Planlama Fonksiyonu
Yönetimin Fonksiyonları Planlama Örgütleme Eşgüdümleme/Koordinasyon Yöneltme/Yürütme Denetim
Planlama Kavramı Plan, izlenecek yol ve davranış biçimini ifade eder. Amaca ulaşmak için kullanılan bir araçtır. Planlama ise, istenilen hedeflere ulaşmayı sağlayacak araç ve imkanların seçimi ve belirlenmesidir.
Planlama Tanım Gelecekteki hareket tarzının esaslarını tespit etme sürecidir. Amacın belirlenmesi Amaca ulaşmak için çeşitli alternatiflerin belirlenmesi En iyisinin seçimi İşlerin sıralaması Kimin, neden sorumlu olacağının belirlenmesi İzlenecek politikaların seçimi
Planlama Tanım (II) Plan, amaca ulaşmak için hangi işlerin yapılacağının, işlerin sırasının ne şekilde, ne zaman ve ne kadar zamanda yapılacağını gösteren tasarıdır.
Etkili Bir Planlama; Geçmiş bilgilerin analizini, Mevcut durum içinde karar verilmesini ve Geleceğe dönük karar verilmesini gerektirir.
Planlama Yapılmasının Önemi Personelin kuruluş ile bütünleşmesine olanak sağlar. Faaliyetler için birer rehberdir. Yönetici kararlarına temel teşkil eder. Başarı standardıdır.
Planlama İlkeleri Temel ve yardımcı planların, örgüt amaçlarının gerçekleşmesine katkısı sağlaması ilkesi Planlamanın üstünlüğü ilkesi Planlamanın etkinliği ilkesi
Plan Türleri Kullanım Biçimine Göre Niteliklerine Göre Kapsadıkları Döneme Göre Biçimsellik Derecesine Göre
Kullanım Biçimine Göre Planlar Tek kullanımlık planlar: yatırım projeleri, kuruluş, büyüme, yenilenme gibi planlar Sürekli planlar: politikalar, prosedürler, talimatlar, kurallar
Niteliklerine Göre Planlar Stratejik planlar: büyüme planları, yeni pazarlara açılma planları, birleşme ve ortaklıklılar vb. Taktik planlar: satış planları, reklam planları vb. Operasyonel planlar: haftalık çalışma programları, günlük satış planları, vardiyalar
Niteliklerine Göre Planlar (II) İşletme amaçları İşletme politikaları Prosedürler Bütçeler Projeler Programlar Stratejiler
1. Amaçlar Yönetimdeki başarının ilk şartı, erişilmek istenen amaçların ve güdülen maksadın ne olduğunun açıkça bilinmesidir. Her yönetici her işi ne maksatla yaptığını bilmelidir. İşletmelerin birkaç amacı olabilir. Söz konusu amaçlar arasında bir denge kurulmalıdır.
1.1. İyi Bir Amacın Özellikleri Kim? Ne? Nerede? Ne zaman? Niçin? Nasıl?
1.2. Amaca Uygunluk İşletme amaçları ile çalışan amaçlarının uyum içinde olması gereklidir.
2. Politika Bölümlere özgü prosedürler, alışılmış görenekler, temel davranış biçimi veya yönetim kararı olarak açıklanabilir. İşletme politikaları; işletme tarafından kabul edilen ve genellikle tekrarlanan durumlarda gösterilecek davranış biçimi, takip edilecek yol anlamındadır.
2. Politika (II) Yönetim açısından politikalar, düzenleştirmeye, denetlemeye yarayan önemli araçlardır. “İşletmeye yüksek öğrenimli eleman alma” bir personel politikası, “müşteri her zaman haklıdır” ilkesi bir pazarlama-satış politikasıdır.
3. Prosedürler Prosedürler, gelecekteki uğraşların nasıl yapılacağını gösteren yöntemlerdir. Adım adım nasıl hareket edileceğini, birbirini izleyen hangi işlerin görüleceğini belirtir Prosedürler işletmenin bütün kısımlarını kapsar.
3. Prosedürler (II) Örneğin; Ön kabul ve başvuru formunun doldurulması, Uygunluk testleri Adayla görüşme Referans kontrolü Sağlık kontrolü Karar İşe yerleştirme
4. Bütçeler Bütçe, bir faaliyetin tahmin edilen sonuçlarını sayılar ile ifade eden bir plandır. Sonuçlar para, zaman ve diğer maddi birimlerle ifade edilebildiği gibi faaliyetlerle de ifade edilebilir. Reklam bütçesi, satış bütçesi, üretim bütçesi gibi…
5. Programlar Programlar oluşturulurken politika, prosedür ve bütçelerden faydalanılır. Genellikle sermaye ve cari gelir gider bütçeleri ile desteklenirler. Belli bir amacı gerçekleştirmek için yapılırlar, tamamlandıktan sonra o programa ihtiyaç kalmaz. Üretim programı, İKY programı gibi…
6. Projeler Daha çok araştırmaya dayanan özel, nitelikli, ayrıntılı planlarıdır/programlardır. Başlangıç ve bitiş süresi belli, ve sınırlı bir finansman dahilinde, bir takım kaynaklar kullanarak bir probleme çözüm bulma ya da fırsatlardan yararlanmaktır.
7. Stratejiler Rekabet üstünlüğü elde etmek için yapılan planlardır. Strateji ve taktik
Kapsadıkları Döneme Göre Planlar Kısa Dönemli Planlar: bir yıldan az Orta Dönemli Planlar: 1-5 yıl arası Uzun Dönemli Planlar: En az 5 yıl
Biçimsellik Derecesine Göre Planlar Biçimsel Planlar Biçimsel Olmayan Planlar
Planlama Sürecinin Aşamaları Amaçların belirlenmesi Amaca ulaştıracak varsayımların belirlenmesi Alternatiflerin belirlenmesi Alternatiflerin karşılaştırılması En uygun olanın seçimi Alt planların yapılması Hazırlanan planların uygulanmaya devam edilmesi
Planlamanın Yararları Zaman ve emek israfını önler Yöneticilerin dikkatini amaç üzerine çeker Çabaları düzenleştirmeye imkan sağlar Tüm imkanların amaca yönelip yönelmediğinin kontrolü yapılır Daha rasyonel kural ve ilkelerin geliştirilmesini sağlar Yetki devrini kolaylaştırır. Denetimde kullanılacak standartları ortaya çıkarır.
Planlamanın Sakıncaları Zaman ve enerji kaybı Kalitesi yüksek planların maliyeti (yetkin personel ve yüksek maliyetli araç gereç) Kötü planların kaybettirdikleri Planlamacıların yöntem bilgisi eksikliği Geleceğe odaklanıp mevcut işleri aksatma Plana aşırı bağlılık Kısa dönemli planların etkisinin az olması, uzun dönemli planların isabet derecesinin azalması Hızlı hazırlanan planların doğruluğu İnisiyatifi, sorumluluk almayı azaltması
İyi Bir Planın Özellikleri Plan anlaşılır, açık, net, kesin ve kabul edilebilir olmalıdır. Dış koşullara uyum sağlayacak şekilde esnek olmalıdır. En az masraflar yapılmalı, rasyonel olmalıdır. Süresi ne çok uzun ne de çok kısa olmalıdır. İşletmenin kabul etmiş olduğu standartlara uygun olmalıdır. Direnme faktörlerini göz önüne almalıdır. Çeşitli unsurlar arasında denge sağlamalıdır. Yeni yetki, mevki ve araçlar oluşturmadan önce mevcut imkanları değerlendirmelidir.
Teşekkürler.