GELİŞTİRME BECERİLERİ ARKADAŞ İLİŞKİLERİ GELİŞTİRME BECERİLERİ Rehber Öğretmen Meliha Karanfil

ARKADAŞ İLİŞKİLERİ GELİŞTİRME BECERİLERİ İyimser Bakış Uyumlu Oynayabilme Farklılıklara Saygı Duyma Arkadaş Olma İltifat Etme ve İltifata Yanıt Oluşturma Olumlu İtibar Sağlama Alay ve Kızdırma ile Başaçıkma İşbirliği Kurma Becerileri

FARKLILIKLARA SAYGI DUYMA Bireylerin ırkları, dinleri, maddi düzeyleri, fiziksel görünüşleri, cinsiyetleri, zeka düzeyleri ve öğrenme stilleri birbirinden farklı olabilir. Bütün insanlar önemlidir ve özel eşsiz güçleri vardır. Önyargısız olarak farklılıklara, YANLIŞLARA değil, saygılı olmalıyız. Ünitenin macı farklılıklara saygıyı tanımlama ve kullanma

FARKLILIKLARA SAYGI DUYMA Her birey birbirinden farklıdır. İnsanların içindekiler önemlidir. Dış görünüşleri değil. Herbirimiz eşsiz ve eşit derecede önemliyiz. Farklılıklara saygı duymak bizi barışcıl yapar. Bulunduğunuz yerde dominant kültür var ise; hem kendi değer, kural ve dilinizi, hemde dominant kültürün bu niteliklerini bilmek sizin iletişiminizi kolaylaştırır. Sınıfta herkese çam kozalağı dağıtınız. Herbir çocuğa elindekii kozalağıni, diğerlerinden ayırtedebilmek için iyice incelemelerini isteyiniz. Sonra çam kozalaklarını toplayın, tekrar dağıtın. Ve saatin ters yönünde öğrenciler çam kozalaklarını ileterek kendi kozalaklarını bulmayı isteyin. Sonra kendi kozalaklarını nasıl bulabildiklerini sorun. İnsanlarda çam kozalakları gibidir., birbirine çok benzer belirli farklılık ve eşsizliklerle birbirinden ayırtedilirler. Bu konuyu sınıfça tartışın. Ali benden farklı, matematikte zorlanıyor, ben matematikte iyiyim. Bence saygılı olmalıyım. Onun iç dünyası daha önemli. Onunla matematik konusunda alay etmemeliyim. Herbirine nasıl saygı gösterebilirim?

FARKLILIKLAR Dış görünüşteki farklılıklar İçimizdeki farklılıklar Herkes aynı olsaydı ne olurdu? Herbirimizin farklılıklarına nasıl saygı göstermeliyiz? Farklılıklar bir kişiyi bir diğerinden üstün kılar mı? Dış görünüşteki farklılıklar nelerdir* ırk, boy, kilo, görünüş, saç tarzı, giyiniş tarzı -İçimizdeki değişiklikler nelerdir? (güçlü noktalarımız, sayıf noktalamalarımız, düşüncelerimiz, duygularımız) Herkes aynı olsaydı ne olurdu? Herbirimizin farklılıklarına nasıl saygı göstermeliyiz? Farklılıklar bir kişiyi diğerinden üstün kılar mı? İlk tanıştığımızda dış görünüş bizi etkiler, fakat tanıyınvca düşüncelerimiz değişebilir. Önyargılar insanı belirli dereceye kadar korur, ancak fazlası ilişkileri kısıtlar ve bozar. İlk tanıştığımızda dış görünüş bizi etkiler, fakat tanıyınca düşüncelerimiz değişebilir.

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak İnsanlara gülümseyin Dış görünüşlerine aldırmadan oynayınız. Sizden farklı olana dik dik bakmak yerine göz teması kurun Sizden farklı olanla ilişkiden kaçınmayın Arkadaşça ses tonu ile konuşarak Nezaketli ifade ile: “Merhaba, Nasılsın?” SAYGI

ARKADAŞ OLMA Arkadaş olmak için bir kişiye nasıl sözcük ve davranışlar ile yaklaşırsınız? Amaç: Arkadaşlık geliştirme becerilerini artırmak Arkadaş edinmek için ipuçları vermek En iyi arkadaşın diğer arkadaşlardan farkı nedir? Amaç: Arkadaşlık geliştirme Sosyal olarak uygunsuz davranışlar kabul görmeyebilir, deviant gruplar tarafından tutulabilir veya izole kalırlar. Çocukların kendilik değerleri ve başarı, arkadaş kabulu ile pozitif ilişkili bulunmuştur. Gottman (1981) sosyometrik teknikler kullanarak yaptığı bir çalışmada ortaokuldaki çocukların %5-10’u sınıfından hiçbir arkadaşının olmadığını tanımlamışlardır. Bu

ARKADAŞLIK KURMA Ayşe, bu hafta sonu sinemaya gideceğiz, Arkadaşlarından birini davet etmek istermisin? MükemmelAslı’yı davet edebilir miyim? Siz ikiniz mükemmel arkadaş olabilrsiniz! Aslı en iyi arkadaşım. Onunla birlikteyken eğleniyorum. Ben konuşurken dinliyor.

ARKADAŞLIK KURMA BECERİLERİNİ İNCELEME 1. Birkaç arkadaşım var. Evet Hayır 2. Arkadaşlık kurmak benim için kolaydır. 3. Keşke daha çok arkadaşım olsaydı. 4. Bir tane en iyi arkadaşım var. 5. Bu sınıfta arkadaşlarım var. 6. Oturduğumuz mahallede, apartmanda arkadaşlarım var. 7. Arkadaşlık kurmak benim için zordur. 8. Arkadaşlığın nasıl kurulacağını bilirim 9. Bir arkadaşa sahip olmak benim için önemlidir. Çünkü…………………………………………………………………............... 10. Bir arkadaşla en çok yapmak istediğim şey ………………………………………………………………………................. 11. Arkadaşım …………………………………………..yapınca hoşlanırım. 12. Arkadaşım ………………………………………….yapınca hoşlanmam. 13. Yeni bir arkadaş edinmenin bir yolu…………………………………….. 14. ………………………………………….isimli bir arkadaşım var. 15. Sınıfta iyi arkadaş olmak isteğim kişiler ……………………………….. 16. Arka sayfaya sizin ve arkadaşınızın eğlenceli geçirdiğiz bir resim çiziniz.

OYUN İLE İPUÇLARI ÖĞRETME Oyunbahçesinde tek başına ayakta duran birisini gördün. Ondan grubunuza katılmasını istedin. Zar At Bir çocuk gördünüz, çevresinde sizden başka oynayacak kimse yok. Yerinde Say Bir arkadaşınız size bir sırrını söyledi, siz bunu başkalarına söylediniz. Bir Adım Geri Sizle iyi olmayan arkadaşlarınıza karşı nazik davranırsınız. Bir Adım İleri A B C D Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir.

OYUN İLE İPUÇLARI ÖĞRETME Arkadaşınız ve siz birbirinize karşı kabasınız, sen asla özür dilemezsin. Bir Adım Geri Arkadaşınızı üzgün gördünüz ve onu neşelendirmek için birşeyler yaptınız. 2 Adım İleri Arkadaşlarınıza karşı dürüstsünüz. Arkadaşınız oyuna dahil olmak sitedi, sen oyuna girmelerine müsaade etmedin E F G H Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir.

OYUN İLE İPUÇLARI ÖĞRETME Başka çocukların senin arkadaşınla alay ettiklerini gördün, sen de güldün Yerinde Say Apartmanıza taşınan yeni bir çocukla arkadaş olmak için birşeyler yaptın. 3 Adım İleri Arkadaşlarınla birlikte iken, oyuna katılırım ancak ilk ben başlayacağım dedin. 2 Adım İleri En yakın arakadaşını başka biriyle oynarken gördün ve kızdın. Bir Adım Geri I J K L Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir.

OYUN İLE İPUÇLARI ÖĞRETME Başka çocukların senin arkadaşınla alay ettiklerini gördün, sen de güldün Yerinde Say Arkadaşın yanında yokken, onun hakkında anlamlı şeyler söyledin Yerinde Kal Elindeki oyuncakları arkadaşınla paylaştın Bir Kere Sıra Sana geçti İyi arkadaşın olmayan biriyle çalışman gerekiyor, bu durumdan yakınmadın 2 Adım Geri M N O P Arkadaşlık geliştirme kartları ile kurallar veya ipuçları öğretilebilir.

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak Arkadaşınıza bakın. Gülümseyin. Arkadaşınıza yakın oturun. Yakın arkadaşınız başka birisiyle oynadığında kıskanç olmayın. Arkadaşınız kendini kötü hissettiğinde destek olun. Arkadaşınıza olumlu şeyler söyleyin. “İstermisin …..? “Ne yapmak istersin?” Uygun bir ses volümü ile Arkadaşca bir ses tonu ile Birlikte Gülün

İLTİFAT ETME VE İLTİFATA YANIT OLUŞTURMA İltifat etmek: Samimi bir şekilde bir başka birisi hakkında güzel şeyler söylemektir. İltifat ettiğinizde arkadaşınıza onun hakkında iyi şeyler hissettiğinizi iletmiş olursunuz. İltifat Teşekkür ederim ! İltifat almak: başkalarının sizin hakkınızda samimi bir şekilde güzel şeyler söylemesidir. Çocuklara iltifat edildiğinde, “teşekkür ederim” söylemelerinin öğrenmeleri önemlidir. Çünkü bu nezaket ve kendine güveni gösterir. Öğrencilere samimi iltifat etmeyi öğretirken, eğitici iyi bir model olmalıdır. İltifatlar samimi olmalıdır. İltifat ederken göz teması kurulmalıdır. İnsanların dış görünüşlerine iltifat etme (saçların güzel olmuş, elbise sana yakışmış, gibi) İnsanların davranışlarına yani iç dünyalarına iltifat etme: ne kadar kibarsın, çok naziksin gibi.

Bu iltifatlara siz nasıl yanıt oluşturursunuz ? KART A: KART B: KART C: Ali, yaptığın kahve Muhteşem! Ahmet, çok yardımsever ve enerjiksin! Becerikli bir öğretmen olduğunuzun farkındasınız değilmi?

Nasıl Gözükür Nasıl Konuşur Uygun beden dili kullanarak İltifat ettiğiniz kişiye bakın. Gülümseyin. Omuzuna dokun veya yakın dur. Samimi bir ses tonu ile “Saçların çok güzel olmuş?” “Çok iyi bir dinleyicisin!” Mutlu bir ses tonu ile “Teşekkür Ederim!”

OLUMLU İTİBAR SAĞLAMA Başkalarının sizin hakkınızda olumlu düşünceleri olmasını sağlama anlamına gelir. Olumlu itibarınız olduğunda insanlar daha iyi davranır ve kendisinizle daha fazla övünç duyarsınız. Olumlu itibar: dürüst, yalan söylemez, paylaşımcı, nazik, güvenilir, temiz olmak Olumsuz itibarlar: yalancı, hırsız, sır tutmaz, dedikoducu, özenti, ispiyoncu. Taraf tutar, pasaklı olmak Ödünç aldığı malzemeleri zamanında vermez gidip geri istemek zorunda kalırsınız. Ali asla kimseyle alay etmez. Kimseye takılarak kızdırmaz. Genellikle mutlu görünümlüdür ve herkese saygıyla davranır. Emre bazen arakdaşlarını kızdırır. Onları incitecek şeyler söyler. Sıklıkla aksidir ve herşeyden yakınır.

ALAY VE KIZDIRMA İLE BAŞAÇIKMA Kızdırma ve alay etme ile baş etme stratejilerini kullanmayı öğretmek. Yüreklendirme: Öğlen yemeğinde, sınıfımızdan bir çocukla alay eden birini, Ali’nin engellediğini gördüm. Böyle sorumlu davranış sınıfımızda ve okulumuzda alay edilmeyi engeller ve birliktelik ruhunu artırır. Kişisel örnek: geçen gece, yeğenlerimle akşam yemeği yiyorduk. Birbirilerini kızdırdıklarını gördüm. Bunun doğru bir şey olmadığını ve böyle şeyler yapmamalarını istedim. Rol oynama: Dışarıda top oynarken, arkadaşlarımızı kızdırmayacak olumlu yorumlar veya söylemlerde bulunuruz. Düzeltici geribildirim: Ayşe, Aslı’nın seni kızdırdığını gördüm, sen öyle yapmamasını söyledin, o kızdırmaya devam etti. Başka stratejiler kullansan iyi olur. Sınıfta alay ve kızdırma ile ilgili örnekler verip, nasıl stratejiler uygulanabileceği ile ilgili beyin fırtınası yapmak. Örneğin arkadaşınızın biri size lakap taktı ve bunu yapmasını istemiyorsunuz? Nasıl stratejiler izlersiniz? (umursamamak, işitmezden gelmek, çok komiksin demek, sizde ona lakap takın, göz dağı verin, öğretmenden yardım isteyin,…..) Oyun bahçesinde bazı çocuklar, küçük bir çocuğu kızdırıyorlardı. Ayşe bunu görünce üzüldü. Diğer çocuklar Ayşe’den de çocuğu kızdırmalarını istedi. Ayşe böyle bir şeyi yapmak istemedi. Ayşe sonrasında, Ali ve Fatma’yı buldu ve meseleyi anlattı. Birlikte giderek küçük çocuğun kızdırılmasını engellemeye karar verdiler. Sonrasında küçük çocuğu alarak oynamaya başladılar.

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisi sizi kızdırmak için böyle bir davranışta bulunuyor…. ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ………………………………………………………………

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisi size lakap taktı ve arkanızdan arkadaşlarıyla sesleniyorlar… ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ……………………………………………………………… Örneğin arkadaşınızın biri size lakap taktı ve bunu yapmasını istemiyorsunuz? Nasıl stratejiler izlersiniz? (umursamamak, işitmezden gelmek, çok komiksin demek, sizde ona lakap takın, göz dağı verin, öğretmenden yardım isteyin,…..)

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Engelli bir arkadaşını kızdırdıklarını gördün… ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………. ……………………………………………………………… Öğretmenime haber veririm Onlarla gidip kavga ederim

PRATİK-BEYİN FIRTINASI Birisini kızdırdıklarını veya alay ettiklerini gördün… Onlara katılma Bu olumsuz davranışı durdurmak için yardım iste Kızdırılan çocuğa destek ver Öğretmenime haber veririm Onlarla gidip kavga ederim

Bu kızdırma ve alay çok acımasızca. Ayşe kendini çok kötü Bak, Ayşe’nin ayakkabıları ne kadar çirkin. Hey, Ayşe hangi çöplükten buldun? Hey, Ali Ayşe’nin ayakkabılarına bak Kimbilir kimin eskilerini giyiyor. Bu kızdırma ve alay çok acımasızca. Ayşe kendini çok kötü hissediyordur. Bunu bir yoluyla durdurmalıyım.