İnfertilite ile Beslenme ve Yaşam Tarzı İlişkisi Prof.Dr. Selda DEMİRCAN SEZER Adnan Menderes Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

Beslenme, Yaşam Tarzı ve İnfertilite Stres Sigara Alkol Egzersiz Diet Kahve Klonoff-Cohen,2005; Hornstein,2016

Fertil Steril 2017;107:52–8. Fertil Steril. 2017 Jan;107(1):52-58. doi: 10.1016/j.fertnstert.2016.09.029. Epub 2016 Oct 26.

Obezite ve İnfertilite Obez olgularda (≥VKİ’si 25 kg/m²) gebelik oranları daha düşük Loveland JB, et al, J Assist Reprod Genet 2001. VKİ’nin >25–28 kg/m² veya <20 kg/m² olması IVF parametrelerinde ve sonuçlarında negatif etki oluşturmakta Wittemer C, et al, J Assist Reprod Genet 2000. Nichols JE, et al, Fertil Steril 2003. Obezlerde IVF veya ICSI ile gebe kalanlarda spontan abortus riski artmakta Fedorcsak P, et al, Acta Obstet Gynecol Scand 2000.

Vücut Kütle İndeksi Boy - kilo arasındaki ilişki: kg/m² Abbreviation: BMI, body mass index. *Weight in kilograms divided by height in meters squared (kg/m2). World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO consultation. Geneva: WHO; 2000. Available at : http://www.who.int/nutrition/publications/obesity/WHO_TRS_894/en. Retrieved September 2, 2015.

Obezite Dünyada Obezite

3. 1. 2.

Türkiye’de Obezite Artış Oranı: Kadınlarda: %32,3 Erkeklerde: %24 %31,1

Türkiye’de Kadınlarda VKİ

Diyet Prekonsepsiyonel yeme alışkanlıkları; IVF sonuçlarını oosit ve embriyo kalitesini implantasyonu başarılı bir şekilde gebelik oluşmasını etkiliyor Braga, et al. 2015. Firns, et al. 2015. Hornstein, 2016. Garruti, et al. 2017. Machtinger, et al. 2017.

Akdeniz diyeti (MedDiet) ile; Obez olmayan <35 yaş kadınlarda IVF / ICSI tedavisi sonrası Klinik gebelik ve canlı doğum şansı artıyor

Diyet Choy CM, et al. BJOG 2002. McDiarmid, 2008. Ağır deniz ürünleri tüketiminden dolayı yüksek kan civa seviyeleri ile infertilite ilişkili bulunmuş Choy CM, et al. BJOG 2002. Balık yemesi ile maternal metil civa maruziyeti fetal gelişimi etkilemekte McDiarmid, 2008.

Diyet Perikonsepsiyonel dönemde ve gebelikte haftada en fazla 2 kez tuna yenilmesi (85 gr) önerilmekte Kadınların köpekbalığı, kılıç balığı, kral uskumru ve çini balığı yemekten kaçınmaları önerilir Harris 2009; McDiarmid 2008.

Sigara ve İnfertilite Sigara içmenin fertilite üzerinde önemli olumsuz etkileri mevcut 10,928 sigara içen ve 19,128 sigara içmeyen kadın karşılaştırılmış Sigara içenlerde daha fazla infertilite izlenmiş Augood C,et al. Hum Reprod 1998.

Sigara ve İnfertilite Günde yarım paket sigara ile kadınlarda fekundite azalıyor Sigarayı bırakan tubal faktör infertilitesi olan kadınlarda fekundite geriye dönüyor Sigara içmenin yumurtalık, oositler ve üreme yolu üzerinde olumsuz etkisi biyolojik bir olasılık (Fertil Steril 2012;98:1400–6. 2012 by American Society for Reproductive Medicine.)

Sigara içimi azalmış fekunditeye neden olmakta Kısa menstruasyon süresi (24 gün) Hızlandırılmış foliküler tükenme Erken menopoz yaşı (1-4 yıl) Baron JA, et al. Am J Obstet Gynecol 1990. Adena MA, Gallagher HG. Ann Hum Biol 1982. Fertil Steril 2012;98:1400–6. 2012 by American Society for Reproductive Medicine

Sigara ve İnfertilite Hem spontan hem de yardımcı üreme teknolojileri (YÜT) ile gebe kalanlarda artmış abortus riski ile ilişkili Winter E, et al.Hum Reprod 2002. Ness RB, et al. New Engl J Med 1999.

Sigara ve Erkek İnfertilitesi Sperm densitesi ve motilitesinde azalma Sperm morpholojisinde anormallikler Erkek infertiletisinde azaldığına dair delil yok Zenzes MT. Hum Reprod Update 2000. Stillman RJ, et al. Fertil Steril 1986. Povey AC, et al. Hum Reprod 2012.

Sigara içmek spontan abortus ve ektopik gebelik riskini artırmakta Sigara içenlerde semen parametrelerinin ve sperm fonksiyon test sonuçları % 22 daha kötü Sigara içmek spontan abortus ve ektopik gebelik riskini artırmakta Gamet mutagenezi olası bir mekanizma Sigara içmek doğurganlığı ve üreme gücünü olumsuz etkileyebilir Fertil Steril 2012;98:1400–6. 2012 by American Society for Reproductive Medicine

Sigara ve IVF&GIFT Over stimülasyonu için daha fazla gonadotropin gereksinimi Düşük peak E₂ seviyeleri Yüksek testosteron Daha az sayıda oosit Daha yüksek iptal edilen siklus Kalın zona pellucida Düşük implantasyon oranı Başarısız fertilizasyon oranları Hughes EG, Brennan BG. Fertil Steril 1996. Joesbury KA, et al. Hum Reprod 1998.

Sigara ve Foliküler Sıvı Foliküler sıvıda tütün dumanından türetilen toksinlerin varlığı Kadmiyum, Kotinin Kendileri sigara içmeyen kadınların % 84'ünde saptanabilir düzeyde kotinin var Zenzes MT, et al. Fertil Steril 1995.

Sigara ve Mutajenik Etki Kromozomal ve DNA hasarı Gametogenesis tütün dumanı hasarına karşı savunmasız Diploid oositlerin oranı artar Trizomi riski artar

Sigara içenlerde içmeyenlere göre iki katı IVF gerekli olmakta Pasif içicilerde de sigara içenlerde olduğu kadar olumsuz etki olabilir Klinisyenler sigarayı bırakmayı kolaylaştırabilir (eğitim, izleme ve bireyselleştirilmiş destek ile) Fertil Steril 2012;98:1400–6. 2012 by American Society for Reproductive Medicine

Kafein ve İnfertilite Yüksek düzeyde kafein tüketimi (500 mg; >5 fincan kahve/gün) azalmış fertilite ile ilişkili Bolumar F, et al. Am J Epidemiol 1997. Hamilelik sırasında 200 ila 300 mg/gün (2-3 fincan/gün) üzerinde kafein tüketimi abortus yapma riskini artırabilir Wilcox A, et al. Lancet 1988. Signorello LB, et al.Epidemiology 2004. Erkeklerde semen parametreleri üzerine etkisi yok Jensen TK, et al. BMJ 1998.

Alkol ve İnfertilite Kadın fertilitesi üzerindeki etkisi açıkça görülmemiş Stockholm'de prospektif bir çalışmada; 7,393 kadında 2 içecek/gün alkol tüketimi ile infertilitenin arttığı bulunmuş (RR; 1.59;% 95 CI,1.09-2.31) Eggert J, et al. Fertil Steril 2004. Fazla alkol tüketenlerde konsepsiyon azalmış bulunmuş Jensen TK, et al. BMJ 1998. Hakim RB, et.al. Fertil Steril 1998. Hassan MA, Killick SR. Fertil Steril 2004. Erkeklerde semen parametreleri üzerine olumsuz etkisi yok Povey AC,et al. Hum Reprod 2012.

Uyuşturucular ve İnfertilite Marijuna ve diğer eğlence amaçlı maddelerin etkilerinin tespit edilmesi yasal olmadığı için zor Gelişmekte olan fetus üzerinde zararlı etkileri bilinmekte Addis A, et al. Reprod Toxicol 2001. Marijuana kullanan ovulatuvar kadınlarda infertilite prevalansı artmış bulunmuş (RR 1.7; CI% 95, 1.0 - 3.0) Mueller BA, et al. Epidemiology 1990. Semen parametrelerine etkisi yok Povey AC, et al. Hum Reprod 2012.

Çevre Kirliliği, Toxinler ve İnfertilite Ağır metaller Böcek zehiri Temizlik ürünleri EndüstriyelMikrodalga Çözücüler İlaçlar

Çevresel Kirleticiler, Toxinler ve İnfertilite Böcek zehiri maruziyeti sonucunda tarım işçilerinde hem erkekler hem de kadınlarda fekundabilite oranı azalmış Snijder CA, et al. Hum Reprod Update 2012. Kuru temizlemede ve baskı endüstrilerinde kullanılan toksinler ve çözücüler kadınlarda azalmış fekundabilite Ağır metallere maruz kalan erkeklerde anormal sperm parametreleri Hruska K, et al. Clin Obstet Gynecol 2000.

Prenatal mazuriyet çocukluk çağı kanser ile ilişkili Fertil Steril, 2013 Böcek zehirine maruz kalan erkeklerde semen kalitesi, sterilite azalır ve prostat kanser riski artar Kadınlarda puberte, menstruasyon ve ovulasyon, fertilite ve fekundite, menapoz etkilenir Prenatal mazuriyet çocukluk çağı kanser ile ilişkili Sutton P, et al. 2013.

Bisphenol-A

Bisphenol -A Endokrin bozukluklar Kanser Hücre ve gelişim düzeyinde dietilstilbesterole benzer etkiler Doherty LF, et al. 2010

Semen kalitesi azalmış Yaşam tarzı değişiklikleri Fertil Steril, 2017 Semen kalitesi azalmış Yaşam tarzı değişiklikleri Mobil telefonlar ve wireless internet Sperm konsantrasyonu Total sperm sayısı İleri sperm hareketliliği Normal morfoloji

Fertility and Sterility, 2012 Semen kalitesi ve ICSI sonuçları beslenme ve sosyal alışkanlıklardan etkilenebilir Sigara ve alkol tüketimi sperm kalitesine ve fertilizasyon bozukluğuna neden olmakta Meyveler, tahıllar ve sebzeler gibi diğer ürünler ise sperm kalitesi ve implantasyon oranı ile pozitif ilişkili Et tüketimi veya yüksek VKİ, ICSI başarısı ile negatif korelasyon gösterdi YÜT arayan çiftler, kadın ve erkeğin yaşam tarzlarının tedavi başarısı üzerinde olumsuz etkileri hakkında bilgilendirilmeli

Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 4. Art. No Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 4. Art. No.: CD008189 Canlı doğumu veya diğer fertilite sonuçlarını araştıran RKÇ yok 94 sigara içen kadın için prekonsepsiyonel sigara bırakma önerisini değerlendiren tek bir çalışma var ve yetersiz Hughes, 2000

Sonuç Çok zayıf (VKİ<20 kg/m²) veya obez (VKİ >25 kg/m²) kadınlarda ve erkeklerde fertilite oranları azalır Fertilite tedavisi kilolu veya obez kadınlarda daha az başarılıdır Kilo vermek gebelik ve canlı doğum şansını artırır Egzersiz düzeyini artırmak ve diyet fertilite üzerinde olumlu etkiye sahip VKİ 20-25 kg/m² arasında tutulması, düzenli egzersiz ve dengeli ve besleyici diyet önerilmekte

Sonuç İnfertiliteyi önlemek için kadınlarda ve erkeklerde sigarayı bıraktırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır

Sonuç Sağlıklı bir yaşam tarzı erkeklerde ve kadınlarda fertiliteyi iyileştirmeye yardımcı olabilir

Teşekkürler