Efes

İlk çağlarda,Batı Anadoolu’nun en önemli şehirlerinden birisidir. Efesos, Ege Bölgesi kıyılarının hemen orta kısmında, Küçük Menderes (Kaystros) nehrinin sularını boşalttığı kuytu ve ticarete elverişli bir körfezin kenarında kurulmuştur. Büyük ticaret yollarının başlangıcında bulunuşu sebebi ile de her yönden gelişme imkanına sahipti. Bundan başka şehrin yanında başlangıcı çok eski devirlere kadar giden bir ana tanrıça tapınagının bulunması şehrin gelişmesinde ayrı fakat çok önemli unsurlardan bir başkası olmuştur.

Ancak şehir, bütün bu avantajlarına rağmen, Küçük Menderes nehrinin daimi olarak sürüklediği, liman ve çevresini dolduran alüvyonlarla ve hastalık yaratan bataklıklarla tarihi boyunca mücadele etmek zorunda kalmıştır.

Şehrin ilk yerleşim yerinin, İsa’dan önce 2.binin ikinci yarısında Artemision’un 1200 m. batısında olan Koressos limanı ve çevresi olduğu biliniyor. Daha sonra İyonya adını alan bu bölgede ilk şehir devletlerini (Polis) kurmuşlardır. Şehrin efsanevi kurucusu Kodros oğlu Androklos idi. Onun ölümünden sonra şehir, Basilid’ler diye anılan Androklos’un sülalesi tarafından idare edildi.

İmparator Avgustus (İsa’dan önce 63-İsa’dan sonra 14)zamanında Efesos uzun bir barış ve refah dönemine girmiş ve altın çağını yaşamıştır. Asia eyaletinin merkezi olmuştur. Antik kentin bütün büyük yapıları bu dönemin eseridir.

Yine bu devirde Efesos, geniş kitleleri saran yeni bir inancın, Hristiyanlığın önemli bir merkezi olmuştur. Paganizm devrinde Artemis kültürü, yüzbinlerce insanı kuvvetli bir inançla kendine bağlamıştı. Bu bakımdan havariler için Efesos ilk hedeflerinden biri olmuştur.

ARTEMİS TAPINAĞI İzmir’e 50 km. uzaklıkta bulunan Efes’te inşa edilmiştir.2007 yılının Temmuz ayında yenileri ilan edilene kadar Dünyanın yedi harikasından biri olma ünvanına sahip olma Artemis Tapınağı aynı zamanda Diana Tapınağı olarak da bilinmektedir. Tapınağın inşaası Lydia Kralı Kroisos tarafından başlatılmış, 120 senelik bir çalışmanın sonucunda Efes’te M.Ö. 550 yıllarında tamamlanmıştır. Zemini bataklık olduğundan tapınak, 3 m. yüksekliğindeki 13 basamaklı kaide üstüne oturtulmuştur. Tümüyle mermerden yapılmıştır. Tapınağın kalıntılarının bir kısmı Londra’daki British Museum’da bulunmaktadır.

LİMAN (ARKADIANE) CADDESİ Liman ile tiyatro arasında, Erken Roma Çağı’ndan beri mevcut olan cadde 528 m. Uzunluktadır. M.S. 359 ve 366 yıllarındaki depremlerden sonra, İmparator Arkadius dönemindeki onarım ve düzenlemeler sırasında portikler yeniden yapılmış ve caddenin adı ‘’Arkadiane’’olmuştur.

STADYUM Vedius Cimnazyumu’nun birkaç metre ilerisinde, sol tarafta, uzunluğu 320, genişliği 30 m. olan kentin stadyumu yer alır. Yolun solunda yer alan bu yapının girişinde kazı yapılmış olup girişi süsleyen sütun altlıkları bugün de görülebilmektedir. Stadyum ilk olarak Helenistik dönemde yapılmış ise de İmparator Neron zamanında (MS 54-68) önemli ölçüde onarılmış ve genişletilmiştir. Stadyum çeşitli spor karşılaşmaları, at yarışları, araba yarışları için kullanılmaktaydı.

CELSUS KÜTÜPHANESİ Efes şehrinin mermer caddesinin doğuya kıvrıldığı köşesindedir. Yapı Roma Senatörü ve Asya Genel Valisi Sardesli Celsus Polemaeanusun hatırasına oğlu Julius Aguli tarafından M.S. 135 yılında bir Heroon olarak dikilmiştir. Kütüphanenin salonuna mermer bir avludan sonra bugünde mevcut olan 9 basakmak çıkılarak girilir. Kütüphanenin dış yüzünün alt katında; akıl, fazilet ve anlayışı temsil eden 4 kadın heykeli vardır. Bu heykellerde Viyana Müzesindedir.

MERYEM ANA EVİ Selçuk ilçesine 9 km. uzaklıkta, 420 m. Yükseklikteki Bülbül Dağı üzerinde bulunan Meryem Ana Kilisesi ve Evi Hristiyan inancına göre kutsal sayılmaktadır. Panaya Kapulu diye isimlendirilen bu bölgeye Hz. Meryem (as)’in, Hz. İsa(as) Allah Katı’na alındıktan sonra Aziz Jean tarafından getirildiğine inanılmaktadır. Meryem Ana Evi, 1967 yılında Papa VI. Paul ve 1979 yılında Papa II. Jean Paul tarafından ziyaret edilmiştir. Vatikan tarafından kutsal ilan edilen Meryem Ana Evi, dünyanın dört bir yanından gelen Hıristiyanların ziyaret ettiği, gözde, Kutsal bir yer olmuştur. Burayı ziyaret eden Hristiyanlar ‘’Hacı’’ olurlar.

AYASULUĞ KALESİ St.Jean Kilisesi’nin kuzeyinde, tepenin en yüksek kısmında bulunan iç kale görülmektedir. Bizans İmparatorluğu döneminde inşa edilen, Aydınoğulları Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu zamanında onarılan kale, 15 kule ile takviye eilmiştir. Kale içinde; taş döşenmiş sokaklar, çeşitli büyüklükte sarnıçlar, bir camii ve kilise kalıntıları bulunmaktadır.

İSA BEY CAMİİ 1375 yılında Aydınoğlu Mehmet Bey’in oğlu İsa Bey tarafından yaptırılmıştır.