DR. E. ÖZLEM GÜR İKÇÜ Tıp Fak. 2015- 2016 Öğretim yılı DİKİŞ ATMA VE ALMA DR. E. ÖZLEM GÜR İKÇÜ Tıp Fak. 2015- 2016 Öğretim yılı

Yara iyileşmesini etkileyen başlıca faktörler cerrahi teknik, kan dolaşımı, mekanik stres, dikiş materyali, dikiş tekniği, radyoterapi, infeksiyon ve sistemik etkenlerdir. Dikiş seçiminde ana amaç; dokuya işlem sırasında zarar vermemektir. Yara dudaklarının sadece yaklaştırılması, gergin olmaması iyileşmeyi hızlandırır. Dikişler çok sıkılarak bağlanmamalıdır.

Cerrahide dikişlerden bahsedilirken iki ana bölüm söz konusudur: İğneler ve iplikler.

İdeal bir iğneden beklenen özellikler, iğnenin bükülmeyecek kadar sert, fakat kırılmadan bükülecek kadar esnek olması, minimal doku travması oluşturması, yüksek keskinlik, korozyona ve paslanmaya karşı dirençli, dengeli, sıyrılmaya dayanıklı ve steril olmasıdır.

Cerrahi iğneler paslanmaz çelikten imal edilirler, korozyona yüksek direnç taşırlar. Tüm gerçek paslanmaz çelik iğneler en az yaklaşık %12 krom içerirler, bu yüzeyde oksijene karşı koruyucu, ince bir krom oksit tabaka sağlar. Buna yüksek miktarda nikel ilavesi bükülme ve kırılmaya daha yüksek direnç sağlar.

İğne kullanımında şu özelliklere dikkat edilmelidir; porteqü iğneye dıştan bir, içten iki noktada temas etmelidir, porteqü kuyruktan 1/3 boy mesafesinde olmalıdır. Silikonla kaplı olanlar dokudan rahat geçerler. Deri hariç her türlü dokuda yuvarlak iğne kullanılır. İğnenin kırılma payı yüksek olmalıdır. Şekil alma özelliği en az olmalıdır. Kıvrılmaya ve deformasyona karşı dirençli olmalı, kırılmamalıdır.

Dikiş materyalleri,iki ana gruba ayırır, absorbable ve nonabsorbable; diğer bir tanımla eriyebilenler ve eriyemeyenler. Dokularda hızlı degrade olup 60 gün içinde dayanıklılıklarını kaybeden dikişler absorbable olarak kabul edilirler. 60 günden fazla dayanan dikişler nonabsorbable olarak adlandırılırlar.

Monoflaman (tekli demet- lifli) dikişler infeksiyona dirençlidir Monoflaman (tekli demet- lifli) dikişler infeksiyona dirençlidir. Daha az reaksiyon oluştururlar, kaygandır, dokudan geçişleri kolaydır. Kontamine travmatik yaralarda en uygun dikiştirler. Ancak düğüm emniyetleri zayıftır. Serttirler, kullanımları zordur. Aletle tutuldukları zaman gerilim kuvvetini %50 kaybederler.

Multiflaman (çoklu demet-lifli) dikişler yumuşaktırlar ve kullanımları kolaydır. Yıpranmaya dayanıklıdırlar. Gerilim güçleri, esneklikleri elastikiyetleri ve düğüm emniyetleri yüksektir. Ancak kapillariteleri yüksek olduğundan sıvı emerler. İnfeksiyona açık bir ortam oluştururlar. Dokudan güç geçerler, yüksek doku hasarına yol açarlar. Reaksiyon oluşumuna yol açarlar.

Yavaş iyileşen dokularda (deri, fasya, tendon) absorbe olmayan veya uzun sürede absorbe olan dikişler tercih edilirler. Hızlı iyileşen dokularda (mide, kolon, mesane) absorbe olan dikişler kullanılır.

Kontaminasyon olasılığı olan yaralarda multiflaman dikişlerden kaçınılmalı, monoflaman veya absorbe olan dikişler kullanılmalıdır. Kozmetik sonuçların önemli olduğu yaralarda olabildiğince küçük boyutta monoflaman (nylon, polypropilen) subkutiküler dikişler kullanılmalıdır.

Dikişlerin boyutları da USP ((United States Pharmacopoeia ) standartlarına göre değerlendirilir, 7, 6,.... 2, 1, 0, 00(2/0), 000(3/0).......(10/0) gibi, metrik sistemle değerlendirme daha karmaşıktır. 7/0 ve daha ince: Oftalmoloji, mikrocerrahi 6/0 : Yüz, damar cerrahisi 5/0 : Yüz, boyun, damar cerrahisi 4/0 : Mukoza, boyun, el, ekstremite, tendon, damar 3/0 : Ekstremite, gövde, barsak, damar cerrahisinde kullanılılır.

Dikiş atmanın aşamaları İlk olarak ellerimizi en iyi şekilde yıkıyoruz. Dikiş atma işleminde kullanacağımız tüm malzemeleri kontrol ediyoruz. Hastaya yapılacak işlem hakkında bilgi veriyoruz. Hastaya yapılacak işlem için uygun pozisyon veriyoruz

İşlem sırasında kullanacağımız malzemeleri uygun ve steril şekilde açıyoruz. İşlem masasının üzerine içinde sütür koyma aletlerinin bulunduğu içi steril olan kapalı çamaşır,içine temas etmeden kenarlarından dikkatlice açılarak yerleştirilir. Sütür seti kapsamı: Portegü: iğne tutucu Makas Penset Hemostat Gazlı bez/tampon

Steril olarak hazır bulunan eldivenlerimizi giyiyoruz. Yarayı yabancı mikrop ve bakterilerden temizliyoruz. Bu işlem için düz klemple 4 kat şeklinde katlanmış steril tamponu antiseptik baticon vb. maddeler ile ıslatıp yarayı içten dışa doğru dairesel şekillerle temizliyoruz.

Delikli steril örtümüzle yaranın çevresini örtüyoruz. Anestetik maddemizi enjektöre çekiyoruz. Genellikle kullanılan madde lokal anestezi ampülü olmaktadır. Anestetik maddeyi yaranın 2 tarafına uyguluyoruz. Dikiş materyalimizin iğnesini 2/3’lük kısmından tutulacak şekilde portegüye yerleştiriyoruz. Yara kenarını penset ile tutuyoruz.

Aletlerin kullanımı sırasında güvenliğe çok dikkat edilmelidir Aletlerin kullanımı sırasında güvenliğe çok dikkat edilmelidir. Uygunsuz ve telaşlı davranışlar sterilizasyonun bozulmasının yanında hekimin veya hastanın yaralanmasına neden olabilir. Aletleri sakin ve en uygun pozisyonlarında kullanmak gereklidir.

Portegü ve hemostat gibi aletler tutulma halkalarının yakınında kilitleme mekanizmasına sahiptirler. Bu sistem aleti sürekli ve aynı sıkılıkta tutma zorluğunu ortadan kaldırmaktadır. Kullanımsırasında bu kilit sisteminin oluşturulması ve açılması işlemleri sıkça uygulanır. Aletlerin halkaları 1. ve 4. parmakların distal falanksları düzeyinde tutulur. Halkaların daha ileri götürülmesi çıkartılmalarında ve işlem sırasındaki hareketlerinde zorluk oluşturur. İşaret parmağı aletin eklem yerine veya yakınına yerleştirilir. Kontrollü hareket olanağı sağlar. Penset kalem tutuşu şeklinde kullanılır.

İğnemizi yara dudaklarından ve derinin tüm katlarını içine alacak şekilde geçiriyoruz. İğne takılı portegü vücut yüzeyine paralel olarak yaklaştırılır. Elin bilek rotasyonuna uygun olarak kıvrık üretilen iğnenin ucu cilde dik şekilde batırılır ve kıvrımına uygun ilerletilerek cilt altının yeterli derinliğinden ucu çıkartılır. Cilt altından çıkan uç penset ile tutulur. İğne portegüden serbestlenir. Portegü ile penset yer değiştirilerek iğne kıvrımına uygun olarak çekilir. İplik yara boyuna dik yerleşimde ve arkasında düğüm atmaya yeterli uzunluk kalıncaya kadar çekilir ve yerinde bırakılır. İğne yeniden portegüye yerleştirilir. İkinci aşamada karşı dudağın cilt altından başlayarak tersine cilt altı-cilt doğrultusunda ipliğin yara kenarına olan uzaklığı önceki yerleştirmeye benzer ve yaraya dik olarak ipliğin yerleştirilmesi tamamlanır.

Portegü yardımıyla veya elle düğümü bağlıyoruz. Yara boyutuna bağlı olacak şekilde 1cm’den sık olmayacak şekilde dikiş atıyoruz. Dikiş atma işlemimiz bittikten sonra yaramızı antiseptik madde ile tekrar temizliyoruz. Yaramızın üzerini steril tampon ile örtüp flaster yardımıyla çerçeve şeklinde yapıştırıyoruz.

Dikiş Alma Yapılacak işlemle ilgili hastayı bilgilendiriyoruz. Yara üzerindeki pansumanı çıkarıyoruz. Yarayı antiseptik madde ile temizliyoruz. Alınacak olan dikişi penset yardımıyla tutup yukarı kaldırıyoruz. Dikiş halkasıyla cilt arasına bisturi yardımıyla girip dikişin bir bacağını kesiyoruz

Pensetle tuttuğumuz dikişi yukarı ve dışa doğru çekerek çıkartıyoruz. Dikiş alma işlemini bitirdikten sonra yarayı antiseptik bir madde ile tekrar temizliyoruz. Hastaya işlemin bittiğini açıklıyoruz. Kullandığımız materyalleri uygun şekilde tekrar topluyoruz. Steril eldivenleri çıkarıyoruz. Ellerimizi yıkıyoruz.

Tıp öğrencilerinin %64’nün temel uygulamalarda yetersiz olduğu ileri sürüldü Medikal Akademi Tıp öğrencilerinin %64’nün temel uygulamalarda yetersiz olduğu ileri sürüldü Çapa Tıp Fakültesi’nden mezun olacak 6. sınıf öğrencileriyle yapılan yeni bir araştırmaya göre doktor adaylarının %64’ü aşı, kan alma, dikiş ve düğüm atma, serum hazırlamada yetersiz. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu ile uzman yüksek hemşire Mail Özçelik tarafından yapılan araştırmaya fakültenin 6’ıncı sınıfında okuyan 350 öğrencinin 283’ü katıldı. Araştırmaya katılan öğrencilerin kan alma, cerrahi dikiş ve düğüm atma, ilaç uygulama, pansuman yapma, serum takma ve serum solüsyonu hazırlama gibi 18 temel mesleki beceriyle ilgili durumları ölçüldü.

Araştırmaya katılan öğrencilerin %81. 1’i subkutan ilaç uygulama, %77 Araştırmaya katılan öğrencilerin %81.1’i subkutan ilaç uygulama, %77.2’si yetişkine aşı uygulama, %76.3’ü intradermal ilaç uygulama, %75.1’inin çocukta aşı uygulama, %42.9’unun serum solüsyonu hazırlama, %28.4’ü ise cerrahi dikiş ve düğüm atma gibi temel işlemleri 6 yıl boyunca bir kez bile yapmadıklarını söyledi.