YAŞAM BOYU SPOR 2016-2017 – BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR EĞİTİMİ

WELLNESS BOYUTLARI Yaşamsal süreçlerin hepsine entegre olmuş wellness kavramı yedi boyut içermektedir. Bunlar, fiziksel, bilişsel, duygusal, sosyal, ruhsal, çevresel ve mesleki wellness boyutlarıdır. Bu boyutlar arasında güçlü bir bağlantı ağı bulunmaktadır. Örneğin; herhangi bir egzersiz kursuna katılmak bireyin fiziksel iyi olma halini arttırırken, aynı zamanda bireyin sosyalleşme düzeyini de arttırır ve de bilişsel anlamda bireyin kendi vücudunun çalışma sistemi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlayabilir. Bunlara ek olarak duygusal boyutta bir rahatlama sürecini de başlatmış olur.

Bu egzersiz programına çalıştığınız iş yerinde ki arkadaşlarınızla katıldığınızda ise mesleki wellness düzeyinizi de arttırabilir. Bu boyutların birbirleri arasında ki denge, wellness kavramının sürdürülebilirliği için çok önemlidir.

Fiziksel Boyut Fiziksel boyut vücudun fonksiyonel işlevleri ile ilişkilidir. Bu boyut fiziksel uygunluğun sağlık ile ilişkili, kas kuvveti, kas dayanıklılığı, kalp-dolaşım dayanıklılığı, esneklik ve vücut kompozisyonu gibi bileşenlerini içerir. Wellness kavramı içerisinde ki diyetsel alışkanlıklar fiziksel boyut üzerinde çok etkili olan bir süreçtir. Bireyin cinsellik, ilaç kullanımı ve alkol kullanımı da bireyin fiziksel sağlığı üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Sigara kullanıyor musunuz? Yeteri kadar uyuyabiliyor musunuz? Aşırı kilolu musunuz? Sıklıkla soğuk algınlığına yakalanıyor musunuz?

Fiziksel boyut aynı zamanda medikal bakım, düzenli testler, medikal ve ağız bakımı, ilaçların doğru kullanımı, hastalanınca doğru adımları gerçekleştirebilmek ve sağlık sisteminin doğru bir şekilde kullanımını da içermektedir. Kendi yaşadığınız çevrenin düzenlenmesi de fiziksel sağlığı etkilemektedir. Örneğin, sizler çevrenizdeki kimyasal maddeleri ve maruz kaldığınız sigara dumanını minimum düzeye çekmek için neleri yapmaktasınız?

Zihinsel Boyut Zihinsel boyut beynin kullanımını içermektedir. Aktif bir zihnin korunabilmesi bütün olarak iyi olma haline katkıda bulunacaktır. Zihinsel gelişim sadece resmi eğitim süreçleri ile sınırlı değildir. Zihinsel boyutta ki bilgi akışı, tüm yaşamımız boyunca yeni fikirlere açık olmak, beynimizi daha yaratıcı ve etkili ortamlarda kullanabilmek ve yaşanılan her deneyimden yeni bilgiler edinebilmek ile de doğrudan ilişkilidir. Merak etme ve öğrenme süreci yaşamımızın hiçbir anında durmamalıdır.

Okumak, yazmak ve bu iki süreci yan yana yaşayabilmek zihinsel uğraşılardır. Aynı zamanda, eleştirisel yaklaşım ve doğru analiz, doğru değerlendirme ve doğru uygulayabilme süreçleri bu boyut ile bağlantılıdır. Kültürel organizasyonlara katılıyor musunuz? Müzeleri ziyaret ediyor musunuz? Televizyonda eğitsel programları izliyor musunuz? Bilişsel uyarım ve sağlıklı yaşam arasındaki ilişki inkâr edilemez boyuttadır. Tüm yaşam boyunca öğrenmeye açık ve istekli olarak okuma- yazma isteğine sahip olmak zihinsel boyutun gücünü ortaya koyar.

Duygusal Boyut Stresle başa çıkabilme, değişikliğe adapte olabilme, samimi arkadaşlıkları koruyabilme, hayattan keyif alma ve kahkaha atabilme gibi yetenekler Wellness’ın duygusal boyutu ile ilgili örneklerdir. Wellness duygusal boyutu üç farklı alanı içermektedir. Bunlar, farkında olma, kabullenme ve yönetmedir. Duygusal farkında olma kendi duygularınız kadar başkalarının duygularının da farkında olmayı içerir. Duygusal kabullenme kavramı da kişisel yeteneklerinizi ve sınırlılıklarınızı gerçekçi bir şekilde değerlendirerek insan olma duygusunu anlamaya çalışmaktır.

Duygusal yönetim ise bireysel duygularımızın kontrolü ve onlarla başa çıkabilme yeteneği ve gerekli olduğu zaman duygularımıza ne kadar ve nasıl destek sağlayacağımız anlamına gelmektedir. Kontrol kavramı, stresle mücadele stratejilerine sahip olmak ile eşdeğerdir. Burada önemli olan şey duygusal düzeyimizi, yüksek ve düşük arasında ki orta düzeyde tutabilmektir. Araştırma sonuçları, hayat felsefesi olarak iyimserliği benimsemiş insanların daha uzun süreli yaşadıklarını ortaya koymaktadır. Olumlu zihinsel duruma sahip olmak wellness kavramı ile direkt olarak ilişkilidir. Bu tür insanlar, hayatlarında güzel şeylerle karşılaşacakları inancına sahip olmalarının yanı sıra kendi hayatlarında güzel şeyler yapabileceklerine olan inançları ile kendi kaderlerinin belli düzeylerde belirleyicisi olmaktadırlar.

Sosyal Boyut Her insan toplum içerisindeki diğer insanlarla iletişim kurmak zorundadır. Wellness’ın sosyal boyutu diğer insanların öznelliğini kabul ederek bundan keyif alma ve diğer insanlarla iyi geçinebilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir anlamda ise toplumunuzun refahı için ilginizi ve yapabileceklerinizi sergileme ve toplumun bireylerine karşı adaletli ve önyargısız olabilme yeteneğidir.

Sosyal boyut aynı zamanda tüm insanlık için yapabileceklerinizi ortaya koyabilmektir. Şayet büyük bir sosyal yapıya ait olduğunuzu hissediyorsanız sosyal boyut wellness kavramını gerçekleştirmişsiniz demektir. Samimi arkadaşlar, yakın aile bağları, gönüllülük, toplumsal katılım ve ilişkilerde güven kavramları yüksek düzeyde wellness ile el ele hareket eden kavramlardır. Bununla birlikte, toplumdan izolasyon ve yalnızlaşma duyguları hastalıklı bir sürecin habercisidir.

Ruhsal Boyut Ruhsal boyut, bireyin kendi anlamını aramak ve hayat içerisinde ki yönünü belirlemek için yaptığı araştırma anlamına gelir. Toplumdaki birçok insan için ruhsal boyut spesifik bir inanışın ve yaratıcının belirlenmesi ve tanımlanmasıdır. İçindeki en saf duygularla ruhsal boyut, yaşam deneyimlerine kuvvet veren ve rehberlik sağlayan değerler, inanışlar ve ilkelerin geliştirilmesini içerir. Neden buradayım? Yaşamımı tamamlamak için hangi yolu takip etmeliyim? Benim değerlerim nelerdir?

Bu soruların çoğu, gerçek yaşam şartlarımızda fiziksel ve maddesel olarak sahip olduğumuz varlığımız ile cevaplandırılmaktadır. Bencil olmama, dürüstlük, şefkatli olma, affedici olma, hayırseverlik ve doğruların ve yanlışların açık ve net bir şekilde ifade edilebilmesi ruhsal boyutun belirleyicileri olarak belirlenmiştir. Ruhsallık ile özsaygı arasında çok kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır. Bu ilişki umut, amaç ve huzur olgularının gelişimi sonucunda oluşan kişinin kendine verdiği değerin ortaya çıkması ile görülebilir.

Wellness’ın diğer boyutlarında olduğu gibi ruhsal boyutta yapılmamıştır. Bu bir süreçtir ve bu süreç zaman ve dikkat gerektirmektedir. Tıp dünyası, olumlu bir ruhsallığa sahip olmanın sağlık ve hastalığa olan büyük etkisini kabul etmeye başlamıştır. Birçok ülkede farklı hastalar üzerinde yapılan çalışmalar, hayatlarını düzgün, moralli ve sağlam temelli hedefler üzerinden yaşayan kanser hastalarının bağışıklık sistemlerinin vücutlarındaki zararlı hücreleri herhangi bir ilaç kullanmadan yok edebildikleri saptanmıştır.

Çevresel Boyut Wellness’ın çevre boyutu doğal olan tüm yaşam çeşitlerinin korunmasını içermektedir. Bu doğal yaşamı bitkiler için olabilir hayvanlar için olabilir hiç fark etmemektedir. İnsanoğlunun temel boyutta ihtiyacı olduğu bazı biyolojik ihtiyaçları vardır. Özellikle son yüzyılda gelişen teknoloji sayesinde insanoğlu birçok makineye bağımlı hale getirilmekte ve bu teknolojik ürünler atmosferde değişiklikler yaratmaya ve kirlilik düzeyini de hızla arttırmaktadırlar.

Geri dönüşüm kutularının kullanılması, zirai ilaç kullanımının azaltılması, toplu ulaşım araçlarının daha ekseriyetle kullanılması ve elektrik tüketiminin doğru bir şekilde icrası gibi alışkanlıkların wellness’ın çevre boyutuna pozitif etkilerinin olduğu kaçınılmazdır. Bitkiler ve hayvanların vahşi ve doğal yaşam şartlarını korumaya çalışmak çevre boyutunun önemli parametreleri olarak kabul edilmektedir. Şunu da unutmamalıyız ki sadece içinde bulunduğumuz zaman dilimi için değil geleceğimiz içinde sürdürülebilir ve geliştirilebilir bir çevre ortamı oluşturmak zorundayız.

Mesleki Boyut Mesleki wellness bireyin çalışmakta olduğu ortamdan aldığı haz ile ilgilidir. İçinde bulunduğumuz yaşam şartları çerçevesinde, hayatımızın büyük bir bölümü içinde çalıştığımız iş ortamında geçmektedir. Bu yüzdendir ki insanlara kariyerleri ile ilgili önerilen şey kendilerine içsel ve dışsal değerlerine uygun iş fırsatları yaratmalarıdır. Siz kendiniz için diğer insanlarla iletişim içinde olduğunuz, günlük mücadeleler içinde geçen bir iş ortamı mı tercih edersiniz? Yoksa diğer insanlara yardım edebileceğiniz, liderlik yapabileceğiniz, gelişim gösterebileceğiniz bir mesleki kariyer mi istersiniz? Sürekli yer değiştirmek ile ilgili ne düşünüyorsunuz?

Alacağınız maaş sizin için ilk motivasyon kaynağı mı? Bu soruların cevabı mesleki kariyer seçiminde size faydalı olacaktır. Mesleki wellness aynı zamanda çalışma saatleri ile rekreasyonel zaman arasındaki dengeden memnun olmayı da kapsamaktadır. Eğitim yaşamınız boyunca sizin özelliklerinize uygun bir alanda kendinizi yetiştirmek için uğraşacak ve sonunda idealleriniz ve yeteneklerinizin uygun olduğu bir meslek dalına girmeye çalışacaksınız, bu sürecin istediğiniz gibi sonuçlanması işinizde minimum stres ve herhangi bir fiziksel tehlike yaşamamanızı sağlayacaktır. Yani her yönden mutlu olmanızı sağlayacaktır. Bunun aksi durumlarda ise sizler kendinizi her yönden sağlıksız hissedebileceksiniz.

Wellness kavramı belirtmeye çalıştığımız yedi boyutun kombinasyonudur Wellness kavramı belirtmeye çalıştığımız yedi boyutun kombinasyonudur. Bunun anlamı şudur ki; herhangi bir boyutta büyümeye ve gelişmeye çalışmak aslında diğer boyutlarla ilişkili olan bir süreçtir. Boyutlar arasında kendinizin en güçlü veya en zayıf olduğunuzu düşündüğünüz boyut hangisidir? Yüksek düzeyde wellness boyutuna ulaşmak için herhangi birinin etkililiğini düşünmekten ziyade hepsi arasında etkili ve kuvvetli dengenin oluşturulması için çaba sarf edin. Belli başlı bazı boyutlar hayatınızın farklı dönemlerinde farklı önemlerde karşınıza çıkacaktır. Aslında kuvvetli ve etkili bir denge sürecini yakalamaya çalışmak zaten sizin bütün boyutlarınızda olumlu etkiler yaratacaktır.