BÖLÜM 1 MICROSOFT WINDOWS

1.1 Giriş Windows XP, Windows 2000 ve Windows Me’den sonraki Microsoft Windows sürümüdür. Windows XP, en iyi Windows sürümünü oluşturmak üzere Windows 2000’in Tak ve Kullan gücünü standart temelli güvenlik, Windows ve Windows Me’nin en iyi özellikleriyle birlikte yönetilebilirlik ve güvenilirlik kullanımı kolay arabirimi ve yeni destek hizmetlerini bir araya getirerek Windows işletim sistemlerini ortak bir yerde buluşturmuştur. 1.1.2 Mouse Kullanmak Windows açıldığında ekranın ortasında bir ok işareti bulunur. Bu işaret mouse’umuzu temsil eder. Mouse’u sağ elimiz ile tutarak sağa, sola, aşağı, yukarı hareket ettirerek ekrandaki işaretçiyi oynatabiliriz. Bu şekilde işaretçiyi istediğimiz yere götürebiliriz. Mouse’u kullanırken üzerinde bulunan tuşlarına tıklarız. Üç tip tıklama türü vardır; Tıklama; Herhangi bir nesneyi seçili hale getirmek veya bir menüyü açmak için kullanılır. Örneğin işaretçiyi masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip bir kez sol düğmeye tıklayalım. Bilgisayarım simgesi seçili hale gelir. İşaretçiyi Başlat Menüsünün üzerine götürüp bir kez tıklayalım. Başlat Menüsü açılır. Çift Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde mouse’un sol düğmesine iki kez hızlı bir şekilde tıklama işlemine denir. Çift tıklama olayı genelde programları çalıştırmak için kullanılır. Örneğin mouse’umuzu masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip çift tıklarsak bilgisayarım penceresi açılır. Sağ Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde mouse’un sağ düğmesine tıklama işlemine denir. Bu işlem sağ tıklanan nesne üzerinde yapabileceğimiz işlemleri bir menü içerisinde bize getirir. Örneğin mouse’umuz ile masaüstünde boş bir alana sağ tıklayarak bir kısayol menüsüne ulaşabiliriz. Bu menüdeki seçenekler ile masaüstü ayarlarında değişiklikler yapabiliriz.

1.1.3 Klavye Kullanmak Şekil 1’ de bir klavyenin görüntüsü verilmiştir. Buna göre klavye üzerinde görülen bazı tuşların işlevleri de aşağıda açıklanmıştır.

1.2 MicroSoft Windows İşletim Sistemi Microsoft firmasının geliştirdiği ve dünya üzerinde en çok kullanılan işletim sistemidir. Kullanımının bir hayli kolay olması bu denli yaygın bir şekilde kullanılmasını sağlıyor. Windows yüklü olan bir bilgisayar çalıştırıldığında işletim sistemi devreye girer ve bir süre sonra Windows ekranı karşımıza gelir. Karşımıza gelen bu ekrana Masaüstü adını veririz. Masaüstünde bulunan simgeler ise bilgisayarımızda bulunan programları daha pratik bir şekilde çalıştırabilmemiz için Windows tarafından oluşturulmuş Kısayollardır. Ekranın sol alt köşesinde bulunan Başlat düğmesinin bulunduğu gri çubuğada Görev Çubuğu adı verilir. 1.3 Programları çalıştırmak Windows’da bir program çalıştırmak için bir çok yol var. Programları çalıştırmak için masaüstünde bulunan kısayol simgeleri kullanılabileceği gibi başlat menüsüde kullanılabilir. Masaüstünde bulunan simgeyi seçili hale getirirdikten sonra enter tuşuna basılır. Masaüstünde bulunan simgeye çift tıklama yapılır. Masaüstünde bulunan simgeye sağ tıklayıp gelen menüden aç komutu verilir. Başlat Menüsünden çalıştırmak istenilen program kısayolunun üzerine gelip tıklanır.

1.3.1 Pencereleri yönetmek Windows’ta bütün programlar birer pencere içerisinde çalışır ve dolayısıyla bütün pencerelerin ortak özellikleri vardır. Bütün pencerelerde bir adet başlık çubuğu bulunur. Bu başlık çubuklarının sağ köşelerinde 3 adet simge bulunur. Bu simgeler ile pencere kapatılabilir gizlenebilir veya boyutu değiştirilebilir. Başlık çubuğunun sol tarafında ise bu programın adı yazılıdır, bu yazının hemen sol tarafında bulunan küçük simge ise kontrol menüsüdür. Bu pencere içerisinde yapılabilecek işlemleri listeler. 1.3.2 Akıllı kullanıcı arabirimi Windows 2000’in çekirdeği korunurken, Windows XP yeni bir görsel tasarım getirmektedir. Ortak görevler birleştirilip, basitleştirilmiş ve bilgisayarınızda daha kolay gezinmenize yardımcı olabilmek için yeni görsel ipuçları eklenmiştir. Bu bölümde, evde veya işyerinde bilgisayarınızı kullanmanızı kolaylaştıran kullanıcı arabirimi yenilikleri gösterilmiştir. 1.3.3 Bilgisayarın birden çok kullanıcısı için hızlı kullanıcı geçişi Ev için tasarlanan Hızlı Kullanıcı Geçişi herkesin tek bir bilgisayarı kendi bilgisayarı gibi kullanmasını sağlar. Bir kişinin oturumunun kapatılmasına ve başka bir kullanıcının dosyalarının kaydedilip kaydedilmediğinin araştırılmasına gerek kalmamıştır. Windows XP, Terminal Hizmetleri teknolojisinin yararlarını kullanmakta ve her kullanıcı oturumunu, her kullanıcıya ait verinin tamamen ayrıldığı benzersiz bir Terminal Hizmetleri oturumu olarak çalıştırmaktadır. (Her oturum için gereken ek bellek miktarı yaklaşık 2 megabayt (2MB) RAM’dir; ancak, oturumlarda çalışıyor olabilecek uygulamalar bu boyuta katılmamıştır. Güvenilir çok kullanıcılı oturum çalıştırmak için toplam en az 128 MB RAM önerilmektedir.)

Windows XP Home Edition kullanıyorsanız, varsayılan olarak etkin hale getirilmiş Hızlı Kullanıcı Geçişi, Windows XP Professional’ın tek bir bilgisayara veya çalışma grubuna bağlı bir bilgisayara yüklenmesi durumunda kullanılabilir. Windows XP Professional çalıştıran bilgisayarla bir etki alanına katılırsanız, Hızlı Kullanıcı Geçişi’ni kullanamazsınız. Hızlı kullanıcı geçişi, tek bir bilgisayarı paylaşan aileler için kullanışlıdır. Örneğin, anne para işleri için bilgisayarı kullanırken kısa bir süre için çalışmaya ara verirse, oğlu kendi hesabına geçip bir oyun oynayabilir. Para işiyle ilgili uygulama annenin hesabında çalışır ve açık durumda kalmaya devam eder. Bunların tümü oturum kapatılmadan yapılır. Şekil 2’de gösterilen, bilgisayarda oturum açan her kullanıcı için resimlerle kolayca özelleştirilebilecek yeni Hoş Geldiniz ekranıyla kullanıcı geçişleri çok kolaydır.

1.3.4 Yeni görsel stil Windows XP, belirli görevlerle kolaylıkla ilişkilendirilebilecek ince 24 bit renkli simgeler ve benzersiz renkler kullanan yeni görsel stillere ve temalara sahiptir. Örneğin, yeşil, bir şeyi yapabileceğinizi veya Başlat menüsü gibi bir yere gidebileceğinizi gösteren işleri tanımlamaktadır. 1.4 Başlat Menüsü Başlat menüsü, çalışma yönteminize uyacak şekilde tasarlanmıştır. Şekil 3’de gösterildiği gibi, öncelikle en sık kullandığınız beş program görünür ve varsayılan e-posta ve Web tarayıcınız her zaman kullanılabilir. Hızlı ve kolay erişim için en sık kullandığınız dosyaları ve uygulamaları bir arada gruplar. Tek bir tuşla Yardım ve Destek sistemine ve sisteminizi yapılandırmak için kullanacağınız araçlara ulaşabilirsiniz. Buna ek olarak, Başlat menüsünü, gereksinimlerinizi karşılayacak şekilde özelleştirebilirsiniz. 1.5 Arama Yardımcısı Windows XP, Şekil 4’de gösterildiği gibi aramayla ilgili görevleri Arama Grubu içinde gruplayarak arama işlemini kolaylaştırmaktadır.

1.6 Belgelerim Windows XP, çeşitli gruplar altında düzenlemenize izin vererek dosyalarınızı izlemenizi kolaylaştırır. Aşağıdaki Şekil 5’de gösterildiği gibi, belgelerinizi türlerine göre izleyebilirsiniz. Dosyalarınızı, bugün, dün, geçen hafta, iki ay önce, bu yıl içinde veya geçen yıl gibi en son düzenlediğiniz tarihe göre de gruplandırabilirsiniz.

1.7 Web görünümü Windows XP dosyaları ve dosya ad alanlarını daha iyi yönetmenize yardımcı olan Web Görünümü teknolojisini kullanır. Örneğin, bir dosya veya klasör seçtiğinizde, bunları yeniden adlandırmanıza, taşımanıza, kopyalamanıza, e-posta ile göndermenize, kaldırmanıza veya Web’de yayınlamanıza izin veren bir seçenekler listesi görürsünüz. Bu işlevsellik, Windows 2000’de bir dosyayı veya klasörü sağ tıklattığınızda gördüklerinize benzer; Windows XP, aşağıda, Şekil 5’de görüldüğü gibi, bu bilgiyi alır ve doğrudan masaüstüne getirir. 1.8 Dosya Gruplama Windows XP, aynı uygulamanın birden çok kullanımını gruplandırarak kolay yönetilebilir bir görev çubuğu oluşturur. Örneğin, Windows XP, görev çubuğunda her biri yatay olarak düzenlenmiş dokuz Microsoft Word dosyasını tek bir görev çubuğu düğmesinde gruplandırır. Bu senaryoda, uygulamada açık olan dosya sayısını gösteren tek bir görev çubuğu düğmesi göreceksiniz. Düğmeyi tıklatmak, aşağıda, Şekil 6’da gösterildiği gibi tüm dosya adlarını dikey bir liste olarak gösterir. Ek olarak, dosyaların tümü aynı anda basamaklanabilir, döşenebilir veya simge durumuna getirilebilir.

1.9 Kapatma Başlık Çubuğunda bulunan kapat düğmesine basılarak Kontrol Menüsüne çift tıklayarak Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden Kapat seçilir. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden Kapat seçilebilir. Alt F4 tuş bileşenini kullanarak. 1.10 Simge Durumu Başlık Çubuğunda bulunan simge durumunda küçült düğmesine basılarak Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden simge durumunda küçült seçilir. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden simge durumunda küçült seçilebilir. 1.11 Ekranı Kaplama Başlık Çubuğunda bulunan ekranı kapla düğmesine basılarak Başlık çubuğuna çift tıklayarak Kontrol Menüsüne tek tıklayıp, gelen menüden ekranı kapla seçilir. Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden ekranı kapla seçilebilir. 1.12 Taşıma Başlık çubuğu üzerinde iken mouse’un sol düğmesine basarak sürükleyerek Kontrol menüsü-Taşı komutu ile Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden taşı komutu ile.

1.13 Boyutlandırma Pencerenin etrafındaki çizgiler üzerine mouse’ umuzu götürdüğümüzde işaretçi çift yönlü bir oka dönüşür. İşaretçi bu durumda iken sol düğmeye basarak mouse’u sürükleyip bırakırız. Ekranı Kapla ve Önceki Boyut düğmeleri ile Kontrol Menüsünden Ekranı Kapla ve Önceki Boyut komutları verilerek Görev çubuğunda bulunan program simgesine sağ tıklayarak, gelen menüden Ekranı Kapla ve Önceki Boyut komutları verilerek. 1.14 Pencereler Arası Geçiş Görev çubuğunda istediğimiz program simgesine tıklayarak Alt Tab tuş bileşeni ile 1.15 Listeleme Aktif durumdaki programları listelemek için görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklanır. Açılan Menüden; Pencereleri Basamakla Pencereleri Dikey Döşe Pencereleri Yatay Döşe

1.16 Masaüstünü Özelleştirmek Windowsda Masaüstünü özelleştirnek için görüntü özellikleri adlı pencere kullanılır. Bu pencereyi açmak için; Masaüstüne sağ tıklanır ve gelen pencereden özellikler komutu verilir. Denetim masasında bulunan görüntü adlı simgeye iki kez tıklanır. Bu işlemlerden sonra görüntü özellikleri adlı pencere açılır. Bu pencere içerisinde masaüstünü özelleştirebilmemiz için 6 adet sekme bulunur. 1.16.1 Artalan Listede bulunan resimlerden birini seçerek Masaüstü Duvar Kağıdı olarak belirleyebiliriz. 1.16.2 Ekran Koruyucular Ekran Koruyucusu adlı açılan liste kutusundan beğendiğimiz herhangi bir ekran koruyucusunu seçerek bunu geçerli ekran koruyucumuz olarak belirleyebiliriz. Bekleme adlı kutucuğa bir değer yazarak da bu ekran koruyucusunun ne kadar süre sonra devreye girmesini istediğimizi ayarlayabiliriz. İstersek bu ekran koruyucusuna şifre koyabilir ve şifreyi bilmeyen birinin ekran koruyucudan çıkmasını önleyebiliriz. Bunu yapabilmek içinde Parola Korumalı adlı onay kutucuğuna işaret koyduktan hemen sonra sağ tarafında bulunan değiştir adlı kutucuk ile de parolamızı belirleyebiliriz. 1.16.3 Görünüm Pencerelerin başlık çubuklarının ve içeriklerinin rengini, mesaj kutuların renklerini, Windows’un pencerelerde ve menülerde kullandığı varsayılan yazı tiplerini değiştirebiliriz. 1.16.4 Etkiler Masaüstünde bulunan Windows’un standart simgelerini değiştirebilir bunları büyütüp küçültebiliriz. Pencerelerin nasıl taşınacağını menülerin nasıl açılacağını belirleyebiliriz.

1.16.5 Web Windows’ta bulunan simgeleri normalde çift tıklama ile çalıştırabiliyorduk. Eğer istersek Web Sayfalarında olduğu gibi bu simgeleri tek tıklama ile çalışabilir hale getirebiliriz. Klasör Seçenekleri adlı düğmeciğe tıklayarak gelen pencereden Web biçemi seçersek simgeleriz tek tıklama ile çalışabilecek hale gelirler. Eğer yine eskisi gibi çift tıklama ile çalışmalarını istiyorsak yine aynı pencereye gelip Klasik Biçemi seçip tamam düğmesine basarız. 1.16.6 Ayarlar Bu pencere ile ekran çözünürlüğü ve aynı anda kullanılabilecek renk sayısını ayarlayabiliriz. Bu sayede ekranın daha canlı renkler ile ve daha net görülmesini sağlayabiliriz. 1.17 Windows Programları Windows işletim sistemi ile sistemi ile bilgisayara kurulan ve gerçekten işlevsel olan birkaç program vardır. Bu programlar günlük çalışma hayatında kullanılmaktadır. Bu programlar Başlat-Programlar-Donatılar menüsünde bulunurlar. 1.17.1 Hesap Makinesi Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Calc.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Hesap Makinesi kısayolu ile çalıştırılabilir. Normal bir hesap makinesi ile yaptığımız işlerin tamamını ve bu program ile yapabilmekteyiz. 1.17.2 Not Defteri Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Notepad.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Not Defteri kısayolu ile çalıştırılabilir. Basit bir metin editörüdür. Bu programda yazdığımız yazılar bilgisayara txt uzantısı ile kaydedilirler. Not Defterinde hazırlanan bir dosya en fazla 64 KB. Büyüklüğünde olabilir.

1.17.3 Wordpad Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Wordpad.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Wordpad kısayolu ile çalıştırılabilir. Not defterine oranla çok daha gelişmiş bir kelime işlemcidir. Bu programda yazdığımız yazılar bilgisayara doc uzantısı ile kaydedilirler. 1.17.4 Paint Bu program Hard diskte Windows klasörü içerisinde Mspaint.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Paint kısayolu ile çalıştırılabilir. Resim işleme programıdır. Bu programda yaptığımız resimler bilgisayara bmp uzantısı ile kaydedilirler. 1.18 Görev Çubuğunu Yönetmek Görev çubuğunu ekranda farklı bir noktaya alabilmek ve boyutlarını değiştirmek mümkündür. 1.18.1 Taşıma Mouse’u Görev Çubuğunun üzerine götürüp ekranda sağ, sol, alt veya üst köşelere doğru sürükleyerek, Görev Çubuğunu ekranda herhangi bir yere alabiliriz. 1.18.2 Boyutlandırma Mouse’umuzun Görev çubuğu üzerinde çift yönlü bir oka dönüşmesini sağladıktan sonra sol düğmeye basarak Görev çubuğunun boyutunu değiştirebiliriz. 1.18.3 Görev Çubuğunu Özelleştirmek Görev çubuğunu özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri penceresini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Görev Çubuğu Seçenekleri adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır; Her Zaman Üstte; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu her zaman çalışan programların üstündedir. Otomatik Gizle; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu kendi kendini gizler ve mouse ile üzerine gidildiğinde kendini gösterir. Başlat Menüsünde Küçük Simgeler Göster; bu seçenek işaretliyse başlat menüsünde bulunan programları küçük simgeler ile gösterir. Saati Göster; bu seçenek işaretliyse Görev Çubuğunun sağ tarafında sistem saati gösterilir.

1.18.4 Başlat Menüsünü Özelleştirmek Başlat Menüsünü özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri penceresini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Başlat Menüsü Programları adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır; Temizle; Bu düğme ile Başlat-Belgeler menüsünde bulunan en son çalıştırılan 15 adet dosya adı temizlenir. Ekle; Bu düğmeciğe tıklandığında karşımıza kısayol oluşturma penceresi gelir. Buradan istediğimiz dosya seçilerek başlat menüsüne kısayolunu ekleyebiliriz. Kaldır; Bu düğmeciğe tıklandığında karşımıza Başlat-Programlar altında bulunan kısayolların bir listesi gelir. Bu listeden istediğimiz bir kısayolu seçerek silebiliriz. Bir kısayol silmek için kullanılabilecek bir başka yol ise; Başlat Menüsünde herhangi bir kısayol üzerinde iken sağ tıklayıp gelen menüden sil komutunu vermektir. Silinen kısayollar geri dönüşüm kutusuna gönderilir. Gelişmiş; Bu düğmeciğe tıklandığında Windows Gezgini içerisinde başlat menüsü kısayolları karşımıza gelir. Burada yeni program grupları (klasörler) oluşturabilir, kopyalama, taşıma, silme ve yeniden adlandırma işlemleri gerçekleştirilebilir. 1.19 Denetim Masası Windows ile ilgili ayarlamaların yapılabilmesi için gerekli araçların bulunduğu bir klasördür. 1.19.1 Tarih ve saati değiştirmek Bilgisayarın tarih ve saatini değiştirmek için iki farklı yol izleyebiliriz. Görev çubuğunda bulunan saatin üzerine çift klik yaparak Denetim masası içerisinde bulunan Tarih ve Saat adlı simgeyi açarak.

1.19.2 Klavye Ayarları Windows de klavye ayarlarını yapabilmek için ; Denetim masasında bulunan Klavye simgesini çalıştırmak Görev Çubuğunda bulunan klavye simgesine sağ tıklayarak gelen menüden özellikleri seçmek gerekiyor. Bu gelen pencerede klavyenin yazma hızını hangi dili kullanacağımızı hangi klavye tipini Q veya kullanacağımızı belirtiyoruz. 1.19.3 Mouse Ayarları Windows’ta mouse’un işaretçisini, hareket hızını, çift tıklama hızını değiştirmek için Denetim Masasında bulunan Fare adlı simgeyi çalıştırarak yapabiliyoruz. 1.19.4 Görüntü Masaüstünü özelleştirebilmemiz için Görüntü Özellikleri adlı pencere açılır. 1.19.5 Ses Windows’un belirli olaylar karşısında çıkartmasını istediğimiz sesleri ayarlayabilmek için bu pencereyi kullanırız. Bu pencereden Windows açılış, kapanış sesleri, pencere açılışlarında, kapanışlarında, tam ekran yapıldığında, menülerin açılışlarında, hata mesajlarında vb. olaylardaki ses düzeni ayarlanır. 1.19.6 Masaüstü Temaları Windows’a biraz daha canlılık hareket getirmek için tasarlanmış eğlence amaçlı bir programdır. Masaüstü Temalarında duvar kağıdını, ekran koruyucularını, ses düzenini, fare işaretçilerini, masaüstü simgelerini tek bir seçerek ile değiştirebilmemiz için hazır birçok şablon bulunur. Bunlardan istediğimizi seçerek Windows’u biraz daha eğlenceli bir hale getirebiliriz.

Program Ekle / Kaldır Windows’ta bulunan programları özelleştirmek için kullanılır. Çalıştırmak için Denetim Masasında bulunan Program Ekle / Kaldır simgesini çalıştırmamız gerekir. Program Ekle / Kaldır ‘ı çalıştırdığımızda karşımıza gelen pencerede üç adet sekme bulunur; Yükle / Kaldır ; Bu bölümde Windows’a daha sonradan kurulmuş olan programların bir listesi bulunur. Bu listeden istenilen program seçildikten sonra Ekle / Kaldır düğmeciğine tıklanarak o programı bilgisayarımızdan kaldırabiliriz. Windows Bileşenlerini Ekle/Kaldır ; Windows ile beraber gelen programlar, oyunlar, masaüstü duvar kağıtları, ekran koruyucuları, masaüstü temaları ve diğer programları Windows’a tekrar kurmak yada kaldırmak için kullanılır. Başlangıç Disketi; Herhangi bir problem karşısında bilgisayarı açabilmek için gerekli olan sistem disketini oluşturmak için kullanılır. (Windows 9x’ler için). Yazı Tipleri Windows’ta kullanabileceğimiz tüm yazı tiplerini görebilmemizi, yeni yazı tipleri ekleyebilmemizi ve varolanları silebilmemizi sağlayan bir araçtır. 1.19.9 Yazıcılar Windows’a yeni bir yazıcı tanıtmak varolan yazıcıları silebilmek ve değişiklik yapabilmek için yazıcılar klasörünü çalıştırmamız gerekir. Yazıcılar klasörüne ulaşabilmek için şu yolları izleyebiliriz. Başlat-Ayarlar-Yazıcılar Bilgisayarım_Yazıcılar Denetim Masası_Yazıcılar

1.20 Dosya ve Klasör Yönetimi Bilgisayarda bulunan tüm programlar, oyunlar, işletim sistemleri, bizim hazırladığımız belgeler dosyalar halinde saklanır. Bu dosyalar bilgisayarımızda harddisk adını verdiğimiz fiziksel bir aygıtta saklanır ve bu dosyaları kendi aralarında gruplamak içinde klasörler kullanılır. Sürücü; Dosya ve klasörlerin saklanabileceği fiziksel ortamlardır ve alfabede bulunan harfler ile temsil edilirler. Disket sürücüler A veya B harfi ile Harddiskler ise C ve sonrasında gelen harfler ile temsil edilirler. CD-ROM DVD-ROM ve Tape Backup üniteleri vb. diğer aydıtlar ise Harddiskten sonra gelen harfler ile temsil edilirler. Klasör; Sürücüler içerisinde bulunan ve dosyaları gruplamak amacı ile kullanılan program grup isimleridir. Klasörler dosyaları yaptıkları işlere göre gruplandırırlar, bu sayede aradığımız herhangibir dosyayı bulmamız kolaylaşır. Bu olay tıpkı bir kütüphanede kitapların konularına göre gruplandırılmalarına benzer. Örneğin bilgisayarımızda hazırladığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. “C” sürücüsünde bulunan “Belgelerim” adlı klasörde gruplanmışlardır. Windows’a ait dosyalar “C” sürücüsünde bulunan “Windows” adlı klasörde gruplanmışlardır ve yine bu dosyalar yaptıkları işlere göre kendi aralarında gruplandırılmışlardır. Bu sayede örneğin bir oyunu silmek veya kopyalamak için o oyunu çalıştıran bütün dosyaları tek tek seçmek yerine bu dosyaları içinde barındıran klasörü seçerek istediğimiz işlemi biraz daha pratik yapabiliriz.

Dosya; Bilgisayarda yaptığımız her işlem dosyalar aracılığı ile yapılmaktadır. Bir oyun oynuyaacaksak onun için gerekli dosyalar ekran görüntüleri dosyalarda saklanır. Kullandığımız bir muhasebe programında girdiğimiz faturalar, çekler, senetler ilgili dosyalara kaydedilir. Yazdığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. dosyalarda saklanır. Bu sayede yaptığımız çalışmaları istediğimiz herhangi bir zamanda açıp okuyabilir gerekli güncellemeleri yapabiliriz. Bilgisayarda bulunan bütün dosyalar “dosyaadı.uzantı” şeklinde saklanır. Dosya adı o dosyanın yaptığı işe göre verilmiş mantıksal bir isimdir ve toplam 255 karakter uzunluğunda olabilir, uzantı ise o dosyanın işlevine göre bilgisayar tarafından daha önceden belirlenmiş bir isim olabilir ve genelde 3 harf uzunluğundadır. Uzantılar sayesinde o dosyanın hangi programla hazırlandığını ve hangi programlarla açılabileceğini anlayabiliriz. Aşağıda belli birkaç dosya uzantı örneği bulunmaktadır; Uzantı Açıklama Exe Uygulama dosyaları Bat Toplu iş kütükleri Txt Metin dosyaları Bmp Resim dosyaları Jpg Resim dosyaları Doc Microsoft Word dosyaları Xls Microsoft Excel dosyaları Ppt Microsoft Powerpoint dosyaları Zip Sıkıştırılmış dosyalar Dosyalar bilgisayarımızda içeriklerine göre belirli bir alan kaplarlar. Her bir harfin bilgisayarda kapladığı alana 1 byte denir ve buna göre ölçü birimleri aşağıdaki gibidir. 1 Karakter = 1 Byte 1024 Byte = 1 Kilobyte (Kb) 1024 Kilobyte = 1 Megabyte (Mb) 1024 Megabyte = 1 Gigabyte (Gb)

1.21 Windows Gezgininin Kullanılması Windows Gezgini, Windows işletim sisteminin dosya ve klasörleri yönetebilmemiz için bize sunduğu bir araçtır. Başlat-Programlar- programlar menüsü ile çalıştırılabileceği gibi Başlat-Çalıştır penceresine Explorer yazarak da çalıştırılabilir. Araştırılıyor adlı bir başlıkla gelen pencerede sağ tarafta ve sol tarafta iki liste bulunur. Listenin sol tarafında bilgisayarınızda bulunanları hiyerarşik bir şekilde görebilirsiniz. Listenin en başında Masaüstü bulunur ve masaüstünde bulunan simgeler hiyerarşik bir liste ile sıralanmıştır. Listenin sağ tarafında ise sol tarafta seçili olan bir elemanın içeriğini görebilirsiniz. Bilgisayarım simgesi ile bilgisayarınızda bulunan sürücü, klasör ve dosyalara erişebilirsiniz. Ağ Komşularım simgesi ağa bağlı olan bilgisayarlara ve yazıcılara erişebilirsiniz. Geri Dönüşüm Kutusu simgesi silinmiş öğelere erişebilirsiniz. 1.21.1 Öğeleri Seçmek Dosyaları silmek, kopyalamak, taşımak vb. işlemleri yapabilmek için üzerinde işlem yapılacak öğeleri seçmek gerekir. Windows’ta seçim işlemi klavye veya mouse aracılığı ile yapılır. Seçilmek istenilen öğeye mouse ile tıklanır veya klavyede bulunan yön tuşları kullanılır. Herhangi bir sürücü/ klasör veya içerisinde bulunan dosyalar üzerinde işlem yapabilmek için öncelikle sürücü/ klasör seçilir. Seçili olan sürücü/ klasör adı adres çubuğunda görülmelidir. Listenin sol tarafında ise seçili olan sürücü/ klasör’ün içeriği görülür. Birden fazla dosya veya klasör seçmek için şu yollar kullanılır. Aralıklı Seçim; Klavyeden kontrol tuşuna basılarak seçilmek istenilen dosyalara mouse ile tıklanılır. Ardışık Seçim; Klavyeden shift tuşuna basılarak seçilmek istenen dosyaların ilkine sonrada son dosyaya tıklanır. Bu sayede belirtilen aralıktaki tüm dosyalar seçili hale gelir. Tümünü Seç; Düzün menüsünden Tümünü Seç komutu verilerek veya Ctrl-A tuşlarına basılarak tüm dosyalar seçilir.

1.21.2 Klasör Oluşturmak Bazen dosyalarımızı gruplamak amacı ile yeni klasörler oluşturma ihtiyacı duyarız. Öncelikle klasörü oluşturacağımız sürücü veya klasörü seçeriz. Bu işlemden sonra aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanarak klasör oluşturabiliriz. Dosya-Yeni-Yeni Klasör menüsü aracılığı ile. Listenin sağ tarafında boş bir alana sağ tıklayıp gelen menüden Yeni-Yeni Klasör komutu aracılığı ile. 1.21.3 Klasör\Dosya İsimlerini Değiştirme Bir dosya veya klasörün adını değiştirmek için aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz Dosya-Yeniden Adlandır menüsü aracılığı ile. Seçili olan dosya veya klasöre sağ tıklayıp gelen menüden Yeniden Adlandır komutunu vererek. Aralıklı bir şekilde dosya iki kez tıklayarak. Klavyeden F2 tuşuna basarak. 1.21.4 Klasör\Dosya Silme Bazen bilgisayarımızda bulunan gereksiz klasör veya dosyaları silme ihtiyacı duyarız. Bu işlemi yapmak için silmek istediğimiz öğeleri seçtikten sonra aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanarak silme işlemini gerçekleştiririz. Dosya-Sil menüsü aracılığı ile Seçili olan dosyalara sağ tıklayıp gelen menüden sil komutunu vererek Araç çubuğundan sil düğmesine tıklayarak Klavyeden Delete tuşuna basarak Seçili olan öğeleri mouse ile geri dönüşüm kutusuna sürükleyerek Bu yöntemler ile silinen öğeler Windows’da Geri Dönüşüm Kutusuna gönderilir. Not; Bir dosyayı Shift-Delete tuşları ile silerseniz direkt olarak bilgisayarınızdan silinir. Geri Dönüşüm Kutusu aracılığı ile kurtarılamaz.

1.21.5 Klasör\Dosya Taşıma Bilgisayarımızda bulunan dosyaların yerini değiştiririz ve bu işleme taşıma adını veririz. Taşıma işlemi iki etapda yapılır. İlk etapda taşınmak istenilen dosyalar (kaynak) üzerinde kes komutu verilir, ikinci etapda ise taşınacakları yerde (hedef) yapıştır komutu verilir. Bu işlemi yapmak ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz Düzen-Kes, Düzen-Yapıştır menüsü aracılığı ile Sağ tıklayıp gelen menüden Kes, Yapıştır komutları aracılığı ile Araç çubuğundan Kes, Yapıştır düğmelerine tıklayarak Klavyeden Ctrl-X, Ctrl-V tuşlarına basarak Seçili olan öğeleri mouse ile taşımak istediğimiz yere sürükleyerek 1.21.6 Klasör\Dosya Kopyalama Kullanım şekli ve mantığı olarak taşıma işlemine çok benzerdir. Aralarındaki tek fark kopyalama işleminde seçilen dosyalar (kaynak) asıl yerlerinde kalır. Yapıştırma işlemi yaptığımız yerde (hedef) ise bir kopyaları oluşur. Bu işlemde iki etapda yapılır. İlk etapda kopyalanmak istenilen dosyalar (kaynak) üzerinde kopyala komutu verilir, ikinci etapda ise kopyalanacakları yerde (hedef) yapıştır komutu verilir. Bu işlemi yapmak ağağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz Düzen-Kopyala, Düzen-Yapıştır menüsü aracılığı ile Sağ tıklayıp gelen menüden Kopyala, Yapıştır komutları aracılığı ile Araç çubuğundan Kopyala, Yapıştır düğmelerine tıklayarak Klavyeden Ctrl-C, Ctrl-V tuşlarına basarak Seçili olan öğeleri klavyeden control tuşu basılı iken mouse ile kopyalamak istediğimiz yere sürükleyerek

1.22 Diskete Kopyalama Normal bir kopyala işleminden hiçbir farkı yoktur.Sadece kopyalanılacak yer(kaynak) olarak 3½ Disket Sürücü (A) seçilmelidir. Bu işlemi yapmak için kullanılacak bir başka yol ise kopyalanacak dosyalara sağ tıklayarak gelen menüden Gönder-3½ Disket Sürücü (A) komutu verilerek. 1.23 Geri Dönüşüm Kutusu Bilgisayarda silinen tüm dosyalar Geri Dönüşüm Kutusu adı verilen özel bir yerde saklanır. Geri Dönüşüm kutusuna Windows Gezgini aracılığı ile veya masaüstünde bulunan simgesine iki kez tıklayarak erişebiliriz. Geri dönüşüm kutusu içerisinde silinen tüm dosyalarımız ve klasörlerimiz bulunur. Bunlar arasından kurtarmak istediklerimizi seçtikten sonra aşağıdaki yollardan istediğimizi kullanabiliriz; Dosya-Geri Al menüsü Sağ tıklayıp gelen menüden Geri Al komutu Eğer Geri Dönüşüm Kutusunda bulunan dosya ve klasörlere ihtiyacımız olmadığını düşünüyosak Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt komutunu vererek bu dosya ve klasörleri bilgisayarımızdan tamamen silebiliriz. 1.24 Kısayol Oluşturmak Bazen çok sık kullandığımız dosya veya programların masaüstünde birer kısayolunu oluşturmak bu sayede bu dosya veya programlara daha hızlı erişmek isteriz. Masaüstünde bir kısayol oluşturmak için masaüstüne sağ tıklayıp gelen menüden Yeni-Kısayol komutunu veririz. Karşımıza gelen pencereden Komut Satırı adlı kısma çalıştırmak istediğimiz dosyanın veya programın bilgisayarımızda bulunduğu yeri yazarız veya Gözat düğmeciğine tıklayarak bilgisayarımızda bulunduğu yeri belirtiriz. Daha sonra ileri düğmesine bsarak kalan aşamaları tamamlarız. 1.25 Disk Birleştirici Bilgisayarımıza dosya kopyalayıp sildikçe harddiskde parçalanmalar meydana gelir. Bu parçalanmalar fiziksel değil yazılımsal olur. Disk yüzeyinde bulunan dosyaların parçalanmasıdır. Bu olay bilgisayarımızın çalışma performansını direkt olarak aşağı düşürür. Bilgisayarda meydana gelen bu olaya “fragmantasyon” adı verilir. Bu sorunu düzeltmek için defrag(disk birleştiricisi) adlı bir program kullanırız. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Disk Birleştirici menüsü araçılığı ile bu programa ulaşabiliriz. (Başlat-Çalıştır- dfrg.msc)

1.26 Disk Temizleme Bu program harddiskte bulunan gereksiz dosyaları kolay bir şekilde silmemizi sağlar. Ayrıca harddiskte bulunan boş alan %3’ün altına inenrse bu program otamatik olarak devreye girer. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Disk Temizleme menüsü aracılığı ile bu programı çalıştırabiliriz. Program çalıştığında temizleyeceğimiz diski seçmemiz ister. Bu işlemden sonra harddiskimizi tarar ve silebileceğimiz dosyaları bize gösterir.(Başlat-Çalıştır-Cleanmgr) 1.27 Yedekleme Windows ile yedekleme işlemini yapabileceğimiz bir program gelir. Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Yedekleme menülerini kullanarak bu programı çalıştırdığımızda yedek almak istediğimiz dosyaları belirleriz. Bu program araçılığı ile yedek aldıktan sonra istediğimiz herhangibir zaman yedeğini aldığımız dosyaları tekrar yükleyebilirz. 1.28 Sistem Geri Yükleme Windows ile sisteminizde oluşan zararlı değişiklikleri geri almak, sistem performansını ve ayarlarını geri yüklemek için kullanabilirsiniz. Sistem Geri Yükleme işlemi için daha önceden belli bir tarihte oluşturulmuş bir geri yükleme noktası gereklidir. Bilgisayarınızda belli aralıklarla oluşturacağınız geri yükleme noktaları ile istenildiği anda sistem bu geri yükleme noktalarından birine geri döndürülebilir.

1.29 Uygulama Uyumluluğu Windows XP, doğrudan tüketicileri hedefleyen Microsoft işletim sistemlerini (Windows 95, Windows 98 ve Windows Me) ve iş yerlerini hedefleyen Microsoft işletim sistemlerini (Windows NT ve Windows 2000) bir noktada birleştirse bile, yeni işletim sistemi hem evdeki, hem de işteki kullanıcılar için diğer kişilerin uygulamalarıyla geniş kapsamlı bir uyumluluk sunar. Windows XP, virüs koruma programları, sistem yardımcı programları ve yedekleme uygulamaları dışında (Windows XP çıktığında bunların çoğu için üreticileri güncelleştirmeler yapacaklardır) Windows 9x altında çalışan en çok bilinen 1000 uygulamanın hemen hemen tümüyle Windows 2000 altında çalışan tüm uygulamalarla uyumludur. Windows XP geliştirilmesi sırasında Microsoft tarafından sınanmayan çeşitli özel uygulamalar için, Microsoft, geliştiricilerin uygulamalarını Windows XP uyumlu hale getirebilmelerini sağlamak üzere MSDN® geliştirici programıyla Uygulama Uyumluluk Araç Seti sağlayacaktır. Ek olarak, yeni uygulamalar çıktığında veya yeni düzeltmeler kullanılabildiğinde, uygulama güncelleştirmeleri, Otomatik Güncelleştirme özelliği (Windows Me ile kullanılmaya başlanmıştır) kullanılarak Windows Update Web sitesinden otomatik olarak yüklenebilecektir. 1.30 Uygulama Uyumluluk Modu Özellikle Windows’un eski sürümleri için tasarlanmış ve Windows XP’de çalışmayan uygulamalarda Şekil 8’de gösterilen uygulama uyumluluk modunu kullanabilirsiniz. Bu, Windows 95’den önceki işletim sistemi ortamına öykünerek çalışır. 1.31 Internet Bağlantısı Paylaşımı Windows’ta ortaya konulan Internet Bağlantısı Paylaşımı (ICS), birden çok bilgisayarın, Internet’e veya şirket ağına bağlanmak için ağ geçidi olarak tek bir çevirmeli ağ bağlantısını kullanarak ana bilgisayara bağlanması için kullanışlı ve ekonomik bir yöntem sağlar. Ağ geçidinin arkasındaki her aygıtın benzersiz bir IP adresi olması yerine, bu aygıtlara özel adresler atanabilir ve ağ geçidi, çevirmeli ağ üzerinden geçen tüm trafik için özel IP adreslerini dönüştürebilir.

1.32 Tümleşik Yardım ve Destek Hizmetleri Bu bölüm, Microsoft’un Yardım ve Destek Hizmetleri Merkezi’nin, Uzaktan Yardım erişimi, otomatik güncelleştirmeler, çevrimiçi Yardım ve diğer araçları kullanarak tüm destek ve hizmetlerini tek bir yerde nasıl bir araya getirdiğini anlatmaktadır. Şekil 7’de gösterildiği gibi Windows XP, ihtiyacınızı olan yardımı bulmayı kolaylaştırmıştır.

1.33 Uzaktan Yardım ile Yardım Alma Bilgisayar kullanıcılarının, özellikle çok teknik deneyimi olmayan kullanıcıların sık sık yapılandırma sorunları veya bir destek personeli için yanıtlanması zor kullanım soruları olabilir, hatta bunlar telefonda çözüm arayan ve sorunun giderilmesini isteyen arkadaşlar veya aile bireyleri olabilir. Uzaktan Yardım, kullanıcıların gerek duydukları yardımı almalarını sağlayan bir yol sunar ve kullanıcılarına yardımcı olan şirket yardım masalarının işlerini kolaylaştırıp maliyetlerini düşürür. Ek olarak, deneyimli kullanıcılar arkadaşlarına ve ailelerine doğrudan yardım etmek için Uzaktan Yardım bağlantısı kurabilirler. Uzaktan Yardım’ı kullanmanın en hızlı yolu, MSN® Messenger Service kullanarak hızlı ileti üzerinden kullanmaktır. Uzaktan Yardım oturumlarını e-posta ile de başlatabilir veya bir form doldurup bunu bir dosya olarak kaydeder ve Hotmail gibi Web tabanlı bir hizmeti kullanarak e-posta ile gönderebilirsiniz.

Uzaktan Yardım isteği aldıktan sonra, yardımcı, sorunlu PC’ye uzaktan bağlanabilir ve sorunu çözmek için doğrudan ekranı görebilir. Bir yardım isteği başlattığınızda, Uzaktan Yardım istemcisi, yardımcıya davetinizi kabul edip etmeyeceğini soran XML tabanlı şifreli bir bilet gönderir. Bu işlem aşağıdaki Şekil 9’da gösterildiği gibi çalışır. Şekilde basit bir uzaktan yardım oturumu gösterilmiştir. Yardımcının Başlat menüsü en alt sol köşede görünmektedir. İçerdeki ekran, Uzaktan Yardım isteyen kullanıcının masaüstünü göstermektedir. Yardımcı bu masaüstünü görebilir, kullanıcı ile sohbet edebilir ve düzeltme veya düzeltme eki olarak dosyalar gönderebilir. Bu modda, kullanıcı fare ve klavyenin tüm denetimine sahip olmaya devam eder. Veya kullanıcı, yardımcıya, klavyenin veya farenin uzaktan denetimini etkinleştiren daha üst düzeyde geçici bir izin verebilir. Uzaktan Yardımcı istemcisi, bilgisayarınıza ve uzak oturuma izinsiz erişime karşı koruma amaçlı birden çok güvenlik özelliğine sahiptir. Uzak oturuma erişim sağlayan bilet şifrelenmiştir: yalnız hedef alıcı şifreyi çözebilir. Uzaktan yardım oturumu, oturumu isteğinde bulunduğunuzda belirlediğiniz süreye bağlı olarak sona erebilir: Bu zaman aşımı süresi dakikalar kadar kısa olabileceği gibi 99 güne kadar uzayabilir. Varsayılan süre bir saattir. Oturum süresi zaman aşımına uğradığında tüm yetkilendirme bilgileri otomatik olarak silinir. Varsayılan olarak, Uzaktan Yardım istemcisi kullanıcıdan bir parola oluşturmasını ister. Bu parola farklı bir e-posta ile yardımcınıza gönderebilir ya da sizin ve yardımcınızın bildiği bir parola kullanabilirsiniz.

1.34 Yardım İçeriğini Arama Genişletilebilir arama mekanizması, içerik desteği sağlayan birden çok uzak veya çevrimiçi sağlayıcıyı tarayarak içerik bulmanıza yardımcı olur. Standart arabirim kümesi, Yardım ve Destek Hizmetleri aracının birçok arama motorunu yerleştirme ve bunlarla kolayca iletişim kurmasına olanak tanır. Örneğin, yeni kablo modem kurma sorununuz varsa, “kablo modem” terimini aratabilir ve yerel Yardım dosyaları, Microsoft Knowledge Base makaleleri veya üretici belgelerinin bulunduğu Web sitesinin bağlantılarına ulaşabilirsiniz. Kesin Yardım bilgileri alma, Windows kullanıcı yardımının derlenmiş HTML Yardım dosyaları veritabanında Boole işleçleri kullanarak arama yapma olanağı sağlayan tam metin yetenekleri ile daha da geliştirilmiştir. Örneğin, Grup İlkesi kullanarak Active Directory dağıtımı hakkında yardım arayan bir IT yöneticisi iseniz, Active Directory içinde daha kapsamlı ve kesin arama yapmak için bu özelliği kullanabilirsiniz. Olay raporları göndermek ve aynı anda Yardım ve sistem bilgilerine bakmak istiyorsanız, birden çok örnek yetenekleri Yardım ve Destek Hizmetleri’nin iki oturumunu açmanıza izin verir. 1.35 Sorun Giderme Aracı Sorun giderme aracı (Msconfig.exe) normal olarak birçok kullanıcının çözemeyeceği sorun giderme görevlerini basitleştirir. Standart sorun giderme adımlarını otomatikleştirerek, araç tek bir konumdan kullanıcılara temel sorun giderme yollarını gösterir. Bu, Microsoft Ürün Destek Hizmetleri teknisyenlerinin Windows yapılandırması sorunlarını giderirken kullandıkları aracın aynısıdır. Bu aracı, yazma hataları riskini azaltan onay kutuları ile işleyen bir eleme işlemi kullanarak sistem yapılandırmasını değiştirmek için kullanabilirsiniz. Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı, sorun giderme oturumuna başlamadan önce sistem dosyalarınızın yedek kopyasını da oluşturabilir. Sistem dosyalarınızın yedek kopyasını oluşturma sorun giderme oturumu sırasında yapılan değişikliklerin geri alınabilmesini garantiler. Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı’nı kullanarak yedek dosyasını geri yükleyebilirsiniz.

1.36 Uzak Masaüstü Uzak Masaüstü, Terminal Hizmetleri teknolojisine dayanır. Uzak Masaüstü kullanılarak, Windows XP Professional kullanan uzak bir bilgisayardaki uygulamaları bir Microsoft® Windows® işletim sistemi kullanan herhangi bir istemci bilgisayardan çalıştırabilirsiniz. Windows XP Professional tabanlı bilgisayarda çalışan uygulamalarda yalnızca klavye girişi, fare girişi ve ekran çıkış verileri ağ üzerinden uzak konuma iletilir. 1.37 Sistem Geri Yükleme Sistem Geri Yükleme, bir sorunla karşılaşılması durumunda, belgeler, çizimler veya e-postalar gibi kişisel veri bilgilerinizi kaybetmeden bilgisayarınızı önceki durumuna geri getirmeyi sağlar. Sistem Geri yükleme, sistemdeki ve bazı uygulama dosyalarındaki değişiklikleri izler ve otomatik olarak kolayca belirlenebilen geri yükleme noktaları oluşturur; bu şekilde, yedeklemeyi anımsamanıza gerek kalmaz. Windows XP, bir uygulama veya sürücü yükleme gibi belirli sistem olaylarının yanı sıra varsayılan olarak her gün geri yükleme noktaları oluşturur. Siz de herhangi bir anda kendi geri yükleme noktalarınızı oluşturabilir ve adlandırabilirsiniz. Sistem Geri Yükleme kişisel veri dosyalarınızdaki değişiklikleri izlemez veya kurtarmaz. (Başlat Menüsü-Programlar-Donatılar-Sistem Araçları-Sistem Geri Yükleme) 1.38 Otomatik Sistem Kurtarma Otomatik Sistem Kurtarma (ASR) özelliği uygulamaları kaydetme ve geri yükleme olanağı sağlar. Bu özellik, ASR için kayıt defterinin Tak ve Kullan bölümlerini yedeklemek ve bu bilgileri kayıt defterine geri yüklemek üzere gereken Tak ve Kullan mekanizmasını da sağlar. Bu çeşitli kilitlenme kurtarma senaryoları için kullanışlıdır; örneğin, bir sabit disk arızalanırsa ve tüm yapılandırma parametrelerini ve bilgilerini kaybederse, ASR uygulanarak sunucu verilerinin yedeği geri yüklenebilir.

1.39 Windows Update(Otomatik Güncelleştirme) Windows Update, yükleme CD’sinde kullanılabilen çok geniş kapsamlı sürücü kitaplığına ek olarak aygıt sürücü desteği de sunar. Windows Update Windows XP'nin çevrimiçi bir uzantısı olup, hizmet paketleri, aygıt sürücüleri ve sistem güvenlik güncelleştirmeleri gibi ürün iyileştirmelerine yönelik merkezi bir konum sağlamaktadır. Örneğin, yeni bir aygıt yüklüyorsanız, Tak ve Kullan yerel olarak ve—bilgisayarınız Internet’e bağlıysa—Windows Update içinde bir çevrimiçi sürücü arayacaktır Bilgisayarınız Internet’e bağlı değilse ve sistemde yerel olarak uygun sürücü bulunmadıysa, çevrimiçi bağlanmanız ve sürücü aramanız istenecektir. Windows Update içinde güncelleştirilmiş bir sürücü bulunursa, sürücünün .cab dosyası yüklenecek ve Windows Update ActiveX®, yükleme için .inf dosyası içindeki Windows Tak ve Kullan noktalarını denetleyecektir. İşyerleri bu işlevi geçersiz kılabilir veya devre dışı bırakabilir ve güncelleştirmeleri aramaya, toplamaya ve yüklemeye, ardından işyerinde kendi yordamlarını kullanarak dağıtılmaya ayrılmış Windows Update bölümlerine sahip yöneticilerin Windows Update kullanımını kısıtlayabilirler. 1.40 Güçlendirilmiş Güvenlik Korumaları Bu bölümde, Windows XP’deki yeni ve geliştirilmiş güvenlik özelliklerinden bazıları açıklanmaktadır.

1.41 Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı Windows XP, Internet güvenliğini, ev kullanıcıları ve küçük işyerleri için tasarlanmış Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı adlı yerleşik bir özellik yoluyla sağlar. Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı dinamik bir paket süzgecidir. Doğrudan Internet’e bağlı veya Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı çalıştıran bir Internet Bağlantısı Paylaşımı yapan ana bilgisayara bağlı bilgisayarları korur. Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı etkinleştirildiğinde Internet’ten gelen tüm istenmeyen bağlantıları durdurur. Güvenlik duvarı bunu gerçekleştirmek için, bir ağa veya yerel ana makineye gelen erişim isteklerini doğrulayan Ağ Adresi Çeviricisi (NAT) mantığını kullanır. Ağ iletişimi korunmuş ağdan başlamıyorsa veya bağlantı noktası eşlemesi oluşturulmamışsa, gelen veriler atlanacaktır. Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı aşağıdaki bağlantı türlerinde kullanılabilir: Yerel Alan Ağı (LAN), Ethernet üzerinden Noktadan Noktaya (PTPOE), Sanal Özel Ağ (VPN) veya çevirmeli bağlantı. Internet Bağlantısı Güvenlik Duvarı, bağlantı noktalarının ve kaynakların (dosya ve yazıcı paylaşımı) dış kaynaklar tarafından taranmasını engeller. Örneğin, Internet üzerindeki bir kişi genel bağlantınız üzerinde bir tarama programı çalıştırırsa veya sistem kaynaklarınıza bağlanmaya çalışırsa, güvenlik duvarı bilginin, bağlantı noktalarından ve ağınızdaki kullanılabilir hizmetlerinden geçmesini engelleyecektir.

BÖLÜM 2 MICROSOFT WORD

2.1 Word Giriş ve Ekran Öğeleri WORD bir kelime işlem programıdır. Bu programın kullanımındaki temel amaç, çeşitli türdeki yazılarımızı yazmak ve yazıcıdan kağıda döküm almaktır. Ancak Word, gelişmiş özellikleri sayesinde bu kullanım amacının dışında tablolar yapmak, şekiller çizmek, sütunlar oluşturmak, yazı içine resimler eklemek, adres etiket basımı gibi amaçlarla da kullanılabilir. Belge Word’e girdiğimizde program bize Belge adını taşıyan boş bir sayfa verir. Belge, ana program penceresi içinde bir alt pencere şeklinde bulunur. Belge penceresi program penceresi içinde ekranı kaplamış durumda ise başlık çubuğunda Şekil 11’deki görüntü olur. Menü çubuğu Başlık çubuğu Word program penceresi düğmeleri Belge penceresi düğmeleri

Biçimlendirme araç çubuğu 2.1.1 Araç çubukları Genel olarak Windows altında çalışan birçok programda araç çubukları bulunur. Araç çubuklarının üzerindeki düğmeler, menülerdeki komutların daha hızlı bir şekilde uygulanabilmesini sağlar. Word programında da kullanılan bir çok araç çubuğu bulunmaktadır. Standart araç çubuğu Biçimlendirme araç çubuğu Çizim araç çubuğu Araç çubuklarının hepsi çalışma alanında bulunmaz. En çok kullanılan düğmeler Standart ve Biçimlendirme araç çubuklarında olduğu için bunların ekranda bulunması faydalıdır. Diğer araç çubuklarını ekrana getirmek veya ekrandan kaldırmak için şu yöntemler izlenebilir : 1.Yol : Görünüm menüsünü açın. Araç çubukları seçeneğine gelip fareyi sağ taraftaki araç çubukları listesine geçirin. Araç çubukları listesinden istenilen araç çubuğu ismine fare ile klikleyin. 2.Yol : Fare işaretini herhangi bir araç çubuğunun üzerine götürüp farenin sağ tuşuna basın. Yine araç çubuklarının listesi açılacaktır. Bu listeden istenilen araç çubuğu ismine fare ile klikleyin.

Araç çubukları genellikle belgenin üst veya alt tarafında çubuk şeklinde dururlar. İstenirse bir araç çubuğunu sol tarafındaki çift soluk çizgiden fare ile tutarak başka yere götürebilirsiniz. 2.1.2 Durum çubuğu Bütün programlarda yapılan işlemle ilgili bazı açıklamaları durum çubuğundan görürüz. Word programının durum çubuğundan çalıştığımız belgenin şu anda kaçıncı sayfasında, kaçıncı bölümde olduğumuzu ve belgenin toplam kaç sayfa olduğunu görebiliriz. Şu anda bulunduğumuz sayfa Belgenin toplam sayfa sayısı

2.2 Belgeye Yazı Yazmak ve Düzeltmeler Yapmak 2.1.3 Cetveller Belge penceresinin üst kısmında bir yatay cetvel, sol kısmında bir dikey cetvel bulunur. Özellikle yatay cetvel, belge üzerinde çalışırken bize çok yardımcı olur. Yatay cetvel Sağ kenar boşluğu Üst kenar boşluğu Dikey cetvel 2.2 Belgeye Yazı Yazmak ve Düzeltmeler Yapmak Word programında belge içine yazı yazarken sadece paragraf sonlarında yeni paragrafa inmek için Enter tuşuna basılır. Yani her satırın sonunda Enter tuşuna basılmaz. Paragraf içinde satır sonlarına gelindiğinde, satır sonuna sığmayan sözcük otomatik olarak bir alt satıra kayar. Buna sözcük kaydırma denir. Yeni boş bir belgede imleci yazarak, Enter tuşuna basarak, boşluk tuşuna basarak veya tab tuşuna basarak ileriye ve aşağıya hareket ettirebiliriz. Bu şekilde hareket ederek gitmediğimiz yerlere ok tuşları ile gidemeyiz. Yani belgenin yazarak kullanmadığımız yerlerine imleci götüremeyiz.

2.2.1 Hatalı sözcükleri düzeltme Word programı, siz yazı yazarken yazdığınız her kelimenin Türkçe yazım kılavuzunda bulunup bulunmadığını kontrol eder. Türkçe yazım kılavuzunda bulamadığı kelimelerin altını kırmızı ile çizer. Bu çizgi sadece görsel bir uyarıdır. Belgenin yazıcıdan kağıda çıktısında bulunmaz. Altı kırmızı çizgili kelimenin hatasını fark edip imleci oraya götürerek kendimiz yazarak veya silerek hatayı elle düzeltebiliriz. Bunun yerine hatalı kelimeleri düzeltmek için şu yöntem kullanılabilir : Fare işaretini hatalı sözcüğün üzerine götürüp farenin sağ tuşuna basın. Hatalı sözcükle ilgi çıkan önerilerden hangisi doğru ise onu seçin. Eğer hiçbir öneri vermemiş ise veya önerilerden hiçbirini kabul etmiyorsanız, Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini kullanabilirsiniz. Yazdığınız sözcüğün o şekilde yazımı sizce doğru ise yine Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini seçebilirsiniz. Fare işaretini hatalı sözcüğün üzerine götürüp farenin sağ tuşuna basın. Hatalı sözcükle ilgi çıkan önerilerden hangisi doğru ise onu seçin. Eğer hiçbir öneri vermemiş ise veya önerilerden hiçbirini kabul etmiyorsanız, Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini kullanabilirsiniz. Yazdığınız sözcüğün o şekilde yazımı sizce doğru ise yine Tümünü yoksay veya Ekle seçeneklerinden birini seçebilirsiniz.

2.2.2 İşlemleri geri alma Belge üzerinde çalışırken yazma, silme, düzenleme, biçimleme gibi yaptığımız her bir işlem sırayla hafızada tutulur. Belge içinde düzeltilmesi zor veya uzun olan bir hata yaptığımızda, bir şekil üzerinde yaptığımız değişiklikleri beğenmeyip eski haline döndürmek istediğimizde Geri Al işlemi imdadımıza yetişir. Aynı şekilde geri altığımız bir işlemi tekrar uygulamak istersek bu seferde Yinele işlemini kullanabiliriz. Geri al komutu ile pek çok işlem öncesine gidilebilir. Geri al ve yinele komutları şu şekilde uygulanabilir. Standart Araç Çubuğu üzerindeki geri al ve yinele düğmeleri ile, Düzen menüsündeki geri al ve yinele seçenekleri ile, Kısayol tuşları ile ( Geri al CTRL + Z - Yinele CTRL + Y ) 2.2.3 Belge içinde hareket etme Üzerinde çalıştığımız uzun bir belgeyi incelemek ve düzeltmeler yapmak gerektiğinde belge içinde hızlı hareket etmek bize zaman kazandıracaktır. Bunun için aşağıdaki hareket tuşlarının bilinmesinde ve uygulamada kullanılmasında fayda vardır :

2.3 Dosya Menüsü İşlemleri 2.3.1 Yeni boş belge açma Word programında bir belge üzerinde çalışırken bunu kapatmadan başka bir belge açılabilir. Yeni boş bir belge açmak için; Dosya menüsündeki Yeni seçeneği Standart Araç Çubuğundaki yeni düğmesi Klavyeden CTRL + N tuş bileşeni kullanılabilir. İkinci ve üçüncü yöntemde doğrudan doğruya Normal şablonuna sahip boş bir yeni belge açılır. İlk seçenek uygulanırsa karşımıza Şekil 16’daki diyalog penceresi gelir. Bu pencerede çeşitli konularla ilgili hazır şablonlar bulunmaktadır. Bu şablonlardan birini seçerek yeni belge açtığınızda karşınıza gelen belge üzerinde doldurulmak üzere oluşturulmuş alanlar görürsünüz. Belge üzerindeki bu alanları doldurduğunuzda belgeniz yazdırmaya hazır hale gelecektir. Bu şablonları kullanmak bize bir çok yazımızı yazmada zaman kazandırır.

2.3.2 Kayıtlı bir belgeyi bulup açma Daha önce yazılıp kaydedilmiş bir belgeyi harddiskten veya disketten açabiliriz. Kayıtlı bir belgeyi açmak için şu yöntemler uygulanabilir : Dosya menüsündeki Aç seçeneği. Standart Araç Çubuğundaki aç düğmesi. Klavyeden CTRL + O tuş bileşeni. Aç komutu uygulandığında karşımıza Şekil 17’deki diyalog penceresi gelir. Bu pencerede Bak adlı liste kutusu açmak istediğimiz belgenin nerede, hangi klasörde bulunduğunu gösterir. Word programında çalıştığımız belgeleri Belgelerim adındaki klasöre kaydederiz. Açmak istediğimiz zaman da karşımıza ilk olarak burası gelir. Eğer disket üzerindeki bir belgeyi açmak istiyorsak bu listeyi açıp 3½ Disket A: yı seçeriz. Karşımıza disketteki dosyalar çıkar. Açmak istediğimiz belgeyi bu penceredeki listeden fare ile tıklayıp seçtikten sonra Aç düğmesine basarak açabiliriz. Aynı anda birden fazla belgeyi açmak istiyorsak bu belgeleri Shift + ok tuşları ile veya Ctrl + fare ile tıklama yöntemiyle seçerek açabiliriz.

2.3.3 Açık olan belgeler arası geçiş yapma Word programında aynı anda birden fazla belgeyi açık tutup, birinden diğerine geçerek birkaç belgeyle çalışmak mümkündür. Açık olan belgeler arasında geçiş yapmak için ; Pencere menüsü açılır ve menüde açık olan belgelerin listesi görülür. Bu listeden istenilen belge ismine fare ile tıklanarak geçiş yapılabilir. Veya CTRL + F6 tuş bileşeni kullanılarak açık belgeler arasında sırayla geçiş yapılabilir. 2.3.4 Belgeyi kaydetme Word programında açtığımız boş belgenin adı Belge1 gibi bir ad taşır. Bu ad geçici bir addır. Belge üzerinde çalışırken onu kalıcı halde saklamak için harddiske veya diskete bir isim vererek kaydetmek gerekir. Kaydet komutunu vermek için şu yöntemler uygulanabilir : Dosya menüsündeki Kaydet veya Farklı kaydet seçeneği Standart araç çubuğundaki kaydet düğmesi. Klavyeden CTRL + S tuş bileşeni. Çalıştığımız belgeyi ilk defa kaydederken her üç yöntemde de karşımıza aşağıdaki diyalog penceresi gelir.

Bu pencerede; Kayıt yeri adındaki liste kutusunda belgemizi kaydedeceğimiz yeri seçebiliriz. Burada varsayılan olarak hep Belgelerim klasörü gelir. Harddiske kaydedeceğimiz belgelerimizi her zaman Belgelerim klasörüne saklamak daha iyidir. Ancak belgemizi diskete kaydedeceksek buradan listeyi açarak 3½ Disket A: sürücüsünü seçerek diskete de kayıt yapabiliriz. Dosya adı adındaki yere belgeye vereceğimiz dosya ismini yazarız. Bu isim belgenin içeriğini hatırlatıcı bir isim olursa, arandığında bulmak daha kolay olur. Dosya ismi boşlu içerebilir ve uzun olarak yazılabilir. Farklı kaydet penceresinde dosya adını verdikten sonra Kaydet düğmesine basarak belgemizi kaydederiz. Aynı belge üzerinde çalışmaya devam edip, değişiklikler yaptığımızda belgeyi tekrar kaydetmek gerekir. Aynı belgeyi tekrar kaydederken Standart Araç Çubuğundaki kaydet düğmesine basmak veya CTRL + S tuşlarına basmak yeterlidir. Bu durumda tekrar isim vermemiz gerekmez. Kaydetme işlemi aynı dosya ismi üzerine yapılır. 2.3.5 Sayfa yapısını ayarlama Üzerinde çalıştığımız belgeyi yazıcıdan yazdırırken kullanacağımız kağıdın boyutu, yönelimi, kenar boşlukları gibi bazı ayarlamalar buradan yapılır. Sayfa yapısı ayarlamak için Dosya menüsü açılır. Sayfa yapısı seçeneğine girilir. Sayfa yapısı diyalog penceresi 4 bölümden oluşur.

2.3.5.1 Kenar boşlukları Sayfanın üst,alt,sol ve sağ kenarında ne kadar boşluk bırakılacağını ayarlarız. Burada Karşılıklı kenar boşlukları adındaki onay kutusu seçilirse sayfaların sağ ve sol kenar boşlukları tek ve çift sayfalarda ters değerleri alırlar. Örneğin sol kenar 3 sağ kenar 1 cm verilirse bir sayfada sol 3 sağ 1 cm olurken bir sonraki sayfada sol 1 sağ 3 cm olur. Bu her sayfada ters çevrilerek devam eder. Karşılıklı kenar boşlukları seçeneğini, belgeyi kitap gibi ciltletmek istiyorsak kullanabiliriz. 2.3.5.2 Kağıt boyutu Bu bölümde yazıcıda kullanacağımız kağıdın türünü ve boyutunu ayarlarız. Ayrıca kağıdı dikey mi yatay mı kullanacağımızı da buradan seçeriz. Yalnız kağıdın yatay çevrilmesi sadece ekranda yatay çevrilerek kullanılması demektir. Yazıcıya kağıdı yatay olarak koyacağız anlamında değildir. Belge içinde bazı sayfaları dikey, bazılarını yatay kullanmak istiyorsak; imleci, yatay veya dikey çevireceğimiz sayfanın ilk satırına getirip daha sonra sayfa yapısından bu işi yapmalıyız.

2.3.5.3 Kağıt kaynağı Bu bölümde yazıcıya kağıdı nereden vereceğimizi tanımlayabiliriz. Genelde laser yazıcılar alt tepsi denen yerden kağıt alırlar. Bazı yazıcılara ise elle besleme şeklinde de kağıt verilebilir. 2.3.5.4 Düzen Eğer ödev veya tez yazma, kitap ya da dergi yayınlama gibi bir amaçla word programında çalışıyorsak bu bölümdeki seçenekler bize yardımcı olur. Burada; Yazımızı bölümlere ayırıyorsak, bölüm başlangıçlarının hangi sayfadan başlayacağı belirtilebilir. Sayfalara üst ve alt bilgi yazacaksak tek ve çift sayfalarda farklı üst ve alt bilgi yazabilmemiz sağlanabilir. Dikey hizalama seçeneği ile, sayfaya yazı yazma işinin sayfanın üstünden değil ortasından veya altından başlaması sağlanabilir. Not : Sayfa yapısı ayarlarında her dört bölümde de Uygula adındaki liste kutusundan yararlanarak, yapılan sayfa yapısı değişikliklerinin belgenin tümüne uygulanması veya bu noktadan ileriye seçeneği ile belgenin bir kısmına uygulanması sağlanabilir. 2.3.6 Baskı Önizleme Bir belgenin yazıcıdan çıktısını almadan önce, sayfaların kağıda nasıl çıkacağını incelemek için kullanılır. Baskı önizleme yapılınca sayfalar tam boyutlarıyla görülüp incelenebilir. Baskı önizleme görünümüne geçmek için şu yöntemler izlenebilir : Dosya menüsü açılıp Baskı önizleme seçeneğine girilir. Standart Araç Çubuğundaki baskı önizleme düğmesine fare ile basılır. Klavyeden CTRL + F2 tuşlarına basılır.

Baskı önizleme görünümünde Baskı önizleme araç çubuğu ekrana gelir Baskı önizleme görünümünde fare işareti sayfanın üzerinde iken büyüteç şeklini alır. Fareyi sayfanın istenilen yerine tıklatınca o kısmı büyüterek bize gösterir. Tekrar fareye tıklayınca görüntü eski haline gelir. Baskı önizleme görünümünde Baskı önizleme araç çubuğu ekrana gelir Yazdır Büyütücü Bir sayfa Çok sayıda sayfa Yakınlaştır Cetveli göster Tam ekran Baskı önizleme araç çubuğundaki düğmelerin görevleri şu şekildedir : Yazdır düğmesi, çalıştığımız belgenin tümünü yazıcıya gönderir. Büyütücü düğmesi, büyüteci kapatır ve açar. Büyüteç açık iken fare işareti sayfanın görüntüsünü büyütmek ve küçültmek için kullanılır. Büyüteç kapatıldığında ise baskı önizleme ekranında sayfa üzerinde düzeltmeler yapılabilir. Bir sayfa düğmesi, baskı önizleme görünümünde sadece bir sayfa görebilmemizi sağlar. Çok sayıda sayfa düğmesi, baskı önizleme görünümünde birden çok sayfayı aynı anda görebilmemizi sağlar. Yakınlaştır düğmesi, sayfa görüntüsünü belli oranda büyütmek veya küçültmek için kullanılır. Cetveli göster düğmesi, baskı önizleme ekranında yatay ve dikey cetvelin görünüp görünmemesini belirlememizi sağlar. Tam ekran düğmesi, sayfayı daha büyük görebilmek amacıyla baskı önizleme görünümünden tam ekran görünümüne geçmemizi sağlar.

2.3.7 Belgeyi yazdırma Çalıştığımız belgeyi yazıcıdan kağıda dökmek için; Standart araç çubuğundaki yazdır düğmesi, Dosya menüsündeki Yazdır seçeneği, CTRL + P tuş bileşeni kullanılabilir. Yazdırmak için kullanılan ilk yöntem (yazdır düğmesine basmak), belgenin tümünü, hiçbir seçenek girmemize izin vermeden Windows’un varsayılan yazıcısına gönderir. İkinci ve üçüncü yöntemde ise karşımıza Şekil 21’deki diyalog penceresi gelir. Bu pencerede yazdırma ile ilgili bazı seçenekler belirleyebiliriz. Yazdırma seçeneklerini şu şekilde açıklayalım :

Yazıcı bölümünde, bilgisayarımıza tanımlı yazıcılardan varsayılan yazıcının ismi Ad listesinde görünür. Eğer varsayılan yazıcıya değil, tanımlı başka bir yazıcıya göndermek istiyorsak bu listeyi açıp istediğimiz yazıcıyı seçebiliriz. Sayfa aralığı bölümünde, belgemizin tümünü mü yoksa bir kısmını mı yazdıracağımızı belirleyebiliriz. Eğer belgenin tümünü yazdırmak istiyorsak Tümü seçeneğini, sadece bulunduğumuz sayfayı yazdırmak istiyorsak Geçerli sayfa seçeneğini, belgenin bir kısmını işaretleyerek yazdırmak istiyorsak Seçim seçeneğini, sayfa numaralarını vererek bir kısmını yazdırmak istiyorsak Sayfa seçeneğini kullanabiliriz. Kopya sayısı bölümünde belgenin kaç kopyasının yazdırılacağını belirleriz. Buradaki Harmanla adlı onay kutusu seçili olursa yazdırma işlemi sırasında belgenin her kopyası sırayla çıkar. Yani birden çok kopya yazdırıldığında sayfaları tasnif etmeye gerek kalmaz. Yazdırılacak adlı liste kutusunda Belge seçeneği görülür. Bu seçenek belgenin yazdırılacağını gösterir. Belge ile ilgili diğer bilgileri yazdırmak istiyorsak (belge özellikleri, açıklamalar, biçemler, otomatik metin öğeleri, tuş atamaları) bunlardan birini de seçebiliriz. O zaman belgenin kendisi yazdırılmaz. Yazdır adlı liste kutusunda Aralıktaki tüm sayfalar seçeneği görülür. Bu seçenek, sayfa aralığı bölümünde seçilen tüm sayfaların yazdırılacağını gösterir. Kullanıcı isterse yazdır liste kutusundan Tek numaralı sayfalar veya Çift numaralı sayfalar seçeneklerinden birini seçerek de yazdırma yapabilir. Bütün bu seçenekler belirlendikten sonra Tamam düğmesine basılarak yazdırma işlemi başlatılır.

2.4 Düzen Menüsü İşlemleri Belgeyi düzenlemek için yapılan bazı işlemler bu menüde yer alır. 2.4.1 Geri al ve yinele Daha önce de anlatıldığı gibi word programında yaptığımız tüm işlemler bellekte sırayla tutulur. Yaptığımız bir işlemden geri dönmek için geri al, geri aldığımız işlemleri tekrarlamak için ise yinele komutları kullanılır. 2.4.2 Kes / Kopyala / Yapıştır Windows altında tüm programlarda bilgileri bir yerden bir yere kopyalamak veya taşımak için kullanılan bir yöntemdir. Word programında da yazdığımız metinleri, çizdiğimiz şekilleri veya resimleri belgenin içinde bir sayfadan başka bir sayfaya, aynı sayfa içinde başka bir yere, bir belgeden başka bir belgeye kopyalamak veya taşımak mümkündür. Belgenin bir kısmını seçme (işaretleme) Kopyalamak, taşımak, biçimlendirmek gibi bir takım işlemler amacıyla belgenin bir kısmını seçmek yani işaretlemek gerekir. Belgenin bir kısmını işaretleme işlemi şu yöntemlerle yapılabilir :

Kes, kopyala ve yapıştır komutlarının menüdeki, araç çubuğundaki ve kısayol tuşlarındaki kullanımı aşağıdaki gibidir : Kopyalama işlemi Kopyala – Yapıştır şeklinde, taşıma işlemi Kes – Yapıştır şeklinde yapılır. Yazının bir kısmını başka bir yere kopyalamak için şu adımlar izlenebilir : Kopyalamak istediğiniz yazıyı işaretleyin. Kopyala komutunu verin. İmleci yapıştıracağınız yere götürün. Yapıştır komutunu verin.

2.4.3 Bul ve Değiştir Uzun bir belge içinde geçen özel bir sözcüğü aramak veya belgenin tümünde yanlış yazılmış bir sözcüğü bulup doğrusu ile değiştirmek için kullanılan komutlardır. Şekil 22’de gösterilen Bul ve Değiştir diyalog penceresi içinde Bul, Değiştir ve Git bölümleri vardır. Bul bölümünde, sadece aranılan bir kelimeyi belge içinde bulup o sözcüğün bulunduğu sayfaya gitmek için kullanabiliriz. Değiştir bölümünde, belge içinde yanlış yazıldığını düşündüğümüz bir kelimeyi bulup doğrusu ile değiştirmek mümkündür. Ayrıca belge içinde birden çok yerde geçen bir kelimenin bulunup sadece biçiminin değiştirilmesi de mümkündür. Git bölümünde ise uzun bir belgenin istenilen yerine değişik seçeneklerle gitmek mümkündür. Bul ve Değiştir işlemi ile ilgili bazı arama seçeneklerini şöyle açıklayabiliriz : Arama yönü, arama işleminin belgenin tümünde, imlecin bulunduğu yerden aşağıya doğru, imlecin bulunduğu yerden yukarıya doğru yapılacağı seçilebilir. BÜYÜK/küçük harf duyarlı, aranan sözcük büyük harfle yazılmış ise sadece o sözcüğün büyük harfli olanlarını bulur, küçük harfle yazılmış olanları bulmaz. Yalnızca tam sözcükleri bul, aranan sözcüğün ek almış olanlarını bulmaz. Joker karakter kullan, içinde belli bir ifade geçen sözcükleri bulmak için kullanılabilir.

2.5 Görünüm Menüsü İşlemleri 2.5.1 Belge görünümleri WORD programında çalıştığımız belgeyi 5 değişik görünümde kullanabiliriz. Bu görünümlerin isimlerini Görünüm menüsüden bulabiliriz. Ayrıca belge penceresinin sol alt köşesinde, yatay kaydırma çubuğunun sol tarafında 4 adet küçük düğme bulunur. Bu düğmeler yardımıyla da görünümler arasında geçiş yapılabilir. Normal Bağlantılı Sayfa düzeni Anahat Bu görünümlerin özellikleri şu şekilde açıklanabilir. 2.5.2 Normal görünüm Normal görünümde dikey cetvel, sayfa kenarları ve metin sınırları, yapılan çizimler ve resimler, belge sütunlara bölünmüş ise sütunlar görünmez. Normal görünümü sadece düz metin yazmak için kullanabiliriz.

2.5.3 Bağlantılı görünüm Belgeyi yazarken başlık biçemleri kullanmışsak belgeyi konu başlıklarına göre incelemek için kullanılır. Bağlantılı görünümde belge görünümü ikiye bölünerek sol tarafta belge bağlantıları kısmını, sağ tarafta da belgeyi görebiliriz (Şekil 24). Belge bağlantıları internette karşılaştığımız bazı web sayfalarına benzer şekilde görev yapar. Belge bağlantıları kısmında belgenin en üst düzeyden en alt düzeye kadar konu başlıkları listelenir. Biz bu listeden hangi başlığı seçersek sağ taraftaki belgede o başlığın bulunduğu bölüme gideriz. Böylece uzunu bir belge içinde aradığımız konuyu daha çabuk bulabiliriz.

2.5.4 Anahat ve asıl belge görünümü Belgenin en üst düzey başlıktan en alt düzey başlığa kadar başlıklar düzeyinde incelenmesi için kullanılır. Anahat görünümünde bir anahat araç çubuğu ekrana gelir. Anahat araç çubuğundaki rakam düğmeleri ile istenilen düzeydeki başlıklar listelenebilir. Örneğin ilk üç düzey başlıkları görebilmek için 3 düğmesine basmak yeterlidir.Yine ayrıca anahat araç çubuğundaki yeşil renkli ok düğmeleri ile başlık seviyelerini değiştirmek mümkündür.

2.5.5 Sayfa düzeni görünümü Genellikle en çok kullanılan görünüm sayfa düzenidir. Bu görünümde belgenin kenar boşlukları, metin sınırları, sütunlar, çizimler ve resimler sayfa üzerinde olduğu gibi görünür. Diğer bir ifade ile sayfa düzeni görünümü, belgenin sayfalarını yazıcıdan çıkacağı şekilde görüp düzenleyebileceğimiz bir görünümdür. 2.5.6 Tam ekran Diğer belge görünümlerinden ayrı bir görünüm şeklidir. Belgenin daha büyük bir sayfa halinde görülebilmesi için kullanılır. Tam ekran görünümünde menü çubu, araç çubukları gibi bir çok ekran öğesi kaybolur. Tam ekran görünümüne geçildiğinde bir köşede Tam ekranı kapat adlı bir düğme çıkar. Bu düğmeye basarak tam ekrandan çıkılabilir. Eğer bu düğmeyi görmüyorsanız tam ekrandan çıkmanın bir yolu da klavyeden Esc tuşuna basmaktır. 2.5.7 Yakınlaştırma ayarı Belgenin görünümünü büyütmek veya küçültmek için kullanılan bir seçenektir. Belgenin yakınlaştırma oranını, görünüm menüsünden Yakınlaştır seçeneğine girerek değiştirebileceğimiz gibi Standart Araç Çubuğundaki Yakınlaştır listesinden de aynı işi yapabiliriz.

2.5.8 Üst Bilgi ve Alt Bilgi Yazılan belge bir ödev, tez veya ders notu niteliğinde ise sayfaların üst ve alt kısmında sürekli bulunacak bir yazı yazmak isteyebiliriz. Buna üst ve alt bilgi denir. Üst Bilgi – Alt Bilgi görünümüne geçmek için Görünüm menüsünü açıp Üst Bilgi ve Alt Bilgi seçeneğini seçeriz. Üst bilgi ve alt bilgi görünümüne geçildiğinde ekrana aynı adlı bir araç çubuğu gelir. Bu araç çubuğundaki düğmeler yardımıyla üst ve alt bilgi alanına sayfa numarası, sayfa sayısı, tarih, saat gibi bazı bilgileri girmek mümkündür (Şekil 27). Not : Bir belgenin tek numaralı ve çift numaralı sayfalarına farklı üst ve alt bilgi girmek istiyorsak bunun için Sayfa yapısı ayarlarından Düzen bölümüne geçip bununla ilgili onay kutusunu seçmemiz gerekir. (Bkz. Sayfa Yapısını ayarlama)

2.6 Ekle Menüsü Belge içine bir takım nesneler ve özel bilgiler ekleme işlemleri bu menüden yapılır. Belge içine bir şey eklemeden önce onu belgenin neresine eklemek istiyorsak ilk yapılması gereken imleci belgenin orasına götürmektir. Çünkü ekle menüsünden yapılan işlemlerin çoğu imlecin bulunduğu yere yapılır. 2.6.1 Kesme ekleme Çalıştığımız belgede herhangi bir sayfanın bir yerinden kesip bir alt sayfaya geçmek istediğimizde veya belgeyi bölümlere ayırarak yazıyorsak her bölümün bitişinde kesme ekleyebiliriz (Şekil 28). Kesme eklemek için; Ekle menüsü açılıp, Kes komutu seçilir Yandaki pencerede isteğe göre sayfa sonu veya bölüm sonu kesmelerinden biri seçilip Tamam düğmesine basılır. 2.6.2 Sayfa numarası ekleme Ekle menüsü açılıp Sayfa Numaraları seçeneğine girildiğinde ekrana Şekil 29’daki pencere gelir. Bu pencerede sayfa numarasının konumu (üst bilgi veya alt bilgi alanı) ile hizalaması (solda, sağda, ortada, içeride, dışarıda) belirlenir. Sayfa numarasının biçiminde değişiklik yapmak istiyorsak Biçim düğmesine basılıp buradaki ilgili seçenekler görülebilir. Son olarak Tamam düğmesine basılarak işlem tamamlanır.

2.6.3 Tarih ve saat ekleme Belgenin istenilen bir yerine bugünün tarihini veya saati yazmak için kullanılır. Tarih ve saat ekleme işleminin en önemli özelliği eklenen tarih ve saat bilgisinin ilgili onay kutusu seçilerek Otomatik olarak güncelleştirilmesidir. Bu sayede tarih veya saat eklediğimiz belgeyi her açtığımızda o günün tarihini gösterecektir. 2.6.4 Otomatik metin ekleme Yazdığımız yazılar içinde sık olarak kullandığımız sözcük kalıplarını (selamlama, kapanış sözcükleri gibi) kendimizin yazması yerine otomatik metinler listesinden seçerek yazımıza eklemektir. Ekle menüsü açılıp Otomatik metin seçeneğine gelindiğinde sağ tarafta otomatik metin kategorileri görülür. Bu kategorilerden istenilenin üzerine gidildiğinde de onunla ilgili eklenebilecek metinler görülür. Bu metinlerden istenilene tıklanınca imlecin bulunduğu yere o metni yazar. 2.6.5 Simge ekleme Yazdığımız belgenin içinde istediğimiz bir yere, yüklü yazı tiplerinin değişik karakterlerini ekleme işidir. Bunun için Ekle menüsü açılıp Simge komutu seçilir (Şekil 31). Bu pencerede Yazı Tipi adlı listeyi açarak bilgisayarımızda yüklü mevcut yazı tiplerinden biri seçilir. Seçilen yazı tipine ait karakterler alttaki listede görülür. Bu listeden istenilen karakteri fare ile tıklayıp seçtikten sonra Ekle düğmesine basarak o karakteri belge içinde imlecin bulunduğu yere ekleriz.

Yazdığımız sözcükleri nasıl biçimliyorsak eklediğimiz simgeleri de aynı şekilde biçimleyebiliriz. Yani yazıtipi boyutunu büyütebilir, rengini değiştirebilir, kalın, italik, altı çizili yapabiliriz. 2.6.6 Dipnot ekleme Dipnot, bir belge içinde başkasından alıntı yapılmış bir cümlenin kimden alındığını açıklamak veya belge içinde geçen yabancı bir sözcüğün anlamını açıklamak gibi amaçlarla sayfanın altına veya belgenin sonuna yazılan bir açıklama metnidir.

Dipnot eklemek için; Önce kendisi ile ilgili dipnot açıklaması yazılacak cümlenin veya sözcüğün bittiği yere imleç götürülür. Daha sonra Ekle menüsü açılıp Dipnot komutu seçilir ve Şekil 32’deki diyalog penceresi açılır. Bu pencerede açıklamanın sayfanın altına mı (dipnot olarak) yoksa belgenin sonuna mı (sonnot olarak) ekleneceği seçilebilir. Ayrıca dipnot numarasının rakam ile mi yoksa özel bir işaretle mi verileceği değiştirilebilir. Son olarak Tamam düğmesine basıldığında imlecin bulunduğu yere dipnotun numarasını ekleyip aynı anda sayfanın altına veya belgenin sonuna gidip aynı numara ile bir dipnot satırı açar. Bu satıra o cümle veya sözcük ile ilgili dipnot açıklamasını yazıp tekrar belgenin içine dönebiliriz. Dipnot Şekil 33’deki gibisayfanınen altına eklenir.

2.6.7 Dizin ve içindekiler tablosu ekleme Yazdığınız belge bir ödev veya tez niteliğinde ise ve belgenin tüm başlıklarına başlık biçemlerini vermişseniz (başlık1, başlık2, başlık3 gibi) bundan yararlanarak belgenin başına bir içindekiler tablosu veya sonuna bir dizin tablosu eklemek mümkündür. İçindekiler tablosu eklemek için; İmleci belgenin en başına götürün. (Ctrl + Home) Ekle menüsünü açıp Dizin ve tablolar komutunu seçin (Şekil 34). Bu pencerede İçindekiler Tablosu kısmına geçin. Bu bölümde Biçimler listesinden içindekiler tablosunun biçimini belirleyin. Düzeyleri göster yazılı yerdeki kutucuğa belgenizdeki en alt düzey başlığın düzey numarasını yazın. (başlık 4 e kadar başlıklar varsa burada 4 yazabilirsiniz) Diğer seçenekleri isteğe bağlı olarak belirledikten sonra Tamam düğmesine basın.

2.6.8 Resimler ekleme 2.6.8.1 Küçük resim Microsof Office 97 bilgisayarımıza yüklenirken Clipart Gallery adında bir uygulama da yüklenir. Bu uygulama ile sadece WORD programında değil, diğer Office programlarında da bu galerideki resimleri çalıştığımız belge içine ekleyebiliriz. Belge içine küçük resim eklemek için Ekle menüsü açılıp Resim seçeneğine gelip sağ taraftan Küçük resim komutu seçilir. Karşımıza Microsoft Clip Gallery penceresi gelir (Şekil 35). Bu pencerede sol tarafta bir kategoriler listesi vardır. Önce istediğiniz resim kategorisini seçtikten sonra sağ tarafta listelenen resimlerden eklemek istediğinizi seçebilirsiniz. Eklemek istediğiniz resmi seçtikten sonra Insert(Ekle) düğmesine basmak yeterlidir.

Karşıtlık artırma azaltma Parlaklık artırma azaltma Belge içine resim eklendiğinde resmin kenar ve köşelerinde küçük beyaz kareler oluşur. Bu kareler resmin seçili olduğunu gösterir. Fareyi resmin dışına bir yere tıklattığınızda resmin çevresindeki bu kareler yok olur. Bu anda resim artık seçili değildir. Ayrıca resim seçili iken Resim araç çubuğu ortaya çıkar (Şekil 36). Resmin dışına tıklayıp seçimi iptal ettiğinizde ise resim araç çubuğu kaybolur. Bir resim seçili iken şunlar yapılabilir : Delete tuşuna basarak resim silinebilir. Fare işaretini resmin kenar veya köşelerindeki küçük karelere götürüp fare çift yönlü ok şeklini aldığında farenin sol tuşuna basılı tutup resim büyütülüp küçültülebilir. Fare işaretini resmin içine götürüp resim sürüklenip taşınabilir. 2.6.8.2 Resim araç çubuğu Resim araç çubuğunda çok kullanılan bazı düğmelerin işlevleri şu şekilde açıklanabilir : Görüntü denetimi Karşıtlık artırma azaltma Parlaklık artırma azaltma Resmi Kırpma Resim Çizgi biçemi Metin Kaydırma Resmi biçimlendir

Görüntü denetimi düğmesi, resmin karşıtlık ve parlaklık özellikleriyle 4 değişik görüntü şeklini içerir. Bunlar, Otomatik, Gri ton, Siyah beyaz, Filigran seçenekleridir. Daha fazla karşıtlık ve daha az karşıtlık düğmeleri ile, resmin kontrast özelliği artırılıp azaltılabilir. Daha fazla parlaklık ve daha az parlaklık düğmeleri ile, resmin parlaklığı artırılıp azaltılabilir. Resmi kırp düğmesi ile, resmin istenmeyen belli bir kısmını kesip kırpabiliriz. Çizgi biçemi düğmesi ile, resmin kenarlarını istenilen bir çizgi şekliyle çevreleyebiliriz. Metin kaydırma düğmesi ile, resmin belge içinde metinleri nasıl kaydıracağı belirlenir. Burada örneğin üst ve alt seçilirse metinler resmin üst ve altına kayar. Sıkı seçeneği seçilirse metinler resmin üst, alt, sol ve sağ tarafına kayar. Kaydırma yok seçildiğinde ise metinler resim ile birlikte kaymaz ve resim ile metin üst üste gelebilir. Resmi biçimlendir düğmesi ile, yukarıda anlatılan bazı işlemlerin bir diyalog penceresi içinde yapılması mümkündür. 2.6.8.3 Dosyadan resim Belgeye kendi oluşturduğunuz bir resim veya tarayıcıdan alınmış bir resim eklemek istiyorsanız bunu Ekle menüsündeki Resim seçeneği altındaki Dosyadan resim ile yapabilirsiniz. 2.6.8.4 Otomatik şekil Bu komut seçildiğinde Otomatik Şekil Araç Çubuğu ekrana gelir (Şekil38). Bu çubuk üzerindeki düğmeleri açtığınızda değişik türde hazır şekiller görürsünüz. Bu şekillerden hangisini çizmek istiyorsanız onu fare ile seçtikten sonra fare işaretini sayfanın içine götürüp farenin sol düğmesine basılı tutup şekli çizebilirsiniz. Çizilen şekillerin silinmesi, boyutunun değiştirilmesi, taşınması gibi işlemleri resimler üzerinde yaptığınız gibi yapabilirsiniz.

2.6.8.5 Word Art WordArt, şekilli yazılar yazmak için kullanılır. Bir WordArt yazısı yazmak için; Ekle menüsünden Resim seçeneğine gelip buradan WordArt komutunu seçin. Karşımıza gelen wordart yazı şekillerinden istediğinizi seçip Tamam düğmesine basın. Daha sonra gelen pencerede Metni buraya yazın ifadesini silip kendi istediğiniz metni yazın. (Metni yazarken yazı tipini değiştirebilir, kalın veya italik yapabilirsiniz) Tamam düğmesine basın. WordArt yazınız ortaya çıktığında bunun üzerinde de silme, boyutunu değiştirme, taşıma gibi işlemleri yine resimlerde olduğu gibi yapabilirsiniz. WordArt yazısı seçili iken WordArt araç çubuğu ortaya çıkar. Bu araç çubuğundan yararlanarak wordart yazınız üzerinde değişiklikler yapabilirsiniz. 2.6.8.6 Metin kutusu ekleme Metin kutusu, belgenin içinde normal satırlar üzerine değil de bir resim üzerine veya ortalık bir yere bir yazı yazmak için kullanılır. Metin kutusu eklemek için Ekle menüsünden Metin kutusu seçilebileceği gibi, eğer Çizim araç çubuğu ekranda ise buradan da metin kutusu düğmesine basılabilir. Daha sonra metin kutusu sayfanın istenilen bir yerine fareni sol tuşuna basılı tutulup sürüklenerek çizilir. Artık bu metin kutusu için istenilen metin yazılabilir ve biçimlendirilebilir. 2.6.8.7 Diğer çizim nesnelerini ekleme Word programında Çizim Araç Çubuğu üzerinde bulunan düğmeler yardımıyla bir takım basit çizimler de yapılabilir (Şekil 39). Çizim araç çubuğundaki çizgi, ok, dikdörtgen, oval düğmeleri ile basit çizimler yapılabilir. Çizilen bu nesnelerin çizgi renkleri, dolgu renkleri, çizgi kalınlıkları, çizgi biçimleri ve ok şekilleri yine çizim araç çubuğundaki ilgili düğmeler yardımıyla değiştirilebilir. Ayrıca bazı çizim nesnelerine gölge ve 3 boyut vermek de mümkündür.

2.7 Biçim Menüsü 2.7.1 Yazı tipi biçimleme Word’de yazı tipi biçimlemekle ilgili olarak Biçimlendirme araç çubuğu üzerindeki düğmeler çokça kullanılır. Bunlar, biçem düğmesi, yazı tipi, yazı tipi boyutu, kalın, italik, altı çizili, vurgu ve yazı tipi rengi düğmeleridir. Yazı tipi biçimlemeyle ilgili daha detaylı işlemler Biçim menüsündeki Yazı Tipi seçeneği ile girilen bölümde vardır. Burada farklı olarak yazılara değişik altı çizili özellikleri vermek ve özel bazı etkiler vermek mümkündür. Örneğin; üst simge, alt simge gibi... ayrıca yazıların karakter aralığını artırmak ve bazı yazılara sadece görsel olmak üzere canlandırma efektleri vermek de mümkündür. Özellikle yazı tipi biçimlendirme işlemi yazıyı yazıp sonradan seçerek yapılabileceği gibi, yazarken de bazı biçimler verilebilir. Bununla ilgili kullanılabilecek bazı düğmeler ve kısayol tuşları şunlardır :

2.7.2 Paragraf biçimleme Paragraf biçimleme ile ilgili işlemler şunlardır : 2.7.2.1 Paragraf hizalama Bu işlem Biçimlendirme araç çubuğundaki ilgili düğmeler ile yapılabileceği gibi Biçim menüsündeki Paragraf seçeneği ile girilen bölümde de yapılabilir. 2.7.2.2 Paragraf girintileri Bu işlem yatay cetvelden yapılabileceği gibi biçim menüsündeki Paragraf seçeneği ile girilen bölümden de yapılabilir. Yatay cetvelin sol tarafındaki küçük düğmelerin üzerine fareyi götürdüğümüzde hangi düğmenin ne işe yaradığını açılır yardım ile görürüz. Yatay cetvelin sol tarafında sol girinti, asılı girinti, ilk satır girintisi, sağ tarafında ise sağ girinti düğmeleri bulunur. Bu düğmelerden yararlanarak paragraf girintileri değiştirilebilir. 2.7.2.3 Paragraf aralıkları Bu konuyla ilgili iki farklı aralıktan bahsedilebilir. Birisi, bir paragrafın kendinden önceki ve kendinden sonraki paragraf ile arasındaki uzaklık, diğeri ise paragrafın kendi içindeki satırların aralıklarıdır.

2.7.3 Madde İmleri ve Numaralandırma Bir metinde maddeler halinde yazılması gereken ifadeler varsa bunları numaralandırma veya madde imlerini kullanarak yazabiliriz. Numaralı veya maddeli bir listeyi yazmak için biçimlendirme araç çubuğundaki numaralandırma veya madde imleri düğmesine basarak listeyi başlatabiliriz (Şekil 43). Ayrıca maddeli veya numaralı bir listeyi kendimiz ilk maddesini yazarak da başlatabiliriz. Bunun için ilk madde numarasını yazıp, bir boşluk verdikten sonra ilk madde metnini yazıp enter tuşuna basmak yeterlidir. Word bunu otomatik olarak algılayıp size ikinci maddeyi verir. Maddeli veya numaralı bir listeyi yazarken, son maddeden sonra kullanmayacağımız bir madde verdiğinde bu maddeyi enter tuşu ile boş geçerek yok edebiliriz. 2.7.4 Kenarlıklar ve Gölgelendirme Bu menü, belge içindeki paragrafların, metinlerin ve tüm sayfanın dışına kenarlık çizmek ve düzenlemek için kullanılır. Paragraf veya metin kenarlığı çizmek için öncelikle istenilen paragraf veya metnin seçilmesi gerekir. Daha sonra Biçim menüsünden Kenarlıklar ve Gölgelendirme seçilerek Şekil 44’teki ekran karşımıza gelir.

Kenarlığın uygulanacağı yer Bu ekranda üç bölüm bulunmaktadır. İlk olarak karşımıza gelen Kenarlıklar bölümünde seçtiğimiz paragraf ya da metnin dışına kenarlık çizmek için gerekli ayarlamalar yapılır. Bu ayarlamalar; kenarlığın şekli (kutu, gölge, 3 boyut, özel), çizgi biçemi, çizgi rengi, çizgi kalınlığı ile ilgilidir. Ayrıca kenarlığın uygulanacağı yer için paragraf ve metin seçenekleri de mevcuttur. Sayfa kenarlığı sekmesinden çalıştığımız belgenin tüm sayfalarının dışına (metin sınırlarını dışına) yine aynı ayarlamalar ile kenarlık eklemek mümkündür. Burada farklı olarak, Resim adındaki liste kutusundan yararlanarak resimli kenarlıklar da oluşturlabilir Gölgelendirme sekmesinden ise kenarlık verdiğimiz paragraf veya metin için bir dolgu rengi veya deseni belirlemek mümkündür. Paragraf veya metin kenarlıkları oluşturmak için Şekil 45’teki Tablolar ve Kenarlıklar Araç Çubuğu üzerindeki bazı düğmeler de kullanılabilir. Çizgi biçemi Çizgi kalınlığı Kenarlık rengi Gölgelendirme rengi Kenarlığın uygulanacağı yer

2.7.5 Sütunlar Belge içerisinde belgenin bir kısmını veya istenirse tamamını gazete biçimli sütunlar haline getirmek için kullanılır. Sütunlar oluşturma işlemi iki farklı şekilde uygulanabilir. Birincisi, boş bir belgeyi istenildiği kadar sütuna bölüp daha sonra bu sütunlar içerisine metnin yazılması; ikincisi, metin normal tek sütun halinde yazıldıktan sonra istenirse tamamı veya bir kısmı seçilerek sütunlar haline dönüştürülmesi şeklindedir. Sütunlara bölme işlemi Biçim menüsündeki Sütunlar seçeneğinden yapılabileceği gibi Standart Araç Çubuğu üzerindeki Sütunlar düğmesi ile de yapılabilir 2.7.6 Sekmeler Sekme, klaveden Tab tuşu ile imlecin ileriye veya geriye doğru belli bir mesafe kaydırılması olayıdır. Sekme ayarları Biçim menüsündeki ilgili seçenekten yapılabileceği gibi Yatay cetvel üzerinden farenin sol düğmesine tıklamak suretiyle de yapılabilir. Biçim menüsündeki Sekmeler seçeneğine girildiğinde Şekil 47’deki ekran gelir. Bu ekranda Varsayılan sekme durakları bölümüne yazılan sayısal değer, özel sekme durakları ayarlanmadığı takdirde Tab tuşuna her basışta imlecin ne kadar mesafe kaydırılacağını belirtir. Belge içinde bulunduğumuz satıra özel sekme durakları ayarlamak istiyorsak, Sekme durak yeri adlı metin kutusuna bu sekme mesafeleri girilerek Ayarla düğmesine basılır. Yine bu ekrandaki Temizle ve Tümünü Temizle düğmelerinden yararlanılarak ayarlanan sekme durakları kaldırılabilir.

Yatay cetvel üzerinde yapılmış olan sekme durakları ayarları Şekil 48’deki gibi görülür. Yine yatay cetvelden bu sekmelerin yerleri değiştirilebilir. Ayrıca cetvel üzerinde istenilen mesafe üzerinde farenin sol tuşuna tıklamak suretiyle de yeni sekme durakları oluşturulabilir. Not : Yapılan sekme durakları ayarları imlecin bulunduğu satır için geçerlidir. Bu satırdan itibaren aşağıya doğru yazarak, enter tuşuna basarak sekme ayarları alt satırlara doğru devam ettirilir. 2.7.7 Başlangıcı Büyüt Gazetelerdeki köşe yazılarında olduğu gibi bir paragrafın ilk harfini büyütmek için kullanılan bir seçenektir. Bu işlem şöyle yapılır : Başlangıcı büyütülecek paragrafın içine imleç götürülür. Biçim menüsünden Başlangıcı büyüt seçeneğine girilir. Şekil 49’daki pencere karşımıza geldiğinde, burada başlangıç harfinin konumu, yazı tipi, boyutu (kaç satır yüksekliğinde olacağı) ve metinden uzaklığı belirlenir. Tamam düğmesine basılır.

2.7.8 Büyük/Küçük Harf Değiştir Belge içinde küçük harfle yazılmış bir metni büyük harfle yazmamız gerektiğini düşündüğümüzde veya tam tersi durumda bu metni silip tekrar yazmak yerine bu seçenekten faydalanabiliriz. Bu işlem şu şekilde yapılır: Önce değiştirilecek metin kısmı seçilir. Biçim menüsünden Büyük/Küçük Harf Değiştir seçeneğine girilir. Yandaki ekran görüntüsünden bize uygun olan seçenek seçilip Tamam düğmesine basılır. Büyük/Küçük harf değiştirmenin bir yolu da metni seçtikten sonra Shift + F3 tuş bileşeni kullanmaktır. Bu tuşlara her basışta Büyük/Küçük Harf Değiştir menüsünün bir diğer seçeneği uygulanır. 2.7.9 Stil Galerisi Belgenin şeklini Word programı içinde hazır olarak bulunan belge şablonlarına dönüştürmek için kullanılır. Bu işi yapabilmek için belgenin tüm başlıklarını Stil kullanarak yazmak gerekir. 2.7.10 Stil Belge içinde başlıklar, gövde metni, üst bilgi/alt bilgi, dipnot, maddeli listeler gibi değişik bölümlerin aynı biçimlendirme özelliklerini taşıması için kullanıcıya kolaylık sağlayan bir özelliktir. Örneğin; belge başlıklarını yazarken aynı düzeydeki başlıkları aynı biçimlendirme özelliğiyle yazmak için tekrar tekrar uğraşmak yerine Stil kullanmak daha avantajlıdır.

Ayrıca belge başlıklarını Stil kullanarak yazmak, belgenin Bağlantılı Görünüm ve Anahat görünümü ile incelenmesini kolaylaştırdığı gibi belgeye içindekiler sayfası ve dizin oluşturmak gibi işlemler için de gereklidir. Yazılan bir başlığa Stil vermek için Biçimlendirme Araç Çubuğunun en başındaki Stil düğmesi açılarak buradan istenilen Stil adı seçilir. Her Stil adı, kendi içinde değişik biçimlendirme özellikleri içerir. Biçim menüsündeki Stil seçeneğine girerek buradan kendi isteğimize bağlı yeni bir Stil oluşturabilir veya mevcut bir Stilin özelliklerini değiştirebiliriz. 2.7.11 Artalan Belgemizi Bağlantılı Görünümde kullanırken belgenin zemin rengini değiştirmek için kullanılır. Word’de hazırlanan belge Web sayfası olarak kaydedilebileceğinden verilen bu arka plan rengi web sayfamızın arka plan rengini oluşturacaktır.

2.8 Araçlar Menüsü 2.8.1 Dil - Ayarlama Belgenin yazımı sırasında yazdığımız her sözcük, Word programının içinde bulunan bir Yazım Klavuzu tarafından dil kurallarına uygunluk açısından denetlenir. Notlarımızın başında da anlattığımız gibi dil kurallarına uymayan sözcüklerin altı kırmızı ile çizilir. Bu yazım denetimi için hangi dile ait yazım kılavuzunun kullanılacağını bu seçenekten belirleriz. Bunun için; Araçlar menüsü açılır, Dil seçeneğine gidilip sağ taraftan Dil Ayarla’ya tıklanır (Şekil 52), Buradaki diller listesinden istenilen seçilerek Tamam düğmesine basılır. Not : Boş bir belgede belge dilini ayarlayıp daha sonra o dille yazabiliriz. Eğer yazılı bir belgenin tümünün veya bir kısmının dilini değiştirmek istiyorsak, belgenin istenilen kısmını seçmek ve daha sonra dili değiştirmek gerekir. 2.8.2 Yazım denetimi ve dilbilgisi Daha önce de açıklandığı gibi belge içinde hatalı kabul edilen sözcükler kırmızı çizgi ile belirtilir. Belgeyi yazarken bu sözcüklerin tek tek düzeltmek yerine belge tamamlandığında belgeyi baştan sona bir yazım denetiminden geçirebiliriz. Yazım denetimine başlamak için; Araçlar menüsünden Yazım Denetimi ve Dilbilgisi seçeneği veya, Standart Araç Çubuğu üzerindeki düğmesi veya, F7 tuşu kullanılabilir.

Yazım denetimi yaparken aşağıdaki gibi bir ekran gelir Yazım denetimi yaparken aşağıdaki gibi bir ekran gelir. Bu ekranda belgenin başından itibaren sırayla hatalı bulunan her sözcük kırmızı yazılı olarak gösterilir. Her hatalı sözcük için yandaki düğmeler kullanılarak istenilen işlem yapılır. Değiştir ve tümünü değiştir düğmeleri; bulunan hatalı sözcük ile ilgili Öneriler bölümünde öneri varsa ve bunlardan biri bize uygun ise o öneriyi seçtikten sonra bu düğmelerden birine basabiliriz. Yoksay ve tümünü yoksay; eğer yazdığımız ifadenin doğru olduğuna inanıyorsak ve bu ifadenin olduğu gibi kalmasını istiyorsak bu düğmelerden birini kullanabiliriz. Ekle; bulunan hatalı kelimenin doğru olduğunu biliyorsak ve bu kelimeyi sürekli kullanacaksak yazım kılavuzuna eklemek için Ekle düğmesini kullanabiliriz.

2.8.3 Sözcük Sayımı Belgenin uzunluğu ile ilgili sayısal bilgiler veren bir seçenektir. Belgenin bir kısmını seçerek sözcük sayımı yapılırsa sadece seçili kısma ait bilgi verir. Belge içinden seçim yapmadan sözcük sayımı yapılırsa belgenin tümüne ait bilgi verir. Belgenin belirli kısımları için sayısal sınırlamalar getirilmiş ise bunu görebilmek için sözcük sayımı kullanılır. Örneğin bir tez çalışmasında özet veya giriş kısmı için 100 kelime sınırı konduğunu düşünebiliriz. Bu sınıra ulaşılıp ulaşılmadığını görebilmek için tezin bu kısmını seçtikten sonra sözcük sayımı yaptırılabilir. 2.8.4 Otomatik özet Uzun bir belgenin içeriği hakkında bir fikir edinebilmek için, Word’ün o belgeyi sizin için özetlemesini sağlayabilirsiniz. Otomatik Özet komutunu kullanarak, ne tür bir özet istediğinizi ve özet bilgiyi nasıl görüntülemek istediğinizi belirleyebilirsiz. Bu kısım sadece İngilizce metinler için kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Türkçe metinlerde kullanılmaz. 2.8.5 Otomatik düzelt Bu kısımda Şekil 55’te görüldüğügibi 4 bölüm bulunmaktadır. 2.8.5.1 Otomatik düzelt Bu kısımda metin yazarken sıkça yapılabilecek yazım hatalarının Word tarafından otomatik olarak düzeltilmesi ile ilgili 5 adet onay kutusu vardır . Ayrıca kullanıcıların hatalı yazması muhtemel olan birçok kelimenin de doğruları ile otomatik olarak değiştirilmesi de bu bölümden sağlanmaktadır. Bizim doğru sandığımız, aslında yanlış olan birçok kelimenin doğrusu bu kısımda mevcuttur. Program, biz bu sözcüğü yanlış yazsak bile doğrusu ile otomatik olarak değiştirir.

Bu kısma yeni bir otomatik düzelt sözcüğü eklemek de mümkündür Bu kısma yeni bir otomatik düzelt sözcüğü eklemek de mümkündür. Bunun için; Hatalı sözcüğü Değiştirilen kutusuna, doğru sözcüğü de Yerine konan kutusuna yazın. Ekle düğmesine basın. 2.8.5.2 Otomatik metin Çalıştığımız belge içinde sıkça kullanabileceğimiz bazı sözcük kalıplarının otomatik olarak yazdırılması için kullanılır. Şekil 56’da görülen otomatik metin girdilerinden herhangi birini belgeye yazmaya başladığımızda aşağıdaki görüntüde olduğu gibi otomatik metin öğesi sarı renkli bir kutu içinde ortaya çıkar. Bu durumda iken Enter tuşuna basıldığında sözcüğün gerisini yazmaya gerek kalmadan kendiliğinden yazılır. Yeni bir otomatik metin öğesi eklemek için yandaki ekran görüntüsünde bulunan Otomatik Metin girdilerini buraya yazın kutucuğuna istenilen ifade girilip Listeye Ekle düğmesine basılır. 2.8.5.3 Otomatik biçim Bu bölümde kullanıcı tarafından yazılan bazı ifadelerin otomatik olarak biçimlendirilmesini sağlamak üzere seçilebilecek onay kutuları bulunmaktadır. Örneğin; Otomatik madde imli listeler adlı onay kutusu aktif ise, herhangi bir satırda madde numarası yazıp önündeki metni yazdıktan sonra enter tuşuna basıldığında program bunu otomatik olarak madde imli veya numaralı liste haline getirecektir.

2.8.5.4 Yazarken otomatik biçimlendir Bu bölümde de bir önceki konudaki gibi onay kutuları bulunmaktadır. Bu onay kutularının aktif olması durumunda ilgili biçimlemeler belge içinde yazı yazarken kendiliğinden gerçekleşecektir. 2.8.6 Adres mektup birleştirme Bir firma Türkiye’nin çeşitli yerlerindeki 300 kadar bayisine yapacağı toplantı için davetiye gönderecek. Veya kişisel bir kullanıcı yine çeşitli adreslerdeki 250 kadar arkadaş veya akrabasına bayram kutlama mesajı gönderecek. Bu gibi işler için aynı davetiye veya mektubun kişiye özel isim ve adres bilgileriyle kişi sayısı kadar defalarca yazılması gerekir. Veya mektuptaki isim ve adres alanlarını boş bırakıp bu kısımları elle yazabilir. Adres/Mektup Birleştirme, bu gibi işler için yukarıda anlatılan zahmetlerden bizi kurtarır. Bunun için gereken sadece mektup veya davetiye göndereceğimiz kişilerin isim ve adres gibi bilgilerinin bilgisayarda bir tabloda tutuluyor olmasıdır. Eğer böyle bir tablomuz yoksa Word, Excel 97 veya Access 97 gibi bir Office programı ile oluşturulabilir (Tablo menüsü bölümünde böyle bir tablonun nasıl oluşturulacağı anlatılacaktır). Adres/Mektup Birleştirme kişilerin isim ve adreslerini bulunduğu tablo (Veri kaynağı) ile kendi oluşturacağımız mektup metnini (Asıl belge) birleştirerek tablodaki tüm kişiler için ayrı ayrı mektup oluşturur.

Şimdi bu konuyla ilgili bir örneği adım adım inceleyelim Şimdi bu konuyla ilgili bir örneği adım adım inceleyelim. Bu örnekte hazırda bir veri kaynağı bulunmadığını varsayalım. Yeni düğmesine basarak boş bir belge açın (Şekil 57). Araçlar menüsü açılıp Adres Mektup Birleştir seçeneğine tıklayın, Karşımıza gelen ekrandan; Asıl Belge ifadesinin altındaki Yarat düğmesine tıklayın, Altta açılan listeden Mektup Formları seçeneğine tıklayın, Şekil 58’deki pencere geldiğinde bu pencerede Asıl Belgenin şu anda aktif olan belgeye mi yoksa yeni bir belgeye mi oluşturulacağı belirlenir. Biz bu örnekte Etkin Pencere düğmesine basalım. Bu aşamada Adres Mektup Birleştirme Yardımcısı başlıklı pencereye geri dönülür. Burada 2 numaralı bölüm (Veri Al) bölümü aktif hale gelir. Bu kısımda Veri Al düğmesine basın, Eğer daha önceden bir veri kaynağı oluşturmuş iseniz Veri Kaynağı Aç seçeneğine tıklayıp oluşturmuş olduğunuz veri kaynağı dosyasını bulup açabilirsiniz. Biz bu örnekte Veri Kaynağı Yarat seçeneğine tıklayıp yeni bir veri kaynağı oluşturacağız.

Karşımıza gelen pencereden veri kaynağında kullanacağımız veri alanlarını belirleriz. Burada sağ tarafta program tarafından kullanılabilecek bazı alan adları liste halinde mevcuttur. Bu alan adlarından istediklerimizi listeden silebilir (Alan adı kaldır düğmesi ile), yeni alan adları ekleyebiliriz (Alan adı ekle düğmesi). Ayrıca alan adlarının sırası sağ taraftaki Taşı düğmeleri ile değiştirilebilir. Alan adlarını ve sırasını belirledikten sonra Tamam düğmesine basın. Karşınıza oluşturduğumuz veri kaynağını kaydetmek üzer Farklı Kaydet penceresi gelir. Burada Dosya Adı kutusuna veri kaynağı için dosya adını yazın ve Kaydet düğmesine tıklayın, Karşımıza yandaki gibi bir pencere gelir. Bu pencerede eğer veri kaynağına bilgi girişi yapmak istiyorsak Veri Kaynağı Düzenle düğmesine tıklayın. Mektup formunu oluşturmak istiyorsak Ana Belge Düzenle düğmesine tıklayın. Bu örnekte biz Veri kaynağı düzenle düğmesine tıklıyoruz, Bu aşamada yandaki gibi bir veri giriş formu gelecektir. Bu formda her bir alanın karşısına gerekli bilgiler yazılarak Enter tuşuyla veya Tab tuşuyla bir sonraki veri alanına geçilebilir. Bir kişiye ait bilgiler girildikten sonra bir sonraki kişi için Yeni Ekle düğmesine basılır. Son kayıt girildikten sonra yine Yeni Ekle düğmesine basılıp daha sonra Tamam düğmesine tıklanır.

Veri giriş formunu kapattıktan sonra karşımızdaki boş belgeye Mektup Formunu artık oluşturabiliriz. Bu belgede Adres Mektup Birleştirme Araç Çubuğu da ekranda yerini almıştır. Mektup formunu oluştururken veri kaynağından alınması gereken bilgiler için Birleştirme Alanı Ekle düğmesini açıp buradan istenilen alan seçilebilir. Eklenen alanlar belge içinde Şekil 64’deki gibi görünecektir. Mektup formunu oluştururken Word’nin tüm özelliklerini kullanıp formu süsleyebilirsiniz. (Yazıtipi, paragraf biçimleme, kenarlık, gölgelendirme, resim veya Wordart ekleme gibi). Birleştirme yapıldıktan sonra bu alanların yerinde gözükecek bilgileri incelemek için Adres Mektup Birleştirme Araç Çubuğunda bulunan Birleştirilen veriyi göster düğmesine basabilirsiniz. Bu durumda iken önceki kayıt ve sonraki kayıt düğmeleri ile kayıtlar arasında dolaşabiliriz. Veri kaynağına yeni kayıt eklemek istiyorsak, bunun için ilgili araç çubuğunun en sağındaki Veri Formu Düzenle düğmesine basarak tekrar veri giriş formuna ulaşabiliriz. Veri formunda yeni kayıt girme, kayıt silme veya düzeltme yapılabilir. Bütün bu işlemlerden sonra Adres Mektup Birleştirme işlemini tamamlamak için yine aynı araç çubuğunda yer alan yandaki düğmeler kullanılabilir. Bu düğmeler; Hataları denetle : Birleştirme sırasında meydana gelebilecek hataların görüntülenmesini sağlar. Yeni belgeye birleştir : Veri kaynağındaki tüm kayıtları hiçbir seçenek sormadan yeni bir belgeye birleştirip mektupları oluşturur.

Yazıcıya birleştir : Bu düğme de yine tüm kayıtları hiçbir seçenek sormadan birleştirerek yazıcıya gönderir. Adres Mektup Birleştir : Bu düğmeye basıldığında ise yandaki gibi bir pencere gelir. Bu pencerede birleştirme seçenekleri bulunur. Bu seçenekler isteğe bağlı belirlendikten sonra Birleştir düğmesine basarak işlem tamamlanır 2.8.7 Özelleştir Bu menü seçeneği ile Word programının menülerini, menü seçeneklerini, araç çubuklarını ve kısayol tuşlarını kendi isteğimize bağlı olarak özelleştirebiliriz. 2.8.8 Seçenekler Bu bölümden Word programının kullanımı ile ilgili değiştirilebilecek birçok seçenek mevcuttur. Bunlardan bazıları Görünüm ile ilgili seçenekler, Yazdırma seçenekleri, Yazım Denetimi ve Dilbilgisi seçenekleri, Kullanıcı Bilgisi seçenekleri, Dosya Konumları seçenekleri ve Kaydetme seçenekleridir. 2.9 Tablo Menüsü Word’de belge içine bir tablo oluşturmak için 3 yol kullanılabilir. Birincisi; Standart Araç Çubuğu üzerindeki Tablo Ekle düğmesine tıklanır. Yandaki görüntüde olduğu gibi istenilen satır ve sütun sayısı kadar farenin sol tuşuna basılı tutup sürüklenerek seçilir ve farenin sol tuşu bırakıldığında seçilen satır ve sütun sayısı kadar bir tablo ortaya çıkar.

İkincisi; Tablo menüsündeki Tablo Ekle seçeneğine girilip İkincisi; Tablo menüsündeki Tablo Ekle seçeneğine girilip. Karşımıza gelen pencerede istenilen satır ve sütun sayısı yazılıp, ayrıca istenirse sütun genişlikleri de belirlenip Tamam düğmesine tıklanır. Bu kısımda istenirse Word’nin hazır tablo biçimlerini içeren Otomatik Biçim düğmesine tıklanarak buradaki tablo şablonlarından biri seçilip kullanılabilir. Üçüncüsü; Tablo ve Kenarlıklar Araç Çubuğunun en başında bulunan Tablo Çiz düğmesini kullanmaktır. İlk iki yöntemde tablonun satır ve sütunları hazır olarak karşımıza gelir ve biz bu satırlar ve sütunlar üzerinde çalışırız. Ancak bu yöntemde ise satır ve sütun çizgileri tek tek elle çizilir. Bu yöntem, birleştirilmiş hücreleri çok olan karmaşık tablo çizimlerinde kullanılabilir. Tablo çiz düğmesinin yanında Silgi düğmesi ise tablo içinde hatalı çizgileri silmek için kullanılır. 2.9.1 Tablo hücrelerine bilgi girişi ve hücreler arası geçiş nasıl yapılır? Tabloda sütun ve satırların oluşturduğu her bir kutucuğa hücre adı verilir. Her hücreye bilgi girişi ayrı ayrı yapılır. Biçimlendirme, silme veya düzenleme gibi işlemler için her hücre bağımsız olarak değerlendirilmelidir. Örneğin; bir hücredeki metni kalın ve ortalı yazdığımızda bu durum diğer hücreleri etkilemez. Tab veya ok tuşu ile yana doğru hareket Aşağı ok tuşu ile aşağı doğruhareket Bir hücreye metin girerken eğer metin o hücreye sığmıyorsa hücreyi aşağıya doğru genişletir. Yine hücre içinde enter tuşuna bastığımızda da hücre aşağıya doğru genişler. Tablo içinde imleci hücreler arasında hareket ettirmek için Tab tuşu, Ok tuşları kullanılabileceği gibi, fareyi istenilen hücreye tıklatarak da o hücreye geçebiliriz.

2.9.2 Tablo satır yükseklikleri ve sütun genişlikleri nasıl ayarlanır? Aşağıdaki ekran görüntüsünde de görüldüğü gibi imleç tablo içinde iken yatay ve dikey cetvel üzerinde tablonun satır ve sütun bölmelerini ayıran durak işaretleri bulunur. Fare işareti bu duraklar üzerine getirilip çift yönlü ok şeklini aldığında farenin sol tuşuna basılı tutup aşağı/yukarı çekerek satır yükseklikleri, sola/sağa çekerek sütun genişlikleri değiştirilebilir. Ayrıca fare işareti tablo içinde iken de sütun ve satır çizgileri üzerinde çift yönlü ok şeklini alır. Sola/sağa ok şeklini aldığında sütun genişliği, aşağı/yukarı ok şeklini aldığında ise satır yüksekliği yine farenin sol tuşuna basılı tutup sürükleyerek değiştirilebilir Sütun genişlikleri buralardan tutulup değiştirilebilir. Satır yükseklikleri buralardan tutulup değiştirilebilir. Satır ve sütun genişliklerini değiştirmek için bir diğer yöntem ise, istenilen satır ve sütunları seçtikten sonra Tablo menüsünden Hücre Yüksekliği ve Genişliği seçeneğine girerek buradan genişlik değerlerini yazarak değiştirebiliriz

Fare okla gösterilen yerden tutulup sürüklenir. Bunların dışında tabloda tüm sütun genişliğini değiştirmek değil, o sütundaki bazı hücrelerin genişliklerini değiştirmek istiyorsak; bu hücreleri seçip yine bu hücrelerin sağ kenar çizgisinden farenin sol tuşuna basılı tutup sürüklemek suretiyle bu hücrelerin genişlikleri değiştirilebilir. Fare okla gösterilen yerden tutulup sürüklenir. 2.9.3 Tablo içinden hücre, satır, sütun seçmek 2.9.3.1 Hücre seçme Bir tabloda istediğimiz bir veya birden çok hücreyi seçmek için klavye veya fareyi kullanabiliriz. Klavyeden hücreleri seçmek için istenilen hücreye gidilip Shift tuşuna basılı iken ok tuşları ile istenilen yöne doğru hücreler seçilir. Fare ile seçmek için fare işareti yandaki şekilde olduğu gibi seçilecek hücrenin sağ alt köşesinde ok şeklinde iken farenin sol tuşuna basılır veya birden çok hücre seçmek için basılı tutulup sürüklenir.

2.9.3.2 Satır ve Sütun seçme Satır seçerken iki yöntem uygulanabilir. Birincisi; fare işareti sol tarafta metin sınırlarının dışında seçilecek satırın hizasına getirilip sol tuşa tıklanır veya birden çok satırı seçmek için basılı tutup aşağı veya yukarı sürüklenir İkinci yöntem ise; imleç seçilecek satırın herhangi bir hücresinde iken Tablo menüsünden Satır Seç komutu kullanılır. Sütun seçerken de seçilecek sütunun üst tarafın fare ile gidildiğinde fare işareti aşağı dönük siyah ok şeklini alır. Bu şekilde iken farenin sol tuşuna tıklandığında hizasında bulunan sütun seçilir; fareye basılı tutup sürüklenerek birden fazla sütun seçilebilir. 2.9.3.3 Tablonun tümünü seçme Çalıştığımız tabloda satır veya sütun seçme yöntemlerini kullanarak tüm satırları veya tüm sütunları seçmek suretiyle tablonun tümünü seçmiş oluruz. Ayrıca imleç tablonun herhangi bir hücresinde iken Tablo menüsünden Tablo Seç komutu kullanılabilir. 2.9.3.4 Tablodan satır ve sütun silmek Bu işlem şu şekilde yapılır : Silmek istediğimiz satır veya sütunlar yukarıda anlatılan şekilde seçilir. Tablo menüsünden veya seçili satır/sütun üzerinde farenin sağ tuşu ile açılan kısayol menüsünden Satır Sil veya Sütun Sil komutu uygulanır.

2.9.3.5 Tabloya satır ve sütun eklemek Bu işlem birkaç farklı şekilde yapılabilir. Birincisi; tablo içine satır veya sütun eklemek istiyorsak, satır veya sütunun ekleneceği yerden bir sonraki satır veya sütun seçilir. (Örneğin; 4 ile 5. satır arasına satır eklemek için 5. satır seçilmelidir) Tablo menüsünden veya Standart Araç Çubuğundan Satır Ekle veya Sütun ekle komutu uygulanır. Ayrıca birden fazla satır veya sütun seçerek ekleme yapılırsa seçilen satır veya sütun sayısı kadar ekleme işlemi gerçekleşir. İkincisi; tablonun sonuna satır eklemek istiyorsak, imleci tablonun en alt satırının bir altına indirip buradayken yine tablo menüsü veya standart araç çubuğundan Satır Ekle komutu uygulanır; burada açılan pencerede kaç satır ekleneceği yazılıp Tamam düğmesine basılır. imleç Üçüncüsü; tablonun en son sütunundan sonra sütun eklemek istiyorsak, fare işareti tablonun üstünde tablo sınırlarının biraz dışında, en son sütundan biraz ileride (aşağıda görüldüğü gibi) iken, farenin sol düğmesine tıklanarak bu kısım seçilir. Daha sonra yine tablo menüsünden veya standart araç çubuğundan Sütun ekle komutu uygulanır

2.9.3.6 Tablolarda hücre birleştirme ve bölme Şekil 80’deki tablo örneğinde görüldüğü gibi bazı tablo çalışmalarında hücrelerin birleştirilmesi veya bölünmesi gerekebilir. Hücre birleştirme Bu iş için birleştirilecek hücreler seçilip Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğundan veya tablo menüsünden Hücre Birleştir komutu uygulanır. Hücre bölme Bu iş için bölünecek hücre veya hücreler seçilip Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğundan veya tablo menüsünden Hücre Böl komutu uygulanır. Bu komutla karşımıza gelen pencereden bölünecek alanın kaç sütun ve kaç satır olacağını gireriz. 2.9 Pencere Menüsü Bu menü ile açık belgeler arasında gezinti yapabilirsiniz. Aktif pencerenin yanında check işareti vardır. Aktif olmasını istediğiniz belgeyi seçerek çağırabilirsiniz.

2.9.1 Pencere Bölme Bu seçenek ile doküman içinde, görüntüyü ikiye bölüp, farklı iki pencereyi bir görüntüde elde edebiliriz. Böylece belge içinde aynı ekranda farklı sayfalardaki bölümleri takip edebiliriz

BÖLÜM 3 MICROSOFT EXCEL

1.1 Giriş Bir şeyleri hesaplama ihtiyacınız her zaman vardır. Çoğu zaman hesap makinesi kullanarak hesaplarınızı yaparsınız. Ancak hesap tablosu programları basit bir hesap makinesi gibi değildir. Hesap işlemlerini otomatikleştirir, onları analiz eder, grafiğini çizer ve buna benzer yüzlerce işi yapar. Elektronik programlama ve hesaplama programlarının en popüler olanı EXCEL programıdır. 1.2 EXCEL AÇILIŞ EKRANI Bu programın çalışma alanı satır ve sütunların kesişmesinden meydana gelen hücrelerden oluşmaktadır. Satırlar rakamlar ile, sütunlar alfabetik harfler ile temsil edilirler. Bir EXCEL çalışma alanı toplam olarak 65.536 satır x 256 sütun =16.777.216 hücreden meydana gelmektedir. Bu da tasarlanacak her program için yeteri kadar büyük bir alandır. EXCEL de her bir çalışma alanı bir sayfa olarak adlandırılırken, birden fazla sayfa ise kitap olarak adlandırılır. Bir EXCEL programı kaç sayfadan meydana gelirse gelsin bunların tamamı bir isim adı altında kaydedilir. EXCEL’ i başlattığımızda EXCEL program penceresi, çalışmaya başlamamız için hazır olan boş bir çalışma kitabı ile açılır. Bu ekranda aşağıdaki öğeler görünür. (Şekil 82 – Excel Uygulama Penceresi) Başlık Çubuğu: Etkin çalışma kitabının adını içerir. Formül Çubuğu: Etkin hücredeki herhangi bir veri, formül çubuğunda belirir. Menü Çubuğu: Tüm EXCEL komutları, menü çubuğundaki menülerde düzenlenir. Araç Çubuğu: Sık kullanılan EXCEL komutlarına, araç çubukları üzerinde düzenlenmiş olan araç çubuğu düğmeleriyle ulaşılabilir. Fare İşaretçisi: EXCEL yeni bir görevi yürütmeye hazır olduğunda fare işaretçisi bu şekli alır. Yürütmekte olduğunuz eyleme bağlı olarak şekli değişir. Aktif Hücre: Aktif hücre o an seçili olan hücredir.Etkin hücreye verileri girebiliriz.

Sütun Başlıkları: Alfabetik harflerle gösterilen sütun isimleridir. Satır Başlıkları: Sayılarla gösterilen satır isimleridir. Durum Çubuğu: Durum çubuğu, seçilen komutlar veya işlemler hakkındaki bilgileri gösterir. Çalışma Sayfaları: Her sayfa, birinden diğerine geçmek için tıklayabileceğiniz bir sekme içerir; sayfaların içeriğini anımsamanızı kolaylaştırmak için onları yeniden adlandırabilirsiniz. Hücre Adresleri: Bir sütunla bir satırın kesişmesi bir hücre oluşturur; her hücrenin sütun harfi ve satır numarası ile belirlenen özgün bir adresi vardır. Örneğin G16 hücresi, G sütunu ile 16. satırın kesiştiği yerdir. Başlık Çubuğu Araç Çubuğu Formül Çubuğu Menü Çubuğu Sütun Başlıkları Aktif Hücre Hücre Adresi Satır Başlıkları Çalışma Sayfaları Arası Kaydırma Çubukları Fare İşaretçisi Kaydırma Çubukları Çalışma Sayfaları Durum Çubuğu

1.4 Çalişma Sayfasi üzerinde hareket Çalışma sayfası üzerinde hareket etmek amacıyla ile mouse kullanılabilir. Aktif hale getirilecek hücreye mouse ile tıklamak yeterli olacaktır. Ancak klavye tuşları ile de bazı hareketler yapılabilir. Bunlar aşağıda tablo halinde verilmiştir.

1.5 Hücreleri Seçmek (Bloklamak) Aktif hücre her zaman seçilmiş hücre sayılır. Bir grup hücreyi seçmek için aşağıdaki yollardan biri kullanılır. 1.5.1 Ardışık Hücrelerin Seçimi İlk hücreye mouse ile tıklanır. İlk hücre üzerindeki mouse işlecesi şeklindeyken mouse’u tıklayıp son hücreye kadar sürükleyip bırakılır. İlk hücre seçildikten sonra SHIFT tuşuna basılır ve SHIFT tuşuna basılıyken son hücreye mouse ile tıklanır. İlk hücre seçildikten sonra SHIFT tuşuna basılı iken yön tuşları ile son hücreye gidilir. Ve SHIFT tuşu serbest bırakılr.

1.5.2 Ardışık Olmayan Hücrelerin Seçimi CTRL tuşuna basılı iken mouse ile istenilen hücrelere tıklanırsa bu hücreler ayrı ayrı seçilmiş olur. İlk hücre üzerinde SHIFT + F8 tuşuna basılır. Durum çubuğunda Ekle uyarısı görülür. Hareket tuşları veya yön ok tuşları ile diğer seçilecek hücrelere ulaşıldığında SHIFT + F8 tuşuna basılır ve alanın seçimi yapılır. 1.5.3 Satır, Sütun veya Tablonun Tamamını Seçmek 1-Sol üst köşede satır ve sütun adreslerinin kesiştiği noktaya mouse ile tıklanırsa çalışma sayfasının tamamı seçilir. 2- Sütun veya satırın tamamı seçilmek isteniyorsa satır veya sütun adresi üzerine mouse ile tıklanırsa satır veya sütunun tamamı seçilir. 3- Birden çok satır veya sütun seçilmek isteniyorsa satır veya sütun adresine mouse ile tıklandıktan sonra mouse basılıyken sürüklenir. 4-Klavye ile seçim yapılmak isteniyorsa; seçilecek satır veya sütunun her hangi bir hücresi aktif hale getirilir. SHIFT + SPACE BAR ile satır, CTRL + SPACE BAR ile sütunun tamamı seçilir. Eğer klavye aracılığı ile tüm sayfayı seçmek istersek SHIFT + CTRL + SPACE BAR ile çalışma sayfasının tamamı seçilir.

2.1 Hücre Adresi Bir hücrenin değerini kullanmak veya değiştirmek için, o hücrenin adresini bilmek gerekir. Hücre adresleri sütun ve satırlar tarafından oluşturulmaktadır. Örneğin C sütunu ile 5 satırının kesişme adresi C5’tir. Yani hücre adreslerini okurken önce sütun sonra satırın adını dikkate alacağız. Aşağıdaki şekilde her hücrenin adresi hücre içine yazılmıştır: EXCEL’ de bir hücreye direkt bilgi girişi yapılabileceği gibi bir formül girilerek hesaplamada yaptırılabilir. Bir hücreye bilgi girdikten sonra o bilginin EXCEL tarafından kabul edilmesi için, ya ENTER tuşu yada YÖN tuşları kullanılmalıdır. Girilen ifade iptal edilmek isteniyorsa, ENTER ya da YÖN tuşlarına basmadan önce ESC tuşuna basılmalıdır. 2.1.1 Hücrelere Veri Girilmesi Hücrelere girilebilecek veriler şunlardır; Metin Sayısal değer Tarih ve saat değerleri Not bilgisi (metin veya ses) Aksi belirtilmedikçe sayısal, tarih ve saat değerleri hücrenin sağına dayalı yazılır. Eğer girilen değer bir harf veya işaretle başlıyorsa bu veri girişi sayısal değil alfa sayısaldır hücrenin soluna dayalı sayılır.

2.1.2 Hücreler Üzerinde İşlem Yapma Bir hücrenin içeriğini, diğer hücrelerin içindeki değerlerin bir fonksiyonu olarak belirlemek mümkündür. Yani hücreler üzerinde işlem yaparak sonucu bir başka hücrede görüntüleriz. Aşağıdaki şekillerde görüldüğü gibi A1 hücresine “office2000”, B4 hücresine de “=A1” ifadesi girilmiştir. ENTER’ a basıldığı zaman A1 hücresinin içeriğinin direkt B4 hücresine aktarıldığını görüyoruz. Burada B4 hücresinin başına = ifadesini koyarak bunun bir değer değil formül olduğunu belirtmiş oluyoruz. İfadenin başına = koymasaydık; girilen ifade aynen hücreye yazılacak, hesaplama yapılmayacaktı. 2.2 Formül Girme Formül çubuğu çalışma kitabının hemen üst kitabında yer alır. Formüller hücre içerisine girilirken aynı zamanda formül çubuğunda da görülür. Eğer istenirse formül çubuğu üzerinden de giriş yapılabilir. Formül satırı mutlaka = ifadesi ile başlamalı ve kesinlikle formül bitene kadar boşluk karakteri kullanılmamalıdır.

Bu tablonun sonuçları ise şöyledir: 2.2.1 Aritmetik İşlemler Aritmetik işlemlerde kullanabileceğimiz operatörler ve anlamları şöyledir: OPERATÖR ANLAMI + Toplama - Çıkarma / Bölme * Çarpma % Yüzde ^ Üstel Şimdi dört işlem ile ilgili bir örnek verelim. Örnekte kullanılan veri ve formüller şöyledir: Bu tablonun sonuçları ise şöyledir:

2.2.2 Karşılaştırma Operatörleri ANLAMI = Eşittir > Büyüktür < Küçüktür >= Büyük veya Eşittir <= Küçük veya Eşittir <> Eşit Değildir 2.2.2 Karşılaştırma Operatörleri Tablolarda sadece işlem değil bazen karşılaştırma yapmak da gerekir. Bu tür karşılaştırma işlemleri için aşağıdaki operatörle kullanılır. Örneğin iki sınavın ortalamasını bulacak ve sonuç 50 ve daha büyükse “Geçti” değilse “Kaldı” yazacak bir tablo oluşturalım. Ortalamanın hesaplanması için D ve E hücrelerine aşağıdaki tabloda gözüken kodlar girilecektir.

Dosya ilgili işlemlerin yer aldığı menü seçeneğidir Dosya ilgili işlemlerin yer aldığı menü seçeneğidir. Yan tarafta DOSYA menüsü görünmektedir. 3.1.1 Yeni Bu seçenek, yeni bir çalışma alanı açma imkanı sağlar. Araç çubuğu kullanılarak yeni bir çalışma alanı açmak istenilirse standart araç çubuğundan ikonuna tıklanması gerekir. Ayrıca CTRL + N tuşlarına basarak da yeni bir çalışma alanı açılır. YENİ seçeneği seçildiği zaman aşağıdaki pencere ekrana gelir

Bu pencerede yaratılacak çalışma alanı için iki farklı seçenek belirlemek söz konusudur. Eğer, Genel seçilirse alışılmış tarzda yeni bir çalışma alanı ekrana gelecektir. Elektronik tablo çözümleri seçeneği seçilirse aşağıdaki pencere ekrana gelir. Ekranda üç tane önceden hazırlanmış şablon görülür. Bunlar Fatura, Gider Tablosu, Zaman Çizelgesi şeklindedir. Bunlardan mesela Fatura seçilirse kullanıcının karşısına normal bir EXCEL sayfası yerine hazır bir Fatura formu gelecektir. Bunu doldurarak yazdırabilirsiniz. 3.1.2 Aç Bu seçenek, daha önceden disk üzerine kaydedilmiş dosyaların listesini verir ve istenilen dosyanın açılmasını sağlar. Araç çubuğundan aç komutu verilmek isteniyorsa standart araç çubuğundan ikonuna tıklanması gerekir. Ayrıca CTRL + O, CTRL + F12 veya ALT + CTRL + F2 tuşlarına basarak da dosyaları listeleyebiliriz. Aç seçeneği seçildiği zaman aşağıdaki pencere ekrana gelir.

Bak, açılır listesi kullanılarak dosyanın bulunduğu sürücü ve klasör seçimi yapılabilen alandır. Dosya Listesi alanında Dosya Türü, seçeneğine bağlı olarak seçilen sürücü ve klasörün altındaki dosya isimlerinin listesi görülür. Dosya Adı, metin kutusuna açılması istenen dosyanın adı girilebilir veya listede dosya adı seçilir. Daha sonra Aç butonuna tıklanarak dosyanın açılması sağlanır. Ayrıca listede seçilen dosya adına çift tıklanırsa ilgili dosya açılmış olacaktır. Dosya Türü açılır listesinden, isim listesi bölümünden listelenecek dosya türlerinin belirlenmesi sağlanır. Görünümler ( ) ikonuna tıkladığımızda yandaki açılır liste ekrana gelir. Liste: Dosyaların listelenmesini sağlar. Ayrıntılar: Dosyaların kapladığı alan, oluşturulduğu tarih ve saatin görünmesini sağlar. Özellikler: Seçilmiş dosyanın özeliklerinin görünmesini sağlar. Önizleme: Seçilmiş dosyanın önizlemesini verir.

Simgeleri Düzenle: Dosya ve dizinlerin nasıl sıralanacağını belirleyen seçenekleri içerir. Araçlar seçeneğine tıkladığımızda yandaki açılır liste ekrana gelir. Bul: İstenilen dosyanın aranmasını sağlar. Sil: Seçilmiş dosyanın silinmesini sağlar. Yeniden Adlandır: Dosyanın adının değiştirilmesini sağlar. Yazdır: Seçilmiş olan dosyanın yazdırılmasını sağlar. Sık Kullanılanlara Ekle: Favorites klasörüne dosyanın aktarılmasını sağlar. Yazdır: Seçilmiş olan dosyanın yazdırılmasını sağlar. Sık Kullanılanlara Ekle: Favorites klasörüne dosyanın aktarılmasını sağlar. Ağ Sürücüsüne Bağlan: Ağ sürücülerine bağlantı kurmanızı sağlar. Özellikler: Dosyanın özelliklerini görmenizi sağlar. 3.1.3 Kapat Açık olan dosya veya dosyalar bellekte tutulur. Kapat seçeneği ile aktif olan dosya kapatılır. Çalışma kitabı penceresinin sağ üst köşesindeki butonu da aktif dosyayı kapatır. Ayrıca çalışma kitabın penceresinin kontrol kutusundan Kapat seçeneği ile de pencere kapatılır. Klavyeden CTRL + W ile aktif dosya kapatılır.

Birden çok dosya açılırken dosyaların tümü kapatılmak istenirse SHIFT tuşuna basılı iken dosya menüsü açılırsa Kapat yerine Tümünü Kapat seçeneği gelir ve tüm açık olan dosyaları kapatır. Dosya kapatılırken son değişiklikler kaydedilmemiş ise aşağıdaki uyarı mesajı karşımıza gelir. Evet seçilirse son değişiklikler kaydedilerek, Hayır seçilirse son değişiklikler kaydedilmeden dosya kapanır, İptal seçilirse kapatma işlemi iptal edilir. 3.1.4 Kaydet Bu seçenek yardımı ile o esnada aktif olan çalışma sayfasını bir isim vererek saklanmaktadır. Saklanan dokümanın uzantısı .XLS’tir. Dosyayı kaydetmek için aşağıdaki yollardan biri kullanılabilir Dosya menüsünden Kaydet seçilerek aktif olan çalışma sayfası kayıt edilebilir. Standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak kayıt yapılabilir. CTRL + S, SHIFT + F12 veya ALT + SHIFT + F2 tuşları ile de kayıt yapılabilir. Dosya ilk defa kaydediliyorsa farklı kaydet diyalog penceresi ekrana gelir.

3.1.5 Farklı Kaydet Bu komut aşağıdaki durumlar için kullanılır. 1. Bir dosya ilk defa kaydedilecekse Kaydet komutu ile aynı işlemi yapar. 2. Daha önce kaydedilmiş bir dosya aynı isimde farklı sürücülere veya klasörlere kaydedilmek isteniyorsa veya farklı isimde aynı ortama, farklı sürücülere veya klasörlere kaydedilmek isteniyorsa. 3. Daha önce kaydedilmiş bir dosyada yapılan değişiklikler başka bir dosya adı altında kaydedilmek isteniyorsa. 4. Başkalarının dosyayı açmasını istemiyorsak dosyaya şifre vermek için Farklı Kaydet kullanılır. Komut iki şekilde verilebilir. - Dosya menüsünden Farklı Kaydet komutu seçilerek. - F12 veya ALT+F2 tuslarından biri kullanılarak. Bu komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir.

Dosya adı kısmına dosya adı yazılır. Dosya adı max. 255 karakter olur Dosya adı kısmına dosya adı yazılır. Dosya adı max. 255 karakter olur. Dosyaya ad verirken harfler, rakamlar ve özel karakterler kullanılabilir. İstenirse dosyaya uzantıda verilebilir.uzantı max. 3 karakter olmalıdır. EXCEL dosyalarının uzantıları: XLS: çalışma tablosu XLA: makro iç-eki XLC: grafikler XLM: makro dosyaları XLT: şablon dosyaları XLW: çalışma alanları Kayıt türü açılır listesinden dosyanın hangi tür dosya olarak kaydedileceğini belirtir. Araçlar butonundan Genel Seçenekler seçildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Şekil 92. Kaydetme Seçenekleri Her zaman yedekle onay kutusu işaretlenirse, dosya kaydedilirken dosyanın bir yedek dosyası oluşturulur. Açma parolası, metin kutusuna parola girilebilir. Dosya daha sonra açılırken bu parola istenecektir. Parola doğru girilmezse bu dosya açılamaz. Değiştirme parolası, metin kutusuna parola girilebilir bu parola dosyanın açılmasını engellemez. Dosya açılırken parola yanlış girilirse dosya salt okunur niteliğinde açılır. Böylece dosyada yapılan değişiklikler aynı dosya üzerine kaydedilemez. Salt okunur öner onay kutusu işaretlenirse, dosya salt okunur olarak kaydedilir.

3.1.6 Web Sayfası olarak Kaydet 3.1.7 Web Sayfası Önizleme EXCEL de oluşturduğunuz dosyayı HTLM olarak kaydeder. Bu dosyayı açmak istediğinizde İnternet Explorer penceresi karşınıza gelecek ve dosyanız bu pencerede açılacaktır. Aktif dosyanın WEB sayfası olarak görüntülenmesini sağlar. 3.1.8 Sayfa Yapısı Hazırlanan dosyanın kağıt üzerindeki çıktısında kağıda nasıl yerleşeceğini düzenlemek için kullanılır. Sayfa Yapısı komutu verildiğinde karşımıza gelen pencere aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi dört karttan oluşur.

3.1.8.1 Sayfa Kartı Yönlendirme alanından kullanılan kağıdın dikey veya yatay kullanımı seçimlerinden biri yapılır. Ölçek alanından tabloyu kağıda basarken büyültme veya küçültme yapmak için kullanılır. Kağıt boyutu açılır listesinden kullanacağınız kağıdın boyutunu seçebilir veya siz girebilirsiniz. Baskı kalitesi açılır listesinden kağıda alınacak çıktının kalitesi belirlenebilir. İlk sayfa numarası kutusuna ilk sayfa numarasını girebilirsiniz. 3.1.8.2 Kenar Boşlukları Kartı Üst, Alt, Sol, Sağ kenarlarda bırakılacak boşluk miktarını belirlemek için kullanılır. Üstbilgi kutusundan sayfanın üstünden sonra nereden üst bilginin yazılamaya başlanacağını belirleyebilirsiniz. Altbilgi kutusundan altbilginin sayfanın sonundan ne kadar önce bitirileceğini belirleyebilirsiniz. Ortala alanındaki seçenekleri kullanarak tablonun kağıt üzerindeki dikey ve yatay konumunu belirleyebilirsiniz. Bu genellikle bastırılacak tablo kağıttan küçükse kullanılır. Yatay onay kutusu seçilirse, tablo kağıt üzerinde yatayda ortalanır. Dikey onay kutusu seçilirse, tablo kağıt üzerinde dikeyde ortalanır. Yatay ve Dikey onay kutuları beraber seçilirse tablo kağıdın tam ortasına basılır.

3.1.8.3 Üstbilgi / Altbilgi Kartı Üstbilgi açılır liste kutusunda sayfa üstbilgilerinin listesi yer alır. Altbilgi açılır liste kutusunda sayfa alt bilgilerinin listesi bulunur. Özel altbilgi veya özel üstbilgi komut düğmeleri seçildiğinde yapılacak işlemler birbirinin benzeridir.

3.1.8.4 Çalışma Sayfası Kartı Yazdırma alanı metin kutusuna yazdırılacak alan klavye veya mouse aracılığı ile girilebilir. Başlıkları yazdır alanında tablo başlıklarının her sayfada yazdırılmasına olanak sağlayan seçenekler bulunmaktadır. Bu seçenekler aşağıdaki gibidir. Üstte yinelenecek satırlar metin kutusuna her sayfaya yazılması istenen satırların adreslerini yazabilirsiniz. Soldaki yenilecek satırlar metin kutusuna her sayfanın solunda yinelenecek sütunların adresleri girilebilir.adresleri girilen sütunlar her sayfada yinelenecektir. Yazdır alanında yazdırma seçeneklerini belirlemenizi sağlayacak aşağıdaki onay kutuları yer almaktadır. Klavuz çizgileri onay kutusu seçilirse, hücre sınırlarını belirleyen çizgiler basılır. Siyah beyaz onay kutusu seçilirse, tablo siyah beyaz olarak basılır. Taslak kalitesi onay kutusu seçilirse, klavuz çizgileri, satır boşluklarının ayıran çizgiler, sütun boşluklarını ayıran çizgiler ve hücrelere daha sonra çizilen kenarlıkların iptal edip baskı işleminin hızlı yapılmasını sağlar. Satır ve sütun başlıkları onay kutusu seçilirse, satır ve sütun başlıkları baskıya dahil edilir. Açıklamalar açılır listesinden hücreler için yapılan açıklamaların basılıp basılmayacağını, basılacaksa nereye basılacağını belirleyebilirsiniz. Sayfa sırası alanında, tablonun kağıda basılma yönünü belirleyen seçenekleri vardır. Önce aşağı, sonra yana radyo düğmesi seçilirse, tablo dikey olarak bölünür ve önce sol kısmı sonra sağ kısmı basılır. Önce yana, sonra aşağı radyo düğmesi seçilirse tablo yatay olarak bölünür ve önce üst, kısım sonra alt kısım basılır.

3.1.9 Yazdırma Alanı Tabloda yazdırılmak istenen kısım seçilir.bu komut seçilirse aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi iki seçenek karşımıza çıkar. Bunlardan Yazdırma Alanını Belirle seçilirse bloklu alan işaretlenecektir. Böylece işaretli alan yazıcıya gönderilecek alan olarak belirlenmiş olur. Yazdırma Alanını Temizle alanı seçilirse konulan işaret kalkacaktır. 3.1.10 Baskı Önizleme Bu komutu Dosya menüsünden verebildiğimiz gibi standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak da verilebilir. Baskı Önizleme basılacak tablonun kağıt üzerindeki yerleşimini görmemizi ve istenirse gerekli düzeltmeleri yapmamızı ve aynı anda bu düzeltmelerin sonucunu görmemizi sağlar. 3.1.11 Yazdır Tabloyu yazıcıdan basmamızı sağlar. Bu komut standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak veya Dosya menüsünden verilebilir. Klavyeden bu komut CTRL+Shift+ F12 veya CTRL+P tuş kombinasyonları ile verilebilir. Eğer standart araç çubuğundan ikon seçilirse herhangi bir sorgulama yapmadan tablo’ nun çıktısı alınır. Dosya menüsünden komut verilirse aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir.

Yazıcı alanında yazıcınız ile ilgili bilgiler bulunmaktadır Yazıcı alanında yazıcınız ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgiler aşağıdaki gibidir. Ad: Tanımlanmış olan yazıcıların adlarının listesi bu bölümde bulunur ve istenilen yazıcının seçilmesi sağlanır. Durum: Yazıcının meşgul olup olmadığını gösterir. Tür: Kullanılan yazıcı sürümünü gösterir. Koşul: Yazıcının bağlantı konumunu gösterir. Açıklama: Açıklama satırıdır. Dosyaya yazdır onay kutusu seçilirse tablonun çıktısını yazıcıdan almak yerine bir dosya yazılması sağlanır. Yazdırma aralığı alanında yazdırılacak sayfaların belirlenmesini sağlayan aşağıdaki seçenekler vardır. Tümü radyo düğmesi seçilirse, tablonun tamamı yazılır. Sayfalar … ilk … son … radyo düğmesi seçilirse, ilk ve son kutularına girilen sayfaların arasında kalan tablo sayfaları yazdırılır Yazdırılacak olan alanında çalışma alanınızdaki yazdırılacak çalışma sayfalarının hangilerinin yazdırılacağını belirlemenizi sağlayacak seçenekler yer alır. Seçim radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş olan kısım yazıcıya gönderilir. Geçerli sayfalar radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş çalışma sayfalarının yazıcıya gönderilmesi sağlanır.

Tüm çalışma sayfası radyo düğmesi seçilirse, alışma sayfasının tamamını yazıcıdan alması sağlanır. Kopya alanında kaç adet kopya çıkarılacağını ve bu kopyaların hangi sırada yapılacağını belirlemenizi sağlayacak aşağıdaki seçenekler vardır. Kopya sayısı kutusuna kopya adeti girilir. Harmanla onay kutusu birden çok kopya alınacaksa seçilmelidir. Bu onay kutusu seçilmezse her sayfa kopya adeti kadar arka arkaya bastırılır. Yazdır diyalog penceresindeki komut düğmelerinden özellikler seçilen yazıcının özelliklerini görmemizi ve istediğimiz ayarları yapmamızı sağlar. Önizleme komut düğmesi önizleme yapmamızı sağlar. 3.1.12 Özellikler Aktif dosyanın özelliklerini gösteren ve istenirse değişiklik yapılmasını sağlayan komuttur. Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi 5 karttan oluşmaktadır.

3.1.13 Çikiş EXCEL programından çıkmak için kullanılır. Ayrıca EXCEL’ den mouse ile başlık çubuğunun en sağındaki butonuna tıklanarak yine başlık çubuğunun en solundaki denetim kutusundan Kapat seçilerek veya Alt + F4 tuşlarıyla EXCEL den çıkılabilir. EXCEL den çıkarken son değişiklikler kaydedilmemiş ise aşağıdaki uyarı mesajı karşımıza gelir. Evet seçilirse son değişiklikler kaydedilerek, Hayır seçilirse son değişiklikler kaydedilmeden EXCEL den çıkılır, İptal seçilirse çıkış işlemi iptal edilir. 3.2 Düzen Menüsü Bu komut çalışma sayfasında yapılan işlemleri aşama aşama geri almak için kullanılır. Örneğin dosya kaydedildiğinde bu kayıt işlemi geri alınamaz Düzen menüsünde, dosya içerisinde çok sık yapılan işlemleri kolaylaştırmayı sağlayan komutlar yer almaktadır. 3.2.1 Geri Al Bu komut Düzen menüsünden verildiği gibi standart araç çubuğundan ikonu tıklanarak veya CTRL + Z tuşları ile de verilebilir.

Standart araç çubuğundaki Geri Al ikonu ile Düzen menüsündeki Geri Al komutu arasında önemli bir fark vardır. Düzen menüsündeki Geri Al, geri alma işlemini aşama aşama yaparken, Geri Al ikonu ile bir grup geri alma işlemi birden yapılabilir. Geri Al ikonunun sağındaki oka mouse ile tıklandığında geri alınabilecek işlemlerin listesi ortaya çıkar ve bir grup işlem birden seçilerek geri alınabilir. 3.2.2 Kes Bu komut Düzen menüsünden verildiği gibi standart araç çubuğundan ikonu tıklanarak veya Ctrl + X tuşları ile de verilebilir. Bu menü seçeneği, sayfa üzerinde önceden seçilmiş olan bilgilerin işaret edilen yere aktarılmasını sağlar. Şu adımlar izlenir: Aktarılacak bilgiler mouse yardımı ile seçilir.(siyah hale getirilir) Düzen menüsünden Kes (Cut) seçilir. Mouse yardımı ile bilgilerin aktarılacağı bölgenin sol üst köşesi olan hücre seçilir. Düzen menüsünden Yapıştır (Paste) seçilir. 3.2.3 Kopyala Bu komut Düzen menüsünden verildiği gibi standart araç çubuğundan ikonu tıklanarak veya Ctrl + C tuşları ile de verilebilir.

Sayfa üzerinde seçilmiş bilgileri, işaret edilen yere kopyalama için şu adımlar izlenir: Kopyalanacak bilgiler mouse yardımı ile seçilir. Düzen menüsünden Kopyala (Copy) seçilir. Kopyalanacak bilgilerin yerleştirileceği bölgenin sol üst köşesi olan hücre mouse yardımı ile seçilir. Düzen menüsünden Yapıştır (Paste) seçilir. 3.2.4 Yapıştır Bu komut Düzen menüsünden verildiği gibi standart araç çubuğundan ikonu tıklanarak veya Ctrl + V tuşları ile de verilebilir. Kes (Cut) ve Kopyala (Copy) işlemleri esnasında geçici bellek alanına (clipboard) alınmış olan bilgilerin sayfa üzerinde belirtilen bölgeye aktarılmasını, yapıştırılmasını sağlar. Yukarıda da görüldüğü gibi pratik olarak Kes (Cut) ve Kopyala (Copy) işlemlerinin son adımının gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. 3.2.5 Özel Yapıştır Özel tipteki kopyalama ya da aktarma işlemlerinde, son adımı gerçekleştirmek (clipboard içeriğini belirtilen bölgeye yapıştırmak ) için kullanılır.

3.2.6 Doldur Seçilen bir bölgeye otomatik ve düzenli bilgi yerleştirmek için kullanılır. Aşağıdaki örneği inceleyiniz: A1 hücresine 1 değerini giriniz. A1 ile A10 arasını mouse yardımı ile seçiniz.(Şekil M.1) Düzen menüsünden Doldur seçeneğinin Seriler alt menüsünü seçiniz. Karşınıza gelen ekranda adım değeri yerine 2, son değer yerine 20 girerek Tamam butonunu seçiniz.A1:A10 arasına 1,3,5…19 sayıları otomatik olarak yerleşecektir. Adım değeri artım değerini Son değer ise üst sınırı belirlemektedir. 3.2.7 Temizle Mouse yardımı ile seçilen bölgedeki bilgileri silmek için kullanılır. Tümü, seçili hücre veya hücrelerin içeriklerini, biçimlerini ve açıklamalarını siler. Biçimler, seçilmiş hücre veya hücrelere verilmiş olan biçimleri siler. İçindekiler, seçilmiş olan hücre veya hücrelerin içeriğini siler. Açıklamalar, seçilmiş olan hücre veya hücrelere açıklamaları siler.

3.2.8 Sil Bu menü seçeneği ile sayfa üzerinde bir satır bir sütun ya da belirtilen hücreler silinebilir.Sil seçildikten sonra gelen pencerede Tüm satır seçilirse o andaki aktif hücrenin bulunduğu satır,Tüm sütun seçilirse aktif hücrenin bulunduğu sütun silinecektir. 3.2.9 Sayfayı Sil Seçili sayfa veya sayfaların silinmesini sağlar. Eğer herhangi bir sayfa seçilmemiş ise üzerinde çalıştığımız sayfa silinir. Sayfayı sil komutu verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Tamam komut düğmesi seçilirse sayfa silinir. İptal komut düğmesi seçilirse verilen komut iptal edilir. Silinen sayfa veya sayfalar bir daha kurtarılamaz.

3.2.10 Sayfayı Taşı veya Kopyala Sayfaları, sayfaların bulunduğu kitap içinde veya başka kitaplara taşımak veya kopyalamak için kullanılır. Bu komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Kitap, açılır listede açık olan kitapların listesi bulunur. Sonraki sayfa alanında taşınacak veya kopyalanacak sayfa veya sayfaların taşınacağı veya kopyalanacağı kitapta hangi sayfadan önce yer alması isteniyorsa bu bölümden o sayfa seçilir. Kopya oluştur onay kutusu işaretlenirse sayfa veya sayfalar kopyalanır. 3.2.11 Bul Bu seçenek yardımı ile verilen bir sözcük ya da harf grubu aktif sayfa içinde aranır. Örneğin aşağıdaki sayfa mevcut olsun. Düzen menüsünden Bul seçeneğini seçelim. Bul ekranı gelecektir.

3.2.12 Değiştir Bu menü seçeneği yardımı ile verilen bir sözcük ya da harf grubu sayfa içinde aranır ve bulunduğu taktirde belirtilen yeni sözcük ya da harf grubu ile değiştirilir. Değiştir penceresinin görünümü ve kullanımı Bul’a benzer. Bu komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Şekil 100. Değiştir penceresi Aranan metin kutusuna değiştirilmek istenen ifade girilir. Yeni değer metin kutusuna Aranan metin kutusuna yazdığınız ifadenin yerine geçmesini istediğiniz ifadeyi girebilirsiniz. Ara açılır listesinde arama işleminin satır satır mı, sütun sütun mu yapılacağı belirlenir. Sonrakini Bul komut düğmesi aranan ifadeyi tek tek bulmak için kullanılır. Değiştir komut düğmesi bulunan ifadenin Yeni değer metin kutusuna yazılan ifade ile değiştirilmesini sağlar. Tümünü değiştir komut düğmesi Aranan metin kutusuna girilen ifadenin sayfa içinde bulunanlarının tamamı Yeni değer metin kutusuna yazılan ifade ile değiştirilmesini sağlar. 3.2.13 Git Bu menü seçeneği yardımı ile sayfa içinde daha önceden isim verilmiş olan bölgelere gitme imkanı sağlanır.

3.3. Görünüm Menüsü Ekranın menüleri ile ilgili düzenlemelerin yapıldığı menüdür Alt bilgi ve üst bilgi eklemenize olanak sağlayacaktır 3.3.1 Normal Veri girişi, süzme, grafiklendirme gibi EXCEL’deki görevlerin çoğu için var sayılan görünüm olan normal görünüme geçiş yapar. 3.3.2 Sayfa Sonu Önizleme Aktif çalışma sayfasından, sayfanın yazdırıldığı zamanki halini gösteren bir düzenleme görünümü olan sayfa sonu önizlemeye geçer. Sayfa sonu önizlemede, sayfa sonlarını sürükleyerek sola, sağa, aşağıya veya yukarıya taşıyabilirsiniz. Böylece yazdırılacak alanı belirlemeniz mümkün olabilir.

Karşımıza gelen liste araç çubukları listesi ve özelleştir seçeneğidir Karşımıza gelen liste araç çubukları listesi ve özelleştir seçeneğidir. Listedeki araç çubuğu isimlerinin sol başında çek işareti olanlar ekranda görünen araç çubuklarıdır. İstenen araç çubuğu ismine tıklanırsa bu ismin sol başına çek işareti konur ve araç çubuğu ekrana gelir. Eğer ekrandan kaldırılmak istenirse araç çubuğunun adına tıklanır ve böylece ekrandan kalkmış olur. Listeden özelleştir seçilirse aşağıdaki üç karttan oluşan diyalog penceresi ekrana gelir. 3.3.3.1 Araç Çubukları Kartı Bu alanda araç çubuklarını listesi görülür. Onay kutularına tıklanınca ilgili araç çubuğu ekrana gelir. Yeni komut düğmesini kullanılarak kullanıcı kendi istediği yeni bir araç çubuğu yapabilir. Yeniden Adlandır komut düğmesi kullanılarak kullanıcının yapmış olduğu araç çubuklarının adları değiştirilebilir. Sil komut düğmesi kullanılarak kullanıcının yapmış olduğu araç çubukları silinebilir. Sıfırla komut düğmesi kullanılarak kullanıcı tarafından standart araç çubuklarında yapılan değişiklikler iptal edilir. İliştir komut düğmesi kullanılarak EXCEL’de çalışma kitabına özel araç çubukları eklenir.

3.3.3.2 Komutlar Kartı Kategoriler alanında komutları ilgili olduğu konuları temsil eden isimlerin listesi yer alır. Kategoriler listesinden herhangi biri seçilirse komutlar kısmında o konu ile ilgili komutlar listelenir. Kategoriler kısmının en sonunda yeni menü seçeneği seçilirse komutlar kısmında yeni menü seçeneği görülür ve mouse ile sürüklenip menü çubuğuna bırakılırsa yeni bir menü yapılmış olur. Komutlar alanındaki komutlar sürüklenerek araç çubuklarına veya herhangi bir menüye ekleme yapılır. Bunun terside mümkündür yani komutları araç çubuklarından veya menülerden kaldırabiliriz. Tanım komut düğmesi seçili olan komutun ne işe yaradığını anlatır. Seçim araç çubuklarında veya menü içinde olmalıdır. Simge değiştir komut düğmesi seçildiğinde aşağıdaki seçenekler ekrana gelir. Sıfırla komutu araç çubuklarında seçili olan ikonda veya menüde yapılan değişiklikleri iptal eder. Sil komutu seçili olan ikonu veya menüyü siler. Ad metin kutusunda seçili olan ikonun veya menünün adı görülür istenirse değiştirilebilir. Düğme Görüntüsünü Kopyala komutu seçili olan ikonun görüntüsünü panoya kopyalar.

Düğme Görüntüsünü Yapıştır komut düğmesi panodaki resmi seçilmiş olan ikona yapıştırır. Düğme Görüntüsünü Sıfırla komutu seçili olan ikonun resmini orijinal haline dönüştürür. Düğme Görüntüsünü Düzenle komutu seçili olan ikonun görüntüsünü düzenlememizi sağlar. Düğme Görüntüsünü Değiştir komutu seçildiğinde karşımıza bazı simgeler gelir ve bu simgelerden biri seçilirse seçili olan ikona bu simge görüntü olarak atanır. Varsayılan Stil komutu araç çubukları ve menülerin standart biçimde görünmesini sağlar. Yalnızca Metin (Her Zaman) komutu araç çubuklarındaki ikonların yalnızca isimlerinin görünmesini sağlar. Yalnızca Metin (Menülerde) komutu menülerde komutu simgeleyen ikonların resimlerinin kaldırılmasını sağlar. Görüntü ve Metin komutu menülerde ikonların hem görüntü hem de metinlerinin görünmesini sağlar. Grup Başlat komutu araç çubuklarının gruplandırılmasını sağlar. Köprü Ata komutu seçilmiş olan ikona köprü atanmasını sağlar. Makro Ata komutu seçili olan ikona makro atanmasını sağlar. 3.3.3.3 Seçenekler Kartı

Standart ve Biçimlendirme araç çubukları bir satırı paylaşır onay kutusu işaretlenirse, standart ve biçimlendirme araç çubukları menü çubuğunun hemen altında araç çubukları kısmına tek satıra yerleşir. Menüler önce son kullanılan komutları gösterir onay kutusu işaretlenirse, menülerde en çok kullanılan komutlar görülür menülerin alt kısmındaki oklara tıklanarak diğer seçenekler görüntülenir. Kısa bir gecikmeden sonra tam menüleri gösterir onay kutusu işaretlenirse, işaretçiyi, açık bir menü üzerinde tuttuğunuzda kısa bir süre sonra tüm komutları gösterecektir. Kullanım verilerini sıfırla komut düğmesi menü komutlarını ve araç çubuğu düğmelerini seçtiğinizde Microsoft Word’ ün otomatik olarak kaydettiği menü ve araç çubuğu ayarlarını temizler. Büyük simgeler onay kutusu işaretlenirse, araç çubuklarındaki ikonlar büyük şekilde görülür. Yazı tipi adlarını yazı tipleriyle listele onay kutusu işaretlenirse, yazı tiplerini görüntüleyen biçimlendirme araç çubuğundaki yazı tipi ve stil gibi listelerindeki yazı tipi adlarını örnek olarak görüntüler. Ekran ipuçlarını araç çubuklarında göster onay kutusu işaretlenirse, araç çubuklarındaki ikonların üzerine mouse ile gidildiğinde ikonları anlatan ipuçları görülür. Menü Animasyon açılır listesinden menülerin açılış görüntülerinin nasıl olacağı belirlenir. 3.3.4 Formül Çubuğu Formül çubuğunun ekranda görünmesini yada ekrandan kaldırılmasını sağlar. Formül çubuğu komutu işaretlenmişe Formül çubuğu ekranda görüntülenir.

DURUM ÇUBUĞU Durum çubuğunun ekranda görünmesini yada ekrandan kaldırılmasını sağlar. Durum çubuğu komutu işaretlenmişse Durum çubuğu ekranda görüntülenir. 3.3.5 Üstbilgi ve Altbilgi Dosya menüsünden sayfa yapısı seçildiğinde ekrana gelen diyalog penceresindeki üstbilgi ve altbilgi kartının ekrana gelmesini sağlar. 3.3.6 Açıklamalar Açıklama eklenen hücrelerin açıklamalarının görünmesini yada görünmemesini sağlar. Komut aktif ise açıklamalar görünür pasif ise görünmez. 3.3.7 Özel Görünümler Bir çalışma sayfasının değişik görünümlerinin elde edilmesini sağlar. Çalışma sayfasının ayrı bölümlerindeki yerlerin kolayca görüntülenmesine imkan verir. Aynı çalışma sayfasında farklı yazdırma alanları belirleyerek yazdırma işleminin düzenlenmesini sağlar. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir.

Özel bir görünüm oluşturmak için aşağıdaki yol izlenmelidir. Görünüm menüsünden Özel Görünümler komutu tıklanır. Ekle komut düğmesini tıklatın. Ad kutusuna ad yazılır. Görüntü kapsamı altından istediğiniz seçenekleri seçin. 3.3.8 Tam Ekran Bu menü seçeneği, menü çubuğu ve çalışma sayfası dışındaki tüm nesneleri ekrandan kaldırarak daha basit bir görünüm elde edilmesini sağlar. Tam Ekrandan normal görünüme dönmek için yine Görünüm menüsünden Tam Ekran komutunu veya ekrana gelen Tam Ekrandan araç çubuğu tıklanır. 3.3.9 Yakınlaştır Çalışma sayfasının görüntüsünün büyütülüp küçültülmesi için kullanılır. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir. Şekil 104. Yakınlaştır diyalog penceresi Seçimi Sığdır radyo düğmesi seçilmiş alanın görüntüsünü ekrana sığacak şekilde küçültür veya büyültür. Özel kutusuna Büyütme seçenekleri haricinde bir seçenek girilebilir

3.4 Ekle Menüsü Ekle menüsü ile satır, sütun, grafik, çalışma sayfası v.b. unsurların çalışma kitabına eklenmesi yapılabilir. 3.4.1 Hücreler Seçilmiş alana hücre eklemek için kullanılır. Komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Ekle alanındaki dört seçenekten ancak biri seçilebilir. Hücreleri sağa ötele radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş olan alana seçili hücre sayısı kadar boş hücre ekler ve seçili hücreleri ve sağındakileri sağa doğru öteler. Hücreleri aşağı ötele radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş olan alana seçili hücre sayısı kadar boş hücre ekler ve seçili hücreleri ve aşağısındakileri aşağı doğru öteler. Tüm satır radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş olan alana seçilmiş alandaki satır sayısı kadar satır ekler ve seçilmiş hücrelerin bulunduğu satırları ve seçilmiş hücrelerin aşağısındaki satırları aşağı doğru öteler. Tüm sütun radyo düğmesi seçilirse, seçilmiş olan alana seçilmiş alandaki sütun sayısı kadar sütun ekler ve seçilmiş hücrelerin bulunduğu sütunları ve seçilmiş hücrelerin sağındaki hücreleri sağa doğru öteler.

3.4.1 Satır Çalışma sayfası içinde seçili olan alana seçilmiş alandaki satır sayısı kadar satır ekler ve seçilmiş hücrelerin bulunduğu satırları ve seçilmiş hücrelerin aşağısındaki satırları aşağı doğru öteler. 3.4.2 Sütun Çalışma sayfası içinde seçili olan alana seçilmiş alandaki sütun sayısı kadar sütun ekler ve seçilmiş hücrelerin bulunduğu sütunları ve seçilmiş hücrelerin aşağısındaki sütunları sağa doğru öteler. 3.4.3 Çalişma Sayfası Çalışma kitabına yani bir çalışma sayfası ekler. Eklenen çalışma sayfaları sıra ile Sayfa 4, Sayfa 5,...... adları verilir. 3.4.4 Grafik Çalışma sayfasında seçilmiş olan verilere göre grafik oluşturulmasına imkan verir. Yapılan grafik çalışma sayfasına bir nesne olarak veya çalışma kitabına bir sayfa olarak eklenir. Bu komut standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak da verilir.

3.4.4.1 Excelde grafik nasil çizilir? Tabloyu seçin. Ekle menüsünden Grafik komutunu tıklayın. Karşınıza Grafik Sihirbazı ilk adımı olan aşağıdaki pencere gelecek. 3.Grafik türünü ve grafik alt türünü belirleyin. İsterseniz Özel Türler kartından özel bir tür de belirleyebilirsiniz. 4.İleri komut düğmesini tıklayın. Karşınıza Grafik Sihirbazı ikinci adımı olan aşağıdaki pencere gelecektir.

5. Eğer verileriniz satırlar halinde yer alıyorsa Satırlar radyo düğmesini, sütunlar halinde yer alıyorsa Sütunlar radyo düğmesini seçin. Sonra İleri komut düğmesini tıklayın. Karşınıza Grafik Sihirbazı üçüncü adımı olan aşağıdaki pencere gelecektir. 6. Grafik Başlığı, (X) Kategori ekseni ve (Y) Değer ekseni metin kutularına bu alanları temsil eden kelime veya kelimeleri yazın. Sonra İleri komut düğmesini tıklayın. Karşınıza Grafik Sihirbazı son adımı olan aşağıdaki pencere gelecektir. 7.Grafiğinizin yerleşim birimini seçin. Eğer grafiğinizi çalışma kitabına ayrı bir sayfa olarak yerleştirmek istiyorsanız Yeni sayfa olarak radyo düğmesini seçin. Çalıştığınız sayfaya nesne olarak yerleştirmek istiyorsanız Nesne olarak radyo düğmesini seçin ve Son komut düğmesine tıklayın.

3.4.4.2 Ayni Verilerle Hazirlanmiş Pasta Grafiği Aynı adımların sonucunda aşağıdaki grafik oluşur. 3.4.5 Sayfa Sonu Aktif çalışma sayfasını seçili hücrenin konumuna göre sayfalara ayrılır. Ayrılan alan kesirli çizgilerle gösterilir. Aktif hücrenin sol üst kısmında kalan alan ilk sayfa olarak diğer alanlarda bu sayfanın devamı olarak basılırlar. Aktif hücre, satır başında ise çalışma sayfası kesikli çizgilerle yatay olarak sütun başında ise çalışma sayfası kesikli çizgilerle yatay olarak ikiye bölünür.

3.4.6 İşlev Formüllerin içerisinde fonksiyonların kullanılmasını sağlar. Standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak da bu komut verilebilir. Komut verildiğinde iki adımlı işlev sihirbazı penceresinin birincisi karşınıza gelecektir. İşlev Kategorisi alanında fonksiyonların ilgili olduğu konuların isimlerinin listesi ile En Son Kullanılan ve Tümü seçenekleri bulunmaktadır. En Son Kullanılan seçilirse İşlev Adı kısmında daha önce kullanılan fonksiyonların isimleri görülür. Tümü seçilirse tüm fonksiyonların isimleri görülür. İşlev Adı alanında kullanmak istediğiniz fonksiyonu seçebilirsiniz. İstediğiniz fonksiyonu seçip Tamam komut düğmesine tıkladığınızda işlev sihirbazının ikinci adımı olan aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. İkinci adımda fonksiyonun hesaplamada kullanacağı değerleri doğrudan veya değerlerin bulunduğu adreslerin girilmesi gerekir. Fonksiyonun bulduğu sonuç Formül Sonucu kısmında görülecektir. Son olarak Tamam komut düğmesi tıklanırsa ilgili hücreye fonksiyon ve ürettiği sonuç yerleşir.

3.4.7 Ad Tanimlama Hücrelere isim verilmesini sağlar. Verilen isimler hücrenin referans adresi yerine kullanılabilir. Komut seçilince karşımıza yukarıdaki beş seçenek çıkar. 3.4.7.1 Tanımla Bir hücreye ad tanımlamak için kullanılır. Bu hücrenin referans adresine ad tanımlanmasıdır. Komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelecektir. Başvuru Yeri metin kutusuna ad tanımlanacak hücrelerin referans adresi girilir. Eğer ad tanımlanacak hücre seçilmişse bu kısımda referans adresi görülür. Çalışma kitabındaki adlar alanında çalışma kitabındaki hücrelere verilen adların listesi görülür ve Başvuru yeri metin kutusunda referans adresi girilen hücreye isim burada girilir ve Ekle komut düğmesi ile listeye dahil edilir. Listeden herhangi bir isim silmek için, isim seçilir ve Sil komut düğmesine tıklanır. 3.4.7.2 Yapıştır Formüllerde kullanılacak hücre isimleri direkt yazılabildiği gibi bu komut ile ekrana gelen pencereden istenen ad seçilerek formül içine yazılabilir. Gelen pencereden Liste Yapıştır seçilir. Böylece çalışma sayfasındaki hücreler için tanımlı olan adları ve referans adreslerini seçilmiş hücreye yapıştırmış olursunuz.

3.4.7.3 Oluştur Bir grup hücre için hücrelerin çevresindeki hücrelerden birinin içeriği istenen hücreye ad olarak atanmasını sağlar. 3.4.7.4 Uygula Tanımlanmış olan adların kullanılmasına olanak sağlar. Komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Uygulanacak adlar alanına çalışma kitabında bir hücreye veya hücre aralığına başvuruda bulunan tanımlanmış tüm adlar listelenir. Bu listeden uygula kutusunda başvuruların yerine kullanmak istediğiniz adları seçebilirsiniz. Göreceli\Mutlak değerleri yoksay onay kutusu işaretlenirse, formüller içinde kullanılan hücre adreslerinin mutlak olup olmaması dikkate almaz. Satır ve sütun adlarını kullan onay kutusu işaretlenirse, Oluştur komutu ile verilen adlarda formülde kullanılabilir. Seçenekler komut düğmesi seçilirse aşağıdaki pencere ekrana gelir Aynı sütunsa sütun adını geç onay kutusu işaretlenirse, çalışma sayfasında satır sütun adı kullanılmış ise aynı sütundaki formüllerde sütun adının kullanılmasını önler. Aynı satırsa satır adını geç onay kutusu işaretlenirse, çalışma sayfasında satır sütun adı kullanılmış ise aynı satırdaki formüllerde satır adının kullanılmasını önler. Ad sırası alanında kesişim gösterimlerinde satır adının mı yoksa sütun adının mı önce kullanılacağını belirlememizi sağlayacak olan iki radyo düğmesi vardır. Satır sütun radyo düğmesi seçilirse, önce satır sonra sütun adı kullanılır. Sütun satır radyo düğmesi seçilirse, önce sütun sonra satır adı kullanılır.

3.4.7.5 Etiket Daha önce tanımlanan bir hücrenin adını seçilen bir alana aktarılmasını sağlar. Bu komut verildiğinde aşağıdaki pencere ekranda görülür. Etiket aralığı ekle adres kutusuna etiketin geçerli olacağı adresi girebilirsiniz. Satır etiketleri radyo düğmesi seçilirse, satır için etiket verilmiş olur. Sütun etiketleri radyo düğmesi seçilirse, sütun için etiket verilmiş olur. Var olan etiket aralıkları alanında daha önceden belirlenmiş etiket aralıklarının listesi görülür. Ekle komut düğmesi ile belirtilen etiket aralığı var olan etiket aralıkları listesine eklenir. Sil komut düğmesi ile seçilen etiket aralığını listeden siler fakat sayfadan silmez. 3.4.8 Açıklamalar Çalışma sayfasında istenilen hücreye açıklama yapılmasını sağlar. Komut verildiğinde aktif hücrenin kenarında sarı bir zemin çıkar ve açıklama buraya yazılır. Açıklama bırakılan hücrenin sağ üst köşesine kırmızı bir nokta çıkar. Eğer Görünüm menüsünden Açıklamalar aktif hale getirilirse açıklamalar sürekli ekranda görülür aksi halde hücre aktif iken veya fare ile üzerine gidilirse açıklama görülür.

3.4.9 Resim Çalışma sayfasına resim eklenmesini sağlar. Komut seçildiğinde aşağıdaki pencere ekranda görülür. Küçük Resim ClipArt’tan resim eklenmesini sağlar. Dosyadan Bir resim dosyasının çalışma sayfanıza eklenmesini sağlar. Otomatik Şekil Otomatik şekillerin bulunduğu araç çubuğu ekrana gelir. Bu araç çubuğunu kullanarak çalışma sayfanıza otomatik şekil ekleyebilirsiniz. Kuruluş Şeması Şirketlerin kuruluşunu şematik olarak anlatılması için bir şema ekrana gelir. Kullanıcı bu şemayı istediği gibi düzenleyebilir. Word Art Metne WordArt biçimlerinden istenen bir biçem verir. Komut seçildiğinde aşağıdaki pencere ekrana gelir. Word Art sitili seç penceresinden istenilen stil seçilir ve Tamam komut düğmesine tıklanırsa metni yazmanızı isteyen ikinci bir pencere ekrana gelir.

Buraya metni yazıp Tamam komut düğmesine tıklarsanız WordArt metni çalışma sayfanıza eklenir. Tarayıcıdan veya Kameradan Tarayıcıdan veya Kameradan elde edilen resmi çalışma sayfanıza ekler. 3.4.10 Nesne EXCEL de yapacağımız işlemi başka uygulama programlarından yararlanarak yapmamızı sağlar. Komut verildiğinde iki karttan oluşan aşağıdaki pencere ekrana gelir. 3.4.10.1 Yeni oluştur kartı Seçilen nesneye ait yeni bir nesnenin oluşturulup çalışma sayfasına eklenmesini sağlar. Nesne türü alanına çalışma sayfasına ekleyebileceğiniz nesnelerin listesi yer alır. Bunlardan biri seçilip Tamam komut düğmesine tıklanırsa çalışma sayfasında bir alan oluşur.

3.4.10.2 Dosyadan Yarat Kartı Nesneyi daha önceden oluşturduğunuz bir dosyadan eklememizi sağlar. Dosya adı metin kutusuna Nesne olarak eklemek istediğiniz dosyanın adını veya Gözat komut düğmesini kullanarak belirleyin. Dosyaya bağla onay kutusu işaretlenirse, nesnenin alındığı dosya ile nesnenin eklendiği çalışma kitabı arasında bağlantı kurulmuş olur. Simge ile göster onay kutusu işaretlenirse, eklenen nesne çalışma sayfası içinde bir simge olarak görülecektir. 3.4.11 Köprü Dosyalar arasında köprü kurulmasını sağlar. Standart araç çubuğundan ikonuna tıklanarak da bu komut verilebilir. Ayrıca klavyede CTRL + K tuşlarına basılarak ta kullanılabilir. Komut verildikten sonra aşağıdaki pencere ekran gelir.

Hedef sütunundan eklemek istediğiniz bağlantı türünü tıklayın. Ekran İpucu komut düğmesi kullanılarak kullanıcı işaretçiyi bağın üstüne bıraktığında görüntülenecek bir ipucu oluşturulabilir. Gözatılacak alanından bağı oluşturmak istediğiniz dosyayı aramak için Dosyayı tıklayın. Bağı oluşturmak Web sayfasını aramak için Web Sayfasını tıklayın. Yer İşareti komut düğmesi ile köprü yaratılabileceğiniz adlandırılmış konumları gösterir. Bu komut düğmelerini kullanarak köprü kurmak istediğiniz dosyayı seçtikten sonra Tamam komut düğmesine tıklarsanız köprü kurulmuş olacaktır. 3.5 Biçim Menüsü 3.5.1 Hücreler Çalışma sayfasında seçilen hücre veya hücrelerin içindeki verilerin ve hücrelerin biçimsel özelliklerini belirlemek için kullanılır. Bu komut, klavyeden Ctrl + 1 ve seçilmiş hücre veya hücreler üzerinde mouse sağ tuşuna tıklanarak gelen menüden Hücreler Biçimlendir seçilerek de verilebilir. Komut verildiğinde altı karttan oluşan bir dialog penceresi karşımıza gelir. Biçim menüsü, verilerin ve hücrelerin biçimlendirilmesinin sağlayan menü seçenekleri içerir.

Girilen Değer Görüntü ($ # . # #) $ 1,897 $1,897 3.5.1.1 Sayı Kartı Hücrelere girilen sayısal değerler için biçimsel düzenleme yapılmasını sağlar. Seçilen Kategori tipine bağlı olarak Tür kısmında sayısal değerlerin görüntüleme şekli için kullanılan biçim tipleri listelenmektedir. Genel : Genel biçimli belli bir sayı biçimi yoktur klavyeden girildiği gibi görünürler. Eğer görülen sayı hücre içine sığmıyorsa bilimsel biçeme otomatik olarak dönüştürülür. Para Birimi : Ondalık basamak sayısı, para biriminin kullanılması, belirleneceği unutulmamalıdır. Girilen Değer Görüntü ($ # . # #) $ 1,897 $1,897 Finansal : Para birimi simgesini ve ondalık noktaları sütün içinde hizalamak için kullanılır. Tarih : Sayısal değerlerin tarih biçiminde görünmesini sağlar. g : Günlerin 1-31 şeklinde görüntülenmesini sağlar. aaa : Ayların Oca-Ara şeklinde görüntülenmesini sağlar. aaaa : Ayların Ocak-Aralık şeklinde görüntülenmesini sağlar. yy : Yılların 00-99 şeklinde görüntülenmesini sağlar. yyyy : Yılların 1900-2000 şeklinde görüntülenmesini sağlar. Girilen Değer Görüntü (99.aaa.yyy) 1/3/99 01.Mar..1999 NOT : Tarih ayracı Bölgesel Ayarlardan belirlenir. Time : Sayısal verileri saat biçiminde görüntüler. n : Saniyeleri 0-59 şeklinde görüntüler nn : Saniyeleri 00-59 şeklinde görüntüler d : Saniyeleri 0-59 şeklinde görüntüler dd : Saniyeleri 00-59 şeklinde görüntüler s : Saniyeleri 0-23 şeklinde görüntüler ss : Saniyeleri 00-23 şeklinde görüntüler

Girilen Değer Görüntü (ss:dd:nn) 3:23:48 03:23:48 NOT : Saat ayracı ve 0-12 veya 0-24 biçiminde kullanım bölgesel ayarlardan yapılır. Yüzde Oranı : Sayısal değerleri 100 ile çarpıp sayının sağına % işaretini ekleyerek görüntüler. Girilen Değer Görüntü (0.00 %) 148 14800.00% Kesir : Sayısal değerin kesir şeklinde görüntülenmesini sağlar. Girilen Değer Görüntü (30/100) 0,25 25/100 Bilimsel : Sayısal değerlerin 10’ un kuvvetleri ile çarpımı şeklinde görüntülenmesini sağlar. 10 üzeri E+ şeklinde de görüntülenebilir. Girilen Değer Görüntü (0.00E+00) 4.58E + 03 7854 7.85E - 01 Metin : Hücreye girilen sayı değerini metin olarak kabul eder. Girildiği gibi görünür. Özel : Posta kodu ve telefon numarası gibi özel biçimler ile sayısal değerlerin görüntülenmesi için kullanılır. İsteğe Uyarlanmış : Sayısal değerlerin kullanım şeklini belirlemek için kullanılır. Ondalık basamaklar, ayraç kullanımı, negatif sayı biçimi gibi. 0 : Desimal noktanın sağındaki maksimum yada solundaki minimum rakam sayısını belirtir. Girilen Değer Görüntü (0) Görüntü (0.00) .565 0 0,56 178 178 178,00

# (Diyez ) : Desimal noktanın solunda ve sağında bulunan rakamları gösterir. Girilen Değer Görüntü ( # # # . #) 1235.7 1235.7 Girilen Değer Görüntü ($ # # .0000) 78.15000 78.15000 Binler hanesi ayracı olarak virgül nasıl görüntülenir ? Girilen Değer Görüntü (#. # # #) 18000 18,000 3.5.1.2 Hizalama Kartı Hücrelere girilen bilgilerin hücreler içinde nasıl yerleşeceğini düzenler. Yatay açılır listesinden hücrelerdeki verilerin yatay konumları belirlenir. Bu listedeki seçenekler aşağıdaki gibidir. Genel : Excel’ in standart biçimi olan sayısal bilgileri sağa, alfa sayısal bilgileri sola dayalı yerleştirir. Sol : Veri hücre içerisine sola dayalı yazılır. Bu seçenek seçildiğinde girinti aktif hale gelir. Girintiden sola ne kadar dayalı olacağı belirlenir. Komut ayrıca biçim araç çubuğundaki ikona tıklanarak da verilebilir. Sağ: veri hücre içerisine sağa dayalı olarak yazılır. Komut ayrıca biçim araç çubuğundaki ikona tıklanarak da verilebilir. Orta : Veri hücre içerisine ortalı olarak yazılır. Komut ayrıca biçim araç çubuğundaki ikona tıklanarak da verilebilir.

Doldur : Veri hücreyi dolduracak kadar genişletilir. İki Yana Yasla : Verinin başlangıç noktası sola dayalıdır. Bitiş noktası hücre genişliğine bağlıdır. Veri hücre genişliğini geçtiği zaman aynı hücrede alt alta yazılır. Seçim İçinde Ortala : Seçili hücre veya hücreler girilen verileri sütunları dikkate almadan ortalar. Komut ayrıca biçim araç çubuğundaki ikona tıklanarak da verilebilir. Düşey açılır listesinden hücre içindeki verilerin düşey yerleşimi belirlenir. Bu listedeki seçenekler aşağıdaki gibidir. Üst : Verileri hücrelerin üst kısmına dayalı yazar. Merkez : Verileri hücrelerin üst ve alt kısmına eşit uzunlukta yerleştirir. Alltan : Verileri hücrelerin alt tarafına dayalı yazar. Yönlendirme alanında verilerin hücre içindeki yönelimi yani yatayla hangi açıda yazılacağı belirleyebilirsiniz. Metni kaydır onay kutusu işaretlenirse, hücre içinde metni birçok satıra kaydırır. Kaydırılan satırların sayısı, sütunun genişliğine ve hücre içeriğinin genişliğine bağlıdır. Uyacak şekilde daralt onay kutusu işaretlenirse, yazı tipi karakterinin görünür boyutunu, seçili hücredeki tüm verileri sütunun içine sığacak biçimde küçültür. Sütun genişliğini değiştirdiğimizde karakter boyutu otomatik olarak ayarlanır. Uygulanan yazı tipi boyutunu değiştirmemiştir. Hücreleri birleştir onay kutusu işaretlenirse, iki veya daha çok seçili hücreyi tek bir hücre içinde birleştirir. Birleştirilen hücre başvurusu, özgün seçili aralıkta sol üst hücrededir.

3.5.1.3 Yazı Tipi Kartı Hücrelere girilecek verilerin yazı tipini, yazı tipi stilini, boyutu ve renk gibi biçimlerini belirlemek için kullanılır. Yazı tipi alanında yazı tiplerinin listesi yer alır ve yazı tipinin belirlenmesini sağlar. Yazı tipi stili seçilen Yazı tipi stilini seçmek için kullanılır. Boyut alanında yazı büyüklüğü (Puntosunu) belirleyebilirsiniz. Yazı büyüklüğü listeden seçilebildiği gibi klavyeden de belirlenebilir. Altı Çizgi açılır listesinden altı çizgili yazı yazılması için altı çizgi seçilir. Renk açılır listesinden yazı rengini belirleyebilirsiniz. Otomatik seçeneği seçilirse Excel’ in standart yazı rengi aktif olur. Üstü çizili onay kutusu işaretlenirse, yazının üzerinin çizilmesini sağlar. Üst Simge onay kutusu işaretlenirse, yazıyı 0,5 satır üstten yazdırır. Üst indis yazdırmak için kullanılır. Alt Simge onay kutusu işaretlenirse, yazıyı 0,5 satır alttan yazdırır. Alt indis yazdırmak için kullanılır. Normal yazı tipi onay kutusu işaretlenirse, seçim ne olursa olsun Yazı tipi stili Excel’ in standart biçiminde kalır değişmez. Önizleme alanında yapılan seçimlerin önizlemesi yapılır.

3.5.1.4 Kenarlıklar Kartı Hücrelerin kenarlarının çizilmesini sağlar. İlk Ayarlar alanında seçilmiş olan hücrelerin kenar ve iç kısımlarının çizgilerini çizmek veya bu çizgileri kaldırmak için kullanabileceğiniz simgeler vardır. Bu simgelerin anlamı aşağıdaki gibidir. Yok seçilirse çizilmiş çizgiler kaldırılır. Çerçeve seçilirse, seçili hücre grubunun dış kısımları çizilir. İç seçilirse seçilmiş hücre grubunun iç kısımdaki çizgiler çizilir. Kenarlık alanındaki kenarlıkları kullanarak seçilmiş hücre veya hücrelerin kenarlarını tek tek çizebilirsiniz. Stil penceresinden çizilecek kenarlıkların stilinin belirlenmesini sağlanır. Renk açılır listesinden çizgi rengini seçebilirsiniz.

3.5.1.5 Desenler Kartı Seçilmiş olan hücre veya hücreler için desen ve renk belirlemek için kullanılır. Renk alanında hücreler için renk seçimi yapılır. Renk Yok seçilirse hücreler orijinal halini alır. Yeni renkler kalkar. Desen açılır listesinden hücreler için desen seçimi yapılır. Örnek alanında seçilen renk ve desen görüntülenir. 3.5.1.6 Koruma Kartı Hücrelerin koruma niteliklerinin değiştirilmesini sağlar. Kilitli onay kutusu işaretlenirse, seçili hücrelere kilitli niteliği verilir. Kilitli niteliğe sahip olan hücrelere düzenleme yasaktır. Gizli onay kutusu işaretlenirse, seçilmiş olan hücrelere gizli niteliği verilir. Gizli niteliğe sahip olan hücre formülleri formül çubuğunda görülmez. Bu etkiler Araçlar menüsünden Koruma seçeneğinden Sayfa Koruma seçilip Şifre verildiğinde görülür.

3.5.2 Satır Satır yüksekliğinin belirlenmesi, satırların gizlenmesi veya gizlenmiş satırların gösterilmesi için kullanılır. Komut verdiğimizde dört seçenekli bir menü karşımıza gelir. Yükseklik Satır yüksekliğini klavyeden değer girerek belirlemek için kullanılır. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi karşımıza gelir. Satır yüksekliği kutusuna istediğiniz satır yüksekliğini girebilirsiniz. Mouse ile satır yüksekliği ayarlamak için, mouse işaretçisi satır başlıkları üzerine getirilir. İki satırı ayıran çizgi üzerine getirildiğinde mouse işaretçisi iki yönlü ok şeklini alır. Mouse’ un sol tuşuna basılı iken sürüklenip bırakılarak satır yüksekliği belirlenir. En Uygun Yükseklik Satırın yüksekliğini, satır içindeki verilerin Yazı boyutuna göre ayarlanmasını sağlar. Gizle Seçili olan satırların gizlenmesini sağlar. Gizli satıra ancak Düzen menüsünden Git komutu ile gidilebilir. Göster Gizlenen satırların gösterilmesi için kullanılır. Gizlenen satırları kapsayacak şekilde bir sütundaki hücreleri seçip komut verilirse gizli satırlar görüntülenecektir. Ayrıca Düzen menüsünden Git komutu ile gizli satırdaki hücreye gidilip Göster komutu kullanılarak gösterilir. Sütun Sütun genişliğinin belirlenmesi, sütunların gizlenmesi ve gizlenen sütunların gösterilmesi için kullanılır. Komut verildiğinde beş seçenekli bir menü karşımıza gelir.

Genişlik Sütun genişliği klavyeden değer girilerek belirlenmesi için kullanılır. Girilecek değer 1-255 arasında olmalıdır. Sütun genişliği kutusuna istediğimiz genişliği girip Tamam düğmesine tıklatın. Sütun genişliğini mouse ile ayarlama yapmak için, mouse işaretçisi sütunları ayıran çizgi üzerine geldiğinde iki yönlü ok şeklinde olacaktır. Mouse işaretçisi bu konumda iken mouse sol tuşu basılı iken sürüklenerek genişlik ayarlanır. En Uygun Genişlik Sütundaki en uzun veriyi hücrenin içine sığdıracak şekilde sütunu genişletir. Mouse ile bu işlem yapılmak isteniyorsa mouse işaretçisi ilgili sütunlar arasına getirilip çift tıklanarak yapılabilir. Gizle Seçili olan sütunların gizlenmesini sağlar. Göster Gizlenmiş sütunları göstermek için kullanılır. Gizlenmiş sütunları içine alacak şekilde bir satır seçilir ve komut verilirse gizli sütunlar görüntülenir. Standart Genişlik Seçilmiş hücreler için Excel hücrelerinin standart genişliğini geçerli kılar. Eğer yeni değer girilirse hücrelerin standart genişliği girilen değer olur. Standart sütun genişliği kutusuna istediğiniz genişlik değerini girebilirsiniz.

3.5.3 Sayfa Çalışma sayfasının isimlendirilmesi, gizlenmesi, gizlenmiş çalışma sayfasının gösterilmesi ve arka zeminin düzenlenmesi için kullanılır. Komut verildiğinde dört seçenekten oluşan bir menü karşımıza gelir. Yeniden Adlandır Aktif çalışma sayfasının adının değiştirilmesini sağlar. Ad alanına istenilen ad yazılır. Ayrıca çalışma sayfasının ismi üzerine mouse ile çift tıklanarak da sayfanın adı değiştirilebilir. Gizli Aktif durumdaki çalışma sayfasını veya sayfaları gizler. Göster Daha önceden gizlenmiş çalışma sayfalarını göstermek için kullanılır. Komut verildiğinde gizlenmiş olan çalışma sayfalarının bulunduğu aşağıdaki diyalog penceresi karşımıza gelecektir. Sayfayı göster alanında göster alanında göstermek istediğiniz sayfayı seçip Tamam komut düğmesine tıklanarak sayfayı gösterebilirsiniz. 3.5.4 Arka Plan Çalışma sayfasının zeminine desen eklenmesini sağlar. Komut verildiğinde ekrana aşağıdaki diyalog penceresi gelir.

Diyalog penceresinin kullanımı Dosya menüsünden Aç komutu verildiğinde ekrana gelen diyalog penceresi ile aynıdır.

3.5.5 Otomatik Biçim Excel tarafından hazırlanan tablo biçimlerinden seçilmiş olan tabloya uygulanmasını sağlar. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir. İstediğiniz tablo biçimini seçerek Tamam komut düğmesini tıklarsanız seçtiğiniz tablo biçimi tablonuza uygulanacaktır. Seçenekler komut düğmesine tıklarsanız, istediğiniz tablonun hangi özelliklerini tablonuza yansıtmak istediğinizi belirlemenizi sağlayacak olan seçenekler karşımıza gelecektir. Diyalog pencereniz aşağıdaki şekilde büyüyecektir.

Şekil 113. Koşullu biçimlendirme Uygulanacak biçimler alanında uygulanabilecek biçimler yer almaktadır. Bunlardan biri veya birkaçı seçilirse seçili olan tablonun o özellikleri tablomuza yansır. 3.5.6 Koşullu Biçimlendirme İzlemek istediğiniz formül sonuçları veya diğer hücre değerlerini vurgulamak için, koşullu biçimler uygulanarak hücreleri tanımlayabilirsiniz. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir Şekil 113. Koşullu biçimlendirme Hücrelere koşullar tanımlanır ve bu koşullar sağlandığında hücrenin alacağı biçimler tanımlanır. Koşullu biçimler koşullardan hiç biri karşılanmazsa ve belirtilen hücre biçimleri görüntülenmezse bile stili kaldırılana kadar hücrelere uygulanmış biçimde kalır. Koşullu biçimlendirme için en fazla üç koşul belirlenebilir. Hücre için belirlenecek koşullar birden fazla ise Ekle komut düğmesi seçilerek yeni koşullar tanımlanabilir. Ekle komut düğmesi seçildiğinde diyalog penceresi şekilde olur.

3.5.6.1 Hücrelere koşullu biçim nasıl uygulanır? Biçimlendirilecek hücreler seçilir. Biçim menüsünden Koşullu biçimlendirme komutunu seçin. Seçili hücrelerdeki değerleri biçimlendirmek için Hücre Değerini tıklatın, karşılaştırma tümlecini seçin, sonra uygun bir kutuya bir değer yazın. Sabit bir değer veya formül girebilirsiniz.Biçimi tıklatın. Uygulamak istediğiniz yazı stilini, yazı tipi rengini, alt çizgiyi, kenarlıkları, deseni seçin. Başka bir koşul eklemek için Ekle komut düğmesini tıklatın sonra 3 ile 5 arasındaki adımları yineleyin. 3.5.6.2 Koşullu biçimleri değiştirme, ekleme veya kaldırma. Nasıl yapılır? Değiştirmek veya kaldırmak istediğiniz koşullu biçimlendirmeleri içeren bir hücre seçin. Biçim menüsünden Koşullu Biçimlendirmeyi komutunu seçin. Her koşul için işlevi, değerleri, formülleri veya biçimleri değiştirin. Biçimleri değiştirmek için değiştirmek istediğimiz koşul için Biçim komut düğmesini tıklatın. Hücreleri biçimlendir diyalog penceresinin geçerli kartlarından biçimleri yeniden seçmek için, Temizle komut düğmesine tıklatın. Yeni bir koşul eklemek için Ekle komut düğmesine tıklatın. Bir veya daha fazla koşulu kaldırmak için Sil komut düğmesine tıklatın, sonra silmek istediğiniz koşullardan onay kutusunu seçin.

3.5.6.3 Koşullu biçimleri olan hücreleri nasıl bulabiliriz? Belirli koşullu biçimleri olan hücreleri bulmak için, yerini belirlemek istediğiniz koşullu ölçütleri ve biçimleri olan bir hücreyi seçin. Çalışma sayfasında koşullu biçimleri olan tüm hücreleri bulmak için, herhangi bir hücreyi tıklatın. Düzen menüsünden Git komutunu tıklatın. Özel komut düğmesini tıklatın. Koşullu biçimler seçeneğini tıklatın. Özdeş koşullu biçimler içeren hücreyi bulmak için, Veri doğrulama seçeneğinin altında Aynı radyo düğmesini seçin. Herhangi bir koşullu biçim içeren hücreleri bulmak için, Tümünü radyo düğmesini tıklatın. 3.5.7 Stil Biçim komutuyla hücre biçimini bir isim altında saklanması işlemine Stil oluşturma denir. Komut verildiğinde aşağıdaki diyalog penceresi ekrana gelir. Stil adı açılır listede altı Stil vardır. Bu listede en fazla altı seçenek bulunabilir. Bu altı seçenek şunlardır : Normal, Binlik Ayracı (0), Para Birimi, Para Birimi (0) ve Yüzde. Değiştir komut düğmesi kullanılarak Stil adı açılır listesinden seçilmiş olan Stil değiştirilir. Değiştir komut düğmesi tıklandığı zaman Hücreleri biçimlendir diyalog penceresi ekrana gelir ve kullanımı Biçim menüsünden Hücreler komutu verildiğinde ekrana gelen diyalog penceresinin kullanımı gibidir.

Ekle komut düğmesi kullanılarak yeni bir Stil tanımlanabilir. Birleştir komut düğmesi ile açık olan diğer çalışma kitabındaki Stil tanımları kullanılabilir. Stil komut düğmesi ile Stil adı açılır listesinden seçilen Stil silinir. Yeni bir Stil nasıl tamlanır? Biçim menüsünden Stil komutunu tıklatın. Gelen diyalog penceresinde Stil adı açılır listesine isim girin. Değiştir komut düğmesini tıklatın. Karşımıza Hücreleri Biçimlendir diyalog penceresi gelecektir. İstenilen biçimleri seçip Tamam komut düğmesine tıklatın. Ekle komut düğmesini tıklatın.

3.6.3 Çalışma Kitabını Paylaştır Microsoft Excel ve diğer Microsoft Office programları ile dosyaları diğer kişilerle paylaşabilir ve veri üzerinde işbirliği yaparak çalışabilirsiniz. Office programları diğer kişilerin dosyalarını gözden geçirmeyi ve diğerlerinin sizin dosyalarınızı gözden geçirmesini kolaylaştırır. 3.6.4 Değişiklikleri İzle Değişiklikleri Vurgula : Kayıtlı çalışma kitabı üzerinde yapmış olduğumuz değişiklikleri işaretleyerek gösterir. Değişiklikleri Onayla veya Geri Çevir : Yapılan değişiklikleri kayıtlı kitaba kabul ettirir veya iptal edilmesini sağlar. 3.6.5 Koruma Sadece çalışmakta olduğumuz sayfaya yada kitaba koruma vermek için kullanılır. Böylece başkalarının sayfa yada kitap üzerinde değişiklik yapması engellenir. 3.6.6 Çevrimiçi İşbirliği Bir ağ üzerinde birbirlerine bağlı kullanıcılar arasında toplantı ve tartışma yapma imkanı sağlayarak,belgelerle ilgili işbirliği sağlar. 3.6.7 Hedef Ara Seçilen hücre değeri, o hücreye bağlı olan formül,hedef değere erişinceye kadar ayarlar. 3.6.8 Senaryolar Belge ile ilgili senaryoları oluşturma veya değiştirme işlemi yapar. 3.6.9 Denetleme Belgede hücreleri etkileyen formülleri izlemede kullanılır.

3.6.10 Makro Çok sık kullandığımız kelime veya işlemleri daha kolay kullanabilmek amacı ile bir isme, kısayola veya düğmeye bağlamamızı sağlar. 3.6.11 Eklentiler Eklentiler, Microsoft Excel'e seçmeli komutlar ve özellikler ekleyen programlardır. Eklentiyi kullanmadan önce onu bilgisayarınıza kurmanız ve sonra Microsoft Excel'e yüklemeniz gerekir. Eklentiyi yüklemek, bu özelliğin Microsoft Excel'de kullanılabilmesini sağlar ve uygun menülere ilişkilendirilmiş komutu ekler. 3.6.12 Özelleştir Ekrana çok sık kullandığımız komutları menü oluşturarak içine yerleştirmemizi ve bu komutlara kısayol vermemizi sağlar veya araç çubuklarına düğme oluşturmamızı sağlar. 3.6.13 Seçenekler Özel Listeler : Excel2de herhangi bir hücre içine Pazartesi yazıp sürükleme kutusundan aşağıya doğru indirdiğimizde haftanın diğer günlerini otomatik yazar. Bu bölümde ilk önce ekle seçeneği seçilir. Ortadaki alana örneğin a,b,c,d,e şeklinde yazı yazılır ve bir daha Ekle seçeneği seçilerek bu yazı Excel listesine aktarılır. Artık herhangi bir hücreye a yazılıp sürükleme kutusundan aşağıya doğru çekildiğinde diğer hücrelere b,c,d,e yazılacaktır. Görünüm : Formül çubuğu, Durum çubuğu, Klavuz Çizgileri, Satır ve Sütun başlıkları, Yatay ve Dikey kaydırma çubuklarının onaylı olduğu müddetçe görünmesini sağlar.

3.7.2 Süz Bilgileri gruplandırmak ve daha rahat inceleme imkanı sağlamak için kullanırız. 3.7.3 Form Listenizdeki her sütuna denk düşen sütun etiketlerini görüntüler. Sütun etiketlerinin sağındaki kutuya, yeni kayıtlar girebilir, varolan kayıtları düzenleyebilir veya belirlediğiniz ölçüte dayalı olarak listenizdeki kayıtları bulabilirsiniz. 3.7.4 Alt Toplamlar Veriler liste biçimindeyken, Microsoft Excel çalışma sayfasında alt toplamlar hesaplayabilir ve çalışma sayfasına alt toplamlar ekleyebilir. Alt toplamlarını oluşturmak istediğiniz öğeleri, özetlenecek değerleri ve değerlerde kullanılacak işlevi belirttiğiniz zaman, Microsoft Excel, çalışma sayfasını seviyelendirerek size gerektiği kadar ayrıntıyı göstermenizi veya gizlemenizi sağlar. 3.7.5 Doğrulama Tek tek hücreler veya bir hücre aralığı için geçerli olan verileri tanımlar, veri girişini belirli bir türle sınırlar.Örneğin tamsayı,ondalık veya metin verileri... 3.7.6 Tablo Tanımladığımız giriş değerlerine ve formüllere dayanan bir veri tablosu oluşturur.Veri tabloları formüllerimizdeki, değişen değerlerin sonuçlarını göstermek için kullanılabilir. 3.7.7 Metni Sütunlara Dönüştür Tek bir hücre içine yazılmış metni hücre hücre bölmemizi sağlar. 3.7.8 Birleştir Hücre hücre yazılmış bir metni tek bir hücre olarak birleştirmemizi sağlar. 3.7.9 Gruplandır Ve Seviyelendir Ayrıntı verinin satırlarının ve sütunlarının içinde gruplandırdığı çalışma sayfası verisi; böylece özet raporlar yaratabilirsiniz. Seviyelendirme, gerek çalışma sayfasının tümünü,gerekse onun bir bölümünü özetleyebilir.

3.7.10 Özet Tablo Raporu Özet Tablo Varolan listelerden ve tablolardan verileri özetleyen ve çözümleyen etkileşimli tablo oluşturmamızı sağlar. Kullanmak istediğiniz listeyi veya tabloyu belirlemek ve Özet Tablo'da veriyi nasıl düzenlemek istediğinizi tanımlamak için Özet tablo Sihirbazı'nı kullanın. Özet Tablo oluşturduktan sonra, alanları ve öğeleri sürükleyerek verileri yeniden düzenleyebilirsiniz Özet tablo nedir: Özet Tablo, büyük veriyi hızla özetleyen veya çapraz inceleyen etkileşimli bir tablodur. Kaynak verinin farklı özetlerini görmek için satırlarını ve sütunlarını döndürebilir, farklı sayfaları görüntüleyerek veriyi süzebilir veya ilgi alanları için ayrıntıları görüntüleyebilirsiniz. Veri tabanı listesi: Microsoft Excel listesinden veya veritabanından, bir dış veritabanından, birden çok Microsoft Excel çalışma sayfasından veya diğer bir Özet Tablo'dan Özet Tablo yaratabilirsiniz. Veriye yeniden düzenlemek için alan düğmeleri: Özet Tablo, her birinin, kaynak veriden birden fazla bilgi satırını özetlediği alanlar bulundurur.Alan düğmesini Özet Tablo'nun başka bir kısmına sürükleyerek, verinizi farklı yollarla görebilirsiniz. Örneğin, satış elemanları isimlerini satırların altında veya sütunlar boyunca görebilirsiniz.

Özet tablo sonucu: Özet Tablo yaratmak için, çözümlemek istediğiniz veriyi bulmanıza ve düzenlemenize yardımcı olarak kullanacağınız Özet Tablo Sizihirbazını kullanın. Başlamak için, Veri menüsünden Özet Tablo Raporu'nu tıklatın. Özetlenmiş veri: Özet Tablo, Topla, Say, Ortalama gibi sizin belirleyeceğiniz bir özet işlev kullanarak veriyi özetler. Alt toplamları veya genel toplamları otomatik olarak ekleyebilir veya hesaplanmış alanlar veya öğeler ekleyerek kendi formüllerinizi kullanabilirsiniz. Bu örnekte, kaynak listedeki Satış sütunundaki verini Özet Tablo'da toplamı alınmıştır. 3.8.3 Gizle Aktif olan pencereyi gizler. 3.8.4 Göster Gizlenmiş olan pencereyi görüntüler. 3.8.5 Böl (Bölmeyi Kaldır Olarak Değişir) Çalışmakta olduğumuz pencereyi üzerinde bulunduğumuz hücreden dörde böler. 3.8.6 Bölmeleri Dondur(Bölmeleri Çöz Olarak Değişir) Aktif pencereyi dörde bölerek üst kısmın sol ve sağındaki bölmeleri sabitleyerek aşağı bölmelere hareket verir. Bunu kaldırmak için bu seçenek bir defa daha seçilir.

Microsoft Excel ’de İşlevler: Excel, 333 ayrı işlev içerir. Excel’in bu işlevlerinin tümü, Türkiye’nin akademik geleneklerine uygun bir tarzda, Türkçeleştirilmiştir. Excel’i Türkçe kurduğunuz zaman, formüllerinizde İngilizce fonksiyon komutları girerseniz, program #AD hatası verecektir. Burada Excel’in Yardım dosyalarında açıklaması yer alan bütün fonksiyonların listesini bulanacaksınız. Arama ve Başvuru işlevleri IADRES Bir başvuruyu, çalışma sayfasındaki tek bir hücreye metin olarak verir. ALANSAY Bir başvurudaki alan sayısını verir. ARA Bir vektördeki veya dizideki değerleri arar. DEVRİK_DÖNÜŞÜMBir dizinin devrik dönüşümünü verir. DOLAYLI Metin değeriyle belirtilen bir başvuru verir. DÜŞEYARA Bir dizinin ilk sütununa bakar ve bir hücrenin değerini vermek için satır boyunca hareket eder. ELEMAN Değerler listesinden bir değer seçer. İNDİS Başvurudan veya diziden bir değer seçmek için, bir dizin kullanır. KAÇINCI Bir başvurudaki veya dizideki değerleri arar. KAYDIR Verilen bir başvurudan, bir başvuru kaydırmayı verir. KÖPRÜ Bir ağ sunucusunda, bir intranette ya da Internet'te depolanan bir belgeyi açan bir kısayol ya da atlama oluşturur. SATIR Bir başvurunun satır sayısını verir. SATIRSAY Bir başvurudaki satırların sayısını verir. SÜTUN Bir başvurunun sütun sayısını verir. SÜTUNSAY Bir başvurudaki sütunların sayısını verir. YATAYARA Bir dizinin en üst satırına bakar ve belirtilen hücrenin değerini verir.

Bilgi işlevleri AREFSE Sayı bir başvuruysa, DOĞRU verir. BİLGİ Geçerli işletim ortamı hakkında bilgi verir. BOŞLUKSAY Bir aralık içindeki boş hücreleri sayar. EBOŞSA Değer boşsa, DOĞRU verir. EÇİFTSE Sayı çiftse, DOĞRU verir. EHATA Değer, #YOK dışındaki bir hata değeriyse, DOĞRU verir. EHATALIYSA Değer, herhangi bir hata değeriyse, DOĞRU verir. EMANTIKSALSA Değer, mantıksal bir değerse, DOĞRU verir. EMETİNDEĞİLSE Değer, metin değilse, DOĞRU verir. EMETİNSE Değer, bir metinse DOĞRU verir. ESAYIYSA Değer, bir sayıysa, DOĞRU verir. ETEKSE Sayı tekse, DOĞRU verir. EYOKSA Değer, #YOK hata değeriyse, DOĞRU verir. HATA.TİPİ Bir hata türüne ilişkin sayıları verir. HÜCRE Bir hücrenin biçimlendirmesi, konumu ya da içeriği hakkında bilgi verir. S Sayıya dönüştürülmüş bir değer verir. TİP Bir değerin veri türünü belirten bir sayı verir. YOKSAY #YOK hata değerini verir. DDE ve Dış işlevler ÇAĞIR Bir dinamik bağlantı kitaplığındaki (DLL) veya kod kaynağındaki bir yordamı çağırır. SQLREQUEST Bir dış veri kaynağına bağlanır ve bir çalışma kitabından bir sorgu çalıştırır, sonra da makro programlama gerektirmeden sonucu bir dizi olarak verir. YAZMAÇ.KODU Önceden kaydedilmiş olan, belirtilen DLL'nin veya kod kaynağının kayıt kimliğini verir.

Finansal işlevler AİÇVERİMORANI Dönemsel olması gerekmeyen bir para akışları programı için, iç verim oranını verir. AMORDEGRC Her bir hesap dönemindeki yıpranmayı verir. AMORLINC Her bir hesap dönemindeki yıpranmayı verir . ANBD Dönemsel olması gerekmeyen bir para akışları programı için, bugünkü net değeri verir. AZALANBAKİYE Bir malın belirtilen bir süre içindeki yıpranmasını, sabit azalan bakiye yöntemini kullanarak verir. BD Bir yatırımın bugünkü değerini verir. ÇİFTAZALANBAKİYE Bir malın belirtilen bir süre içindeki yıpranmasını, çift azalan bakiye yöntemi ya da sizin belirttiğiniz başka bir yöntemi kullanarak verir. D_İÇ_VERİM_ORANI Pozitif ve negatif para akışlarının farklı oranlarda finanse edildiği durumlarda, iç verim oranını verir. DA Bir malın bir dönem içindeki doğrusal yıpranmasını verir. DAB Bir malın amortismanını, belirlenmiş ya da kısmi bir dönem için, bir azalan bakiye yöntemi kullanarak verir. DEĞER Dönemsel faiz ödeyen bir tahvilin fiyatını 10.000.00 liralık değer başına verir. DEĞERİND İndirimli bir tahvilin fiyatını 10.000.000 liralık nominal değer başına verir. DEĞERVADE Faizini vade sonunda ödeyen bir tahvilin fiyatını 10.000.000 nominal değer başına verir. DEVRESEL_ÖDEME Bir yıllık dönemsel ödemeyi verir. DÖNEM_SAYISI Bir yatırımın dönem sayısını verir. ETKİN Efektif yıllık faiz oranını verir. FAİZ_ORANI Bir yıllık dönem başına düşen faiz oranını verir. FAİZORANI Tam olarak yatırım yapılmış bir tahvilin faiz oranını verir. FAİZTUTARI Yatırımın belirli bir dönemi boyunca ödenen faizi hesaplar. FAİZTUTARI Verilen bir süre için, bir yatırımın anaparasına dayanan ödemeyi verir. GD Bir yatırımın gelecekteki değerini verir. GDPROGRAM Bir seri birleşik faiz oranı uyguladıktan sonra, bir başlangıçtaki anaparanın gelecekteki değerini verir. GERÇEKFAİZ Belli aralıklarla faiz veren bir tahvilin tahakkuk etmiş faizini verir. GERÇEKFAİZV Vadesinde ödeme yapan bir tahvilin tahakkuk etmiş faizini verir. GETİRİ Tam olarak yatırılmış bir tahvilin vadesinin bitiminde alınan miktarı verir.

HTAHDEĞER. Bir Hazine bonosunun değerini, 10. 000 HTAHDEĞER Bir Hazine bonosunun değerini, 10.000.000 liralık nominal değer başına verir. HTAHEŞ Bir Hazine bonosunun bono eşdeğeri ödemesini verir. HTAHÖDEME Bir Hazine bonosunun ödemesini verir. İÇ_VERİM_ORANI Bir para akışı serisi için, iç verim oranını verir. İNDİRİM Bir tahvilin indirim oranını verir. KUPONGÜN Kupon süresindeki, gün sayısını, alış tarihini de içermek üzere, verir. KUPONGÜNBD Kupon süresinin başlangıcından alış tarihine kadar olan süredeki gün sayısını verir. KUPONGÜNDSK Alış tarihinden bir sonraki kupon tarihine kadar olan gün sayısını verir. KUPONGÜNÖKT Alış tarihinden bir önceki kupon tarihini verir. KUPONGÜNSKT Alış tarihinden bir sonraki kupon tarihini verir. KUPONSAYI Alış tarihiyle vade tarihi arasında ödenecek kuponların sayısını verir. LİRAKES Ondalık sayı olarak tanımlanmış lira fiyatını, kesir olarak tanımlanmış lira fiyatına dönüştürür. LİRAON Kesir olarak tanımlanmış lira fiyatını, ondalık sayı olarak tanımlanmış lira fiyatına dönüştürür. MSÜRE Varsayılan par değeri 10.000.000 lira olan bir tahvil için Macauley değiştirilmiş süreyi verir. NBD Bir yatırımın bugünkü net değerini, bir dönemsel para akışları serisine ve bir indirim oranına bağlı olarak verir. NOMİNAL Yıllık nominal faiz oranını verir. ÖDEME Belirli aralıklarla faiz ödeyen bir tahvilin ödemesini verir. ÖDEMEİND İndirimli bir tahvilin yıllık ödemesini verir. ÖDEMEVADE Vadesinin bitiminde faiz ödeyen bir tahvilin yıllık ödemesini verir. SÜRE Belli aralıklarla faiz ödemesi yapan bir tahvilin yıllık süresini verir. TEKSDEĞER Tek bir son dönemi olan bir tahvilin fiyatını her 10.000.000 lirada bir verir. TEKSÖDEME Tek bir son dönemi olan bir tahvilin ödemesini verir. TEKYDEĞER Tek bir ilk dönemi olan bir tahvilin değerini, her 100.000.000 lirada bir verir. TEKYÖDEME Tek bir ilk dönemi olan bir tahvilin ödemesini verir. TOPANAPARA İki dönem arasında bir borç üzerine ödenen birikimli temeli verir. TOPFAİZTUTARI İki dönem arasında ödenen birikimli faizi verir. TOPÖDENENFAİZ Bir yatırımın verilen bir süre için faiz ödemesini verir. YAT Bir malın belirli bir dönem için olan amortismanını verir.

İstatistiksel işlevler BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY Bağımsız değişkenler listesinde kaç adet değer bulunduğunu sayar. BAĞ_DEĞ_SAY Bağımsız değişkenler listesinde kaç adet sayı bulunduğunu sayar. BASIKLIK Bir veri kümesinin basıklığını verir. BETADAĞ Birikimli beta olasılık yoğunluğu işlevini verir. BETATERS Birikimli beta olasılık yoğunluğunun tersini verir. BİNOMDAĞ Tek terim binom dağılımı olasılığını verir. BÜYÜK Bir veri kümesindeki k. en büyük değeri verir. BÜYÜME Üstel bir eğilim boyunca değerler verir. ÇARPIKLIK Bir dağılımın çarpıklığını verir. DÖRTTEBİRLİK Bir veri kümesinin kartil değerini verir. DOT Doğrusal bir eğilimin parametrelerini verir. EĞİLİM Doğrusal bir eğilim boyunca değerler verir. EĞİM Doğrusal çakışma çizgisinin eğimini verir. FDAĞ F olasılık dağılımını verir. FISHER Fisher dönüşümünü verir. FISHERTERS Fisher dönüşümünün tersini verir. FTERS F olasılık dağılımının tersini verir. FTEST Bir F-test'in sonucunu verir. GAMADAĞ Gama dağılımını verir. GAMALN Gama işlevinin doğal logaritmasını, Γ(x) verir. GAMATERS Gama birikimli dağılımının tersini verir. GEOORT Geometrik ortayı verir. GÜVENİRLİK Bir popülasyon ortalaması için güvenirlik aralığını verir. HARORT Harmonik ortayı verir. HİPERGEOMDAĞ Hipergeometrik dağılımı verir. KESMENOKTASI Doğrusal çakıştırma çizgisinin kesişme noktasını verir. KİKAREDAĞ Kikare dağılımın tek kuyruklu olasılığını verir. KİKARETERS Kikare dağılımın tek kuyruklu olasılığının tersini verir. KİKARETEST Bağımsızlık sınamalarını verir. KİP Bir veri kümesindeki en sık rastlanan değeri verir. KIRPORTALAMA Bir veri kümesinin iç ortasını verir. KORELASYON İki veri kümesi arasındaki bağlantı katsayısını verir. KOVARYANS Eşleştirilmiş sapmaların ortalaması olan, kovaryansı verir. KRİTİKBİNOM Birikimli binom dağılımının bir ölçüt değerinden küçük veya ölçüt değerine eşit olduğu en küçük değeri verir.

KÜÇÜK Bir veri kümesindeki k. en küçük değeri verir. LOGNORMDAĞ Birikimli lognormal dağılımını verir. LOGTERS Bir lognormal dağılımının tersini verir. LOT Üstel bir eğilimin parametrelerini verir. MAK Bir bağımsız değişkenler listesindeki en büyük değeri verir. MAKA Bir bağımsız değişkenler listesindeki, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere, en büyük değeri verir. MİN Bir bağımsız değişkenler listesindeki en küçük değeri verir. MİNA Bir bağımsız değişkenler listesindeki, sayılar, metin ve mantıksal değerleri de içermek üzere, en küçük değeri verir. NEGBINOMDAĞ Negatif binom dağılımını verir. NORMDAĞ Normal birikimli dağılımı verir. NORMSDAĞ Standart normal birikimli dağılımı verir. NORMSTERS Standart normal birikimli dağılımın tersini verir. NORMTERS Normal birikimli dağılımın tersini verir. OLASILIK Bir aralıktaki değerlerin iki limit arasında olma olasılığını verir. ORTALAMA Bağımsız değişkenlerinin ortalamasını verir. ORTALAMAA Bağımsız değişkenlerinin, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere ortalamasını verir. ORTANCA Verilen sayıların ortancasını verir. ORTSAP Veri noktalarının mutlak sapmalarının ortalamasını verir. PEARSON Pearson çarpım moment korelasyon katsayısını verir. PERMÜTASYON Verilen sayıda nesne için, permütasyon sayısını verir. POISSON Poisson dağılımını verir. RANK Bir sayılar listesindeki bir sayının mertebesini verir. RKARE Pearson çarpım moment korelasyon katsayısının karesini verir. SAPKARE Sapmaların karelerinin toplamını verir

SIKLIK Bir sıklık dağılımını, dikey bir dizi olarak verir. STANDARTLAŞTIRMA Normalleştirilmiş bir değer verir. STDSAPMA Standart sapmayı, bir örneğe bağlı olarak tahmin eder. STDSAPMAA Standart sapmayı, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere, bir örneğe bağlı olarak tahmin eder. STDSAPMAS Standart sapmayı, tüm popülasyona bağlı olarak hesaplar. STDSAPMASA Standart sapmayı, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere, tüm popülasyona bağlı olarak hesaplar. STHYX Öngörülen bir y değerinin standart hatasını, çakışmadaki her bir x için verir. TAHMİN Bir doğrusal eğilim boyunca bir değer verir. TDAĞ T-dağılımını verir. TTERS T-dağılımının tersini verir. TTEST T-test'le ilişkilendirilmiş olasılığı verir. ÜSTELDAĞ Üstel dağılımı verir. VAR Varyansı, bir örneğe bağlı olarak tahmin eder. VARA Varyansı, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere, bir örneğe bağlı olarak tahmin eder. VARS Varyansı, tüm popülasyona bağlı olarak hesaplar. VARSA Varyansı, sayılar, metin ve mantıksal değerleri içermek üzere, tüm popülasyona bağlı olarak hesaplar. WEIBULL Weibull dağılımını hesaplar. YÜZDEBİRLİK Bir aralıktaki değerlerin k. frekans toplamını verir. YÜZDERANK Bir veri kümesindeki bir değerin yüzde mertebesini verir. ZTEST Bir z-testinin iki kuyruklu P-değerini hesaplar.

Mantıksal işlevler DEĞİL Bağımsız değişkeninin mantığını tersine çevirir. DOĞRU DOĞRU mantıksal değerini verir. EĞER Gerçekleştirilecek bir mantıksal sınama belirtir. VE Bütün bağımsız değişkenleri doğruysa, DOĞRU verir. YADA Bağımsız değişkenlerden herhangi birisi DOĞRU ise, DOĞRU verir. YANLIŞ YANLIŞ mantıksal değerini verir. Matematik ve Trigonometri işlevleri ACOS Bir sayının ark kosinüsünü verir. ACOSH Bir sayının ters hiperbolik kosinüsünü verir. ALTTOPLAM Bir listedeki ya da veritabanındaki bir alt toplamı verir. AŞAĞIYUVARLA Bir sayıyı, daha küçük sayıya, sıfıra yakınsayarak yuvarlar. ASİN Bir sayının ark sinüsünü verir. ASİNH Bir sayının ters hiperbolik sinüsünü verir. ATAN Bir sayının ark tanjantını verir. ATAN2 Ark tanjantı, x- ve y- koordinatlarından verir. ATANH Bir sayının ters hiperbolik tanjantını verir. BÖLÜM Bir bölme işleminin tamsayı kısmını verir. ÇARPIM Bağımsız değişkenlerini çarpar. ÇARPINIM Bir sayının çarpınımını verir. ÇİFT Bir sayıyı, en yakın daha büyük çift tamsayıya yuvarlar. ÇİFTÇARPINIM Bir sayının çift çarpınımını verir. ÇOKTERİMLİ Bir sayılar kümesinin çok terimlisini verir. COS Bir sayının kosinüsünü verir. COSH Bir sayının hiperbolik kosinüsünü verir. DÇARP İki dizinin dizey çarpımını verir. DERECE Radyanları dereceye dönüştürür. DETERMİNANT Bir dizinin dizey determinantını verir. DİZEY_TERS Bir dizinin dizey tersini verir. EĞERSAY Bir aralık içindeki, belli bir ölçütü karşılayan, boş olmayan hücreleri sayar.

ETOPLA Belirli bir ölçütle belirlenen hücreleri ekler. İŞARET Bir sayının işaretini verir. KAREKÖK Pozitif bir karekök verir. KAREKÖKPİ Pi sayısının kare kökünü verir. KOMBİNASYON Verilen sayıda öğenin kombinasyon sayısını verir. KUVVET Bir üsse yükseltilmiş sayının sonucunu verir. KYUVARLA İstenen kata yuvarlanmış bir sayı verir. LN Bir sayının doğal logaritmasını verir. LOG Bir sayının, belirtilen bir tabandaki logaritmasını verir. LOG10 Bir sayının 10 tabanında logaritmasını verir. MOD Bölmeden kalanı verir. MUTLAK Bir sayının mutlak değerini verir. NSAT Bir sayının, tamsayı durumuna gelecek şekilde, fazlalıklarını atar. OBEB En büyük ortak böleni verir. OKEK En küçük ortak katı verir. Pİ Pi değerini verir. RADYAN Dereceleri radyanlara dönüştürür. RASTGELEARADA Belirttiğiniz sayılar arasında rastgele bir sayı verir. ROMEN Bir normal rakamı, metin olarak, romen rakamına çevirir. S_SAYI_ÜRET 0 ile 1 arasında rastgele bir sayı verir. SERİTOPLA Bir üs serisinin toplamını, formüle bağlı olarak verir. SİN Verilen bir açının sinüsünü verir. SİNH Bir sayının hiperbolik sinüsünü verir. TABANAYUVARLA Bir sayıyı, kendinden küçük bir sayıya, sıfıra yakınsayarak yuvarlar. TAMSAYI Bir sayıyı, en yakın daha küçük tamsayıya yuvarlar. TAN Bir sayının tanjantını verir. TANH Bir sayının hiperbolik tanjantını verir. TAVANAYUVARLA Bir sayıyı, en yakın tamsayıya ya da en yakın katına yuvarlar. TEK Bir sayıyı en yakın daha büyük tek sayıya yuvarlar. TOPKARE Bağımsız değişkenlerin karelerinin toplamını verir. TOPLA.ÇARPIM İlişkili dizi bileşenlerinin çarpımlarının toplamını verir. TOPLA Bağımsız değerlerini toplar. TOPX2EY2 İki dizideki ilişkili değerlerin farkının toplamını verir. TOPX2PY2 İki dizideki ilişkili değerlerin karelerinin toplamının toplamını verir. TOPXAY2 İki dizideki ilişkili değerlerin farklarının karelerinin toplamını verir. ÜS e'yi, verilen bir sayının üssüne yükseltilmiş olarak verir. YUKARIYUVARLA Bir sayıyı daha büyük sayıya doğru, sıfırdan ıraksayarak yuvarlar. YUVARLA Bir sayıyı, belirtilen basamak sayısına yuvarlar.

Metin işlevleri ASC Bir karakter dizesindeki çift enli (iki byte) İngilizce harfleri veya katakana'yı yarım enli (tek byte) karakterlerle değiştirir. BİRLEŞTİR Pek çok metin öğesini bir metin öğesi olarak birleştirir. BUL Bir metin değerini, bir başkasının içinde bulur (büyük küçük harf duyarlıdır). BÜYÜKHARF Metni büyük harfe dönüştürür. DAMGA Kod sayısıyla belirtilen karakteri verir. DEĞİŞTİR Metnin içindeki karakterleri değiştirir. JIS Bir karakter dizesindeki tek enli (tek byte) İngilizce harfleri veya katakana'yı çift enli (iki byte) karakterlerle değiştirir. KIRP Metindeki boşlukları kaldırır. KOD Bir metin dizesindeki ilk karakter için sayısal bir kod verir. KÜÇÜKHARF Metni küçük harfe dönüştürür. LİRA Para birimi biçimi kullanarak, bir sayıyı metne çevirir. M Bağımsız değerlerini metne dönüştürür. MBUL Bir metin değerini, bir başkasının içinde bulur (büyük küçük harf duyarlı değildir). METNEÇEVİR Bir sayıyı biçimlendirir ve metne dönüştürür. ÖZDEŞ İki metin değerinin özdeş olup olmadığını anlamak için, değerleri denetler. PARÇAAL Bir metin dizesinden belirli sayıda karakteri, belirttiğiniz konumdan başlamak üzere verir. SAĞDAN Bir metin değerinin en sağdaki karakterlerini verir. SAYIDÜZENLE Bir sayıyı, sabit sayıda ondalıkla, metin olarak biçimlendirir. SAYIYAÇEVİR Bir metin bağımsız değişkenini sayıya dönüştürür. SES Bir metin dizesinden fonetik (furigana) karakterleri ayıklar. SOLDAN Bir metin değerinden en soldaki karakterleri verir. TEMİZ Metindeki bütün yazdırılamaz karakterleri kaldırır. UZUNLUK Bir metin dizesindeki karakter sayısını verir. YAZIM.DÜZENİ Bir metin değerinin her bir sözcüğünün ilk harfini büyük harfe çevirir. YEN Bir sayıyı ¥ (yen) para birimi biçimini kullanarak metne dönüştürür. YERİNEKOY Bir metin dizesinde, eski metnin yerine yeni metin koyar. YİNELE Metni, verilen sayıda defa yineler.

Mühendislik işlevleri BESINIR Bir sayının eşik değerinden büyük olup olmadığını sınar. BESSELI Değiştirilmiş Bessel işlevi In(x)'i verir. BESSELJ Bessel işlevi Jn(x)'i verir. BESSELK Değiştirilmiş Bessel işlevi Kn(x)'i verir. BESSELY Bessel işlevi Yn(x)'i verir. BIN2DEC İkili bir sayıyı, ondalık sayıya dönüştürür. BIN2HEX İkili bir sayıyı, onaltılıya dönüştürür. BIN2OCT İkili bir sayıyı, sekizliye dönüştürür. ÇEVİR Bir sayıyı, bir ölçüm sisteminden bir başka ölçüm sistemine dönüştürür. DEC2BIN Ondalık bir sayıyı, ikiliye dönüştürür. DEC2HEX Ondalık bir sayıyı, onaltılıya dönüştürür. DEC2OCT Ondalık bir sayıyı sekizliğe dönüştürür. DELTA İki değerin eşit olup olmadığını sınar. HATAİŞLEV Hata işlevini verir. HEX2BIN Onaltılı bir sayıyı ikiliye dönüştürür. HEX2DEC Onaltılı bir sayıyı ondalığa dönüştürür. HEX2OCT Onaltılı bir sayıyı sekizliğe dönüştürür. KARMAŞIK Gerçek ve sanal katsayıları, karmaşık sayıya dönüştürür. OCT2BIN Sekizli bir sayıyı ikiliye dönüştürür. OCT2DEC Sekizli bir sayıyı ondalığa dönüştürür. OCT2HEX Sekizli bir sayıyı onaltılıya dönüştürür. SANAL Karmaşık bir sayının sanal katsayısını verir. SANBAĞ_DEĞİŞKEN Radyanlarla belirtilen bir açı olan teta bağımsız değişkenini verir.

SANBÖL İki karmaşık sayının bölümünü verir. SANÇARP İki karmaşık sayının çarpımını verir. SANÇIKAR İki karmaşık sayının farkını verir. SANCOS Karmaşık bir sayının kosinüsünü verir. SANEŞLENİK Karmaşık bir sayının karmaşık eşleniğini verir. SANGERÇEK Karmaşık bir sayının, gerçek katsayısını verir. SANKAREKÖK Karmaşık bir sayının karekökünü verir. SANKUVVET Karmaşık bir sayıyı, bir tamsayı üssüne yükseltilmiş olarak verir. SANLN Karmaşık bir sayının doğal logaritmasını verir. SANLOG10 Karmaşık bir sayının, 10 tabanında logaritmasını verir. SANLOG2 Karmaşık bir sayının 2 tabanında logaritmasını verir. SANMUTLAK Karmaşık bir sayının mutlak değerini (modül) verir. SANSIN Karmaşık bir sayının sinüsünü verir. SANTOPLA Karmaşık sayıların toplamını verir. SANÜS Karmaşık bir sayının üssünü verir. TÜMHATAİŞLEV Tümleyici hata işlevini verir. Tarih ve Saat işlevleri AY Bir seri numarasını aya dönüştürür. BUGÜN Bugünün tarihini seri numarasına dönüştürür. DAKİKA Bir seri numarasını dakikaya dönüştürür. ETARİHLİ İki tarih arasındaki gün, ay veya yılların sayısını hesaplar.. GÜN Seri numarasını, ayın bir gününe dönüştürür. GÜN360 İki tarih arasındaki gün sayısını, 360 günlük yıı esas alarak hesaplar. HAFTANINGÜNÜ Bir seri numarasını, haftanın gününe dönüştürür. İŞGÜNÜ Belirtilen sayıda çalışma günü öncesinin ya da sonrasının tarihinin seri numarasını verir. SAAT Bir seri numarasını saate dönüştürür. SANİYE Bir seri numarasını saniyeye dönüştürür. SERİAY Belirtilen sayıda ay önce veya sonraki ayın son gününün seri numarasını verir. SERİTARİH Başlangıç tarihinden itibaren, belirtilen sayıda ay önce veya sonraki tarihin seri numarasını verir. ŞİMDİ Geçerli tarihin ve saatin seri numarasını verir. TAMİŞGÜNÜ İki tarih arasındaki tam çalışma günlerinin sayısını verir. TARİH Belirli bir tarihin seri numarasını verir. TARİHSAYISI Metin biçimindeki bir tarihi seri numarasına dönüştürür. YIL Bir seri numarasını yıla dönüştürür. YILORAN Başlangıç_tarihi ve bitiş_tarihi arasındaki tam günleri gösteren yıl kesirini verir. ZAMAN Belirli bir zamanın seri numarasını verir. ZAMANSAYISI Metin biçimindeki zamanı seri numarasına dönüştürür.

Veritabanı ve Liste Yönetimi işlevleri ÖZETVERİAL Bir Özet Tablo'da saklanan verileri verir. VAL Bir veritabanından, belirtilen ölçütlerle eşleşen tek bir rapor çıkarır. VSEÇÇARP Kayıtların belli bir alanında bulunan, bir veritabanındaki ölçütlerle eşleşen değerleri çarpar. VSEÇMAK Seçili veritabanı girişlerinin en yüksek değerini verir. VSEÇMİN Seçili veritabanı girişlerinin en düşük değerini verir. VSEÇORT Seçili veritabanı girişlerinin ortalamasını verir. VSEÇSAY Bir veritabanında sayı içeren hücreleri sayar. VSEÇSAYDOLU Bir veritabanındaki boş olmayan hücreleri sayar. VSEÇSTDSAPMA Seçili veritabanı girişlerinden oluşan bir örneğe dayanarak, standart sapmayı tahmin eder. VSEÇSTDSAPMAS Standart sapmayı, seçili veritabanı girişlerinin tüm popülasyonunu esas alarak hesaplar. VSEÇTOPLA Kayıtların alan sütununda bulunan, ölçütle eşleşen sayıları toplar. VSEÇVAR Seçili veritabanı girişlerinden oluşan bir örneği esas alarak farkı tahmin eder. VSEÇVARS Seçili veritabanı girişlerinin tüm popülasyonunu esas alarak farkı hesaplar.

Hata Mesajları ve Muhtemel Sebepleri: ##### Bir hücre kendisinden daha geniş bir sayı, tarih veya saat içerdiğinde veya hücre eksi sonuç veren bir tarih ve/veya saat formülü içeriyorsa oluşur. Sütunun genişliğini arttırma, bu hatanın giderilmesini sağlar. Bunun için, sütun başlıkları arasındaki sınırı sürükleyerek, sütunu genişletebilirsiniz. Veya farklı bir sayı biçimi uygulamamak da bu hatayı çözümleyebilir. Sayıyı hücreye sığdırmak için, hücrenin sayı biçimini değiştirebilir, örneğin ondalık noktadan sonraki ondalık basamak sayısını azaltabilirsiniz. Kimi zaman bu hata tarih ve saat formüllerinin doğru olmamasından da kaynaklanabilir. Tarihleri ve saatleri çıkardığınızda, formülü doğru bir şekilde oluşturduğunuza dikkat edin, 1900 tarih sistemini kullanıyorsanız, Excel'deki tarih ve saatler artı değerler olmalıdır. Bu nedenle, daha ileri bir tarihi veya saati daha önceki bir tarih veya saatten çıkarmak, ##### hatasına yol açabilir. (1900 tarih sistemini kullanmak için, Araçlar menüsündeki Seçenekler'i tıklayın, Hesaplama sekmesini tıklayın ve 1904 tarih sistemi onay kutusundaki işareti kaldırın.) Formülünüz doğruysa, sonuç eksi bir değer olmasına rağmen, hücreyi tarih veya saat biçimi olmayan bir biçimle biçimleyerek, değeri görüntüleyebilirsiniz. Biçim menüsündeki Hücreler'i tıklayın, Sayı sekmesini tıklayın ve tarih veya saat biçimi olmayan bir biçim seçin.

#AD? Microsoft Excel bir formüldeki metni tanımadığı zaman ortaya çıkar. Formülde kullanılan bir adı silmiş veya varolmayan bir adı kullanmş olabilirsiniz Adın varolduğundan emin olmak için Ekle menüsünden Ad'ı seçin, sonra Tanımla'yı tıklayın. Ad listelenmemişse, Tanımla komutunu kullanarak adı ekleyin. Adı yanlış yazdı iseniz, ya yazımı düzeltin, ya da formüle doğru adı eklemek için, adı formül çubuğunda seçebilir, Ekle menüsünden Ad'ı seçebilir ve sonra Yapıştır'ı tıklayabilirsiniz. Ad Yapıştır diyalog kutusunda, kullanmak istediğiniz adı tıklayın ve sonra Tamam'ı tıklayın. Formülde doğru etiket kullanmak için Araçlar menüsünden Seçenekler'i, sonra da Hesaplama sekmesini tıklayın. Çalışma Kitabı seçenekleri altında Formüllerdeki etiketleri kabul et onay kutusunu seçin. Bir işlevin adını yanlış yazmış olabilirsiniz. Formül Paleti'ni kullanarak, formüle doğru işlev adını ekleyin. Çalışma sayfası işlevi, bir eklenti programın bir parçasıysa, eklenti programın yüklenmesi gerekir. Bir formüle, çift tırnak içine koymadan bir metin girmiş olabilirsiniz. Girdinizi bir metin olarak kullanmak isteseniz bile, Excel girdiyi bir ad olarak yorumlamaya çalışır. Formüldeki metni, çift tırnak içine alın. Örneğin, ="Toplam miktar "&B50. Formülde aralık başvurusunda iki nokta üst üste işaretini (:) geçmiş olabilirsiniz. Formüldeki bütün aralık başvurularının bir iki nokta üst üste imi (:) kullandığından emin olun. Örneğin: TOPLA(A1:C10).

#BAŞV! Bir hücre başvurusu geçerli olmadığı zaman ortaya çıkar. Başka formüllerin başvurduğu hücreleri silmiş veya bu hücrenin üzerine başka bir hücre yapıştırmış olabilirsiniz. Hatayı gidermek için formülleri değiştirin veya hücreleri sildikten veya yapıştırdıktan hemen sonra, Geri Al simgesini tıklatarak çalışma sayfasındaki hücreleri geri yükleyin. Bu hata, yerine uygun olmayan veya bozuk bir makrodan da kaynaklanabilir. İşlevi denetleyerek, bağımsız bir değişkenin geçerli olmayan bir hücreye veya hücre aralığına başvurup başvurmadığına bakın. Makro, çalışmayan bir programa veya DDE’ye başvuru yapıyor olabilir. Bu durumda ya uygulamayı başlatmak ya da DDE kullanmak gerekir.

#BOŞ! Kesişmeyen iki alanı kesişiyormuş gibi belirttiğiniz zaman ortaya çıkar. Yanlış bir aralık işlemi veya yanlış bir hücre başvurusu kullanmış olabilirsiniz. Kesişmeyen iki alana başvurmak için, birleşim işlecini, yani virgül (,) kullanın. Örneğin, formül iki aralığı topluyorsa, iki aralığın bir virgülle ayrıldığından emin olun. Örnek: (TOPLA(A1:A10,C1:C10)). Virgül geçilirse, Excel her iki aralıkta ortak olan hücreleri toplamaya çalışır, ancak, A1:A10 ve C1:C10 aralıkları kesişmediği için, ortak hiçbir hücreleri yoktur. Aralıkların başvurusundaki yazım hatalarını gidermeniz gerekir.

#BÖL/0! Bir formül 0'a (sıfır) bölerse, ortaya çıkar. Boş bir hücreye veya böleni sıfır olan bir hücreye olan hücre başvurusu kullanmış olabilirsiniz İşlenen boş bir hücreyse, Excel boşu, sıfır olarak yorumlar. Hücre başvurusunu değiştirmek veya bölen olarak kullanılan hücreye sıfırdan başka bir değer girmek gerekir. Bölen olarak başvurulan hücreye #YOK değerini girebilirsiniz; bu işlem, formülün sonucunu, bölen değerinin kullanılamadığını belirtmek için, #YOK yerine #BÖL/0! olarak değiştirecektir. Sıfırla (0) belirtilen bölme içeren bir formül girmiş olabilirsiniz; böleni, sıfırdan farklı bir sayı olarak yazın. Bu hata, #BÖL/0! değerini veren bir işlev veya formül içeren bir makroyu çalıştırdığınız zaman da doğar. İşlevdeki veya formüldeki bölenin sıfır veya boş olmadığına dikkat edin.

#DEĞER! Yanlış tür bir bağımsız değişken veya işlenen kullandığında veya Formül Otomatik Düzelt komutu formülü düzeltemediğinde ortaya çıkar. Formül, bir sayı veya DOĞRU veya YANLIŞ gibi mantıksal bir değer gerektirdiği halde metin girmiş olabilirsiniz Excel, metni, doğru veri türüne çeviremez. Formülün veya işlevin, gereken işlenen veya bağımsız değişken için doğru olduğundan ve formülün başvurduğu hücrelerin geçerli değerler içerdiğine dikkat edin. Bir dizi formülü girdikten sonra Enter tuşuna basmış olabilirsiniz Dizi formülünü içeren hücreyi veya hücre aralığını seçin, formülü düzenlemek için F2 tuşuna basın, sonra CTRL+Shift+Enter tuşlarına basın. Bir hücre başvurusunu, formülü veya işlevi, dizi sabiti olarak girmiş olabilirsiniz Dizi sabitinin, bir hücre başvurusu, formül veya işlev olmadığına dikkat edin. Bir tek değer gerektiren bir işleme veya işleve bir aralık vermiş olabilirsiniz. Aralığı, tek bir değerle değiştirin. Aralığı, formülü içeren ya aynı satırı veya aynı sütunu içerecek biçimde değiştirin. Çoklu toplamlar veya çarplamalar yapmak üzere diktörtgen değerler dizisi (dizey) gerektiren işlevlerinin birinde, geçerli olmayan bir dizey kullanmış olabilirsiniz. Dizey'in boyutlarının, dizey bağımsız değişkenleri için doğru olup olmadığına bakın. Bu hata #DEĞER! veren bir işlev giren bir makroyu çalıştırmaktan da kaynaklanabilir. Makrodaki işlevin yanlış bir bağımsız değişken kullanmadığına dikkat edin. #SAYI! Bir formüldeki veya işlevdeki bir sayıyla ilgili bir sorun ortaya çıktığında oluşur. Sayısal bağımsız değişken gerektiren bir işlevde kabul edilemez bir bağımsız değişken kullanmış olabilirsiniz. İşlevde kullanılan bağımsız değişkenlerin, doğru tür bağımsız değişkenler olduğuna dikkat edin. İÇ_VERİM_ORANI veya FAİZ_ORANI gibi tekrarlanan bir işlev kullanma ve işlevin sonucu bulamaması da bu hataya yol açar. İşlev için başka bir başlangıç değeri kullanmanız gerekir. Çok büyük veya çok küçük bir sayı veren bir formül girmiş olabilirsiniz. Excel’de sayıların -1*10307 ile 1*10307 arasında olması gerekir. Formülü, bu arada bir sonuç verecek şekilde değiştirmeniz gerekir.

#YOK Bir değer, bir işlevde veya formülde kullanılamadığında, ortaya çıkar. Belirli hücreler, henüz kullanılamayan veriler içeriyorsa, bu hücrelere #YOK girin. Bu hücrelere başvuran hücreler, bir değer hesaplamak yerine yerine #YOK sonucunu verecektir. YATAYARA, ARA, KAÇINCI veya DİKEYARA çalışma sayfası işlevinde aranan_değer bağımsız değişkeni için uygun olmayan bir değer vermiş olabilirsiniz. Aranan_değer değişkeninin, doğru değer türünde olduğuna, örneğin, bir değer veya bir hücre başvurusu olduğunda, fakat bir aralık başvurusu olmadığına dikkat edin. Sıralanmamış bir tabloda bir değerin yerini belirlemek için DİKEYARA, YATAYARA veya KAÇINCI işlevini kullanmış olabilirsiniz. Tablolarda veri arayan işlevlerin artan sırayla sıralanması gerekir. Bununla birlikte, DİKEYARA ve YATAYARA işlevleri, işleve, tablo sıralanmamış olsa bile tam benzerini bulmasını öneren bir aralık_ara bağımsız değişkeni içerir. Tam bir eşdeğer bulmak için, aralık_ara bağımsız değişkenini YANLIŞ olarak belirleyin. KAÇINCI işlevi, bir benzer bulmak için, listenin hangi sırayla sıralanması gerektiğini belirten bir eşleştir_ türü bağımsız değişkene sahiptir. Eğer işlev bir benzer bulamıyorsa, eşleşitr_türü bağımsız değişkenini değiştirin. Bir bağımsız değişkeni, dizi formülünü içeren aralıkla aynı satır veya sütun sayısına sahip olmayan bir dizi formülünde kullanmış olabilirsiniz. Dizi formülü çok sayıda hücreye girilmişse, formülün başvurduğu aralıkların aynı sayıda satıra ve sütuna sahip olduğundan emin olun veya dizi formülünü daha az hücreye girin. Örneğin, dizi formülü, 15 satır yüksekliğinde bir aralığa (C1:C15) girilmişse ve formül, 10 satır yükseklikte bir aralığa (A1:A10) başvuruyorsa, C11:C15 aralığı, #YOK görüntüleyecektir. Bu hatayı düzeltmek için, formülü daha küçük bir aralığa girin (örneğin, C1:C10) veya formülün başvurduğu aralığı, aynı sayıda satır içerecek şekilde değiştirin (örneğin, A1:A15). Yerleşik veya özel bir işlevdeki bir veya daha fazla bağımsız değişkeni unutmuş olabilirsiniz; işlevdeki bütün bağımsız değişkenleri girmeniz gerekir. Kullanılamayan bir işlevi kullanmış olabilirsiniz. İşlevini içeren çalışma kitabının açık olduğundan ve işlevin uygun şekilde çalıştığına dikkat edin. #YOK değeri veren bir işlev giren makro çalıştırmış olabilirsiniz. İşlevdeki bağımsız değişkenlerin doğru olduğuna ve doğru konumda bulunduğuna dikkat edin.

BÖLÜM 4 MS ACCESS ve VBASIC ile SQL KULLANIMI

BÖLÜM 4 MS ACCESS ve VBASIC ile SQL KULLANIMI Veri tabanı yönetim yazılımı içinde, veri tabanına erişim amacı ile yapılacak işlemler ve sorgulamalar, sistem içinde , SQL’e dönüştürülür ve uygulanır. Dolayısı ile Access , sorgulama dili olarak tamamen SQL kullanır. Kullanıcının kendi tasarladığı SQL ifadelerini kullanabilmesi için , Access menüsü içinden View SQL alternatifini seçmesi gerekir.Karşısına çıkacak olan SQL penceresi içinde, SQL komutlarını kullanabilir. 4.1. Veri Tabanı Tasarımı : Access ile gelen sihirbazları kullnarak kendi işimizi kolayca halledebiliriz. Boş bir veri tabanı ile işe başlayalım. Önce Dosya/Yeni Veritabanı seçenekleri ile açılan pencereden Boş Veritabanı seçeneği seçilir. Access veri tabanımıza isim vermemizi isteyecektir. Buraya uygun bir isim verdikten sonra aşağıdaki proje yönetim penceresine erişilecektir. Veri tabanı birçok bileşenden meydana gelir. Ancak her veri tabanında mutlaka tabloların bulunması gerekir. Tablolarda saklanacak bilgilerin özellikleri ve bilgilerin kendisi bulundurulur.

Yukarıdaki tablolar kısmında iken yeni düğmesi kullanılarak yeni bir tablo oluşturmak isteyelim. Açılan pencereden isterseniz sihirbazı kullanarak hazır işimize yarayanları seçerek kullanabiliriz. Biz tasarım görünümü seçeneğini kullanarak tabloyu kendimiz tasarlayalım.

Örnek : Küçük bir işletmenin müşteri işlemlerini yapmak isteyelim Örnek : Küçük bir işletmenin müşteri işlemlerini yapmak isteyelim. Ve müşteri bilgilerini bir tabloda saklayalım. Tablomuzda bulunacak bilgiler şunlar olsun : Müşterinin : adı soyadı, ev adresi, ev telefonu, iş adresi, iş telefonu, ilişki, düşünceler. Bunların her birine bir alan diyoruz. Ve bu alanların içerikleri farklı tiplerde olduklarından bu alanlara ait alan tiplerini belirtmemiz gerekir. Pencerenin Alan Adı sütununa alanların isimlerini yazarız. Diğer veri tabanı programlarından farklı olarak Access ‘de bu ismi herhangi bir sınırlama olmaksızın tanımlayabiliriz. Tanım sütununa o alanla ilgili bir açıklamayı yazacağız. Bu açıklama bilgisini yazmak zorunda değiliz. Buraya yazacağımız bilgi pencerenin en altındaki durum çubuğunda görülecektir.Dolayısıyla kullnıcı buraya bakarak ne girmesi gerektiğini görebilir. Penceredeki veri türü sütununa ise bu alana girilecek bilginin türünü belirleyeceğiz. Access’de kullanabileceğimiz veri türleri ve özellikleri şöyledir : Metin : Sadece metin içeren , sayı veya metini birlikte içeren veya üzerinde işlem yapılması gerekmeyen alanlarda bu tip belirtilir. ( adı soyadı, kapı numarası,telefon numarası vb.) Ençok 255 karaktere kadar bilgiyi içerebilir. Karakter sınırı genel kısmındaki alan boyutu ile belirtilir. Sayı : Üzerinde hesap yapılması gereken ve para olmayan alanlar bu tipten tanımlanır. Bu alana girilebilecek sayıların tipi ve sınırı genel kısmındaki alan boyutu ile belirlenir. Bayt 0-255 arasındaki tam sayılar bu alanda tutulur. 1 bayt yer işgal eder. Para Birimi : Aslında bu da bir sayı veri tipidir. Ancak para hesapları düşünülerek geliştirilmiş. Para hesaplarında virgülden sonraki basamak sayısı fazla önemli değildir. Önemli olan virgülden önceki basamakların tutulmasıdır. Bu veri tipi tam kısmı 15 basamak ve virgülden sonra ise 4 basamak olan sayılar tutulabilir. Otomatik Sayı : Bazı durumlarda her bir kayda bir numara girilmesini isteyebiliriz. Örneğin müşteri numarası alanı böyle bir alan olabilir. Bu alanı Otomatik sayı tipinden belirleriz.Sayının nasıl verileceğini ise genel kısmındaki yeni değerler kutusundan belirleyebiliriz. Bu kutudan artan değerini seçersek sayı otomatik olarak her kayıtta bir artırılacaktır. Tarih / Saat : Doğum tarihi , giriş saati gibi alanları text olarak tanımlarsak bunlar üzerinde işlem yapamayız. Tarih ve saat gibi bilgiler bu tipte belirtilmelidir. OLE Nesnesi : Veri tabanımıza resim, ses, animasyon gibi bir çok şeyler ekleyebiliriz. Windows altında bir çok program OLE (nesne bağlama ve gömme)’yi destekler. Örneğin paint brush’da çizmiş olduğumuz bir resmi veri tabanımıza ekleyebiliriz.

Ole nesnesi olarak tanımlanmış alanlara bilgi girişi için Ekle menüsündeki NESNE seçeneği kullanılır ve eklenmiş nesneleri görmek için de o alanları çift tıklayabiliriz. Örnek : Sınav girişi yapılacak alana not girişini 0-100 arasına sınırlayalım ve yanlış değer girilmesi halinde de uygun bir mesaj ile uyarılmasını sağlayalım. Geçerlilik kuralı >0 OR 100 Geçerlilik Metni Sınav notu 0 ile 100 arasında olabilir. Alan özelliklerini detaylarıyla gördükten sonra şimdi müşteri listesi için gerekli alanları tanımlayalım. Bunun için aşağıdaki tabloyu şu özelliklerde oluşturalım:

Her bir alana ait özellikleri ise Genel kutusundan şöyle belirleyelim : Adı soyadı : Alan boyutu : 30 Resim yazısı : Müşterinin adı soyadı Gerekli : Evet Ev adresi ve iş adresi için : Alan boyutu : 50 Ev telefonu ve iş telefonu için : Alan boyutu : 11 Giriş maskesi : \ (009”)”900\00\\00;;_ İlişki tarihi için : Biçim : Uzun tarih Varsayılan değer : =date$() Artık pencereyi kapatabilirsiniz. Ancak hemen birşeyi hatırlatalım. Eğer birşeyi girmeyi unuttuysanız veya yeni bir alan girmek istiyorsanız farenin sağ tuşu kullanılabilir. Artık müşteri tanımları adında yeni bir tablomuz var. Ama yeni bir tablo oluşturmak için yine aynı buradaki yeni düğmesini kullanacağız. Hazırladığımız tabloya giriş yapmak için tasarla düğmesi kullanacağız. Bilgi girişi yapmak için şimdilik Aç düğmesini kullanacağız. Artık bilgi girişi yapabiliriz. Sütun çizgilerini kullanarak sütunları genişletip daraltabiliriz.

Menüdeki artan sıralama ve azalan sıralama seçeneklerini kullanaraak alanları kolayca sıralayabiliriz. Kayıtların tamamı ekrana sığmadığında kaydırma çubuklarını kullanarak kayıtların ekranda görülmesini sağlayabiliriz. Ancak bazı sütunların ekranda her zaman ekranda görülebilir olmasını sağlamak için sütunları dondur seçeneği kullanılır. Her zaman gerekli olmayan veya gizli olması gereken sütunları sütunları gizle seçeneğini kullanarak gizleyebiliriz. Bul seçeneğini kullandığımızda aşağıdaki pencere açılacaktır. Bu pencerede istediğimiz kaydı kolayca bulabiliriz.

Kayıtları bazı ifadeleri başkasıyla değiştirmek için Düzen menüsünden değiştir seçeneği kullanılarak değiştirilebilir. Form Oluşturma : Asıl veri girişini formlar üzerinden gerçekleştiririz. Proje yönetim menüsünden Formlar menüsüne geçilir. Ama henüz tanımlanmış bir formumuz yok. Yeni düğmesi tıklanarak yeni bir form oluşturmaya başlayalım. Önce yeni form penceresinden bir veri tabanı seçilir. Örneğin eğer sütunlu form seçilecek olursa karşımıza şu ekran gelir.

Şu anda formuçalışma modunda görüyoruz Şu anda formuçalışma modunda görüyoruz. Tasarım moduna geçmek için Görünüm menüsündeki Form Tasarımı seçeneği seçilir. Tasarım modunda iken ekrandaki alanların yerlerini ve etiketlerini değiştirebiliriz. Ayrıca ekrandaki kontrolleri değiştirip yeni kontroller oluşturup kodlar yazabileceğiz. Şu anda form üzerinde gördüğümüz alanlariki parçadan oluşmaktadır. Soldakiler etiket, sağdakiler ise metin kutularıdır.Penceredeki araç kutusunu kullanarak yeni kontroller oluşturabiliriz. İlişki Kurma : Müşteri tanımı yapılırken hiç bir satış bilgisine yer verilmedi. Halbuki müşteri bilgisinin yanı sıra müşterinin aldığı mallar ve ödeme tarihleri de veri tablosunda yer almalıdır. Bir müşteri birden fazla mal satın alabileceği için , müşterinin aldığı her bir mal için tüm müşteri bilgilerinin bulunduğu bir tablomuz olmalı. Bu tabloyu daha önceden tanımladık. Başka bir tabloda ise sadece müşterinin aldığı mallarla ilgili bilgiler ve müşterinin adı bulunacak. Böylece müşterinin aldığı her mal için tüm müşteri bilgilerini tekrar girmeyeceğiz. İkinci tablomuzda sadece müşterinin adı bulunacak ve aldığı mallarla ilgili bilgiler bulunacak. Birinci tablo ile ikinci tablo arasında bir ilişki kurarak da müşteri bilgileri ile aldığı malları bağlantılamış oluruz. Önce müşterinin aldığı mallarla ilgili bilgilerin bulunacağı ikinci Tabloyu oluşturalım. Tablo kısmından Yeni düğmesi ile aşağıdaki tabloyu oluşturalım. Tablo oluşturulduktan sonra satış bilgileri adıyla kaydedilir. Şimdi satış bilgileri ile müşteri bilgileri arasında ilişki kuracağız. Araçlar menüsünden İlişkiler seçeneğini kullandığımızda ilişki kuracağımız tabloları belirleyebileceğimiz pencere açılacaktır.Şimdi ilişkileri gösteren pencere görülecektir.

Henüz bir ilişki belirlemiş değiliz Henüz bir ilişki belirlemiş değiliz. Müşteri tablosundaki Adı Soyadı alanını fare ile tutup taşıyarak Satış bilgileri tablosundaki Müşterinin adı soyadı alanı üzerine bırakılır. Böylece iki alan üzerinde ilişki kurmak istediğimizi bildirmiş oluruz. Bu işlemden sonra ilişkinin özelliklerini belirlemek için aşağıdaki pencere açılacaktır. Satış bilgilerine girilen müşterinin bilgileri müşteri bilgilerinde tanımlanmış olması gerekir. Bu yüzden penceredeki Bilgi Tutarlılığını Zorla seçeneğini işaretleyerek tanımlanmamış bir müşteriye satış yapılmamasını sağlayalım. Bu seçeneği işaretledikten sonra Yarat düğmesini kullanarak aşağıdaki ilişkiyi kurmuş olacağız. Aşağıda görüldüğü gibi Adı soyadı ile müşterinin adı soyadı alanları arasında 1’e sonsuz bir ilişki kurmuş olduk. Bununla müşteriye ait birden fazla satış bilgisi olabileceğini belirtmiş oluyoruz.Yani sadece bir müşteri tanımlayarak o müşteriye ait bilgileri tekrar girmeden birden fazla satış bilgisi girebiliriz. Access Kullanımı : Buraya kadar anlattıklarımla zaten Access’de tablo oluşturup üzerine kayıt girip, ilişkilendirmeyi gördük. Girilmiş olan bir kaydın silinmesi için Düzen menüsündeki Kayıt Sil seçeneği ile aktif kayıt silinebilir.

Kayıt Arama : Bir kaydı aramak için önce aramak istediğimiz sütuna girilir. Adını arayacağımız Ad sütununa , soyadını soyad sütununa girilir. Düzen menüsünden Bul komutunu seçerek açılan aşağıdaki pencereye aramak istediğiniz şeyi yazarız. Eğer tüm alanı değil de alan içinde bir parçayı arıyorsak eşleştir listesinden Alanın herhangi bölümü seçeneğiseçilerek aramayı başlatırız. Visual Basic : Bu bölümde , geniş anlamda olmasa da genel hatlarıyla Visual Basic hakkında bilgi vereceğim. Visual programlama dillerinin en önemli özelliklerinden birir programın ekran tasarımını kodlama ile değil tasarım zamanı bir resim çiziyormuş gibi rahatça yapılabilmesidir.

Form Tasarımı : Programlarda kullanılabilecek standart işlemler birer kontrol olarak tasarlanmış ve programcının kullanımına sunulmuştur. Örneğin personel ile ilgili bilgilerin girileceği bir programda personelin adı, doğum yeri, doğum tarihi, vb. birer boş kutu (text kutusu) kullanıcının ne yapması gerektiğini belirten veya neyi girmesi gerektiğini belirten yazılar vb. bilgiler personelş kutusunun içinde bulunabilecek seçeneklerdendir. Aşağıdaki formu oluşturmaya çalışalım. Form üzerindeki kontrolleri oluşturabilmek için Ana formun altında bulunan aşağıdaki kontrollerden seçerek formumuzun üzerine çizmemiz gerekir. Formumuzu bu şekilde oluşturduktan sonra Label1, Label2, Command1 yerine bunlara ait açıklamaları yazmamız gerekir.Visual dillerde bunları da program kodları ile değil tasarım zamanında yapabiliriz.

Şimdi Label1 nesnesini seçelim ve F4 tuşuna basalım. Artık yukarıdaki penceredeki gibi Label1 nesnesine ait özellikleri görebiliriz. Pencerenin sol tarafındaki Allignment, Autosize vb. kelimelere özellikler denir. Sağ taraftaki left, justify, false gibi yazılarda bu özelliğin şu andaki değerini göstermektedir. Her nesnenin farklı ve ortak özellikleri vardır. Bu özelliklerin etkisini görmek için Caption yazan özelliğin karşısındaki Label1 kelimesi üzerine Adı Soyadı kelimesini yazın aynı şeyin formumuzun üzerinde de yazıldığını göreceksiniz. İşte bu özelliği kullanarak kutuların önündeki Labellere gerekli açıklamaları böyle yazacağız. Şeklinde formumuzu düzenleyebiliriz.

Kod Yazma : Önce en kolay olanını yazalım. Çıkış için gerekli kodu yazalım. Kodu herhengi bir yere değil o nesne üzerine yapılabilecek değişik işlemlere göre ilgili yere yazmamız gerek. Örneğin fare ile düğme üzerinden geçerken bir mesaj vermek istiyorsak bunu o komut düğmesinin Mouse move olayına yazmamız gerekir. Biz düğme tıklanınca program sona ersin istiyorsak kodumuzu click olayına yazmamız gerekir. Bu olay alt programına erişmek için iki yolumuz var. Birincisi varsayılan olaylara ulaşmak için o düğmeyi çift tıklamamız gerekir. Komut düğmesi çift tıklanırsa Click olayına gidilir. Hataları Düzeltme : Eğer bir elemanı listeden seçmeden silmeye çalışırsanız hata mesajı ile karşılaşırsınız. VB'’de programdaki procedürun geçersiz bir parametre ile çağrıldığını belirten bir hata mesajı verir. İstersek End düğmesi ile programı sonlandırabiliriz

4.2 VISUAL BASIC’DE SQL KULLANIMI İlişkisel veri tabanı sorgulaması , güncellenmesi vb.işlemleri Visual Basic ortamından SQL ile gerçekleştirmek mümkündür. Visual Basic içindeki SQL komutları ve bu komutların yazılış biçimleri microsoft access ‘deki SQL’in aynısıdır. Visual Basic ‘de kullanılabilecek SQL sözcükleri şunlardır. ALL LEFT DELETE OPTION DISTINCT ORDER BY DISTINCTROW OWNERACCESS FROM PARAMETERS GROUP BY RIGHT IN SELECT INNER TRANSFORM INSERT UPDATE INTO WHERE JOIN WITH Bu listede daha önceden incelenmiş sözcükler dışındakiler incelenmiştir. Distinctrow : SELECT komutu ile elde edilecek çıkışta tekrar eden hiçbir satır bulunması istenmiyorsa bu sözcük kullanılır. SELECT DISTINCTROW * FROM proje ;

Inner : İki tabloyu birleştirerek yeni bir tablo elde etmeyi sağlayacak Join işleminin bir türünü anlatmak üzere kullanılır. INNER JOIN sözcüğünün kullanılması birleştirilecek tablolar içinde birleştirme alanı için sadece ortak veriye sahip olan satırların birleştirilmesini sağlayacaktır. Left-Right : Birleştirme işleminde LEFT sözcüğü kullanılırsa soldaki tablonun tüm satırları sağdaki tablo ile ilişkili müşterek alanla hiçbir veri bulunmasa dahi birleşim tablosuna katılır. Owneraccess : Güvenli bir çok kullanıcılı sistemde Wıth Owneraccess Option sözcükleri kullanıcıya belli tablolara erişmek için izin verilmemiş dahi olsa , o tablolardan sorgulama yaparak bilgi edinme imkanı sağlar. Visual Basic’de Execute SQL Özelliği : SQL içinde , tablo satırları üretmeyen SQL komutlarının Visual basic içinden icra edilmesi için kullanılabilecek bir yöntemdir. Belirtilen SQL komutunu belirtilen veri tabanı üzerinde icra eder. SELECT komutu için geçerli değildir. Yazılış biçimi : Satırlar = veri tabanı. Execute SQL (SQL deyimi ) Satırlar sayısal bir veri tipi olup değeri SQL komutunun etkilediği tablo satırları sayısıdır. Veri tabanı Visual Basic’de bir veri kontrolünün veri tabanı özelliğidir. Komutlar etkilenecek veri tabanını belirler. SQL deyimi, sadece ağ ortamında uzak bir lokasyondaki bir ODBC veri tabanı üzerinde çalışabilir.

Örnek : Satsay = OracleDB.Execute SQL ( *update personel SET böl_kod =’ SATIŞ’ WHERE böl_kod =’SAT’”) Burada OracleDB adlı bir veri tabanı içindeki personel adlı tabloda bölüm kodu SAT olan satırlar SATIŞ haline çevrilmekte ve değişen satırların sayısı da SatSay adlı değişkende saklanmaktadır. SatSay long türünde bir sayısal değişken olmalıdır. Visual Basıc ‘de Database , Dynaset ve Field Nesneleri : Visual Basic profesyonel yazılımda Dim ve Set deyimleri kullanılarak herhangi bir nesne türü için , nesne değişkenleri yaratılabilir. Örneğin aşağıdaki bilgisayar program parçası Database, Dynaset veField adlı Visual Basic nesneleri için nesne değişkenleri yaratmaktadır. Bu kod içinde SQL ‘in kullanışına dikkat ediniz: Dim VT As Database, Dina As Dynaset, Ala As Field Set VT = Open Database ( “ kitap . mdb” ) Set Dina = VT .CreaateDynaset (“SELECT * FROM kitaplar”) Set Ala= Dina.Fields (“Yaz_ID”) Visual Basic’de veri tabanı ve erişimi konusunda ve SQL kullanımı ile ilişkili daha pek çok imkan vardır. SQL ‘de Erişim Kontrolü ve Sistem Güvenliği : Veri tabanına erişim kontrolü ve sistem güvenliğinin sağlanması en önemli konulardan bir tanesidir. Veri Tabanı Nesnelerin Güvenliğinin Sağlanması : Oracle veri tabanı yönetim sisteminin kontrol ettiği veri tabanı rtamında dört farklı türde kullanıcı vardır: Sistem Kullanıcısı

Tüm veri tabanı ortamına hükmeden kullanıcıdır Tüm veri tabanı ortamına hükmeden kullanıcıdır. Veri tabanı yöneticisinin üstündedir. Sisteme, yeni kullanıcıları dahil edebilir, bir veya daha fazla kullanıcıya veri tabanı yöneticisi yetkisi verebilir.Kullanıcıların paralolarını değiştirebilir. Veri tabanı yöneticisi yetkisine sahip olan kullanıcılar, yeni kullanıcıların sistemde çalışmaya başlamalrı için gerekli koşulları ve yeni kullanıcıların ayrıcalıklarını belirleme, kullanıcıların çalışmalarına son verme yetkilerine sahiptir. CONNECT ve RESOURCE ayrıcalıkları verilen kullanıcılar, veri tabanına bağlanabilirler, yeni tablolar ve indeksler yaratabilirler. Sadece CONNECT ayrıcalığına sahip olan kullanıcılar sadece mevcut tablolara erişebilirler fakat kendi tablolarını yaratamazlar.

BÖLÜM 5 MS POWERPOINT

5.1 İLK DÜZENLEMELE  Powerpoint, tek başına satılmıyor. Microsoft Office paketinin bir parçası halinde bulunuyor ve Office kurulumu esnasında isteğe bağlı olarak kurulabiliyor. Bu sayfalarda Office 2000 paketi içinde bulunan Powerpoint sürümü incelenecektir. Klasik olarak Başlat > Programlar > Powerpoint tıkladığımızda karşımıza programın başlangıç ara yüzü gelecektir. Akıllı programlar serisinin sunduğu bir kolaylık olarak da hemen bir şeyler sormaya başlayacaktır. Altta programın başlangıç ara yüzü görülüyor.

Ortada göreceğimiz pencere, bize ne yapmak istediğimizi soruyor Ortada göreceğimiz pencere, bize ne yapmak istediğimizi soruyor. Burada 4 seçeneğimiz var. Bir sihirbaz yardımıyla ne yapacağımızı programa anlatmak   Önceden düzenlenmiş bir sunum dizisi açıp içini doldurmak   Her şeyi kendi ellerimizle hazırlamak.   Önceden hazırlamaya başladığımız bir sunumu yeniden açmak. Biz önce bir sayfanın nasıl hazırlandığını öğreneceğimiz için şimdilik “Boş sunu” seçeneğini seçelim ve tamam düğmesine tıklayalım. Diğer seçeneklere ileride yeniden döneceğiz. Karşımıza sayfa düzeninin nasıl olacağını soran bir pencere daha çıkacaktır. Aşağıda bu pencere görülüyor.

Aslında buradaki düzenlemeler, bize zaman kazandırma amacıyla yapılmış sayfa düzenlemeleridir. Örneklerde gördüğünüz kutucukların her biri Word programından tanıdığımız “Metin Kutusu” dur. Yine bir kolaylık olsun diye bu kutuların içine ne konulacağı da önceden belirlenmiştir. Ancak gerek bu kutuları ve gerekse kutu içeriklerini her zaman değiştirebilir veya silebilirsiniz. Burada ihtiyacınıza uygun sayfa düzenini seçerek işe başlayabiliriz. Yine işin temelini, doğrusunu öğrenmeye çalıştığımız için en alt sağdaki boş sayfayı seçelim ve tamam düğmesine tıklayalım. Şimdi karşımızda programın çalışmaya hazır gerçek ara yüzü var.

5.2 MS POWERPOINT’ E BAŞLARKEN İşte karşımızda tertemiz, boş bir sayfa var. Şimdi bunun içini dolduralım.Önce neyi sunacağımıza karar verelim ve ilk sayfaya ne yazmak istediğimizi kararlaştıralım. Bu sayfalarda konuyu işleyebilmek için bir şirketin durumu hakkında  sunum hazırladığımızı var sayacağız. Doğal olarak ilk sayfa şirketin adı ve sunumun konusunu içermeli. Hazırlayalım. Önce sayfa üzerindeki tasarımı kafamızda canlandıralım. Üst ortada şirket adı yazsın, alt ortada bu sunumun amacı yazsın diyelim. Metin Kutusu düğmesine tıklayalım. Cursor aşağıya bakan bir ok resmine dönüşecektir. Bu okun ucunu metin kutusunun başladığı yere getirip sol tıklayalım ve mouse düğmesini basılı tutarak sürükleyip metin kutusunu oluşturalım. İçine yazı yazmak üzere hazır bir kutu oluşacaktır. Buraya şirketin ismini yazalım. Sayfa görüntüsü şöyle olmalıdır : İşte başlık hazır. Aynı işlemleri bir daha yapalım ve bu defa daha aşağıya bir kutu açarak sunumun amacını yazalım. Görüntü şöyle olmalıdır :

İşte ana sayfamız hazır İşte ana sayfamız hazır. Diğer sayfaları da aynı mantıkla hazırlayacağız. Bu kadar kolay. Peki şimdi sayfamızı biraz süslemeye ne dersiniz ? Önce neler eksik, ne yapacağız kararlaştıralım. Yazılar kalın ve metin kutusu içinde ortalı olmalı. Zemin renkli olmalı. Metin kutusu zemine uyumlu bir renkte ve çerçeveli olmalı. Yazıların rengi, metin kutusu rengine uyumlu olmalı   Şimdilik bu kadar düzenleme yeterli. Effect adını verdiğimiz ek süslemeleri ileriki bölümlerde göreceğiz. Microsoft Word programında olduğu gibi yazıları mouse ile seçin, seçili yazılara biçimlendirme çubuğundaki düğmeler yardımıyla istediğiniz özelliği kazandırın. Bu örnekte başlık Times New Roman, 36, Bold seçildi. Alt kutu yazısı ise Garamond, 32, Bold yapıldı. Hepsi ortalandı. Şimdi metin kutusu özelliklerine bakalım. Metin kutusu seçiliyken cursor çerçeve üzerine getirilirse haç işareti şeklini alır. Tam bu noktada sağ tıklayın ve “Metin Kutusu Biçimlendir” seçeneğini tıklayın.

5.3 MS POWERPOINT’ E GRAFİK EKLEME Üst metin kutusu kalsın, içine bu sayfanın başlığını yazarız. Ancak alttaki metin kutusunu değiştirelim. 2 ayrı metin kutusu olsun. Birisine 2001 yılının grafiğini koyalım, diğerine açıklama yazalım ve şirketimizin 2001 performansını bu sayfada sunalım. Önce üstteki metin kutusu içine tıklayalım , “2001 yılı performansı”  yazalım ve metin kutusunu bir önceki sayfada gördüğümüz gibi biçimlendirelim. (metin kutusu, yer tutucu olarak adlandırılmıştır) Sonra alttaki metin kutusunun çerçevesine tıklayalım, seçili hale gelsin. Klavyeden “Delete” tuşu ile silin. Sonra yine alttaki “Metin Kutusu” düğmesine tıklayıp yeni bir metin kutusu oluşturun. Bu metin kutusu sildiğimiz kutu ile aynı yükseklikte olmasına rağmen genişlik olarak sildiğimizin yarısı kadar olsun. Mouse tuşunu bıraktığımızda yükseklik kaybolacak ve metin kutusu yüksekliği bir satır kadar kalacaktır. Sorun yok, telaşlanmayın. Artık bu metin kutusu içinde cursor çizgisi yanıp sönmeye başlamıştır. Şimdi ara yüzün üst tarafına bakalım. “Ekle”  çekmenüsüne tıklayıp, aşağı doğru açılan listeden “Grafik” seçelim. Şimdi karşımıza çıkan ara yüzü inceleyelim. Karşımıza “Microsoft Office – Excel” programından tanıdığımız grafik oluşturma penceresi geldi. Alttaki excel çalışma sayfasında, grafiği oluşturacak veriler yer alacaktır. Bu verileri girdikçe üstteki gafiğin kendiliğinden değerlerinin değişerek yeniden çizildiğini göreceksiniz. Bu ara yüzü görelim;

Sayfada boş bir yere tıklarsak grafik sayfada yerini alacaktır Sayfada boş bir yere tıklarsak grafik sayfada yerini alacaktır. Ancak grafiği tabii ki beğenmeyebilir ve üzerinde değişiklikler yapabiliriz. Örneğin grafiğin arka zeminine renk vermek için grafik alanında sağ tıklayıp açılan pencereden “Grafik Alanını Biçimlendir” seçeriz. Bunu yapalım. Grafik arka alanımızın ayarları yukarıdaki resimde görülüyor. Metin kutusu bu işlemden sonra yeniden boyutlandırılabilir, taşınabilir vs. Grafiğin yeniden

Bu örnekte kendi hazırladığımız kuruluş şeması ve bu şema ile oluşturulan slayt sayfası aşağıda görülüyor. Bir yeni slayt daha açalım. Bu sayfaya önceden hazırlanmış bir animasyonu ekleyeceğiz. Pek çok şirket, faaliyetleriyle ilgili bir tanıtım filmi mutlaka çektirmiştir. Bu filmi burada kullanmamız mümkün. Ekle > Film veya sesler > Dosyadan Film seçeneği yardımıyla animasyonumuzu buraya ekleyebiliriz. Dosyayı seçip tamam tıkladığımızda bize bu filmin slayt gösterisinde otomatik olarak mı başlayacağı, bir tıklamayla bizim mi başlatacağımız sorulacaktır. Keyfinizce işaretleyin.  Ekleyeceğiniz animasyon, Powerpoint aracılığı ile ama esas oynatıcı program tarafından oynatılır. Eğer animasyonu oynatacak bir program bilgisayarınızda kurulu değilse (Media Player gibi) animasyonunuz hareketsiz kalacaktır. Media Player tarafından tanınmayan bir format kullanıyorsanız (Quicktime, Realtime vs.) ilgili programı önceden kurmuş olmalısınız. Ses dosyaları da film dosyaları gibi eklenir ve kullanılır. Kullandığınız ses formatını tanıyan program önceden kurulmuş olmalıdır.   Sunumumuzda, özellikle Microsoft Word programından tanıdığımız ve sıkça kullandığımız “Office Klasikleri” ni de kullanabiliriz. Örneğin hazır şekiller, wordart vs. Bunların kullanımı için Microsoft Word programını inceleyebilirsiniz. Burada örnek olması için bir sayfa ilave edilmiştir. Örnek sunum dosyasında her bir öğenin üzerine tıklayıp özelliklerini inceleyerek de nasıl yapıldığına dair bilgi sahibi olabilirsiniz.  Bu sunuma bilgisayarınızda kurulu herhangi bir programın dosyasını da ekleyebilir, sunumunuzda bu dosyayı da gösterebilirsiniz. Bunu yapmak için boş bir sayfa oluşturun, Ekle > Nesne tıklayın, açılan pencereden ilgili programın adını gösterin. Yeni bir dosya mı oluşturacaksınız yoksa mevcut bir dosyayı mı açacaksınız belirtin. Hepsi bu. Yine örnek sunumumuzda bir nesne ilavesiyle örnek bir sayfa oluşturuldu. (Powerpoint bazı programları nedense tanımazlıktan geliyor. Başınıza gelirse çok ısrarcı olmayın)

5.5. EFEKT UYGULAMALARI (ANİMASYON) Bu kadar sayfa örnekleme için yeterli diye düşünüyorum. Şimdi gerek bu sayfalar içinde, gerekse sayfalar arası geçişte Animasyon uygulamalarını görelim ve sunumumuz hazır hale gelsin. İlk sayfamıza geri dönelim. Bakalım neler yapabileceğiz ? Başlık yazılı olan metin kutusuna tıklayalım ve seçili duruma getirelim. Cursor metin kutusu üzerindeyken sağ tıklayalım ve "Özel Animasyon" seçelim. Açılacak olan yeni pencereyi inceleyelim. Bu pencere, aktif sunum sayfası içindeki tüm animasyonları organize edeceğimiz ayar penceresidir. Sol üst tarafta animasyon uygulanacak metinlerin listesi var. Hangisini seçerseniz onlara uygulama yapabilirsiniz. Biz örneğimizde ikisini de seçtik.

1. Aktif metin için sıralama değiştirme düğmeleri 2 1. Aktif metin için sıralama değiştirme düğmeleri 2. Efekt başlangıcı ayar seçenekleri Buraya kadar gördüğümüz tüm seçenekler, içinde yazı olan şekiller veya sadece yazılar içindi. Elbette kullandığımız diğer elemanlar için de efekt uygulamak mümkün. İlk sayfa için istediğimiz ayarları yaptıktan sonra Tamam düğmesine tıklayıp çıkalım ve ikinci sayfaya geçelim. Yine başlığı aktif yapıp sağ tıklayalım ve Özel Animasyon seçelim. Başlık için yukarıda anlatılanlar geçerli. Ancak listeden grafik seçtiğimizde bu kulakçık aktif olmaktan çıkacaktır. Şimdi “Grafik” kulakçığına geçelim. İşte grafik hakkında her türlü efekt uygulamasını burada yapacağız. Soldaki seçenek listesinden, bir grafiği oluşturan bütün elemanlara hareket sırası vermemiz mümkün. Sağdaki listelerde ise artık bildiğimiz efekt seçenekleri var. Bu pencerede de istediğimiz gibi düzenlemeler yapıp Tamam düğmesine tıklayalım. Üçüncü sayfaya geçelim. Bu sayfada kuruluş şeması kullanmıştık. Vereceğimiz efektler ilk sayfada olduğu gibi olacak. Kuruluş şeması “Nesne” olarak adlandırılıyor ve bir bütün halinde efekt uygulamasına tabii tutuluyor. Bu sebeple bu sayfada düzenlemeyi gönlünüzce yapın ve 4. sayfaya geçelim. Bu sayfada bir başlık ve bir animasyon var. Yine ilk sayfada olduğu gibi düzenlemelerimizi yapalım. Ancak burada animasyonumuz için ek bir kulakçık daha var. Çoklu Ortam Ayarları kulakçığına tıklayalım. Bakalım neler var

Beşinci sayfada bir küçük resim, bir otomatik şekil ve başlık var Beşinci sayfada bir küçük resim, bir otomatik şekil ve başlık var. Ancak bunların hepsi, yine ilk sayfada öğrendiğimiz şekilde efekt uygulamasıyla hareketlenecektir. Özel bir uygulama yok. Son sayfadaki resim de aynı şekilde efektle hareketlenecektir. DİKKAT : Metinlere efekt uygulamasında tüm sözcüğe veya kelime kelime ya da harf harf uygulama yapılabilir.  Hazırladığımız örneği inceleyin. Slaytlara kendi içinde uygulanacak efektleri hallettik. Slaytlar arası efektler nasıl olacak, biraz da bu konuyu inceleyelim. Önce ekranın sol altında bulunan görünüm düğmelerinden “Slayt Sıralayıcısı Görünümü” düğmesine tıklayalım ve tüm slaytlar thumb düzeninde önümüze açılsın.

Ön izleme penceresi Efekt cins ve hızı seçim listesi Slaytlar arası geçiş türü Ses ekleme listesi Bu pencereden istifade ile istediğiniz efektleri uygulayın. Uygula düğmesi, yaptığınız ayarlamaları sadece o slayt için uygular. Tümüne Uygula düğmesi bu ayarları tüm slaytlara uygular. Aynı yöntemle slaytlara istediğiniz efektleri verin ve bitirin. Her slaytın sol altında 3 tane işaret göreceksiniz. En soldaki slayt efekti ön izlemesidir. Ortadaki o slayta ait tüm efektlerin ön izlemesidir. Sağdaki geçiş süresidir. Ön izlemeler için işarete tıklayın yeter. 5.6. SON AYARLAR VE SON SÖZ İşte bitti. Ama ham çalışmalar bitti. Acaba yaptığımız mükemmel mi ? Sunum, her sayfa ve her yazıda okunup anlaşılabilecek kadar uzun, insanları sıkmayacak kadar kısa zamanlamaya sahip olmalı. Biz başlangıç olarak her şeye 2 saniye verdik geçtik. Acaba bu süre doğru mu seçildi? Bunu anlayabilmek için üstte bulunan “Zamanlama Provası” düğmesine tıkladığımızda sunum başlayacak ve ayrıca zamanı izleyebilmemiz için bir saat görünecektir. Bundan istifade ederek zamanlamamızı düzeltebiliriz. F5 tuşuna basarak eserimizi izleyelim. Beğenmediğimiz yerlerini düzeltelim. Defalarca yeniden izleyelim. Hatasız olduğuna emin olalım. Artık sunum hazırdır. Şimdi bu sunumu izleyicilere nasıl izlettireceğimize karar vereceğiz veya bize bildirilmişse kendimizi ona göre ayarlayacağız.

BÖLÜM 6 INTERNET ve KULLANIMI

6.1 Giriş İnternet, İngilizce’deki “-inter” (-arası anlamında) öneki ile “net” (network’ün kısaltması olarak ağ anlamında) kelimesinden oluşan birleşik bir kelimedir. Türkçe’ye “ağlar arası ağ” veya “ağların ağı” olarak çevrilebilir. İnternet, tüm dünyaya yayılmış, bugün milyonlarca (gelecekte milyarlarca) bilgisayarı birbirine bağlayan bilgisayar ağlarının toplamıdır. Bu ağ, başlangıçta ABD’de Savunma bakanlığına bağlı DARPA’nın (Defence Advanced Research Projects Agency = Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri Acentası) desteği ile sadece birkaç üniversitenin bilgi alışverişi yapması için kurulmuştu. Bugün ise akıl almaz bir hızla ilerleyerek bütün diğer üniversiteler, araştırma kurumları, ticari ve resmi kurumlar ve özel kişilerin katılımıyla büyüdü ve bugünkü halini aldı. Bu büyümede en önemli rolü, haberleşme protokolleri (özellikle 1983’de oluşturulan TCP/IP (Transmission Control Protocol / İnternet Protocol = İletim Kontrol Protokolü / İnternet Protokolü) ile 1992 yılında piyasaya sürülen İnternet kaynaklarına erişimde büyük imkanlar ve kolaylıklar sağlayan WWW (World Wide Web veya W3) üstlenmiştir. Bugün İnternet’ i yöneten bir patron yoktur. Ancak iletişim protokolleri ve kuralların belirlenmesi için IAB (International Activities Board) komitesi bu görevi üstlenmiştir. IETF (İnternet Engineering Task Force), IRTF (İnternet Research Task Force) vb. alt kollar bu komiteye bağlı olarak çalışmaktadırlar. Türkiye’de İnternet çalışmaları 1991 yılında ODTÜ ve TUBİTAK tarafından oluşturulan TR-NET adı altındaki proje grubu ile başlatıldı. İlk bağlantı Nisan 1993’de ODTÜ-Washington (Türkiye-ABD) arasında gerçekleştirildi. O günden bu yana Türkiye’de de kullanıcı sayısı arttı ve tahminen bugün 50 bin - 100 bin civarında bir sayıya ulaştı. Her geçen gün kullanıcı sayısının katlanarak artması nedeniyle şirketler, WEB-TV’ yi (bir arabirim aracılığı ile TV ekranını kullanarak İnternet’ e erişim sağlayan teknoloji) ve WEB-Phone’u (telefona bağlı bir ünite ile İnternet’ e erişim sağlayan teknoloji) piyasaya sürdüler. Bu şekilde artık bilgisayarınız olmasa bile İnternet’e bağlanma imkanı bulabileceksiniz. İnternet Servis Sağlayıcı (ISS) İngilizcesi Internet Service Provider veya kısaca Internet Provider olan İnternet Servis Sağlayıcısı (ISS), kişilere, kurumlara İnternet servislerini tamamen ya da kısmen belirli bir ücret karşılığında sunan kuruluşlara verilen addır. Örnek olarak, TÜBİTAK, İTÜ, Doruknet Türkiye'deki İnternet Servis Sağlayıcıları'ndan bir kaçıdır. İnternet Servis Sağlayıcı kuruluşlarının sayısı şu an oldukça azdır ve genelde üç büyük ilimizde (İstanbul, Ankara ve İzmir) toplanmıştır. Yakın gelecekte bütün şehirlerimizde de kurulmaları ümit edilmektedir. Kullanıcılar (Users) için İnternet Bağlantı Şekilleri i) Dial-up Connection (Telefon hattı ile yani çevirmeli bağlantı): Sahip olduğunuz telefon hattı ile İnternet Servis Sağlayıcılarının (ISS) (İngilizcesi: ISP = Internet Service Provider olup bazı Türkçe literatürde İnternet Hizmet Sağlayıcısı olarak geçmekle beraber not boyunca ISS deyimi kullanılacaktır) sunduğu bağlantı şeklidir. Şehir içi bağlantı için uygundur.

Bu firmalar, kişisel veya ticari bağlantı şekline göre aylık sınırlı saatte kullanım (saat aşımı durumunda ilave her saat için ilave ücret) veya sınırsız kullanım seçenekleri sunar. Aynı zamanda kullanacağınız bilgisayarın konfigürasyonu üzerinde (özellikle işlemci ve faks-modem) zorunlu istekleri (yavaş bilgisayarların hattı fazla meşgul etmesi nedeniyle) de olabilir. Firmalara başvurarak üyelik şartlarını öğrenebilirsiniz. Sizin Sisteminiz ISS Bilgisayar+Modem+Telefon Telefon + Modem + Bilgisayar + İnternet Servis Sağlayıcı ii) Leased Line (Kiralık hat): Kendinize ait bilgisayardan İnternet “host”una (İnternet Servis Sağlayıcının ana bilgisayarı) kadar olan iletişimi sağlamak için telefon şirketinden kiralanan ve sürekli açık olan (on-line olarak devrede kalan) bir hattır ve bu hattı başka birisi kullanamaz. Bu tür bağlantı İnternet’le çok yoğun çalışanlara tavsiye edilir. Dial-up bağlantı sağlayan her firmanın kiralık hat ile erişim imkanı bulunmayabilir. Sizin Sisteminiz ISS Bilgisayar + Modem Modem + Bilgisayar + İnternet Servis Merkezi iii) X.25 Connection (X.25 Bağlantısı): Türk Telekom tarafından sağlanan X.25 hizmetidir (X.25 taşıyıcı ağı üzerinden bağlantı). Orta yoğunlukta işlem hacmi olan kullanıcılar için uygun olabilir. Özellikle şehirlerarası bağlantıda önemlidir. Örneğin bulunduğunuz şehirde ISS yoksa en yakın yerdeki İnternet servis sağlayıcısına bağlandığınızda şehirlerarası telefon parası ödemek zorunda kalırsınız. Oysa hemen hemen her şehirde bulunan X.25 noktasına bağlanarak daha ucuz haberleşme sağlanabilir. Bu işlem için Türk Telekom’a Dial-up TURPAK (Turkey Packet Switched Data Network Interface = Türkiye Paket Anahtarlamalı Veri Ağ Arabirimi) aboneliği için başvurulmalıdır. Her ülkenin kendine özgü taşıcıyı ağı vardır. Örneğin İtalya’nın taşıyıcı ağının ismi, ITAPAK’dır.

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan bir çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. TCP/IP protokolü aynı zamanda, diğer iletişim ağlarında da kullanılabilir. Özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) da kullanımı yaygındır. TCP, aktarımları idare eden, verileri belli bir düzen içinde tutan ve hatasız olarak ulaşmasını sağlayan aktarma katmanıdır (Transfer layer).  IP ise, ağlar arasındaki bilgiyi yönlendirme işini yürüten katmanıdır (Network layer). Diğer yaygın bir protokol de FTP (File Transfer Protocol) yani dosya alma/gönderme protokolüdür. FTP ile İnternet’e bağlı olan bir bilgisayara ulaşabilir ve oradaki bilgileri izin verilen erişim imkanları çerçevesinde kendi bilgisayarınıza aktarabilirsiniz. İnternet erişimi olan bir kullanıcı, eğer kendisine yetki verilmişse, İnternet’e bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onları kendi bilgisayarına alabilir, kendi bilgisayarından da İnternet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir. Bunların dışında kullanılan elektronik posta aktarım protokolü (SMTP=Simple Mail Transfer Protocol) ve TELNET protokolü (İnternet üzerindeki başka bir bilgisayara bağlanarak etkileşimli çalışma için geliştirilen “login” protokolu) örnek olarak verilebilir. Freeware: Ücretsiz yazılım; yani hiç bir ödeme yapılmadan kullanılabilen programlardır. Shareware: Serbest paylaşımlı yazılım; yani izin verilen süre içinde kullanılabilen programlardır. Süre bittiğinde veya demo versiyonu ise belli bir işlem ya da sayıya ulaşınca ancak programın parası verilerek kullanmak mümkün olabilmektedir.

6.2 İnternet Adresi (Internet Address) İnternet adresi, İnternet’e bağlı bir düğümü (node) ifade eder. İnternet’te her host’un (host, buradaki anlamıyla İnternet’te bağlı bulunan ağ üzerindeki herhangi bir bilgisayarı ifade eder) bir adresi bulunmak zorundadır; bu bakımdan İnternet adresi bazen host adresi olarak anılır. İnternet adresi iki kısımdan oluşur. Genel formatı: host name.domain name (bilgisayar adı.bölge adı) ya da (ad.adres) şeklindedir. İnternet adresi iki farklı tarzda tanımlanabilir. Sayısal Adres (numeric address): IP adresi veya İnternet numarası olarak da tanımlanır. Noktalarla ayrılmış rakamlardan oluşan dört sayı ile gösterilen toplam 32 bit uzunluğundaki adrestir. Sayısal adresin ilk iki veya üçü, sistemdeki ağı gösterir ve subnet (alt ağ) olarak adlandırılır. Örneğin 145.190.58.150 Yıldız Teknik Üniversitesi’nin IP adresidir. Bu adresi ezberlemek ve hatırlamak zor olduğu için genelde alfa-sayısal (sayısal olmayan) adresleme sistemi tercih edilmektedir. Sayısal Olmayan Adres (alfa-numeric address): Literatürde FQDN (Fully Qualified Domain Names = Tam Tanımlı Bölge İsimleri) olarak adlandırılır. Harf ve sembollerden oluşan adrestir ve İnternet’te genelde bu tip adresleme sistemi kullanılır. Bununla birlikte alt klasörlerde sayısal gösterimleri kullanmak mümkündür. Ancak yine tercih edilmez. “ana.cc.kou.edu.tr” şeklindeki sayısal olmayan İnternet adresini örnek olarak alalım. Burada; ana, İnternet’e bağlı host bilgisayarın ismidir. cc, computer center (bilgisayar merkezi), hostun bulunduğu merkezin özelliğini gösterir. kou, İnternet hostunun içinde bulunduğu alt ağın ismidir. edu, kuruluş tipi kodu (eğitimle ilgili) tr, coğrafi kod (adresin bulunduğu ülkeyi gösterir)

Domain Name System (DNS) olarak adlandırılan hiyerarşik bir isimlendirme sistemi ile İnternet’e bağlı bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir. DNS de, bir TCP/IP servis protokolüdür. DNS, 'host' olarak adlandırılan İnternet’e bağlı tüm birimlerin yerel olarak bir ağaç yapısı içinde gruplandırılmasını sağlar. Bu şekilde, tüm adreslerin her yerde tanımlı olmasına gerek kalmaz. Her bir İnternet adresine 4 haneli bir numara karşılık gelir. a b c d şeklindeki bu numaralara IP (İnternet Protocol) numaraları denir. Burada, a,b,c ve d, 0-255 arasında değişen bir tam sayıdır. (32 bit adresleme sistemi). Örnek olarak, knidos.cc.metu.edu.tr için bu numara, 144.122.199.20 'dir. İlk iki ya da 3 numara (burada 144.122.199) bir ağı temsil eder. Bu ağa binlerce farklı bilgisayar bağlı olabilir. Domain'ler hiyerarşik DNS adresleme sistemi içindeki farklı yapıları temsil ederler. Her domain kendi içinde bağımsız bir topluluktur. Herkes kafasına göre gelişi güzel İnternet domain ismi ve IP numarası alamaz. Bunun için Network Information Center (NIC)'e başvurması gerekir. İnternet’te geçerli olan kuruluş kodları: .com (commercial) = iş ve ticari kullanım (Ör. apple.com) .edu (education) = eğitim ve araştırma kuruluşları (Ör. itu.edu) .org (organization) = kar amacı olmayan organizasyon ve gruplar (Ör. ieee.org) .gov (government) = askeri olmayan hükümete bağlı/ilgili kurumlar (Ör. tobb.gov) .mil (military) = askeri amaçlı kullanım .net (network) = network (ağ) sağlayıcılar (Ör. ada.net) .int (international) = uluslararası kuruluşlar (Not: Eğitim kuruluşları için .ac (akademik kuruluş) formatı da kullanılır.) İnternet’in giderek büyümesi ve yeni adres formatlarına olan talep sonunda üç tane olan jenerik isimlere (.com, .net, .org) yedi tane daha eklenmesi kararlaştırıldı. Bunlar, .firm, .store, .web, .arts, .rec, .nom ve .info şeklindedir.

6.3. E-mail Adresi (e-posta veya elektronik posta) E-posta, bir kullanıcının başka bir kullanıcıyla haberleşmek (yazılı, sesli veya görüntülü olarak) amacıyla kullandığı, @ simgesinin (“et” diye okunur, “-de” anlamı verir) yer aldığı adrestir. E-posta’yı tıpkı evimizin adresi gibi düşünebiliriz ve bu adres sadece size aittir. Genel formatı: user@somewhere.domain şeklindedir. Burada user, kullanıcının sistemdeki hesap ismidir. Örneğin: inan@ana.cc.kou.edu.tr e-mail adresi Türkiye’deki “kou” isimli eğitimle ilgili bir yerin bilgisayar merkezinde bulunan ana isimli host (bir merkezdeki herkesin bağlandığı ana makine) makinedeki hesap ismi inan olan bir kullanıcının e-posta adresidir. Diğer yandan ticari bir İnternet servis sağlayıcı üzerinden bağlı iseniz kullanıcı hesap isminden sonra genelde bağlandığınız firmanın adı bulunur (Örnegin: Kullanıcı_ismi@doruk.com.tr gibi).

6.4. İnternet’in Sağladığı Hizmetler ve Getirdiği İmkanlar Internet’ten sağlanabilecek hizmetler dört ana grupta sınıflandırılabilir: Elektronik posta (e-mail = electronic mail) Sistem haberleri ve tartışma grupları (Usenet) veya elektronik ilan panoları (BBS = Bulletin Board Systems) Dosya Aktarımı (File Transfer) Uzaktaki bir makineye bağlanma (Remote Login) Bunu dışında yavaş yavaş popüler hale gelen uzaktaki makineye bağlanma hizmetinin bir uzantısı olarak görebileceğimiz IRC (İnternet Relay Chat=İnternet Bağlantılı Konuşma) ve İnternet Üzerinden Konferans (Tele-Conference) imkanı da göz önünde bulundurulmalıdır. Aslında IRC, BBS sistemlerin gerçek zamana uygulanmasıdır. Diğer bir ifade ile her çevrim içi kullanıcının bir konudaki girdisini (düşünce, resim, ses vb) konuya ilgisi olan ve bu konu başlığına veya listesine üye olan diğer kullanıcılara yayınlandığı bir konferans sistemidir. Başlangıçta Amerika’nın bilimsel beyin takımlarının birbirleriyle ilişki kurmasını sağlamak için deneme niteliğindeki bu bilgisayar ağı bugün uluslararası bir ağ oldu. 1973 yılında ARPANet ismi altında sivil kurumlara ve şahıslara açılarak tüm dünyayı saran bir “bilgi otobanı” (Information Super Highway) haline geldi. “Bilgi çağına açılan kapı”, “İletişimde erişilen son nokta”, “Dünyanın 8. harikası” şeklinde lanse edilen İnternet, tüm dünyadaki birbirinden bağımsız bilgisayarları ve bilgisayar sistemlerini protokoller vasıtasıyla birbirine bağlayan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağı konumuna ulaşmıştır. İnternet sayesinde dünya global bir toplum haline gelecektir. Marshall Mcluhan’ın 20 yıl önceki deyimiyle “global village” yani global köy. İnternet sayesinde siyasi ve coğrafi sınırlar da bir bakıma alt üst olmuştur.

6.5. İnternet ne sunar? İnternet vasıtasıyla elinizin altındaki bilgisayarla, dünyanın herhangi bir yerindeki kütüphaneye girip araştırma yapmak, bilimsel, sosyal ve magazin dergileri incelemek, her türlü müzik ve filmlere ulaşmak gerekirse dinlemek veya seyretmek, firmaların çıkardıkları son ürünlerini görsel ve sesli olarak takip etmek ve müşteri desteği almak, otel, tiyatro ve uçak vb yerlere rezervasyon yaptırmak, ticarethanelere, kitapevlerine, marketlere ve giyim merkezlerine sipariş vermek, günlük veya haftalık dergi ve gazeteleri taze taze okumak, İnternet adresi olan kişilere (Hatta ABD Başkanına veya Mozambik Cumhurbaşkanına v.b.) mesaj bırakmak ve daha akla gelebilecek birçok işlem mümkün olabilecektir. Bu özelliği sebebiyle İnternet, elektronik yayıncılık-reklam-alışveriş sistemiyle dijital ticari bir pazar oluşturmuştur ve klasik rekabet şartlarını değiştirmiştir. Yine elektronik postalama (e-mail) ile hızlı, ucuz, güvenilir ve kolay bir haberleşme yöntemi (hatta ek donanımlar ile sesli (konuşarak) ve görsel (görüntülü) haberleşme) doğmuştur. İleride açıklanacağı gibi eğitime çok boyutluluk kazandırmış ve inter aktif (etkileşimli) eğitim yolunu açmıştır. Başka bir örnek, katılmak istediğimiz bir bilimsel toplantıya bildirimizi İnternet üzerinden gönderebilir ve İnternet’in getirdiği telekonferans sistemi ile bildirinizi bulunduğunuz yerden sesli olarak on-line sunabilir, sorulan sorulara cevap verebilirsiniz. 6.5.1. USENET: Dünya Çapında Çoklu Tartışma ve İletişim Platformu Usenet, dünya üzerindeki milyonlarca ağ kullanıcılarının binlerce değişik konuda yazdığı görüş ve düşüncelerini anlatan yazılar ile haberlerden oluşan bir tartışma ortamıdır. Genelde Usenet’te ticari amaçlı mesajlar verilmez. Usenet, İnternet’e özgü değildir; Usenet haberlerini okuyabilmek için herhangi bir Usenet programını kullanarak Usenet servis sağlayıcılara bağlanarak diğer ağlardan da ulaşılabilir. Usenet ileti trafiği İnternet hatlarının yanında, örneğin UUCP, BITNET gibi hatlar üzerinden de iletilebilir. İnternet’ten erişim imkanı sağlayan protokol, NNTP (Network News Transfer Protokol =Ağ Haberleri Aktarım Protokolü) protokolüdür.

Usenet bir kuruluş değildir Usenet bir kuruluş değildir. Usenet üzerindeki haber akışını kimse kontrol etmez. Ancak, yerel Usenet servis sağlayıcıları, bünyelerinde bulundurdukları grup sayılarını kontrol edebilir, bazı grupları kendi listelerinden çıkarabilirler. Ayrıca, her Usenet yerel sorumlusu (servis sağlayıcının bulunduğu yerdeki yerel sorumlu) kendi domain(ler)ini kontrol eder. Usenet'e gönderilen bir yazı dolayısıyla hakkında dava açılan, hapse giren, para cezasına çarptırılan insanların sayısı sürekli artmaktadır. Elektronik ortamda oluşan bu tip "suç" teşkil edici eylemlere karşı cezalandırılma yoluna gidilmesi özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde çok yaygındır. Bazı Usenet grupları "moderated" dir, yani iletiler haber grubundan sorumlu bir kişiye gönderilmekte, o da iletileri toplu olarak dağıtıma sokmaktadır. İletilere, amaca uygunluk açısından doğal olarak bir denetim uygulanmaktadır; "unmoderated" usenet gruplarında ise böyle bir denetleme yolu yoktur. 6.5.2. WWW Hizmet Birimleri WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, grafik, ses, film gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. Hiper ortam, bir dokümandan başka bir dokümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar (iç içe dokümanlar). Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir WWW Listeleyicisinde (WWW Browser) görüntülenebilir. WWW'in diğer bir işlevi de, öteki bazı İnternet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp, gopher, news, wais gibi). Web sayfası, WWW istemcisinin (Netscape, lynx, mosaic gibi), bir WWW Servisine bağlandıktan sonra tek seferde aktardığı kompozit tüm verilerden oluşan sayfadır. Bu sayfadaki bilgiler kompozittir, çünkü hem grafik/resim bilgileri, hem normal metin, hem ses, hem başka merkezlere ve başka belgelere linkler olabilir. Bu, o www servisinin ilk sayfası ise, "home page" olarak da adlandırılır. Web sayfalarının dosya uzantıları ".html" dir. Bu konu Netscape programının anlatımı içinde çok daha geniş bir şekilde ele alınacaktır. WWW Hizmet Birimleri, HTML formatı kullanılarak oluşturulan belgeler için tasarlanmış ve bugün en yaygın olarak kullanılan araçtır. WWW, bir anlamda İnternetin çoklu ortam (multimedya) ile buluştuğu noktadır. Aslında HTML belgelerini bu kadar değerli kılan olgu, aynı belge içinde diğer bölümlere ve/veya aynı bölgedeki diğer belgelere hatta bölgeniz dışındaki bir yerdeki belgelere hızlı bir şekilde erişim sağlayan hypertext bağlantılarını içermesidir.

İntranet (Kurumsal İnternet) İnternet, hayatımızdaki gündemini korurken önümüzdeki günlerde adından sıkça söz edilecek olan yeni bir terim çıktı: İntranet. İntranet, hizmet verdiği kişilere, çalıştıkları şirket veya firmaya ait bilgilere yine web tarayıcısı (web Browser) aracılığı bulundukları ortamdan bağımsız olarak ulaşmasını sağlayan bir sistemdir. Diğer bir ifade ile İnternet’in bir firma veya şirkete göre özelleştirilmiş halidir. İntranet, tüm www özelliklerini sağlamanın yanında kullanıcılarına erişim yetki seviyesi belirleyerek hangi kullanıcının nereye, ne oranda ve nasıl erişeceğini kontrol edebilmektedir. Özellikle çok yönlü ve çok şubeli şirketler açısından büyük önemi vardır. Örneğin pazarlama müdürünün ve pazarlama elemanlarının göreceği bilgiler ayırt edilebilir; en önemli bilgilerin bulunduğu yerlere sadece genel müdürün girmesi sağlanabilir; şubeler arasında tele konferans sistemi ile çevrimiçi (online) iletişim kurulabilir vb. Tabii ki donanımınızın bu tür bir işlem için uygun işletim sistemine (Windows 95, Windows NT, Unix) olması gerekir. 6.6. İnternet ile İletişimde Kullanılan Simgeler ve Kısaltmalar İnternet’te bazı durumlarda duygularımızı ve o anki halimizi ifade etmek için simgeler veya kısaltmalar kullanırız. Özellikle haber gruplarında ve e-mail mesajlarında çok sık rastlayacağınız en çok kullanılan simgeler ve kısaltmalar aşağıda verilmiştir. Simge Anlamı :) İyi duygular ifade eder. :-) Gülümseme ;> Sinsi gülümseme :] Gülümseme ;) Göz kırpmak 8-) Gözlüklerle gülümseme :-o Sürpriz :-O Şok olma :( Kaş çatmak (asık surat) :-< Üzgün olma

6.7. NEWS (Haber Grupları) Bu başlık altında iki önemli konu bulunur. Biri, mailing lists (posta listeleri) diğeri newsgroup (haber grupları). Pota listeleri, elektronik posta ortamını kullanan özel bir tartışma ortamıdır. İsterseniz birebir isterseniz grup halinde bir çok konuyu tartışabilirsiniz. Posta listeleri bir çok e-mail adresinin bulunduğu bir adresleme sistemidir. Posta listelerini çeşitli yollarla elde edebilirsiniz. Örneğin : ftp.nisc.sri.com adresiyle posta listelerini bilgisayarınıza aktarabilirsiniz. Bazı ağ haber gruplarına (news.answers) posta listelerinin bir listesi postalanmaktadır. Buralardan da elde etme şansınız vardır. Bu konuda çeşitli Web adresleri de bulunmaktadır. Örneğin http://eduwww.mwsu.edu/bigsurf adresinden çeşitli mail listing (posta listesi) bulunduran adreslerine erişebilirsiniz. USENET servis sağlayıcısı üzerinden NNTP (Network News Transfer Protocol=Ağ Haber Aktarma Protokolu) protokolü kullanan bir kullanıcı ara yüz programı ile haber okuması yapılır. Netscape ve İnternet Explorer gibi WWW Browser'lar yoluyla haber gruplarına erişmenin yolu örneğin, news:news.metu.edu.tr / news:comp.os.linux / news:rec.food.cooking şeklindedir. Usenet yapısı içinde onbinlerce haber grubu vardır. Bu haber grupları kısaltılmış kelimeler kullanırlar. Aşağıda görüldüğü gibi, üst seviyede bazı gruplamalar vardır. bit. Bitnet listserv grupları comp. Bilgisayar grupları (computer) sci. Bilim grupları (science) soc. Sosyal ve kültürel içerikli gruplar (social) info. Bigi teknolojisi (information) rec. Eğlence ve hobi konuları (recreation) talk. Tartışma içerikli (talking) biz. Ticaret ve iş hayatı (business) misc. Çeşitli herhangi bir konu (miscellaneous) alt. Belli bir gruplaması olmayan her türden tartışma grupları (alternate) K12 Orta öğretimle ilgili clari Dünya ekonomisinda olup bitenler ile ilgili

Bugün sayıları binlerle ifade edilen haber grupları vardır Bugün sayıları binlerle ifade edilen haber grupları vardır. İşte bazıları: rec.travel ; alt.romance; misc.jobs.misc ; news.software.readers ; sci.space.shuttle; comp.robotics; talk.politics.china; soc.culture.japon Her alt grubun altında başka alt gruplar da vardır. Bu, hiyerarşik olarak dallana dallana ilerler (ağaç yapısı). Örnek vermek gerekirse, comp soc comp.os soc.culture comp.os.linux soc.culture.turkish comp.os.linux.admin soc.culture.usa comp.os.linux.hardware soc.history Türkiye’deki haber gruplarına örnek olarak, ODTU : news.metu.edu.tr / EGE Üniv. : ews.ege.edu.tr verilebilir. 6.8. FAQ nedir? FAQ- Frequently Asked Questions, Sık Sorulan Sorular (SSS) şeklinde çevirebileceğimiz bir terim olup İnternet’te (gerek Web sayfalarında gerekse Usenet haber gruplarında) çok sık karşılaşacaksınız. Usenet grupları hiyerarşik olarak belirli alanlara bölünmüştür (havacılık, edebiyat, Avrupa futbolu vb gibi). Her grupta, kişilerin merak ettiği ve değişik kişilerin değişik zamanlarda sık sorduğu bazı sorular vardır. Bu tip sorular ve diğer bazı temel konular toplanıp genellikle soru-cevap şeklinde düzenlenmiş belgeler (dokümanlar) hazırlanır ve bu belgeler, gruba periyodik olarak gönderilir. Bu dokümanlara FAQ (SSS) belgeleri denir. Böylece, tartışılan konularla ilgili temel soruları olanların önce bu belgeleri incelemeleri, eğer orada aradıkları cevabı bulamamışlarsa o zaman bir ileti ile grubu takip eden diğer kullanıcılara bu sorularını sormaları amaçlanır. Bu, hem İnternet ileti trafiğini rahatlatır, hem de insanlar gereksiz yere zaman kaybına uğramadan aradıkları bilgiye daha kolay ulaşırlar.

6.9. FTP: Dosya Çekmenin ve Göndermenin Yolu FTP (File Transfer Protocol) İnternete bağlı bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de) dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir İnternet protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel addır. FTP protokolü ile bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimli -aynı anda- (on-line) bağlantı kurulur ve protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır. FTP yapmak, bir bilgisayara FTP protokolü bir FTP sunucusuna bağlanarak istediğiniz dosyaları kendi bilgisayarınıza indirmek (download) eylemini anlatan yarı Türkçe yarı İngilizce bir deyimdir. FTP yapmak için, - bağlanacağımız bilgisayarın İnternet adresini (nümerik ya da sembolik formatta) - bağlanacağımız bilgisayarda ilgili kullanıcı numarası ve şifreyi bilmek gerekir. Tabii bütün bunların yanında, FTP yapabileceğiniz, sizin erişebileceğiniz İnternete erişimi olan bir bilgisayar ve bir FTP istemci (client) programı veya Netscape gibi bir Web tarayıcı program gereklidir. 6.9.1. WWW Üzerinden FTP nasıl yapılır? Klasik anlamda FTP yaparken, bir takım komutlar veririz. Son yıllarda geliştirilen bazı programlar kullanıcının bu komutları vermesine gerek kalmadan grafik bir ara birim ile kullanıcının daha kolay ve komut kullanmadan FTP yapmasına olanak tanırlar. FTP komutlarına ya pull-down/pop-up menülerden ulaşılır, ya da tek bir fare tıklatması ile değişik FTP komutları icra edilir. Web içinden yapacağınız FTP de bu tip FTP'lere benzer. WWW üzerinden FTP yapmak oldukça kolaydır. Bu yöntem hem kullanım açısından daha kolaydır (komutları ezberlemek/bilmek zorunda değilsiniz) hem de daha rahat sonuçlar alırsınız. Binary bir dosyayı, yanlışlıkla, standart FTP programları ile ASCII modda almanız mümkün olabilmektedir. Bu gibi sakıncalar WWW üzerinden yapılan FTP'lerde ortadan kalkmaktadır. Ayrıca, Bookmark ve Cache özelliklerinden dolayı da sağladıkları bazı kolaylıklar vardır. Çoğu WWW istemcisinin sağladığı grafik ara birim özelliğini de unutmamak gerek.

Türkiye’deki FTP Merkezleri Bu merkezlerin tam listesini Bilkent ve ODTU Web/Gopher'larında “Internet Services in Turkey” sayfalarında bulabilirsiniz. ftp.kou.edu.tr Kocaeli Arşivi ftp.metu.edu.tr ODTÜ Arşivi ftp.bilkent.edu.tr Bilkent Arşivi ftp.boun.edu.tr Boğaziçi Arşivi ftp.tubitak.org TÜBİTAK arşivi 6.10 E-mail nedir? E-mail (electronic mail), kişilerin, bir yerden diğerine hızlı ve güvenli bir şekilde elektronik ortamda iletişim amacı ile kullanılan servislere verilen genel addır. Türkçe’ye “elektronik posta” (e-posta) şeklinde çevrilebilir. 6.10.1 E-mail Adresi Birisine bir mektup göndereceğiniz zaman bu mektubun gideceği bir geçerli adres olmalı. Elektronik ortamda ise bu adres, "e-mail adresi" olarak adlandırılır. e-mail adresi, çoğunlukla, kişinin kullanıcı numarası ve kullandığı sistemin İnternet/bitnet vb. adresinden oluşur. Aşağıda çeşitli örnek e-mail adresleri verilmiştir. inan@kou.edu.tr dtanıs@ibm.net judell@bix.com cengiz@doruk.com.tr Dikkat edilirse adres, @ işareti ile ayrılmış iki kısımdan oluşur. İlk kısım kişinin kendi sistemindeki kullanıcı numarası; ikinci kısım ise, bulunduğu sistemin adresini belirtir. Genel formatı, Kullanıcı adı@siteadı.kuruluş kısaltması.ülke kodu şeklindedir. Bazı sistemler ilk kısımdaki kullanıcı numarasi yerine başka isimlere (aliasing=takma ad) de izin verir. Adresini bildiğiniz birisine mail gönderebilmek için öncelikle bir mail gönderme programına (Netscape Navigator Mail, İnternet Explorer Mail) ihtiyacınız olacaktır.

6.11. ARAMA MOTORU (RESEARCH ENGINE) KAVRAMI Bilgi okyanusu olarak adlandırılan ve bilgiye ulaşmanın en kısa yolu olarak lanse edilen İnternet’te ne aradığınızı bilmiyorsanız bu çağın en güzel nimeti en büyük külfete dönüşür. WWW üzerinde yapılan tarama mekanizmaları (diğer bir ifade ile arama motorları veya arama makineleri), “Search Engine” olarak adlandırılır. Aramak istediğiniz konu ile ilgili verilen anahtar kelimenin veya kelimelerin (key words) geçtiği konu başlıkları taranır. Anahtar kelime, ya tüm belgelerde ya da bir veri tabanı ve indeksleme sistemi kullanılarak aranır. Anahtar kelimenin geçtiği siteler ve kayıtlar kullanıcıya listelenir. Günümüzde bir çok arama motoru vardır. En popüler arama motorları Tablo-1’de verilmiştir. Ancak her bir arama motorunun sizin anahtar kelimeniz için getirdiği liste farklı olabilir. Bu bakımdan teker teker her bir arama motoruna girip kelimenizi veya kelimelerinizi taratmak zorunda kalabilirsiniz. Bu durum ise kişiyi sıkar. Bu sıkıntınızı giderecek çözümler ileriki sayfalarda anlatılacaktır. Ama önce tek tek arama yapmayı öğreneceğiz. Google arama motoru Location çubuğuna http://www.google.com yazarak Enter’a basalım.İnternette en sık kullanılan arama motorudur. Altavista Arama Motoru Location çubuğuna htttp://www.altavista.com yazarak Enter’a basalım. Bir süre sonra ekranıza altavista web sitesinin home page’i gelir. Yahoo Arama Motoru Location çubuğuna http://www.yahoo.com yazarak Enter’a basalım.

6.11.1 İnternet’te Program Arama İnternet üzerinde bir çok site bizlere shareware veya freeware programları ayağımıza getirmektedir. Ancak unutmamak lazımdır ki bu programlar .zip veya .arj ile sıkıştırılmış ve arşivlenmiştir. Özellikle ftp siteleri yerine www arşivlerini tercih edenler için birçok site arasından seçtiğimiz siteler aşağıda verilmiştir. Program Siteleri: http://www.pcworld.com (Türkiye) http://www.simtel.netscape http://www.winsite.com http://www.windows95.com http://www.win95.com http://www.download.com