Çağdaş Yönetim Teknikleri Dış Kaynak Kullanımı (outsourcing)

Dış Kaynak Kullanımı Globalleşme ve liberal politikalar ile artan rekabet örgütlerin ayakta kalma çabalarını zorlaştırmaktadır Bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi, işletmelerin esnek yapıya geçme gereksinimleri onları hem yönetim hem de üretim açısından belli alanlara odaklanmalarını zorlamıştır Günümüzde, bir işletmenin tüm alanlara yayılması ve üretim kaynaklarının tümünü sağlamaya çalışması başarısızlık için yeterli bir neden haline gelmiştir Bu nedenle, işletmeler faaliyet alanlarını temel yetenekleri ile sınırlandırmaya başlamışlardır

Dış Kaynak Kullanımı İşletmenin kendisine rekabet avantajı sağlayan temel yetkinliğe sahip olduğu faaliyetlere odaklanmasına kendi uzmanlık ve temel yetenek alanına girmeyen faaliyetleri ise organizasyon dışındaki işletmeler aracılığı ile yerine getirmesi olarak tanımlanabilir

Dış Kaynak Kullanımı Kavramı Ürünün yada hizmetin imali için gerekli parçaların veya diğer katma değer oluşturucu faaliyetlerin dışarıdan bir kaynak tarafından sağlanmasıdır Organizasyonun diğer organizasyonlardan girdi niteliğinde hizmet yada ürün sağlanmasıdır Bir örgütün dahili olarak gerçekleştirdiği bir iş, fonksiyon veya süreci dış tedarikçilere devretmesidir

Dış Kaynak Kullanımı Kavramı En genel ifadeyle, işletmelerin kendilerinin üretebilecekleri parça ve hizmetleri başka firmalara ürettirmeleridir (outsourcing) . Günümüzde başta imalat olmak üzere birçok sektörde kullanılmaktadır. Dış kaynak kullanımı ile, firmalar faaliyet alanlarını temel yetenekleri ile sınırlamaya başlamışlardır.

Dış Kaynak Kullanımı Kavramı Dış kaynak kullanımı, işletmenin kendisine rekabet avantajı sağlayan temel yetkinliğe sahip olduğu faaliyetlere odaklanmasına, kendi uzmanlık ve temel yetenek alanına girmeyen faaliyetleri ise organizasyon dışındaki işletmeler aracılığı ile sağlamasına olanak veren yönetim yaklaşımıdır

Dış Kaynak Kullanımı Alanları İlk uygulamalar Amerikan otomotiv sektöründe yedek parça üretiminde başlamıştır Günümüzde ise, oldukça yaygınlaşmıştır. Hatta sadece dış kaynak hizmeti veren firmalar kurulmuştur. İmalat, tasarım, finans, reklam, yemek, taşıma, halkla ilişkiler ve arge’ye kadar pek çok faaliyet alanı dış kaynağa aktarılmaktadır Fortune 500 şirketlerinin %90’dan fazlası en az bir faaliyetini dış kaynak kullanımı ile elde etmektedir

Dış Kaynak Kullanımı Alanları ABD, Japonya gibi gelişmiş ülkelerde yoğun kullanılır Özellikle bilgi teknolojilerinin sağladığı entegrasyon imkanları ile tedarikçilerle işbirliği daha kapsamlı hale gelmiş ve dış kaynak kullanımı kolaylaşmıştır Türkiye’de otomotiv, tekstil ve ilaç gibi pek çok sektör dış kaynak kullanmaktadır Yaygın olarak çağrı merkezleri artmaktadır Özellikle müşteri ilişkileri yönetiminde uzman firmalardan dış kaynak desteği alınmaktadır

Dış Kaynak Kullanımı Çeşitleri Geleneksel dış kaynak kullanımı Danışmanlık firmalarından yararlanma Bağımsız çalışanlarından yararlanma Farklı işverenlerden kiralanan çalışanlardan yararlanma

Dış Kaynak Tipleri Dışarıya iş verme (out-tasking): bir hizmetler demetinin sunulması için kendi alanında uzmanlaşmış bir veya daha fazla tedarikçinin kiralanmasıdır Yüksek becerilere sahip uzmanlardan faydalanılması, spot piyasadan satın alma imkanının sağlanması ve kolayca değiştirilebilir olması nedeniyle tercih edilir

Dış Kaynak Tipleri Fonksiyonel kaynak sağlama (functional sourcing): şirketlerin dar bir biçimde tanımlanmış fonksiyonlar itibari ile temizlik, kontrol, inşaat gibi belli hizmetleri ortaklara veya tedarikçilere yaptırmasıdır. Yüksek Pazar dinamizmi, fazlalık potansiyelini belirleme, kontrol ve süreçlerin dış kaynak sağlayıcıya bırakılması avantajlı yönleridir

Dış Kaynak Tipleri Dikey kaynak sağlama (Verical sourcing): şirketlerin bir veya iki tedarikçi seçip, belli bir dönem için belli fonksiyonları yürütme hakkını onlara vermesidir Sonuçları kontrol, çok düşük maliyet, kaynak tasarrufu, yönetimde bütünlük ve personel sayısını düşük düzeyde tutma avantajı sağlamaktadır

Dış Kaynak Tipleri Bütünleşik dışkaynak sağlama (integrative sourcing): şirket herhangi bir fonksiyonu icra edecek elemanları alır ve onlara yatırım yapar. Söz konusu fonksiyon ile ilgili hizmet dağıtımını, hizmet dağıtımını, insan kaynakları, araç yönetimi, tedarik ve diğer fonksiyonlarla bütünleştirmektedir Yeni ve farklı uzmanlar ulaşarak becerileri artırma, tedarikçilerden sermaye yatırımı sağlama, risk paylaşımı ve tedarikçi süreçleri ile şirket süreçleri arasında bağlantılar kurma gibi avantajları vardır

Dış Kaynak Tipleri Stratejik kaynak sağlama (strategic sourcing): belli bir maliyetle işletme fonksiyonlarının performans düzeyini iyileştirmek ve sürdürmek için araçların kullanımının optimum bir şekilde belirlenmesidir. İşletmenin katma değerine önemli ölçüde katkıda bulunan, şu anda ve gelecekte rekabetçi avantaj yaratan temel faaliyetlerle ilgili olmaktadır. Beş temel öğesi vardır:

Dış Kaynak Tipleri Stratejik kaynak sağlamada 5 temel öge dış kaynak süreçleri ile bir endüstrideki şirketin temel başarı faktörleri arasında yakın bir bağlantının olması gerekir Bir işletme fonksiyonu ile ilgili mülkiyet transferi (personel ve fiziksel varlıkların transferi) önceden yapılmalıdır Daha detaylı süreçleri kapsayan sözleşme yapılmalı Müşteri ile hizmet sağlayıcı arasında uzun vadeli bağlantı veya taahhüt olmalıdır Yükümlülükler ve hizmet düzeyleri sözleşmede tanımlanmış olmalıdır

Dış Kaynak Kullanımı Kapsamı Fonksiyonlar bazında bütün olarak dış kaynaklardan yararlanma Fonksiyonlar bazında kısmi olarak dış kaynaklardan yararlanma

Dış Kaynak Kullanımının Özellikleri Finansal kaynakların optimum verimlilikte kullanılmasını sağlayan bir tekniktir Uzun vadeli bir yönetim stratejisidir İş kaybı anlamına gelmemektedir Temel yetkinlik (core business) alanlarına odaklanmaktır Alanında uzman firmalarla çalışma imkanı sunar

Dış Kaynak Kullanımının İtici Faktörleri Globalleşme: globalleşme ile uluslar arası piyasalarda engellerin azalması rekabeti artırmaktadır. Bu nedenle şirketler global alanda hizmet verebilmek için bazı faaliyetlerini başka firmalara devretme gereksinimi duymaktadır İnternet: Piyasalara giriş engelleri e-ticaret ile azalmıştır. O nedenle pazara giriş kolaylaşmaktadır

Dış Kaynak Kullanımının İtici Faktörleri Gelişen ekonomi: ihtiyaç duyulan nitelikli işgücü giderek artmakta olduğu için dış kaynakla ihtiyaç duyulan nitelikli işgücü kullanır Teknoloji: hızla gelişen teknoloji becerilerini elde etmek amacıyla firmalar dış kaynak kullanır Liberalleşme, serbestleşme (Deregulasyon): Telekom ve enerji gibi sektörlerde deregulasyon nedeniyle pazarlara giriş kolaylaşmakta ve rekabet baskısı artmakta

Neden Dış Kaynak Kullanımı Bir şirketin istenilen malı veya hizmeti üretmek için gereken tüm kapasiteyi ve kaynakları içeriden sağlamayı daha az karlı ve yapılamaz bulduğunda gerçekleştirilir Zaman zaman dış kaynak veya alt işveren kullanımı değişime karşı direnen çalışanları , değişim yönünde itmek için bir değişim aracı olarak kullanılabilmektedir

Neden Dış Kaynak Kullanımı Kısaca nedenler şunlardır; Maliyetleri düşürme Temel yetenekleri geliştirme (core business) Küçülme (downsizing) Riski azaltma ve yayma Süreç yenileme çabalarını hızlandırma Kaynakların yeniden dağıtımını sağlama Kaliteyi artırma

Neden Dış Kaynak Kullanımı Kısaca nedenler şunlardır; Performans artırma Teknolojik yenilikleri takip edebilme Artan rekabet baskısını azaltma Globalleşme Yeniden yapılanma Yalın üretim modelini gerçekleştirme

Dış Kaynak Kullanımı Faaliyet Alanları Bilgi teknolojilerinde: Bilgi teknolojileri dış kaynak kullanımını kolaylaştırmaktadır Bilgi teknolojileri alt yapısı ve becerisine sahip olmayan şirketler dış kaynak kullanarak sahip olmaktadırlar

Dış Kaynak Kullanımı Faaliyet Alanları İş süreçlerinde: Temelde insan kaynakları, muhasebe-finansman, müşteri ilişkileri, maaş yönetimi gibi hizmetlerde yoğunlaşmaktadır Geleneksel iş yapma modelleri terk edilerek, işletmeler iş eğilimli bir anlayıştan süreç eğilimli bir anlayışa yönelmektedir

Dış Kaynak Kullanımı Faaliyet Alanları İnsan kaynakları yönetiminde: Genelde işlem maliyeti, insan sermayesi ve kaynak temelli yaklaşımlardan dolayı tercih edilmektedir Küçülme eğilimi, İK yöneticilerinin yeni roller üstlenmeleri hizmet anlayışındaki değişim, global düzeyde faaliyet gösterme eğilimi nedeniyle ev sahibi ülkelerdeki işgücünden faydalanma zorunluluğu hızlı teknolojik değişim nedeniyle artan risk ve esneklik anlayışı strateji konulara daha fazla odaklanma sebepleri etkili olmuştur

Dış Kaynak Kullanımı Faaliyet Alanları Muhasebe ve finansman hizmetlerinde: Bu alanda dış kaynak kullanımının firmalara şu katkıları vardır Misyona odaklanmaya katkısı Ölçek ekonomisi ile sabit maliyetlerin azalması Ekonomik trendlere bağlı olarak büyüme kararları Uzmanların geniş bilgilerinden faydalanmak Mali tablolarda daha hızla bilgiye ulaşım Standart dışı raporların hazırlanması ile farklılıklar ve avantajların kazanılması

Dış Kaynak Kullanımı Faaliyet Alanları İmalat sektöründe: Ürün dizaynı, montajı, paketleme, parça üretimi işlerinin dünyanın farklı bölgelerinde kendi alanında uzman farklı firmalara verilerek yapılması Bugün mülkiyeti Nike firmasına ait olmayan 40 fabrika Dünya genelinde ona belli standartlarda mal üretmektedir Lojistik sektöründe: global dağıtım merkezleri, entegre depolama ve taşıma, lojistik hizmetlerinin her aşamasında izleme ve takip, satış sonrası hizmetler ve yedek parça dağıtımı gibi alanlarda kullanılmaktadır

Dış Kaynak Kullanımı Faydaları İşletmelere üretim ve kapasite planlamasında esneklik sağlamaktadır. Örneğin, yeni teknolojilerin satın alınmasında dış kaynak kullanımı tasarım için harcanan zamanı azaltmaktadır Talep dalgalanmaları durumunda kısa süreli kapasite ayarlamaları yapmak için esneklik sağlamaktadır

Dış Kaynak Kullanımı Faydaları İşin zenginleştirilmesini sağlamaktadır Temel yetenek becerisini keşfetmesini ve geliştirmesini sağlar Yöneticilere ek zaman kazandırarak yatırım ve yönetim konularına odaklanmalarını Başarısız, katma değeri düşük fonksiyonların elenmesi ile maliyet tasarrufu Müşteri ihtiyaçlarına odaklanmayı sağlar Pazar belirsizliklerinin yol açtığı riski ve ek maliyetleri azaltmakta Firmaların dinamizmini artırmakta ve hızla karar vermelerini sağlamaktadır

Dış Kaynak Kullanımı Faydaları Yeni bir pazarlama anlayışı benimsemek Uzmanlaşma ve fonksiyonel uzmanlardan daha fazla faydalanma Öz yetkinliklere odaklanarak rekabet üstünlüğü sağlamak Yeni yönetim uygulamalarının etkinliğini artırmak Zamandan tasarruf etmek Kaynakları daha etkin kullanmak ve kaynak transferine imkan vermek

Dış Kaynak Kullanımı Sakıncaları İşletme bilgilerinin açığa çıkma riski artar. Rakipleri güçlü konuma getirir ve gizliliğin azaltır Sektöre giriş maliyetlerini azaltarak, hem rakip sayısını artırır hem de karları azaltır Hatalı verilen dış kaynak kullanımı kararı işletmeyi mali ve yönetsel açıdan olumsuz yönde etkileyebilir Zayıf tedarikçiden dolayı iş süreçlerinde kontrolün azalmasını sağlayabilir Uzun vadede esnek olmayan sözleşme