Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu İbrahim ÖZÇELİK Başmüfettiş Rehberlik ve Teftiş Trabzon Grup Başkanı

Sigortalı sayılanlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda özetle; Eski SSK lı olan sigortalılara bu yasada 4/a kapsamında sigortalı, Eski bağkur’lu olan sigortalılar bu yasada 4/b kapsamında sigortalı, Memurlar ve eski emekli sandığı sigortalısı sayılanlar ise bu yasada 4/c kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Bundan sonraki bölümlerde bunların açılımları yapılacaktır.

Sigortalı Sayılanlar 4/a Sigortalıları; Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler Sanatçılar,düşünürler,yazarlar Hizmet akdine göre çalışan yabancılar, Çiftçi mallarını koruma bekçileri, Umumi kadınları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen kurslarda çalıştırılan usta öğreticiler, ders ücreti karşılığı görev verilenler

Sigortalı Sayılanlar 4/b sigortalıları; Köy ve mahalle muhtarları Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, Tarımsal faaliyette bulunanlar 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler 4/b kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4/a kapsamında sigortalı bildirilemezler

Sigortalı Sayılanlar 4/c kapsamındaki sigortalılar; 4/a sigortalılardan olmayanlarda, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar 4 (a) ve 4 (b) sigortalısı olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar Kuruluş ve personel kanunları veya diğer kanunlar gereğince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde göreve gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarında Devlet memurları gibi emeklilik hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar, Başbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle gelen üyeleri,

Sigortalı sayılanlar 4 (c) bendi kapsamında iken, bu kapsamdaki kişilerin kurduğu sendikalar ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenlerden aylıksız izne ayrılanlar Askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar, Bu okulları tamamlamadan ayrılanlar ile bu okulları tamamlamalarına rağmen görevlerine başlamadan ayrılanların, bu okullarda geçen eğitim süreleri sigortalılıklarından sayılmaz. Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler,

Sigortalı Sayılanlar Bazı Sigorta Kollarının uygulanacağı sigortalılar; Cezaevlerinde çalışan tutuklu ve hükümlüler hakkında iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortası uygulanır. Aday, Çırak ve Mesleki Eğitim gören öğrenciler hakkında işkazası meslek hastalığı, hastalık, zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Türkiye iş kurumu tarafından meslek edindirme eğitimine katılan kursiyerler hakkında iş kazası meslek hastalığı sigortası uygulanır.

Sigortalı Sayılanlar Bazı Sigorta Kollarının uygulanacağı sigortalılar; Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 /a bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Prim oranları % 13,5 ila % 19’a düşürülerek bu işverenlerin prim yükü azaltılmıştır.Daha önce bu sigortalılar topluluk sigortasına tabi tutularak %25 prim alınıyordu. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz.

Sigortalı Sayılanlar Bazı Sigorta Kollarının uygulanacağı sigortalılar; Harp malulleri ile terörle mücadele ve nakdi tazminat kapsamında aylık alan vazife malullerinin SSK veya Bağ-Kur’a tabi çalışmaları halinde aylıkları kesilmeksizin haklarında kısa vadeli sigorta kolları zorunlu ( %1 ila %6,5 oranında), uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri halinde ise % 21 ila % 26,5 oranında prim alınacaktır. Yalnızca Terörle Mücadele Kanunu kapsamında vazife malullüğü aylığı alanların Emekli Sandığına tabi çalışmaları halinde aylıkları kesilmeyecektir. Kanunun yürürlüğünden önce bu şekilde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilenlerin ise aylıkları ödenecektir. Bu kişiler hakkında emekli sandığına tabi çalışmaları halinde uzun vadeli(%20), ssk ve bağkur kapsamında çalışmaları halinde işkazası meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.(%1 ila %6,5 oranında)Uzun vadeli sigorta hükümleri isteğe bağlıdır. Diğer vazife malullerinin SSK ve Bağ-Kur kapsamında çalışması halinde kısa vadeli ve uzun vadeli sigorta kollarına (% 21 ila % 26,5) veya sosyal güvenlik destek primine tabi olmak istemeleri durumunda Bağ-Kur’a tabi çalışmalarda % 12, kademeli % 15, SSK’ya tabi çalışmaları halinde % 31 ila % 36,5 oranında destek primi uygulanacak, ancak bu kişilerin Emekli Sandığına tabi olmaları halinde aylıkları kesilecektir.

Sigortalı Sayılmayanlar İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi, Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri Yabancı bir firma adına ülkemizde çalışan yabancı ülkede sigortalı olanlar, Resmî meslek ve sanat okullarında ve yüksek okullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, uygulamalı yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler, Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller, 4/a,b ,c sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar, Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmaz.

Sigortalı Sayılmayanlar Kamu idareleri hariç olmak üzere, tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanunda tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler, bu bendinin uygulanmasında, (Ziraat odalarından veya Tarım İlçe Müdürlüklerinden alacakları muafiyet belgesi ile ispatlayanlar ) Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler (Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nden, bunların bulunmadığı yerlerde meslek odalarından alacakları muafiyet belgesi ile ispatlayanlar) Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen o ülkede ikamet edip, sigortalı olanlar

Avukat ve Noterlerin sigortalılığı Uzun Vadeli sigorta yönünden zorunlu olarak topluluk sigortasına,kısa vadeli sigortaya ise isteğe bağlı prim ödeyerek SSK’lı işçiler gibi emeklilik hakları olan avukat ve noterler 01.10.2008 tarihinden itibaren normal işverenler (Bağ-Kur’lular) gibi 4/b li sayılarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK’ya) prim ödeyeceklerdir. Bunların kendileri veya işverenleri tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgenin 01.10.2008 tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma verilmesi zorunlu olup, Kurum tescilleri bu belgelere göre gözden geçirecektir.

Anonim Şirket Kurucu ortaklarının sigortalılığı Anonim şirketlerin kurucu ortaklarından daha önce A.Ş. Kurucu ortaklığından dolayı bağkurlu olanlar 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam edecek.Talepte bulunmayanların sigortalılıkları 01.10.2008 tarihinde sona erecektir.Yeni yasada Anonim şirketi ortaklarından Yönetim kurulu üyesi olanlar 4/b kapsamında sigortalı sayılmıştır.

Sigortalıların bildirimi 4/a sigortalılarının bildirimi; Sigortalılar, Kuruma verilen ilk veya tekrar sigortalı işe giriş bildirgelerine göre T.C. numaraları ile bilgisayar ortamında tutulan tescil kütüğüne kayıt edilir. Yabancı uyruklulara Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilecek kimlik numaraları aynı zamanda bunlar için sosyal güvenlik sicil numarası olarak kullanılır. İşverenler, 4 /a kapsamında sigortalı sayılan kişileri, çalışmaya veya zorunlu staja başladıkları tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi; İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,

Sigortalıların bildirimi 4/a sigortalılarının bildirimi; Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Yeni tescil edilen işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, işyerinden bildirimi yapılıp,iş akdi sona ermeden aynı işverenin başka bir işyerinde çalışmaya başlayan sigortalıların bildirimi yasal süre dışında yapılması halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.

Sigortalıların bildirimi 01.11.2008 tarihinden itibaren tekrar işe giriş bildirgeleri 01.12.2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgeleri zorunlu olarak e-sigorta yoluyla internet üzerinden verilecektir.

Sigortalıların bildirimi 4/b sigortalılarının bildirimi; -Gelir vergisi mükellefi olanlar, ilgili vergi dairesince, -Gelir vergisinden muaf olanlar, ilgili meslek kuruluşunca, -Şirket ortakları, durumların göre işverenleri veya ticaret sicil memurluğunca,çalışmaya başladıkları ve bu kuruluşlara tescillerinin yapıldığı tarihten on beş gün içinde “sigortalı işe giriş bildirimi” ile sigortalılık bildirimlerinin yapılması gerekmektedir. Sigortalılık bildirimi, alınacak şifrelerle e-sigorta ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bilgi işlem ortamında gönderilecektir.

Sigortalıların bildirimi 4/b sigortalılarının bildirimi; Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar için ise; ilgili ziraat odası veya bulunmayan yerlerde il/ilçe tarım müdürlüklerince tescil tarihten itibaren bir ay için de bildirimlerinin yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar aynı zamanda kendi sigortalılıklarını herhangi bir süreye tabi olmadan Kuruma bildirebilecektir. Köy ve mahalle muhtarlarının sigortalılıkları, muhtar seçildikleri tarih itibarıyla başlar ve bu tarih il veya ilçe mülki amirliklerince on beş gün içinde SGK’ya bildirilecektir.

Sigortalılığın sona ermesi Hizmet akdi kapsamındaki sigortalılar, işverenlerince hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içinde Kuruma bildirilecektir. Aday Çırak,Stajyerler, Eğitim ve Öğretim Gördükleri Kurumlarca, İşten Ayrıldıkları Tarihten İtibaren 10 Gün İçerisinde Bildirileceklerdir.

Sigortalılığın sona ermesi Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar için; 1) Gelir vergisi mükellefi olanlar için, mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihten, 2) Gelir vergisinden muaf olanlar için, esnaf ve sanatkâr sicili kaydının silindiği veya gelir vergisinden muaf olup aylık faaliyet gelirleri Kanunda belirtilen gelirin altına düştüğü tarihten,       3) Şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihten, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının, şirketin ticaret sicil memurluğundan kaydının silindiği tarihten, limited şirket ortaklarından hisselerinin tamamını devreden sigortalıların, hisse devrinin yapılmasına ortaklar kurulunca karar verildiği tarihten, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının yönetim kurulu üyeliklerinin sona erdiği tarihten, itibaren sona erer, ve 10 gün içinde sigortalılıklarının sona erdiğinin, sigortalılık bildiriminde bulunan kuruluşlar veya vergi daireleri tarafından kuruma bildirilir,

Sigortalılığın Sona Ermesi Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için, tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği veya yıllık tarımsal faaliyet gelirleri kanunda belirtilen gelirin altına düştüğü tarihten, Köy ve mahalle muhtarlarının, muhtarlık görevlerinin sona erdiği tarihten, Köy ve mahalle muhtarlarından; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmasından dolayı gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar  hariç, aynı zamanda hizmet akdi ile çalışanların çalışmaya başladığı tarihten, Gelir vergisinden muaf olanların, bu sigortalılıklarının devamı sırasında, hizmet akdi ile çalışanların çalışmaya başladığı tarihten itibaren, 10 gün içinde sigortalılıklarının sona erdiğinin, sigortalılık bildiriminde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından bildirimi yapılacaktır.

İşveren ve Alt İşveren 4 (a) ve (c) kapsamında sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işverendir. Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. Sigortalılar, üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar dahi, asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren ile birlikte sorumludur.

İşyeri; 4/a,b,c kapsamında sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurları ile işlerini ve görevlerini yaptıkları yerler “işyeri” sayılacaktır. İşyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçlar da işyerinden sayılır.

İşyerinin bildirimi Hizmet akdi ile (4/a) ve kamu görevlisi (4/c) sigortalısını çalıştıran işverenler, en geç sigortalı çalıştırmaya başlattıkları tarihte, örneği Kurumca hazırlanacak “işyeri bildirgesi”ni Kuruma vermekle yükümlü olacaklardır. Kendi nam ve hesabına çalışanlar, sigortalı oldukları yerde ayrıca hizmet akdi ile sigortalı çalıştırmıyorsa “işveren” sayılmayacak ve bunların işyeri bildirgesi verme yükümlülüğü olmayacaktır. Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri Kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.

İşyerlerinin bildirimi Faaliyette Bulunduğu Adresten Başka Bir İldeki Adrese Nakledilmesi Halinde Nakleden İşverence, Başka Bir İşverene Devredilmesi Halinde İse Devralan İşverence; Nakil Veya Devir Tarihini Takip Eden 10 Gün İçerisinde İşyeri Bildirgesi Verilir. İntikal halinde mirasçılar 3 ay içerisinde işyeri bildirgesi vermek zorundadır. Devir ve İntikalde aynı sicil numarası ile devam edilir, yeni bir sicil numarası almaya gerek yoktur. İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde işyeri bildirgesi verilmez, ancak, nakil tarihini takip eden 10 gün içinde durum, işverence eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Yeni ünite, nakil bilgilerine dayanarak yeni bir işyeri sicil numarası verir.

Alt işveren ve sigortalıyı devir alanın yükümlülüğü Alt işveren, sigortalı çalıştırmaya başlamadan önce asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin Kuruma ibraz edilmesi kaydıyla mevzuattan doğan yükümlülüklerini, Kurumca verilecek alt işveren numarası ile asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirir. Alt işveren adına işyeri dosyası açılmaz. Sigortalıyı devralan işveren, devraldığı sigortalıyı çalıştırmaya başlamadan önce, sigortalısını devir aldığı işverenle yapmış olduğu sözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu yükümlülüklerini, Kurumca kendisine verilecek geçici iş ilişkisi kurulan işveren numarası ile sigortalıyı devir aldığı işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirebilir. Sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren adına işyeri dosyası açılmaz.

İşyeri dosyalarının işlemden kaldırılması İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır. Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar ünitece re’sen iptal edilir. İptal edilen numaralar başka işyerine verilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir. Özel nitelikteki İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıllık bir süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya Kurumca tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır.

İŞKAZASI Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4 (a) kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay iş kazası sayılmıştır. İlk kez 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4/b kapsamında sigortalılarımız için de,sigortalının işyerinde bulunduğu sırada ve yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında maruz kaldığı kaza iş kazası sayılmıştır.

Kısa Vadeli Sigorta Kollarından Sağlanan Yardımlar İş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır: Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi. Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması. Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi. Bu Kanunun işkazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası hükümleri 4 (c) kapsamında sigortalı sayılanlara bu kapsamda oldukları sürece uygulanmaz.

Kısa Vadeli Sigorta Kollarından Sağlanan Yardımlar Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, işgöremezliğin 3. gününden itibaren günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.(Geçici iş göremezlik tarihinden önceki 1 yıl içinde 90 gün prim ödemesi gerekir. 4/b kapsamındaki sigortalıların geçici işgöremezlik ödeneği alabilmesi için yukarıdaki şarta ilaveten ayrıca prim ve prime ilişkin borçlarını ödemiş olması , yatarak tedavi görmesi veya yatarak tedavi sonrası raporlu bulunması gerekir Analık sigortasından 4/a ve 4/b kapsamındaki sigortalılar ile bunların emeklilerine her çocuk için yaşaması şartıyla emzir ödeneği verilir.Bunun için sigortalının doğumdan önce 120 gün K.V.S. Primi bildirmiş olması gerekir.4/ b kapsamındaki sigortalılar içinde ayrıca prim ve prime ilişkin borçlarını ödemiş olması gerekir.

İş kazasında sorumluluk İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir(Aynı şartlar 3. kişi ve onun çalıştıranlar içinde geçerlidir) Tescilsiz bir işyerinde meydana gelen iş kazalarında,işverenin kastı ve kusurlu olduğuna bakılmaksızın yukarıda belirtilen masraflar işverene ödettirilir.

İş kazasında sorumluluk işverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık olayı dikkate alınır. Kaçınılmazlık, olayın meydana geldiği tarihte geçerli bilimsel ve teknik kurallar gereğince alınacak tüm önlemlere rağmen iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesi durumudur İşveren, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan genel sağlık sigortalısına sağlık durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini derhal sağlamakla yükümlüdür . Bu  amaçla işveren tarafından yapılan ve belgelere dayanan sağlık hizmeti giderleri Kurum tarafından karşılanır. İş kazası, 4/a sigortalılar için kazadan sonraki 3 gün içinde, 4-b sigortalıları için 1 ayı geçmemek şartıyla 3 gün içinde Kuruma bildirilmesi zorunludur.Bu maddeye uyulmaması halinde, bildirim tarihine kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilir.

Prime Esas Kazançlar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları, Prime esas kazançların hesabında; 1) Hak edilen ücretlerin, 2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemeler 3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince ücret,prim ve ikramiye niteliğindeki ödemelerin, brüt toplamından ibarettir.

Prime Esas Kazançlar 4 /b kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları, asgari ücret ile bunun 6,5 katı arasında beyan ettiği tutardır.Sigortalı beyanda bulunmazsa asgari ücrettir.Sigortalının ilk beyanı yeni beyanda bulununcaya kadar geçerlidir.Beyanda bulunup ta 12 ay prim ödemeyenin sigortalının beyanı geçerliliğini yitirir. Sigortalı aynı zamanda işveren ise, prime esas kazancı çalıştırdığı sigortalıların prime esas kazancından az olamaz

Prime Tabi Olmayan ödemeler Ayni yardımlar Ölüm ,Doğum,Evlenme Yardımları Görev Yolluklar Seyyar Görev Tazminatı Kıdem Tazminatı Kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme Keşif ücreti-Bilirkişi İhbar ve kasa tazminatları(Para ve Kıymetli Evrak Görevlileri) Özel Sağlık Sigortası primleri(Asgari Ücretin%30’unu geçmeyen) Yemek parası için günlük asgari ücretin %6 sı, Çocuk zammı için aylık asgari ücretin %2 si ve aile zammı içinde aylık asgari ücretin %10 u prime tabi tutulmaz. Bunların dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur

Prime Esas Kazançlar Prime esas kazançlar hesap edilirken, Ücretler Hak edildiği Aya dahil edilir. Ücret dışındaki ödemeler ödendiği aya dahil edilir. Ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. İş akdinin feshinde Yıllık izin sürelerine ait ücretler ise feshedilen ayın kazancına dahil edilecektir. Toplu sözleşme gereği, veya kamu idareleri ve yargı mercilerince verilen karar gereğince sonradan ödenen ücretler, iş akdinin askıda veya sonra erdiği durumlarda en son prime tabi tutulan son ayın kazancına tabi tutulur.

Prime esas kazançlar Komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları, asgari ücrettir. Kısmı istihdamda akdin yazılı olması şartıyla, sigortalının prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 7,5’ a bölünmesi suretiyle bulunur. (İş kanuna göre haftalık çalışma süresi 45 saat olduğundan 45:6=7,5) Kısmi süreli çalışma sözleşmesi aylık ücret karşılığı çalışma biçiminde imzalanmışsa, sigortalı haftalık çalışma süresine bakılmaksızın tam ay olarak bildirilir.

Prime esas kazançlar İşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak hesap yapılır. 30 günden az çalışan sigortalıların 30 güne tamamlanacak GSS primlerini kendisi ödemek zorundadır. Sigortalıların yıllık ücretli izinli oldukları süreler için, prime esas kazançları üzerinden kısa vadeli sigorta kolları primi kesilmeyecektir.

Prim hizmet belgelerinin kuruma verilmesi Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde , Resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde, saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar. Yasal süresi geçirildikten sonra düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri Kuruma elden verilir ya da posta kanalıyla gönderilir. 4-b sigortalıları, isteğe bağlı sigortalılar, GSS kapsamında Ülkemizde 1 yıldan fazla kalan yabancılar ile hiçbir ülkede sağlık sigortası hakkı olmayan vatandaşlar her aya ait primlerini takip eden ayına sonuna adar Kuruma öderler Prim hizmet belgesi verme zorunlulukları yoktur.

Prim Hizmet Belgelerinin Kuruma verilmesi Yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri; - Defter tutmakla yükümlü olanlarca düzenlenmiş ise; Ocak, Şubat, Mart, Nisan Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, aylarına ilişkin olarak düzenlenmiş olanların, ilişkin olduğu yıl içinde, Eylül,Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak düzenlenmiş olanların, yasal olarak verilmesi gereken ayın sonundan başlayarak üç ay içinde, - Defter tutmakla yükümlü olmayanlarca düzenlenmiş ise; Yasal olarak verilmesi gereken ayın sonundan başlayarak üç ay içinde, Kuruma verilmiş ve belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması halinde ve aksine yapılmış bir tespitin de bulunmaması kaydıyla, doğruluğunun tespiti için ayrıca kayıt tetkikine başvurulmadan işleme alınacaktır.

İş kolu kodları Eski iş kolu kodları değiştirildi. Tercihli iş kolu kodları 4-b liler yanlarında 4-a lıları çalıştırıyorlarsa onların tabi olduğu tehlike sınıf ve prim oranına tabi olurlar.Bunların birden çok işyeri veya ortaklığı varsa bunlardan tehlike sınıfı en yüksek prim oranına tabi tutulur. Tehlike prim oranları 0,5 puan düşürüldü.

Prim Oranları Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı % 20'sidir. (%9 sigortalı %11 işveren payı) Malullük,Yaşlılık,Ölüm Prim Oranı, % 9 sigortalı hissesi, % 11 işveren hissesi, 60 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde, % 9 sigortalı hissesi, % 12 işveren hissesi, 90 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde, % 9 sigortalı hissesi, % 12,5 işveren hissesi, 180 gün fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde, % 9 sigortalı hissesi, % 14 işveren hissesi, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre daha önce %1,5 ve %7 iken % 1 ilâ % 6,5 oranları arasında olmak üzere, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca belirlenecektir. Bu primin tamamını yine işveren ödeyecektir. Genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar için prime esas kazancın % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalı, % 7,5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın % 12'sidir

Primlerin ödenmesi Zorunlu sigortalılar, aylık gelir alanlar , işsizlik ödeneği alanlar dışındaki herkes genel sağlık sigortası primi ödemek zorundadır. Kısmı istihdam edilen sigortalılar, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamak zorundadırlar. 4/b sigortalılar,isteğe bağlı sigortalılar, SGDP’ ye tabi sigortalılar, oturma izni almış yabancılar ve başka ülkelerde sigortalı olmayan vatandaşlar en fazla 360 güne ait primlerini erken öderlerse ,erken ödeme indirimden yararlanırlar(6183 sayılı yasanın ek 1. maddesi aylık %4) Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları gelir ve Kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz, Kuruma ödenmeyen primlerden, kamu idarelerinde tediye ile görevli memurları, şirketlerde ,yönetim kurulu üyeleri ve üst düzey yönetici ve yetkilileri işverenle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. Kurumun prim ve diğer alacakları, 10 yıllık zamanaşımına tabidir.

Asgari işçilik uygulaması İhaleli işlerle özel bina inşaatlarında, eksik bildirilen işçilikle ilgili olarak işçilik oranı üzerinden %25 indirim yapılarak uzlaşma yapma imkanı devam etmektedir. Hesaplanan eksik işçilik tutarı işin yapıldığı son aya mal edilerek işverene yazı ile bildirilir,(Ayrıca Gelir idaresi başkanlığına da bildirilir.) işveren ödemezse veya cevap vermezse işyeri hakkında inceleme başlatılır. İnşaat maliyetleri hesaplanırken,inşaat başladığı yıl bittiyse aynı yılın,başladığı yıldan sonraki yıllarda bitmiş ise bittiği yıldan önceki yılın maliyet bedelleri esas alınır. İşin başlangıç tarihinden önce ve bitim tarihinden sonra bildirilen prime esas kazançlar ve gün sayıları dikkate alınmaz,aksine bir hüküm yoksa da iptal edilmez. Konsorsiyum şeklinde alınan ihalelerde, yüklenicilerin her birine ayrı istihkak ödeniyorsa ve ayrı ayrı teminat verilmiş ise, konsorsiyumu oluşturan üyeler kendi paylarına karşılık gelen kısmından sorumlu iken, iş ortaklığı şeklinde yüklenilen işlerde ise ,ortaklardan bağımsız olarak iş ortaklığı, Kuruma karşı sorumludur. Piyasada hazır halde alınıp satılan işlerle ilgili ilişiksiz belgesi aranmaz.

Asgari İşçilik uygulaması Devamlı İşyeri İşlerinde yapılan asgari işçilik incelmelerinde uzlaşma müessesi getirilmiştir. Tespiti yapılan ve sigortalılara mal edilmeyen fark işçilikler ,bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve idari para cezaları uzlaşma konusunu oluşturur. Uzlaşmaya varılması halinde bu durum tutanakla tespit edilir. Uzlaşılan tutarlar hakkında işverence dava açılamaz Uzlaşılan prim ve idari para cezaları, uzlaşma tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir. İşveren, uzlaşılan idari para cezası tutarı için ayrıca peşin ödeme indiriminden yararlandırılmaz. Ödenmemesi Halinde uzlaşma bozulur.

İdari para cezaları Sigortalı işe giriş bildirgeleri için; Sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde verilmemesi halinde 1 asgari ücret, Kurum tarafından öğrenilmeden işveren tarafından süresi dışında verilen işe giriş bildirgelerinde 2/3 oranında uygulanır. Müfettişler, diğer denetim elemanları,Kamu idareleri,kanunla kurulmuş kurum ve kurumlardan alınan bilgi ve belgeler ile mahkeme kararlarından sigortasız çalıştırıldığı anlaşılan her bir kişi için 2 asgari ücret tutarında, İşyeri bazında, sigortasız işçi çalıştırıldığının tespit edildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde sigortasız işçi çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde sigortasız çalıştırılan herbir kişi için 5 asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

İdari Para Cezaları İşyeri bildirgeleri için; İşyeri bildirgesinin kanunun öngörüldüğü şekilde Kuruma vermeyenler hakkında, 1- Kamu kurumları ve bilanço esasına göre defter tutan işverenler hakkında 3 asgari ücret tutarında, 2- Diğer defterleri tutan işverenler hakkında 2 asgari ücret tutarında, 3- Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında 1 asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. İşyeri bildirgesinin Kurum tarafından öğrenilmeden işveren tarafından Kuruma süresi dışında verilmesi halinde 2/3 oranında uygulanır.

İdari Para Cezaları Aylık Prim Hizmet belgesinin süresi dışında verilmesi halinde; 1) Belgenin asıl nitelikte olması halinde , belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin 1/5 tutarında, 2) Belgenin ek nitelikte olması halinde,   belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin 1/8 tutarında, Kısmı istihdama tabi sigortalıların 30 günden az çalıştıklarını ispatlayan belgelerin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi veya verilen belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde belgenin Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin yarısı tutarında, Müfettişler, diğer denetim elemanları,Kamu idareleri,kanunla kurulmuş kurum ve kurumlardan alınan bilgi ve belgeler ile mahkeme kararlarından, sigortalı hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiğinin tespit edilmesi halinde aylık asgarî ücretin iki katı tutarında, idari para cezası uygulanır.

İdari Para Cezaları Asgari işçilik incelemeleri sonucunda tespit edilen eksik işçiliğin mal edildiği her bir ay için 2 asgari ücret tutarında, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca yazılı olarak istenildiği halde işyeri kayıt ve belgelerini mucbir sebep olmaksızın 15 gün içinde tam olarak yerine getirmeyenlere, 1-Bilanço esasına göre defter tutan işverenler hakkında 12 asgari ücret tutarında, 2- Diğer defterleri tutan işverenler hakkında 6 asgari ücret tutarında, 3- Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında 3 asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır

İdari Para cezaları İşyeri kayıt ve belgelerinin ibraz edilememesi halinde uygulanacak idari para cezası geçmemek üzere, defter ve belgelerin geçersiz sayılması halinde her geçersizlik hali için aylık asgari ücretin 1/2 tutarında, Tasdiksiz tutulmuş olan defter ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda iken işletme hesabına göre defter tutanlar hakkında , bilanço esasına göre defter tutanlar için aylık asgari ücretin 12 katı, işletme defteri tutanlar içinse aylık asgari ücretin 6 katı tutarında, Ücret Ödeme bordrolarının usulüne göre düzenlenmemesi halinde bunlar geçersiz sayılır ve her bir geçersiz ücret ödeme bordrosu için aylık asgari ücretin ½ si tutarında idari para cezası uygulanır.

İdari Para Cezaları Asgari işçilik incelemeleri kapsamında Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar, bu maddenin uygulanmasıyla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde verilmemesi aylık asgarî ücretin iki katı tutarında idarî para cezası uygulanır. Aylık Prim Hizmet belgesinin sigortalıların göreceği şekilde işyerinde asılmaması halinde aylık asgarî ücretin iki katı tutarında idarî para cezası uygulanır.

İdari Para Cezaları 4-b kapsamındaki sigortalıları kanunun öngördüğü sürede bildirmeyenler(Vergi daireleri, Ticaret sicil memurlukları şirketler vs)ile, bu kapsamdaki sigortalıların işten ayrıldıklarını bildirmeyenler,Vazife malullüğü olayını bildirmeyenler ve ihale yolu ile yaptırılan işler edeniyle işi alanları ve adreslerini bildirmeyen Kamu idareleri, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile bankalar hakkında aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. işverenlerce Ticaret Sicil Memurluklarına yapılan sigortalı işçi sayısı ve işe başlama tarihilerini 10 gün içinde bildirmeyen Ticaret sicil memurlukları ile Yapı ruhsatları ve diğer ruhsatları Kuruma bildirmeyen Valilik, Belediye ve ruhsat vermeye yetkili diğer tüzel kişilikler hakkında aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. Kamu idareleri ile bankalar işlem yaptıkları kişilerin sigortalı olup olmadıklarını kontrol etmek ve sigortasız olanları Kuruma bildirmekle yükümlüdür.Buna uymayan kamu kurumları ile bankalara her bir sigortasız işçi adına aylık asgari ücretin 1/10’ u tutarında idari para cezası uygulanır.

İdari Para Cezaları Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının; l) Bu Kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler görevlerini yapmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır. 2) Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Kurum tarafından 5510 sayılı Kanunun 100 üncü maddesi kapsamında Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı tutarında, geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası  uygulanacak.

İdari para Cezaları İdari para cezalarına, Kurumca yapılan tebliğ tarihinden itibaren 15 Gün içerisinde Kuruma itiraz edilebilir,Tebliğ tarihinden itibaren ödenmeyen idari para cezalarına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Kurum tarafından itirazın reddedilmesi halinde kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili idare mahkemesine dava açılabilir. İdari para cezaları tebliği tarihinden itibaren 15 gün içerisinde peşin ödenirse %25 oranında indirim yapılır. İdarî para cezaları fiilin işlendiği tarihten itibaren on yıllık zamanaşımı süresine tâbidir.

Genel Sağlık Sigortası 1- Zorunlu sigortalılar 2-Kurumdan aylık veya gelir alanlar, Genel sağlık Sigortası sayılanlar, 3-İsteğe bağlı sigortalılar 4-Türkiye oturma izni almış yabancılar, 5 –Aile(aynı hanede oturan eş,evli olmayan çocuk,büyük ana ve büyük baba) içindeki kişi başı geliri asgari ücretin 1/3 ünden az olanlar 6- Vatansızlar ve sığınmacılar 7-2022 sayılı kanun kapsamında 65 yaş veya özürlü aylığı alanlar 8-Şeref aylığı alanlar 9-Vatani hizmet aylığı alanlar 10-SHÇEK tarafından bakılan çocuklar 11-Terörle mücadele aylığı alanlar ile harp malullük aylığı alanlar 12-Köy korucuları ve koruculuktan emekli olanlar 13-Dünya olimpiyat,Avrupa şampiyonları 14-İşkur’ dan işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alanlar, 15-18 yaşın altındaki çocuklar, İlk 4. madden sonraki kişilerin genel sağlık sigortası primlerini devlet öder.

Genel Sağlık Sigortası Genel Sağlık Sigortası sayılmayanlar; Askerlik hizmetini yapan er ve erbaşlar Türkiye bir iş için gönderilen ve geldiği yabancı ülkede sigortalı olanlar ile Türkiye’ de kendi nam ve hesabına bağımsız çalışıp yurt dışına ikamet eden ve o ülke mevzuatına tabi olanlar Tarım işlerinde süreksiz çalışanlarlar, ile aylık net geliri aylık asgari ücretten düşük olan tarımda kendi adına çalışanlar, Tutuklu ve hükümlüler Turistler Yurt dışındaki hizmetlerini borçlanarak aylık alan kişilerden yurt dışında ikamet edenler, Genel sağlık sigortalısı ve genel sağlık sigortalısının bakma yükümlü olduğu kişi sayılmazlar.

Genel sağlık Sigortası Kanunun yürürlüğe girmesiyle; mevcut sigortalılar ile gelir/aylık alanlar, hak sahipleri ile bakmakla yükümlü olunan kişiler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edeceklerdir. Kanunun yürürlük tarihinden sonra 3816 sayılı Kanun gereğince yeşil kart verilmesi iki yıl süresince devam ettirilecektir. Bu yasayla birlikte 4/b kapsamındaki sigortalıların da da yatarak tedavilerde gidiş dönüş gündelikleri ve refakatçi giderleri kurumca karşılanacaktır.

Genel Sağlık Sigortası Genel sağlık Sigortasından Yararlanma şartları; Kanunun yürürlüğünden sonra genel sağlık sigortasından yararlanmada, tedavi tarihinden önce bir yıl içinde 30 gün prim bildirimi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar için ayrıca 60 günden daha fazla borcu olmama şartları geçerli olacaktır.Yine isteğe bağlı sigortalılar ile Türkiye’ de 1 yıldan fazla ikamet eden yabancıların prim ve buna bağlı olan başka bir borcunun bulunmaması gerekir. Bakmakla yükümlü olan kişilerin kendilerinin genel sağlık sigortalısı olması durumunda, bunların sağlık yardımlarından yararlanması için sağlık sunucularına başvurulduğu tarihten geriye dönük olarak 1 yıl içinde 30 gün prim ödeme yükümlülüğü şartı aranmaz

Genel Sağlık Sigortası Genel sağlık Sigortasından Yararlanma şartları; Kanun kapsamında zorunlu sigortalı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam edeceklerdir. Bu sigortalıların, zorunlu sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru 90 gün prim bildirimi olmaları durumunda, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle genel sağlık sigortalısı olarak sağlık yardımlarından yararlanma imkanı olacaktır. Bu durumda, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar için prim ve prime ilişkin borçlarının olup olmadığına bakılmayacak ve bu haktan bakmakla yükümlü kişiler de yararlanacaktır. 18 yaşını doldurmamış olan kişiler, bakıma muhtaç kişiler, acil haller, iş kazası ve meslek hastalığı halleri ile bulaşıcı hastalıklarda genel sağlık sigortalısının 30 gün priminin bulunup bulunmadığı veya borcun olup olmadığına bakılmaksızın sağlık hizmetlerinden yararlanma imkanı getirilmektedir.

Genel Sağlık Sigortası Genel sağlık Sigortasından Yararlanma şartları; Bu yasayla birlikte Kamu idarelerine ait işyerlerinde sözleşmenin askıda kaldığı aylara ait genel sağlık sigortası primleri, ilgili kamu idarelerince ödenmek suretiyle bu durumdakilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sağlandı.

Genel sağlık Sigortası Katılım Payları; Birinci basamak resmi sağlık kuruluşlarında yapılan muayene ile aile hekimliği uygulamasına geçilen illerde aile hekimi muayenelerinden katılım payı alınmaz. Katılım payı; Reçete yazılması halinde İkinci basamak resmi sağlık kurumlarında 3 YTL, Eğitim ve araştırma hastanelerinde 4 YTL, Üniversite hastanelerinde 6 YTL, Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında 10 YTL, olarak uygulanır.

Kız Çocuklarının GSS kapsamındaki durumları Mevcut durumda Kız çocukları, evli olmaması, çalışmaması ve emekli olmaması şartıyla yaşları kaç olursa olsun ana-babaları üzerinden sağlık yardımı alabilmektedirler. Yeni yasada; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitiren evli olmayan çocukları, anne ya da babasının üzerinden sağlık hakkından yararlandırılacaktır. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte (01.10.2008) sağlık yardımlarına müstehak olanların durumlarında değişiklik olana kadar mevcut haklarının verilmesine devam edilecek. Hak sahibi kız çocuklarına çalışmamaları, evlenmemeleri, kendi çalışmalarından dolayı aylık almamaları şartıyla yaş şartı aranmaksızın aylık bağlanabilecektir. Anne ya da babası üzerinden gelir ya da aylık alanlar açısından ise bu gelir ve aylığı almaya devam ettiği sürece GSS kapsamında sağlık hakkından yararlandırılacaktır.

İsteğe Bağlı Sigortalılık Zorunlu sigortaya tabi bir işte çalışmayan veya 30 günden az çalışan sigortalılar Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olan 18 yaşını doldurmuş bulunanlar Türkiye’ de ikamet veya Türkiye’ de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları Bir dilekçe ile Kuruma başvurarak isteğe bağlı sigortalı olabilirler, kanunun yürürlük tarihinden önce SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığına tabi olarak isteğe bağlı sigortaya devam edenler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 5510 sayılı Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilecek ve bunların 5510 sayılı Kanundan sonraki sigortalılıkları kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (4/b sigortalıları) statüsünde değerlendirilecektir.

İsteğe Bağlı Sigortalılık Kanun uygulamasında, yenilik olarak, isteğe bağlı sigortalılığın devamında belli süre prim ödememe halinde sigortalılığın sona ermesi söz konusu olmayacak, ait olduğu ayın primini en geç 12 ay içinde ödemeyen sigortalının sadece o aya ait primini ödeme imkanı ortadan kalkacak, diğer aylara ait primlerin ödenmesi imkanı getirilerek, 12 ayı geçmemek üzere geç yatırılan aylara ait primler gecikme zamlı alınarak tahsil edilecektir. Talep veya ölüm dışında isteğe bağlı sigortalılık sonlandırılmayacaktır. Örneğin; 2009 yılı Ocak ayı primini 2010 yılı Şubat ayı sonuna kadar ödemeyen sigortalının sadece 2009 yılı Ocak ayı primini ödeme imkanı ortadan kalkacaktır. Kanunla getirilen bir başka uygulama da, ay içerisinde kısmı zorunlu çalışmalarından geri kalan bölümlerinin isteğe bağlı prim ödeyerek tamamlanması imkanının getirilmesidir. Örneğin; ay içerisinde 15 gün zorunlu çalışması bulunan sigortalı, geri kalan 15 günü için isteğe bağlı primi ödeyebilecektir.

Sosyal Güvenlik Destek Primi Bu Kanundan sonra ilk defa sigortalı olanların emekliliklerinde çalışmaları halinde: SSK ve Emekli Sandığına tabi çalışma halinde aylıkları kesilecektir. Bağ-Kur’a tabi çalışmaları halinde almakta oldukları emekli aylıklarından % 15 oranında destek primi kesilecektir. Terörle Mücadele Kanunu kapsamında vazife malullüğü aylığı alanların SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığına tabi çalışmaları halinde aylıkları kesilmeyecektir.

Sosyal Güvenlik Destek Primi 4/a ve 4/b kapsamında olup emekli olanlar,4/a kapsamında sigortalı olmayı gerektiren bir İşte Çalışmaya Başlarlarsa kısa vadeli sigorta prim oranına %30 eklenerek prime tabi tutulur. destek primi kesilir. SSK ,Emekli Sandığı Yada Bağ-Kur Emeklileri Bağ-Kur Kapsamında Çalışmaya Başlarlarsa 31.12.2008 Tarihine Kadar %12 oranında Takip Eden Yıllar %15 Ulaşıncaya Kadar Her Yıl 1 Puan artırılacak şekilde SGDP kesilir. Yurt dışı borçlanma yaparak yaşlılık aylığı alanlar hakkında SGDP hükümleri uygulanmaz.

Hizmet Borçlanması Sigortalıların borçlanabileceği süreler aşağıda belirtilmiştir. a) Kadın sigortalıların doğumdan sonra işten ayrılmış olmaları ve çocuğun yaşaması şartıyla en fazla iki defaya mahsus olmak üzere azami 4 yıllık süreleri,       b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,       c) Memur sigortalıların personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,        d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,        e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,        f) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,        g) Grev ve lokavtta geçen süreleri        h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,        ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,borçlanarak, borçlanılan süreler kadar hizmet kazanırlar.

Hizmetlerin Çakışması Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılır. İlk başlayan sigortalılık kesintiye uğradığında zorunlu olan sigortalılık devam eder.

Kayıt Dışı İstihdama Yönelik Hükümler 01.01.2009 tarihinden itibaren, Borçlar Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran iş sahiplerince , en az 10 gazeteci çalıştıran işverenler , Türkiye genelinde en az 10 gemi adamı çalıştıran işverenler ve İş kanuna tabi  işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler. İşyerinin bulunduğu yerde banka şubesi yoksa T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü şubeleri aracılığıyla yapılır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverenlere idari para cezası verilir.

Kayıt Dışı İstihdama Yönelik Hükümler Kamu idareleri ile bankalar, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle yükümlü kılınmışlar. İdareler ,ihale yoluyla yaptırdıkları her türlü işleri alanları ve adreslerini,sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 15 gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri,ruhsat ve istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirmekle,

Kayıt Dışı İstihdama Yönelik Hükümler -Bankalar, -Döner sermayeli kuruluşlar ile -Diğer gerçek ve tüzel kişiler özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa her türlü belge ile gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar. Kamu idareleri, Döner sermayeli kuruluşlar,Kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile Bankalar, asgari işçilikle ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermekle yükümlü tutulmuşlardır.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler 4/a kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler; Aylık prim hizmet belgelerini yasal süre içersinde vermeleri, Sigorta primlerinin sigortalı hissesine ait olan kısmı ile hazinece karşılanmayan işveren hissesini yasal sürede eksiksiz ödemeleri Prim,İdari para cezası ve bunlara ait gecikme zammı ve gecikme faizi borcu bulunmaması (işyeri bazında)veya bunları tecil ettirmesi veya yapılandırma yapılması suretiyle taksite bağlaması ve taksitlerini düzenli ödemesi halinde sigortalıların yaşlık, malullük ve ölüm sigortası primlerinin(%20) % 5 i hazinece karşılanır. Bu hüküm kamu idareleri, SGDP’ ye tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz Hazinece karşılanacak tutar gelir ve kurumlar vergisi hesabında gider yazılamaz. Bu teşvik unsurundan diğer kanunlar gereği ayrıca yararlananlar aynı dönem içinde mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamazlar Çalıştırdığı Sigortalıları Kuruma Bildirmeyen İşyerleri, Tutanak tarihinden Sonraki Aybaşından İtibaren Bu Teşvikten Yararlanamayacaklardır. Bu uygulama işyeri esas alınarak yapılır.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler 5763 sayılı yasayla Özel sektör işverenlerince İş kanunu 30. maddesi kapsamında çalıştırılan özürlü sigortalıların, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamının Hazinece karşılanması öngörülmüştür. Daha önce özürlü çalıştıran işverenler de aynı şartlarda prim teşvikinden yararlanabilmektedirler. İşverenin yasal zorunluluk dışında çalıştırdığı özürlüler için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazine tarafından karşılanacaktır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için; - İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi,  - Sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması, gerekmektedir.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olan erkek ve 18 yaşından büyük olan kadınlardan, 1/1/2008 ila 30/6/2008 dönemine ilişkin kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı bulunmayıp, 1/7/2008 ila 30/6/2009 tarihleri arasında işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar sigortalıların asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin 5 yıl boyunca kademeli olarak İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması öngörülmüştür. Fondan karşılanacak sigorta primi işveren hissesi oranı; - Birinci yıl için % 100, - İkinci yıl için % 80, - Üçüncü yıl için % 60, - Dördüncü yıl için % 40, - Beşinci yıl için % 20’dir.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler Destekten yararlanabilmek için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında uygulanmayacak…. -Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmayacak.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alındıktan sonra, aynı işyerinde, yaş sınırının aşılmasının bir önemi yoktur. - 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınan ve işe alındıkları tarih itibariyle 18 yaşından küçük olan sigortalıların 18 yaşın doldurulduğu tarihten itibaren teşvikten yararlanılabilir. 01.07.2008 – 30.06.2009 döneminde işe alınan, ancak çeşitli nedenlerle işten ayrılan sigortalıların 01.07.2009 veya sonraki bir tarihte aynı veya farklı bir işyerinde tekrar çalışmaya başlamaları halinde, diğer koşulların sağlanmış olup olmadığına bakılmaksızın, teşvikten yararlanılması mümkün değildir.

İstihdamı Teşvik edici Düzenlemeler 5746 sayılı araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun Ar-Ge Personeli ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin ELDE ETTİKLERİ ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin yarısı her bir çalışan için 5 YIL süreyle Maliye Bakanlığı Bütçesine Konulacak Ödenekten karşılanılır. Bu teşvikten yararlanılanların toplamı,toplam personelin %10 nunu geçemez.

Aylık Prim Belgesindeki kodlar ÖZÜRLÜ TEŞVİĞİ İÇİN 4857 KANUN KODU 18-29 TEŞVİĞİ İÇİN 4447 KANUN KODU 5 PUAN İNDİRİMİ İÇİN 5510 KANUN KODU Ar-Ge TEŞVİĞİ İÇİN 5746 KANUN KODU

Teşviklerden hangisi karlı ÖDENEN ÜCRET ÖZÜRLÜ TEŞVİĞİ 18-29 YAŞ TEŞVİĞİ 5 PUAN İNDİRİM TEŞVİĞİ ASGARİ ÜCRET (638.70)127.74 (638.70)31.94 1500.-YTL 127,74 75

Trabzon Grup Başkanlığı Teşekkür ederim. Rehberlik ve Teftiş Trabzon Grup Başkanlığı Tel:0462 3265091