM 3.8 1 710
ŞEHİRLER YARIŞIYOR, SİGORTALILAR KAZANIYOR! ZORUNLU DEPREM SİGORTASI SEFERBERLİĞİ ŞEHİRLER YARIŞIYOR, SİGORTALILAR KAZANIYOR!
Konu ve kapsam Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun (DASK) 2011 yılında başlattığı Şehirler Yarısıyor, Sigortalılar Kazanıyor yarışması Türkiye’nin 81 ilini kapsar. Yarışmada dereceye girecek iller 1 Ocak - 31 Aralık 2011 tarihleri arasındaki Zorunlu Deprem Sigortası performanslarına göre değerlendirileceklerdir. Yarışma kapsamında illerin amacı, sınırları içindeki Zorunlu Deprem Sigortalı konutların oranını artırmak, deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası bilincini yükseltmektir. İller aşağıdaki 3 kategoride yarışacaklardır: o En yüksek sigortalılık oranı o En yüksek poliçe artış oranı o En iyi Zorunlu Deprem Sigortası teşvik kampanyası Her üç kategoride ilk üçe giren iller ödüllendirilecektir
Değerlendirme En yüksek sigortalılık oranı: 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle Türkiye genelinde en yüksek sigortalılık oranına ulasan iller ödüllendirilecektir. En yüksek poliçe artıs oranı: 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre en yüksek oranda poliçe artısı kaydeden iller ödüllendirilecektir. En iyi Zorunlu Deprem Sigortası tesvik kampanyası: Deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası bilincini artırmak, sigortalılık artısını teşvik etmek için il sınırları içinde en başarılı yerel iletişim kampanyasını yürüten iller ödüllendirilecektir. Sayısal sonuçlara göre dereceye girenlerin belirleneceği ilk iki kategori için DASK’ın veri tabanı baz alınacaktır.
“En iyi Zorunlu Deprem Sigortası teşvik kampanyası” kategorisinde dereceye girecek iller, Hazine Müsteşarlığı ve DASK yetkileri ile iletişim uzmanından oluşan bir jüri tarafından belirlenecektir. Jüri projeleri değerlendirirken aşağıdaki kriterleri baz alacaktır o Amaca uygunluk : Zorunlu Deprem Sigortalı konutların oranını artırma, Deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası bilincini yükseltme amacına uygunluk o Yaratıcılık : Bugüne kadar yürütülen Zorunlu Deprem Sigortası kampanyalarından farklılaşan yanlar o Etkinlik : Ulaşılan kişi sayısı, kişilerin deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası’na yaklaşımlarında yaratılan farklılık, ilin sigortalılık düzeyine katkısı, ulusal ve yerel basında yer alan proje haberleri
Yarışma takvimi Baslangıç tarihi : 1 Ocak 2011 Bitis tarihi : 31 Aralık 2011 Üçüncü kategoride proje teslimi için son tarih : 31 Ocak 2012 3. kategori için jüri degerlendirmesi : 1 – 29 Şubat 2012 Sonuçların açıklanması : 1 – 7 Mart 2012 haftası Ödüller Her üç kategorinin birincisine : DASK Güvenli Hayat Parkı Her üç kategorinin ikincisine : İl Acil Durum ve Afet Müdürlüğüne 10.000 TL malzeme yardımı Her üç kategorinin üçüncüsüne : İl Acil Durum ve Afet Müdürlüğüne 7.500 TL malzeme yardımı Dereceye giren tüm illere plaket takdim edilecektir.
DASK Güvenli Hayat Parkı DASK Güvenli Hayat Parkı, kategorilerde birinci olan illerin kent merkezine yapılacaktır. DASK Güvenli Hayat Parkı’nın amacı, kent merkezinde yetişkinlerin dinlenme, gezinti, çocukların oyun amacıyla faydalanabileceği, içinde deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası’yla ilgili bilgilendirici materyallerin de bulunduğu kamu yararına bir alan oluşturarak il halkının Zorunlu Deprem Sigortası duyarlılığını ödüllendirmektir. Park oyun, yürüyüş, dinlenme alanlarıyla yeşil alandan oluşacaktır. Parkta ayrıca deprem ve Zorunlu Deprem Sigortası’yla ilgili bilgilendirici tabelalar ve diğer malzemeler yer alacaktır. Söz konusu parka DASK Güvenli Hayat Parkı adı verilecektir.
DASK Güvenli Hayat Parkı için kent merkezinde yaya trafiğinin yoğun olduğu bir alanın (mevcut bir park veya yeni bir park alanı) tahsis edilmesi belediyenin sorumluluğunda olacaktır. Belediye tarafından kent merkezinde belirlenecek alanda DASK Güvenli Hayat Parkı’nın inşası DASK tarafından yaptırılacaktır. DASK Güvenli Hayat Park’ının müteakip bakımı belediye tarafından yerine getirilecektir. Parkların teslimi ve açılısı DASK tarafından organize edilecek bir törenle yapılacaktır.