Dünyada ve türkİye’de Elektronik kitap: DÜNÜ, BUGÜNÜ VE YARINI IŞIK ÖNDER Diyanet İşleri Başkanlığı TÜRKİYE’DE DİNÎ YAYINCILIK ORTAK AKIL TOPLANTISI-2 28-29 Mayıs 2015 Grand Cevahir Hotel Şişli/ İSTANBUL
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler E-kitap – Dijital Kitap – Z-kitap Nedir? / Yazılım mı Donanım mı? Tarihsel Süreç (Kronoloji) Dünya’dan Örnekler Ülkemizde Durum
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler E-KİTAP NEDİR? Bir ya da birkaç basılı kitabın sayısallaştırılmasıyla elde edilen ya da bütünüyle elektronik ortamda üretilen bir içeriğin; bir masaüstü bilgisayar, ekranı bulunan herhangi bir elde taşınabilir aygıt veya özel tasarlanmış bir elektronik kitap okuyucu donanımda görüntülenebilir, erişilebilir, yayınlanabilir biçimde ve kullanılan yazılımın sağladığı zengin metin özellikleri ile (kitap ayracı ekleme, metin işaretleme, not alma gibi) geleneksel okuma sırasında yapılan işlevlerin de gerçekleştirilebildiği elektronik biçimdir. YAZILIM DOSYA (biçim) DONANIM ELEKTRONİK KİTAP
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler DİJİTAL KİTAP NEDİR? Genel kullanımda elektronik kitap ve dijital kitap terimleri eş anlamlı kullanılsa da; Yazılımın sağladığı metin içinde arama ve okumayı kolaylaştırıcı birçok özelliğin bulunmaması, Özel bir yazılım ve donanıma ihtiyaç duyulmadan da bilgisayar aracılığıyla okunabilir olması ile e-kitaptan farklıdır. Z-KİTAP NEDİR? E-kitap ve dijital kitaptan farklı olarak z-kitap; içerisinde video, animasyon, simülasyon, grafiklerin de yer aldığı, zenginleştirilmiş kitaptır. Dijital Kitap? Lynch ve Terry’e göre de e-kitap, içeriği ve görüntüleme teknolojisi (yazılım ve donanım) ile dijital kitaptan ayırt edilebilir olmalıdır. Etkileşimli e-kitap? Metin, imaj, görüntü, ses, animasyon, üç boyutlu (3B) nesneler veya diğer çoklu ortam unsurlarını kullanarak içeriğin zenginleştirildiği, kullanıcı ve dijital kitabın karşılıklı olarak çok kanallı ve üst düzey etkileşime geçebildiği, dijital kitabı oluşturan öğelerin kendi aralarında ve çevresi ile iletişiminin yanı sıra diğer kullanıcılarla etkileşim halinde olabildiği, birçok iletişim kanalının bir arada kullanılabildiği dijital kitaplardır.
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler Elektronik Mürekkep E-mürekkep, elektroforez adı verilen pigment parçacıklarının konumlarını elektrik yükü ile düzenleme yöntemidir. Bu yöntemde bir tanesi en fazla bir insan saçı kalınlığında olan milyonlarca mikro kapsül (piksel) arı kovanı biçiminde yerleştirilip iki ince elektrot arasında sıkıştırılarak bir çeşit elektronik kağıt ortamı oluşturulur. Her kapsülde hem negatif yüklü siyah karbon parçacıkları hem de pozitif yüklü beyaz titanyum dioksit parçacıkları olan saydam bir sıvı yer alır. Ortama elektrik yükü verildiğinde parçacıkların bir kısmı görünen yüzeye doğru harekete geçerken diğerleri de arkada kalan kısma doğru itilir. Böylece siyah-beyaz görüntü elde edilmiş olur. Aynı yöntemde karma yükler kullanılarak gri geçişler de elde edilebilir. E-mürekkep aynı kağıt gibi ortamdaki ışığı yansıtır. Elektrik yükü bir kez verildiğinde, kapsüller süresiz olarak bulundukları şekilde kalabilir.
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI / ülkemizden/dünyadan örnekler
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI / ülkemizden/dünyadan örnekler
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler Yüksek hızda iletişim, etkileşim Hareket serbestisi Ticarileşme (software/hardware) Çok sayıda ve yüksek kalitede görsel işitsel içerik kullanabilme Kişiselleştirme Bilginin güvenilirliği (doğru bilgi) Bilginin depolanması (standartlaşma) Kullanıcılar ; - Mekandan bağımsız - Zaman sınırlamasız - Bilgiye dayalı - Daha özgür Yazar Yayıncı Dağıtıcı Basımevi İş Modelleri Satın Alma Kiralama Abonelik Tekelleşme Korsan yayınlar
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler AMERİKA AVRUPA AAP, 2015 yılı Ocak ayı verilerine göre ekitap gelirlerinde geçen yılın Ocak ayına göre %8 düşüş yaşandığını açıkladı. Amerikan Yayıncılar Birliği’nin 2014 yılı ilk 7 aylık raporuna göre; toplam e-kitap satışları bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında %7,5 oranında artış göstermiş. AB Komisyonu, ekitap satışlarıyla ilgili satış yapılan son tüketicinin bulunduğu ülkeyi kayıt altına almak, rekabeti korumak ve Amazon’un yarattığı hakimiyeti azaltmak için AB üye ülkelerinde vergilendirme oranlarında düzenlemeye gitti. 1 Ocak 2015′den itibaren geçerli olan KDV değişikliği ile vergi oranları İtalya %22’den %4’e; Malta %18’den %5’e indi. RUSYA 2011’de Rusya’da e-kitaplar 4.1 milyon$’lık hacme sahipken bu rakam 2012 yılında neredeyse ikiye katlanmış. Amerika Pew Research Center’in 2014 yılı verilerine göre; tablet ve ekitap okuyucu sahipliği kadınlarda erkeklere oranla daha yüksek ve tablet kullanımı da ekitap okuyucu kullanımından fazla. Eğitim ve gelir seviyesi yükseldikçe, ekitap okuyucu sahipliği ve ekitap okuma oranları da yükseliyor. Rusya Rusya e-kitap pazarı, %20 pazar payına sahip iMobilco ve %60 pazar payına sahip LitRes tarafından paylaşılmış durumda. Rusya’da e-kitap fiyatları batılı ülkelere oranla oldukça düşük. Avrupa Son değişiklikten sonra Avrupa’da ekitaba en düşük KDV uygulayan ülkeler sıralaması, %3 ile Lüksemburg, %4 İle İtalya ve Malta, %7 ile Fransa olarak değişti. Türkiye ise %8′lik KDV oranıyla beşinci sırada yer alıyor. Fransa’da ekitap gelirleri toplam kitap gelirlerinin %1,6’sını oluşturuyor. UK’da ekitap gelirleri tüm kitap gelirnin %35’ini oluşturuyor ve bu oran 2014 yılında %11 artarken basılı kitap gelirleri %5 düştü. Almanya’da ekitap kullanım oranları 2014 yılında (%24) 2013 yılıyla (%21) karşılaştırıldığında %3 oranında artmış. Kanada’da Booknet raporuna göre; ekitap üreten yayıncıların oranı 2013 yılında %89 iken 2014 yılında %93 oranına yükselmiş. Ekitap gelirleri ABD’de %30, Avrupa’da %10. Amerika ve Batı Avrupa’da ekitap pazarı Kobo, Amazon ve B&N şirketlerinin kontrolü altında. Amazon’un tüm ekitap satışlarındaki payı %75. ABD’de 2018 tahminlere göre; yıllık satışlardaki artışlar azalırken ekitap gelirlerindeki artış yükselecek. AB’de 2018 tahmini bugünün iki katına ulaşılacak. (%20-%40)
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler Dijital dini yayın verileri Amerika’da 2011’den 2013’e dini yayınların satış gelirleri istatistiklerine göre; e-kitap biçimli dini yayınlar için 2011 yılı 47.4 milyon, 2012 yılı 57.9 milyon ve 2013 yılı için 63.6 milyon dolar olmak üzere artış göstermiştir. 2012-2013 yılı arasındaki artış %9,7 iken 2011-2013 yılları arasındaki artış %34 olarak gerçekleşmiştir. Kanadalı Kobo firmasının okuduğunuz ekitapları bitiriyor musunuz? Sorusuna verilen cevaplara göre en düşük oranlar genellikle dini yayınlar başlığında olmuş. Yani Kuzey Amerika, Britanya, Avusturya, Yeni Zelanda ve İtalya’da dini içerikli e-kitaplar genellikle bitirilmiyor.
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI / ülkemizden/dünyadan örnekler Esenler Belediyesi “e-okuyoruz projesi” kapsamında Adnan Büyükdeniz Dijital Kütüphanesi’nden ekitap ödünç vermeye başladı. Türkiye’den 250 yayınevinin 13bin ekitabı bulunan kütüphane, kullanıcılarına bir hafta süreyle ekitap ödünç veriyor. Bağımsız yazarların kendi kitaplarını tercihlerine göre ücretli veya ücretsiz yayınlayabildikleri özyayıncılık platformu “Publitory.com” Alman Skoobe ve Rus Bookmate firması ülkemizde de hizmet veren ekitap abonelik servislerinden. (2014 Mayıs ayından beri) Türkiye’de 2018 tahmini AB’deki oranlara (%10-%20) ulaşılacak.
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler *Global Web Index araştırması 2014 verilerine göre hazırlanan bu grafikte, internet üzerinden alışveriş yapan aktif (her gün internete bağlanan ve günde 1 saatten fazla vakit geçiren) internet kullanıcılarının (465.000) e-kitap satın alma oranlarına göre ilk 15 ülke sıralanıyor ve aktif internet kullanıcılarından e-book satın almayı düşünenlerin oranlarına da yer veriliyor. Türkiye GWI tarafından ölçülen 32 ülke arasından %23′lük oran ile 10. sırada yer alırken, Türkiye’deki aktif internet kullanıcılarının (16-64 yaş arası aktif internet kullanıcısı 8690 kişiye yönelik gerçekleştirilen online anket sonuçlarına) %32′si e-kitap almayı düşündüklerini belirtiyor. E-kitap satın alan ülkelerin başında ise %37′lik oran ile Vietnam, Çin ve Hindistan geliyor. *Global Web Index:Global Web Index: Türkiye dahil 32 farklı ülkede eş zamanlı olarak gerçekleştirilen Global Web Index Araştırması, her gün internete bağlanan ve günde 1 saatten fazla vakit geçiren aktif internet kullanıcısı 465.000’i aşkın katılımcıyı kapsıyor. Türkiye dataları 16-64 yaş arası aktif internet kullanıcısı 8690 kişiye yönelik gerçekleştirilen online anket sonuçlarına dayanıyor. http://www.connectedvivaki.com/turkiyede-ve-dunyada-e-book-satin-alim-oranlari/ (27/11/2014)
elektronik kitap: dÜnÜ, bugünÜ ve yarInI ülkemizden/dünyadan örnekler TEŞEKKÜRLER... IŞIK ÖNDER @lightleader81