NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Osmanlı tarİhİ ıı 19. YY Başlarında Osmanlı Devletİ Fransa’nın Mısır’ı İşgalİ ve Gelİşmeler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

19. YY Başlarında Osmanlı Devletİ Osmanlı Devleti XIX. yüzyıla bir önceki asırdan devraldığı büyük sorunlarla girdi. Fransız İhtilalı’nın yaydığı milliyetçilik ve bağımsızlık fikirlerinin etkisi, Rusya, Avusturya ve İran savaşları devleti siyasi, askeri ve ekonomik anlamda oldukça yıpratmıştı. Merkezi otoritenin taşrada etkinliğinin hayli azaldığı bu dönemde çıkan iç ayaklanmalar ve Anadolu ile Rumeli’de türemiş olan yerel güç odakları, siyasi ve sosyal açıdan da ciddi sıkıntılar yaratmıştı. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Fransa’nın Mısır’ı İşgalİ ve Gelİşmeler Devlet, XVIII. yüzyılın sonlarında, kötü gidişatı durdurmak amacıyla yürürlüğe koyduğu Nizam-ı Cedid olarak adlandırılan reform programına büyük anlamlar yüklemişken, 1798’de beklenmedik biçimde Fransa’nın Mısır’ı işgali, Osmanlıların XIX. yüzyıla savaş atmosferinde girmesine yol açmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Fransa’nın Mısır’ı İşgalİ ve Gelİşmeler Bu şartlar altında kendi gücüyle topraklarını işgalden koruyamayan Osmanlı Devleti, Rusya ve İngiltere ile üçlü bir blok oluşturarak Mısır’ı geri almayı başardı. Ancak bu defa da İngiltere’nin stratejik önemi büyük olan Mısır’ı terk etmek istememesi yeni bir siyasi krize yol açtı. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Fransa’nın Mısır’ı İşgalİ ve Gelİşmeler Fransızların Mısır’dan çıkarılmasından sonra Osmanlı Devleti’nin Fransa ve İngiltere’yle olan ilişkilerinde önemli değişiklikler yaşandı. Akdeniz hâkimiyeti ve sömürgelerine giden ticaret yollarının güvenliğini her şeyden önemli gören İngiltere, Kölemenleri Mısır’ın idaresine ortak ederek çıkarlarını güvence altına almak hedefindeydi. İngilizler, Amiéns Antlaşması (27 Mart 1802) gereği Mısır’ı boşaltmaları gerektiği halde İskenderiye’den bir türlü çıkmadılar. Kızıldeniz’de ticaret ve gümrük tarifesi gibi konularda tavizler koparmak öncelikli hedefler arasındaydı. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Fransa’nın Mısır’ı İşgalİ ve Gelİşmeler Londra, İstanbul ve Kahire üçgenindeki çözüm arayışlarından sonuç çıkmaması ve oluşan gerginliğin savaş ihtimali yaratması, Babıâli’nin diğer müttefiki Rusya’nın Yedi Ada, Balkanlar ve Eflak-Boğdan konusunda sergilediği benzer fırsatçı ve sinsi tutum, Fransa’ya siyasi anlamda karşı hamle imkânı sağladı. Haziran 1802’de imzalanan Paris Antlaşması’nın ardından, Napolyon, Mısır’ı işgal girişimiyle kaybettiği Osmanlı dostluğunu yeniden kazanmak için harekete geçti. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKLAR KURŞUN, Zekeriya., HUT, Davut. (Ed.). (2013). Osmanlı Tarihi (1789-1876). Eskişehir: Anadolu Ü. Yay. No:2839 FAROQHI, Suraiya. (Ed.). (2016). Türkiye Tarihi 1603-1839. 2. Baskı. İstanbul: Kitap Yayınevi UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. III. C. 2. Kısım. İstanbul: TTK Yay. UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. IV. C. 2. Kısım. İstanbul: TTK Yay. UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. IV. C. 1. Bölüm. İstanbul: TTK Yay. KARAL, Enver Ziya. (2017). Osmanlı Tarihi. V. C. İstanbul: TTK Yay. HAMMER, Joseph Von. (1997). Osmanlı Tarihi C.2. İstanbul: MEB Yay.No:3079 İNALCIK, Halil (2016). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-II. İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yay. İNALCIK, Halil (2016). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-III. İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yay. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©