Mitoloji ve Düşünce Dr. Vural Yiğit 10.11.2015

Mit ve Mitoloji Nedir? Mitler, doğa güçlerini ve doğaüstü olayları betimleyen ve açıklamaya çalışan hayal ürünü öykülerdir. Yaşamın ve Evren’in çeşitli görünümlerini anlamlandırmak gereksinimden doğan, gelmiş bir düşünce bütünüdür. Mitlerin, simgesel ve kutsal bir ağırlığı vardır. Mitoloji, Felsefe ve bilimin olmadığı dönemlerde, Evren’in ve insanın yaratılışını sorguluyordu.

Mitlerin Kaynağı Antik dönem insanda soyut algı yeteneği yoktu. Bu nedenle ilk insanlar için, cinsiyetsiz bir tanrı olamazdı. Doğa ve doğa olaylarının dışında bir tanrı da düşünemezdi. Mitler, ayni zamanda tanrısal söylenlerdi. Somut algı aynı zamanda ortak düşünceyi (kollektif) meydana getirmişti. Böylece farklı kültürlerde benzer söylenceler oluştu.

Kültür ve Mitoloji? Mitolojik olay ve simgeler Evrenseldir. Mitoloji kültürel algılamaları en zengin biçimde ifade eden araçlardan biridir. Kültür çözümlemeleri yapmak için gerekli olan zengin malzemeyi sağlar. Her kültürün kendi mitolojisi vardır. Örneğin; Anadolu, Yunan, Roma, Aztek-Amerika, Kelt, Kafkas, Afrika, Avustralya, Baltık vb.

Mitler Neden Önemlidir? Açıklanamayanı açıklar. Doğal olayları anlatır, anlamağa çalışır. Kahramanlarına insan karekteri, davranış ve değerlerini verir. Etik ve ahlaki değerleri anlatır. Tarihi olayları da yansıtır. Sanat ve kültüre esin verir. Renkli ve eğlencelidir.

Sanat ve Mitoloji Pek çok kültürde sanatın gelişmesi, yöresel mitler ile paralel gelişme göstermiştir. Mitolojinin; Düşünsel, görsel, şiirsel ve tragedya sanatına etkileri yadsınamaz. Bu sanatlar günümüzde de etkinliğini sürdürmektedir.

Mitoloji Sanat ve Düşünceye Yön Verir

Mitlerin Başlıca Karekteristikleri? Kadın, erkek, çocuk ve hayvan karakterler. Olağanüstü güçler ve yaratıklar. Tanrı ve tanrıça ve çocukları. Doğal ve doğal olmayan olaylar. Genellikle sözlü anlatım. Şiirsel ve teatral yazın. Yöreye, ekolojiye ve kültüre uygun olaylar bütünü.

Mitolojide doğadışı Yaratıklar Centaur Medusa Pegasus Nymph Sphinx Ve daha niceleri

Mitolojik Dönemler Arkaik Dönem (M.ö. 750-480) Kutsal Dönem Akılcı Dönem Ksenophes Allegori-Simge-Eğriteleme Teogenes Klasik Dönem (M.ö.480-383) Eğitici-Öğretici dönem Anaksogoras Gerçek dışılık dönem Aeschylus Sorgulama ve etik Sokrates Tehlikeli dönem Platon Hellenistik Dönem (M.ö.383-146) Tanrı,Tanrıça ve kahramanlar dönemi Euhemerus

Klasik Mitoloji En Renkli Olanıdır

Ksenophanes (M.ö 570-480) Sokrat öncesi düşünürlerdendir ve Kolophonlu'dur (şimdiki İzmir-Değirmendere). Geleneklere, dolayısıyla da Yunan sporcularının yüceltilmesine, kehanetlere ve özellikle de halkının insan biçimli çoktanrıcılık anlayışına karşı çıkmıştır. Tektanrıcılık düşüncesini ortaya atmıştır. Tanrı, "O tümüyle göz, tümüyle düşünce, tümüyle kulaktır." "Hiçbir zorluk çekmeksizin her şeyi zihninin gücüyle yönetir." "Hiç kımıldamadan hep aynı yerde durur ve bir o yana bir bu yana gitmek yakışmaz ona."

Halikarnas Balıkçısı(1890-1973) Anadolu’nun eski tarihlerini incelediği, mitolojiyi anlattığı pek çok eseri vardır. Başlıcaları: «Anadolu Efsaneleri», «Anadolu Tanrıları», «Anadolu’nun Sesi», «Hey Koca Yurt», «Düşün Yazıları», «Altıncı Kıta Akdeniz», «Arşipel», «Merhaba Anadolu», «Şu Eşsiz Doğa», «Sonsuzluk Sessiz Büyür» Adlı kitaplarında, Akdeniz uygarlığı ve Anadolu hakkındaki düşüncelerini aktarmıştır.

Ezra Erhad(1915-1982) Batı uygarlığının kökenini Anadolu’ya dayandıran ve Anadolu kültürlerini bir bütün olarak gören Halikarnas Balıkçısı ile aynı görüşleri paylaştı. Mitoloji konusunda pek çok eser yazdı ve çeviri yaptı. Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte Hesiodos’un, «Theogonia», «İşler ve Günler» adlı yapıtlarını çevirdiler. «Mitoloji sözlüğü» nü yazdı. 1972

Bahattin Ögel (1923-1989) Türk kültürü ve folklörü konusunda araştırmalar yaptı. Eserimizin I. Cildini Efsanelere ayırdık, çünkü efsaneler, bir milletin mitolojisinin canlı ve yaşayan varlıkları gibidirler. 2. ciltte, aklımıza gelmeyecek olan nesnelerin Türk mitolojisindeki yeri özenle ele alınmıştır.

Mircea Eliade (1907-1986) Romen asıllı Eliade, din düşüncesi ve gelenekler arasındaki benzerlikleri ortaya koymuştur. Mit kavramını kullanarak, çağdaş kalıpların geçmiş ile ilgisini kurmuş olan önemli bir mitoloji yazarıdır.

MİTOLOJİ VE DÜŞÜNCE İnsanlık, geçmişi boyunca Neden mitolojiye ilgi duydu? Çünkü, düşündüklerinin çözümünü mitolojide buldu. O halde, Mitoloji bir düşünce ürünüdür.

Mitoloji Aklın Ürünüdür Bireysel Aklın sonucudur. Sigmund Freud (1856-1939) Ruh aleminin sembolleridir. Bahattin Ögel.(1923-1989), Toplumsal Akıl-Bilinçaltıdır. Carl Jung (1875-1961)

Kollektif Bilinçaltı Freud, “küçük” kişisel bilinçaltı üzerinde duruyordu. Jung’e göre, tüm insanlığın kollektif ( Ortak) bilinçaltı vardı. Eğer mitolojiyi ve geçmişi yeniden anımsayabilirsek, bu hayalleri ve rüyaları da anlayabilecek, ölülerden huzursuz olmayacak ve zihinsel hastalıklarımızı iyileştirebilecektik.

Joseph Campbell (1904 – 1987) Amerikalı mitolojist yazardır. Karşılaştırmalı mitoloji ve din alanlarındaki eserleriyle tanınmıştır. İlkel çağlardan günümüze kadar tüm söylenceleri karşılaştırıp, aralarında köprüler kurar. Bilinen tüm mitolojik öykülerin çıkış noktaları hakkında ipuçları verir ve aslında köklerinin aynı olduğunu kanıtlar.

Rüyalar Ve Mitler “Artık hepimize yol gösteren ortak mitlerimiz yok, ama her gece uykunun o gizemli dünyasına çekildiğimizde, kendi mitlerimizle baş başa kalırız.” «Düş kişiselleştirilmiş mittir, mit kişisellikten çıkarılmış düştür; Hem düş, hem de mit ruhun dinamiğini genel işleyişi içinde simgeseldir.» “Doğum günlerimiz, mitolojilerimizi gerçekleştirme arzumuzu kutlamak için çok anlamlı günlerdir.” (J. Campbell)

Mitopya (Mythopoeia) Ve Ütopya Mitolojinin bilinçli olarak yeniden yaratılmasıdır. Okuyucu için, Fantastik dünyalar veya kurgusal Evrenler, yeni coğrafyalar ve doğa yasaları ile taklit ve gerçekdışı(Sanal) dünya mitolojisi yaratmak amacını gütmektedir. R.R,Tolkien, C. S. Lewis, William Blake, H. P. Lovecraft, Lord Dunsany, Mervyn Peake, George MacDonald ve Rowlen başlıca mitopya yazarıdır. Ütopya ise, gerçekleşmesi imkânsız toplum ve ülke tasarımlarıdır.

KARA ATENA Martin Bernal'in bu bilimsel çalışması, Antik Yunan ve dolayısıyla Batı Medeniyetinin kültürel kökeninin Afro-Asyatik, Antik Mısır ve Finike kültürlerine dayandığını ortaya koyar. Afrika ve Asya mitolojisinin,Yunan kültüründeki büyük etkisinin Batılı akademisyenler tarafından bilinçli bir şekilde görmezden gelinip, yadsındığını ve zamanla silindiğini kanıtlar.

Günümüzde Mitoloji Günümüz mitolojisi sinemada yoğunlaşmıştır. Doğrudan mitolojik öykü filmleri: (Beowolf, Minatour, Titanların öfkesi, Kral Ulysse), Mitolojik Öykülerin çağdaş yorumu: Siyah Orfe, Space Odessy,Yüzüklerin Efendisi, Star Wars, Harry Potter, Percy Jackson, Şimşek hırsızı, Narnia Günlükleri, Mumya, Truva vs). Sanal mitoloji Bilgisayar oyunları, matrix, çizgi filmler.

Mitoloji Filmleri

Mitoloji, düşünce ürünü imgelerden oluşur Mitolojik olgular, modası hiç geçmeyen mükemmel nesnelerdir. Çünkü bunlar, modern yaşamın getirilerine uyum sağlarken, aynı zamanda geçmişe tanıklık, özlem, hayal kurma gibi işlevlere de sahiptirler. Bu özellikleri ile teknolojik birçok ürünün malzeme sağlayabileceği önemli bir alanı oluşturmaktadır. Bourdrillard

Mitler ve Gerçekler «Toplumların düşleri olan mitler, düşünsel, kurgusal ve gerçeklerdir.» Bu nedenle; “Mit... yaşayan bir gerçekliktir” ve günümüzde yaşananlar mitlerin izlerini taşırlar. Mitoloji Evrensel bir olgudur, bir ülkeye ve topluma mal edilemez. Mitoloji, Düşünce ürünü imgelerden oluşan Sonsuz bir Döngüdür. Toplumsal bilinçaltı ile geleceğe taşınır.

Geçmişi anlamak ve günümüzde yaşatmak için mitoloji en etkili ve güzel bir deneyimdir.