GÜMRÜKLER 2023 VİZYONU 1. ARAMA KONFERANSI/ 2011-2013 Stratejisi TEK PENCERE SİSTEMİ VE TEK DURAKTA KONTROL Evren YENİ- Gümrük Uzmanı eyeni@gumruk.gov.tr

  TEK PENCERE SİSTEMİ

İÇERİK KAVRAM TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ MEVZUAT DÜZENLEMELERİ UYGULAMA ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI

KAVRAM Tek Pencere, ticaret ve taşımacılık ile uğraşan tarafların standart bilgi ve belgeleri tek bir giriş noktasından sunarak ihracat, ithalat ve transit ile ilgili tüm yasal gereklilikleri yerine getirmelerine olanak sağlayan bir sistemdir. Tek Pencere sisteminin uygulanması, uluslararası ticaret erbabının çeşitli yerlerde bulunan birçok kamu kurumuna ayrı ayrı gitmelerine gerek kalmadan yasal belgeleri tek bir noktadan ibraz edebilmelerine olanak tanır. Tek Pencere vasıtasıyla başvuruda bulunanlar, ilgili tüm yanıtları yine aynı tek noktadan alırlar.

TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ Tek Pencere sistemi, yasal zorunlulukların yerine getirilmesi için gerekli bilginin temin edilmesi ve paylaşılması sürecini hem iş dünyası hem de devlet açısından makul bir düzeye gelecek şekilde sadeleştirir ve kolaylaştırır. Sistem, resmi kontrollerin etkinliği ile etkililiğini artırır, ayrıca kaynakların daha iyi kullanılmasını sağladığı için hem devlet hem de iş dünyası açısından maliyetleri düşürür. Dış ticaret işlemlerinde Tek Pencere’nin uygulanması, en başta BM Ticaretin Kolaylaştırılması ve Elektronik Ticaret Merkezi (UN/CEFACT)olmak üzere DGÖ ve DTÖ tarafından teşvik edilmektedir. AB’de 1 Temmuz 2014 tarihi itibariyle tüm üye devletlerde tam olarak uygulanıyor olması öngörülmektedir.

MEVZUAT DÜZENLEMELERİ 24 Haziran 2008 tarihinde kısmen yürürlüğe giren AB Modernize Gümrük Kodu, Tek Pencere kavramını bünyesinde bulundurarak bu uygulamanın ilk defa topluluk mevzuatına girmesini sağlamıştır. Ülkemizde Tek Pencere hakkında herhangi bir mevzuat bulunmamaktadır. Tek Pencere’nin uygulanması, birçok kamu kurumu ve farklı mevzuat ile ilgili olduğundan, yetki ve yasal dayanak çatışması yaşanmaması açısından, başlangıç kararının ardından yürütülecek teknik çalışmalara paralel olarak mevzuat temeli de oluşturulmalıdır.

UYGULAMA Devlet veya ve iş dünyasında yer alan tüm aktörler Tek Pencere uygulanmasına sıcak bakmayabilirler. Böyle durumlarda, karşıt tutum içerisinde olanların kaygıları en hızlı şekilde tanımlanarak ele alınmalıdır.

ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI İş Dünyası açısından getiriler: Gecikmelerden kaynaklanan maliyetlerin azaltılması İşlemlerin hızlı tamamlanması ve eşyanın seri bir şekilde serbest bırakılması Öngörülebilir başvuru süreci ve kurallar Kaynakların daha etkili ve etkin kullanımı Yüksek saydamlık Devlet İçin Getiriler: Kaynakların daha etkili ve etkin dağılımı Hatasız (ve çoğunlukla artmış) vergi kazancı İş dünyasının sisteme uyumunun artması Gelişmiş emniyet ve güvenlik

  TEK DURAKTA KONTROL

İÇERİK KAVRAM TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ MEVZUAT DÜZENLEMELERİ UYGULAMA ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI

KAVRAM Tek Durakta Kontrol, aynı eşya üzerindeki gümrükle ilgili ve/veya diğer muayenelerin ve dış ticaretle ilgili değişik düzenlemeler (sağlık, çevre, vb.) uyarınca yapılan fiziki kontrollerin tüm yetkili idareler tarafından aynı yer ve aynı zamanda yapılmasını gerektirmektedir. Yapılacak bu kontrollerin, koordineli ve yapısal bir organizasyon içerisinde yürütülmesi esastır.

TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLE İLİŞKİSİ Tek Durakta Kontrol sistemi sayesinde ilgili tüm yetkili idarelerce aynı yer (liman sahası, antrepo vb.) ve zamanda kontrol edilen eşya serbest bırakılacaktır. Bu şekilde işleyen bir süreç, tacirleri değişik idarelere numune götürme veya bu idarelerden kontrol amacıyla farklı zamanlarda farklı çalışanların gelmesini bekleme külfetinden kurtaracak, iş süreçlerini önemli ölçüde kolaylaştıracak ve kısaltacaktır. AB’de 2013 yılından sonra üye devletlerde tam olarak uygulanıyor olması öngörülmektedir.

MEVZUAT DÜZENLEMELERİ 24 Haziran 2008 tarihinde kısmen yürürlüğe giren AB Modernize Gümrük Kodu’nun 26’ncı Maddesi, Tek Durakta Kontrol’un topluluk bünyesindeki yasal dayanağını oluşturmaktadır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 10/A Maddesi’nin dördüncü fıkrası, Gümrük idareleri dışındaki yetkili kurumlar tarafından gerçekleştirilecek kontroller gümrük idarelerinin koordinasyonunda ve mümkün olduğu ölçüde aynı yer ve zamanda yapılacağını hüküm altına almıştır. Söz konusu fıkra, Modernize Gümrük Kodu’ndan önceki Topluluk Gümrük Kodu’nun konu ile ilgili maddesi ile paralellik göstermekte ve eşya üzerinde gerekli kontrollerin yetkili idareler arasında işbirliği içinde ve “mümkün olduğu ölçüde” aynı yer ve zamanda yapılması hususunda bir nevi temenni mahiyetindedir. “Mümkün olduğu ölçüde” ifadesinin madde metninden çıkarılması uygulamayı zorunlu hale getirebilecektir. Ayrıca kurumlararası yetki ve mevzuat çakışmasının önlenmesi adına alt mevzuat düzenlemeleri de yapılmalıdır.

UYGULAMA Yetkili idarelerin, serbest dolaşıma girecek veya ihraç edilecek eşyanın olduğu yere giderek kontrolünü yapacak yeterli personeli olmaması, kontrolü yapacak görevlilerin öngörülen zamanda öngörülen yerde olmaları karşısında lojistik engeller bulunması, kontrolün yapılacağı gümrüklü sahalarda eşyanın incelenmesinde kullanılacak ekipman ve malzeme bulunmaması veya hepsinden önemlisi kurumların faaliyet alanı ile ilgili mevzuatın Tek Durakta Kontrol’e imkan vermemesi, olası engellerden bazılarıdır. Bu sorunları aşmak adına ilgili kurum personelinin tek bir idari çatı altında toplanması için gerekli mevzuat değişikliği yapılması, mutlak olarak değerlendirilmesi gereken bir seçenektir.

ÜLKEMİZDE TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA KATKISI İş Dünyası açısından getiriler: İşlemlerin hızlanması Gecikmelerden kaynaklanan maliyetlerin azaltılması Kaynakların daha etkili ve etkin kullanımı Devlet İçin Getiriler: Kaynakların daha etkili ve etkin dağılımı Yersiz beklemelerin önlenerek iş dünyasında nezdinde daha olumlu bir imaj oluşturulması