Akademik Bilişim 2015 - Eskişehir Saint-Simon ve “Bilgi Toplumu”: Güncel Bir Kavramın Tarihsel Perspektiften Eleştirisi Hakan Yüksel hyuksel@ankara.edu.tr

Kapsamlı Toplumsal Dönüşüm Nasıl kavramsallaştırmalı? Toplumsal planda süreklilik yerine kopuş vurgusu Yeni ekonomiler ve yeni toplumlar Dönüşümün gizemlileştirilmesi  Sömürü ve tahakkümün gizlenmesi Bilgi Toplumu Sanayi üretiminin gözden düşmesi Zenginliğin kaynağı olarak emek yerine enformasyon Müreffeh ve çatışmalardan uzak bir toplum İktidar ve sömürünün aşılması Uzmanlar ve enformasyonel emek Ağ teknolojilerinin önemi Ağlardaki akışların belirleyiciliği (özellikle finansal akışların) Yeni toplumsal kimlikler ve etik konumlar Bilgi Toplumu’nun eleştirisi Kavramsal çerçevenin yetersizliği (Bell ve Castells örneği)

SAINT-SIMON ve “BİLGİ TOPLUMU” Saint-Simon’un üç dönemi (Musso’nun sınıflandırması): Ağların ve toplumun bilgisi  Epistemolojik dönem Ağların ve toplumun siyaseti  Siyasi dönem Ağların ve toplumun etiği  Etik dönem Birinci Dönem: Akışlar ve Toplumsal Yapı Bilgi (Aydınlar) - Para (Yönetenler) - Rıza (Yönetilenler) Sorun  İktidarın akışları saptırması ve haksız zenginleşmesi Çözüm  Newton Konseyi Akışların yapısı ve toplumsal yapı örtüşmesi Tarihselleştirme ve Akışların Diyalektiği “Tüm fenomenler katılar ve akışkanlar arasındaki çatışmanın sonucudur” Tarih akışların çatışması  Toplumsal dönüşümü için akışları nasıl yönlendirmeli? Organizma Engelsiz dolaşım Sürekli yapılaşma Yapay ağların inşası Mühendislerin önceliği  Demiryolları, kanallar, köprüler, vs… ilgi.

İkinci Dönem: Rasyonel Toplumsal Dönüşüm  Akışların Düzenlenmesi  Organizma Modeli  Yapay Ağların İnşası Ağ İnşası  Sanayi Toplumuna Geçiş (Akışların Saptırılmadığı Yapı) Kapasitenin çifte anlamı (Mühendis + Uzman) Ağ İnşası  Para akışının düzenlenmesi Fizyoloji  Ekonomi-Politik  Dolaşım vurgusu Yöneten-yönetilen ayrımı  Üreten-üretmeyen ayrımı Çözüm  Parlamento Yapısı Bütçe Yetkisi  Sanayici ve bankerlere  Para akışını yönetmesi kapasitesi Teknokratik İktidar Üç akış için üç kamaralı parlamento Ekonomik Akışlar ve Toplumsal Yapı Devletin para akışını saptırması  İktidar ve feodal sistem Para akışının artırılarak çevrilmesi  Kapasite/yönetim ve sanayi sistemi İktidarlar çatışır  Kapasiteler birleşir  Rekabet yerine işbirliği

Üçüncü Dönem: Saint-Simoncular: SONUÇ: Sembolik Akışların Düzenlenmesi Yeni Hıristiyanlık İbadet olarak ağ inşası Kitlelerin üretime katılması ve yakınlaşması Altın Çağ Saint-Simoncular: Teknik çözüm indirgemeciliği Ağın çift yönlülüğü Gözetim/denetim (İktidar)  Dolaşım/iletişim (kapasite/yönetim) SONUÇ: Ağlar üstünde yükselen ve akışlarca biçimlenen bir toplum Maddi bolluk, iktidarın aşılması ve toplumsal uyum Bilgi toplumu kuramcılarının kavramsal sınırlılığı, derinlik eksikliği Yeni bir toplum savına dair temkinli olma gereği Sömürü ve tahakkümün sürekliliği Ağların çift yönü ve potansiyeli