BESLENME VE DİYETETİKTE TEMEL KAVRAMLAR ENERJİ

Enerji Birimi Beslenme biliminde enerjinin anlatımı ısı enerjisi birimi ile yapılmakta ve bu amaçla kilokalori birim olarak kullanılmaktadır. Kilokalori (kkal/Kcal): 1 Litre damıtık suyun ısısını 15°C'den 16°C'ye yükseltebilen ısı enerjisi miktarıdır. Enerji birimi olarak mekanik enerjiyi ifade eden Joul de kullanılmaktadır. 1 kilokalori = 4184 joul veya = 4.184 kilojoul (kj) veya = 0.004184 megajoul (MJ).

Vücut organlarının çalışabilmesi ve normal ısının sürdürülmesi vücuda alınan besin ögelerinin sağladığı enerji ile mümkündür. Besinlerin bileşimindeki yağ, karbonhidrat ve proteinler sindirilip yapı taşlarına ayrıldıktan sonra kanla hücrelere taşınırlar. Solunumla alınan oksijen sayesinde, vitamin ve minerallerin de yardımı ile yakılarak enerji oluştururlar.

Her besinin sağladığı enerji miktarı farklıdır. Besinlerin enerji değerleri içerdikleri besin ögelerinin tür ve miktarlarına göre değişir. Besinlerle alınan; -1 gram karbonhidrat 4 kkal -1 gram protein 4 kkal -1 gram yağ 9 kkal -1 gram alkol 7 kkal verir. Bir besin ne kadar çok yağ içerirse enerji değeri o kadar yüksektir.

Vücuttaki tüm bu olaylara “metabolizma” denir. Yaşam; yeterli besin alınması, besinlerin sindirilmesi, ince bağırsaklardan kana emilmesi, hücrelere taşınması, solunumla alınan oksijen varlığında enerjiye dönüştürülmesi ve bazı besin ögelerinin hücre onarımı ve yapımında kullanılmasına dayanır. Vücuttaki tüm bu olaylara “metabolizma” denir.

Anabolizma Katabolizma Herhangi bir besin ögesinin tek başına yeterli bir etkinliği yoktur. Gerekli tüm besin öğeleri birlikte alındığında, vücut normal büyüme ve gelişimini, sağlıklı ve güçlü çalışmasını sürdürür.

Enerji harcanmasını gerektiren vücut faaliyetlerinin başında; yaşamın devamlılığı demek olan irade dışı faaliyetler gelir. Solunum, dolaşım, sindirim, hormonların salgılanması, Sinir sisteminin çalışması, Kasların hareketi, Büyüme ve diğer yaşamı gerektiren bazal metabolik olaylar enerji harcamasıyla mümkün olur.

Bazal metabolizma hızı: Alınan besin ögeleri tamamen kana emildikten sonra hiç hareket etmeden istirahat halinde iken harcanan enerjiyi gösterir.

Aynı amaçla Dinlenme Metabolik Hız deyimi de kullanılmaktadır. Dinlenme metabolik hız yemeklerin sindirimi için harcanan enerjiyi de kapsar. Bazal metabolik hız ile arasında %10' luk bir fark olmasına karşın birbiri yerine kullanılabilirler. Besinlerin Termik Etkisi (%10) Besinlerin Sindirimi İçin Harcanan Enerji

Günlük enerji ihtiyacı; Bireyin; Yaşına Cinsiyetine Fizyolojik durumuna Fiziksel aktivite düzeyine göre değişir.