21. YÜZYILDA ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN ÖZELLİKLERİ
GİRİŞ 21. yüzyıl dijital teknolojilerin hızla geliştiği, değiştiği, yayıldığı bir zaman dilimidir.
Değişen ve güncellenen bir diğer alan ise “eğitim-öğretim” dolayısı ile öğretmen, öğrenciler, okul yapıları, müfredatlar ve sınıf düzenleri olmuştur.
Bilgi ve iletişim alanlarında yaşanan hızlı ilerleme, yenilenme nedeniyle alanyazında kuşaklar arasındaki farklılığı içeren “dijital yerliler” ve “dijital göçmenler” olarak adlandırılan iki grup tanımlanmıştır.
1980 yılından sonra doğan, hayatının pek çok noktasında teknolojiyi kullanan ve bu hayatının vazgeçilmez bir parçası olarak kabullenen nesil “Yeni Binyılın Öğrencileri” olarak da isimlendirilmektedir.
Günlük yaşamlarında teknolojiyi entegre eden, dijital teknolojiyle içli dışlı olan; cep telefonu, tablet, bilgisayar, internet gibi araçlarla uzun süreli vakit geçiren, etkileşime giren çocukların beyinlerinin de bu duruma uyum sağladığı düşünülmektedir. Dolayısı ile de beyindeki hücrelerin de şekillenmesi bu etkileşime bağlı olarak farklı yapıların meydana geldiği, farklı beklentilerin oluştuğu farklı düşünme biçimlerini oluşturdukları sanılmaktadır.
21. YÜZYILDA İNSAN BECERİLERİ
21. yüzyıldaki bireylerden sahip olmaları beklenen insan becerileri öğretmen-öğrenci, lider, yönetici gibi ayrı gruplardan beklenen farklı beceriler olarak değil herkes için geçerli olan becerileri ifade etmektedir.
Bu dönemde “yaşam boyu öğrenme” biçiminde ifade edilen bir kavram yaşamımıza girmiştir.
Bu beceriler 1. Yaratıcılık ve yenilenme becerisi, 2 Bu beceriler 1. Yaratıcılık ve yenilenme becerisi, 2. Eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi, 3. iletişim ve işbirliği , 4. bilgi okur-yazarlığı, 5. medya okur-yazarlığı, 6. esneklik ve uyum, 7. girişimcilik ve öz-yönelim, 8. sosyal ve kültürlerarası beceriler, 9. üretkenlik ve sorumluluk, ve 10. liderliktir
21. YÜZYIL ÖĞRENCİ PROFİLİ VE ÖZELLİKLERİ
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından “MEB 21 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından “MEB 21. Yüzyıl Öğrenci Profili” isimli bir çalışma hazırlanmıştır. Bu çalışmada mevcut öğrenci profilini ortaya koyulurken, aynı zamanda günümüzde olması beklenen öğrenci özellikleri de yer almıştır.
Bu çalışma göre 21. yüzyıl becerileri bilgi, beceri, tutum, değer temel alınarak 4 başlık altında verilmiştir.
Yaratıcılık ve yenilikçi düşünme ve bunlara açık olma 1.Düşünme yolları Yaratıcılık ve yenilikçi düşünme ve bunlara açık olma Eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme Öğrenme stratejilerini kullanma /Öğrenmeyi öğrenme ve üst bilişsel beceriler kendini değerlendirme/
2.Çalışma Yolları: İletişim becerileri /Türkçeyi doğru kullanma ve bir yabancı dili temel düzeyde kullanma/ Takım çalışması
Bilgi iletişim teknolojileri okur yazarlığı 3.Çalışma Araçları: Bilgi okur yazarlığı Bilgi iletişim teknolojileri okur yazarlığı
4.Dünya’yla Entegrasyon: Yerel ve evrensel vatandaşlık bilinci Yaşam ve kariyer ile ilgili bilinç ve beceriler Kültürel farkındalıkları ve yeterlikleri kapsayacak şekilde kişisel ve sosyal sorumluluk bilinci
Bu çalışmada yer verilen 21 Bu çalışmada yer verilen 21. yüzyıl öğrenci özellikleri aşağıdaki gibi sunulmaktadır.
21. Yüzyıl Öğrenci Özellikleri Öğrenciler tasarım yapabilmeli Sorun çözümü için hayal edebilmeli Teknoloji kullanabilmeli Mobil- Öğrenme yeteneği Bilgiye hızla ulaşabilmeli Aynı anda birkaç işi yapabilme becerisi kazanmalı Yüksek seviyede öğrenme yeteneğiyle donanmalı Grup halinde öğrenebilmeli
“İlgi, yetenek, deneyim ve gerçek dünyaya” duyarlılık Farklı okuryazarlık yeteneği (medya, bilgi iletişim teknolojisi) Kendini değerlendirebilmeli Temel ahlaki değerlere sahip olmalı Çok kültürlü ortamda farklılıkları anlayabilmeli, . birlikte yaşama becerilerine sahip olmalı Hoşgörüyü içselleştirebilmeli
Öğreneceklerini belirlemede etkin olmalıdır Kendilerini etkileyebilecek kararlara aktif katkı sağlayabilmeli; . kriterlerin belirlenmesinde etkin olmalı . Sorunları teşhis edebilmeli ve tanımlama yapabilmeli Ürün ve sürece odaklanabilmeli Problem temelli öğrenmeyi gerçekleştirebilmeli
Disiplinler arası öğrenebilmeli Çevresiyle (doğal ve kültürel) uyumlu olabilmeli Geçmişi anlayabilmeli ve yorumlayabilmeli Gelecek hakkında düşünmeli, geleceğini belirlemede etkin olmalı Geniş ölçekli projeler gerçekleştirmeli, rol almalı Dünyayı bütün olarak kavramalı
Değerlerin farkına varmalı (çevre, hayat) Etkileşim, iş birliği tartışma becerisi olmalı Bilgiyi geliştirme ve üretme, aktarma becerisi olmalı Etkin katılımcı yurttaş bilinci olmalı Küresel eğilimleri görebilmeli Riskleri görebilmeli risk alabilmeli
Toplumsal sorunlara duyarlı olmalı Milli kültürünü tanımalı Yaratıcı düşünebilmeli . Sorgulamalı Meraklı olmalı Bilimsel araştırma yapabilmeli Okuduğunu değerlendirebilmeli
Kendisini düzgün olarak ifade edebilmeli Öz güveni yüksek bireyler olmalı Dil becerileri kazanmalı Düzgün soru sorabilmeli Bilginin değerini anlamalı Yorumlayabilmeli
Öğrenmeyi öğrenebilmeli Bedenini tanımalı ve sağlıklı yaşam becerileri kazanmalı Spor kültürü kazanmalı Estetik duygusu ve beğenisi gelişmeli Spor yapabilmeli Sanatla (müzik, resim ve benzeri) uğraşmalı
Yeni Binyılın Öğrencileri özetle “dijital araçların dilini keşfederek, yaparak, yaşayarak öğrenen, çoklu işlemler yapabilen, dikkat süreleri kısa, zihni sürekli konudan konuya atlayan, iletişimde ve ilişkilerde sabırsız, anında dönüt isteyen, oyun merkezli yaşayan (ve oyun merkezli öğrenen), fantezi dünyası gelişmiş, dijital olarak sosyal çevresi gelişmiş, fiziksel olarak çoğunlukla yalnız, grafik öğeleri metin öğelere tercih eden, dijital araçları kağıda basılı araçlara tercih eden, eğitimden beklentileri yüksek,” olarak belirtilen özellikleriyle betimlemektedir
Dijital araçların dilini zorlanmadan anlayabilmeleri ve keşfetmeleri 21. Yy bireylerinin yeniliklere açık olduklarının bir göstergesi sayılabilir. Günlük yaşamlarında dijital teknolojiyi yerleştirmiş olmaları pek çok farklı teknolojik araç arasında ilişki kurmalarını ve bu araçları tanımalarını gerektirmektedir.
21. yüzyıl öğrencileri yaparak, yaşayarak öğrenen bireylerdir 21. yüzyıl öğrencileri yaparak, yaşayarak öğrenen bireylerdir. Bu dönemde öğretmenin bir rehber niteliği taşıması ve onlara ışık tutması ardından öğrencilerin de istedikleri alanda ilerlemesine yardımcı olacaktır.
Dikkat süreleri kısadır Dikkat süreleri kısadır. Çünkü bir işle ilgilenirken başka bir işi düşünüp ona yönelmek eğilimindedirler
Öğrenciler iletişimde ve ilişkilerde sabırsızdırlar.
21. Yüzyılda Öğretmen Özellikleri Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi’nin 1999 yılında, “Çağdaş Öğretmen Profili” adlı çalışmasında
Çağdaş Öğretmen; Günümüz eğitim ihtiyaçlarına cevap verebilecek 21. yüzyılın bilgi teknolojisi toplumunda öğrencileri geleceğe hazırlayabilecek yeterlilikte,
Kendi konu alanına hâkim, Öğrenciyi tanıma becerisine sahip, Ders etkinliklerini planlayabilen, Öğreteceği konunun özelliğine göre öğretim yöntem ve tekniklerini kullanabilen, Öğrenciler ile sağlıklı iletişim kurabilen, öğrenme ortamını öğrencilerin ve konuların özelliklerine uygun hale getirebilen, öğrencilerin derse aktif katılımını sağlayabilen,
Mesleki gelişmede çağdaş öğretmen sorumluluklarını ve özlük haklarını, mesleği ile ilgili kanun, yönetmelik ve tüzükleri, bilgi toplumu içindeki yerini ve önemini bilen kişiler olarak tanımlanmaktadır. Çağdaş öğretmen ayrıca; Sosyal ve çevresel boyutla ilgili olarak sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerin hazırlanmasında etkin rol almalı, okul ve diğer kurumlar arasında koordinasyonu sağlamalı ve eğitim sistemindeki aksaklıkları belirleyerek çözüm yolları önerebilmelidir.
Çağdaş öğretmen giyim kuşamına dikkat etmeli, yeni fikirler üretebilmeli ön yargılı olmamalı, kendini sürekli geliştirmeli, mesleğini ve çocukları sevmelidir. yüzyılın çağdaş öğretmeni demokratik değerlere ve insan haklarına saygılı olmalıdır
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenler genelde kendilerini; konu alanına hakim olma, öğrenci gelişimi, öğretimi planlama, öğretim stratejileri, bilimsel işlem becerileri, sınıf yönetimi ve sınıf içi etkinlikler , mesleki gelişim, sosyal çevresel boyut ve kişisel özellikler bakımından çok yeterli bulmaktadırlar
Öğretmenler bir toplumun gelecekteki insan profilinin oluşmasında etkili faktörlerden biridir.
Öğretmenlerin girişimcilik, eleştirel düşünme ve araştırma-sorgulama becerilerine sahip olmaları gerekir
Öğretmenlerin günümüz toplumunun ihtiyaçları doğrultusunda; araştıran, sorgulayan, problem çözebilen, kritik düşünebilen, öğrenmeyi öğrenen, bilgiyi üretebilen, yaratıcı, esnek, teknolojiden faydalanabilen, düşündüklerini kolayca ifade edebilen öğretmen yeterliklerine sahip olması gerekmektedir.
Yenileşen ve gelişen eğitim ortamlarında kullanılan araç-gereçler de değiştiği gibi benimsenen eğitim felsefelerin de de değişimler yaşanmaktadır.
yapılandırmacı öğretmen rollerini şu şekilde sıralamaktadırlar: Öğrenci özerkliğini (otonomisini) kabul eder ve destekler. Organize ile birlikte, ilk kaynakları, fiziksel materyalleri ve özellikle etkileşimi kullanır. Çalışmaları şekillendirmede yapılandırmacı terminolojiyi kullanır. Öğrencilerin dersleri yürütmelerine ve stratejileri değiştirmelerine izin verir.
Açık sorular sorarak öğrencilerin düşüncelerini derinleştirir. Kavramları öğrencilerle paylaşmadan önce, öğrenci anlayışları üzerinde araştırma yapar. Öğrencilerin öğretmen ile işbirliği ve diyalog içinde olmalarını teşvik eder. Açık sorular sorarak öğrencilerin düşüncelerini derinleştirir. Sorunları ortaya koyduktan sonra bekleme süresi verir.
21.yüzyılda öğretmen öğrencinin bir birey olduğunu, bağımsız olduğunu ve diğer bireylerden farklılık göstereceğini fark etmelidir.
21.yüzyılda öğretmen iyi bir planlama becerisine de sahip olmalıdır.
21.yüzyıl öğretmeni sınırları keskin çizilmiş öğrenme görevleri yerine kendi ilgileri ile çeşitlendirebileceği, araştırma yapabileceği, gizil güçlerini ortaya koyabileceği öğrenme görevleri vermelidir.
Öğretmen öğrencilere sıradan yalnızca kendisinin konuştuğu, peş peşe bilgilerin görevlerin verildiği sıkıcı bir öğrenme ortamı sunmamalıdır
Öğretmen öğrencilere sunacağı kavramlarda, onların anlayışlarına göre bir düzenleme yaparak mesajı ulaştırmalıdır.
Öğretme-öğrenme süreçlerinde etkileşim oldukça önemlidir Öğretme-öğrenme süreçlerinde etkileşim oldukça önemlidir. Etkileşim beraberinde iletişimi de getirmektedir. Öğretmen öğrencileri ile arasında etkili bir iletişim ortamı hazırlamalıdır.
Öğretmen öğrencilerine herkesin fikirlerini özgürce sunabileceği, herkesin az çok fikrinin olabileceği, tek bir yanıtı olmayan sorular yöneltmelidir.
Öğrencilerin gelişim düzeylerine göre sorular hazırlanmalıdır Öğrencilerin gelişim düzeylerine göre sorular hazırlanmalıdır. Onlara göre yapılması güç ya da kolay görevler vermek beklenilen verimi almaya engel olabilir. Onların düzeylerine göre verilen problemden sonra öğrencilerden sorunların çözümü için düşünmeleri, çözüm üretmeleri, değerlendirmeleri için süre verilmelidir. Daha sonra çözüm önerileri alınmalı ve eleştirel bir ortam hazırlanarak çözümler tartışılmalıdır.
Genel olarak 21. Yüzyıl öğrencisine bakıldığında önceki nesillerden farklı özellikler gösterdiği görülmektedir.
İlgiler, bilgiler, kullanılan araç-gereçler, bilgiye ulaşma ve bilgi oluşturma şekilleri farklılık göstermektedir. Farklılaşan bu nesilde eskiye sıkı sıkıya bağlı kalmak elbette tercih edilen olmamalıdır.
Öğrenciler öğrenme sürecinde bireysel farklılıkları, değişen gelişen teknoloji göz önüne alınarak sürece dâhil edilmelidirler.
Geleceğe hazırlanmalarında geçen bu yıllar oldukça önemlidir ve boş geçilecek, değersiz görülecek vakit yoktur. Bu noktada da 21. Yüzyılın dijital çocuklarının öğretmenlerine büyük görevler düşmektedir.
Her birey değerlidir.
Çağımızda teknolojinin önemli bir yerinin olması nedeniyle de ders süreçlerine teknoloji entegrasyonunun sağlanması gerekir.
Öğretmen öğrenci işbirliği her zaman önemlidir. 21 Öğretmen öğrenci işbirliği her zaman önemlidir. 21. Yüzyılda da bu birliktelik yeniliklerle, gelişmelerle güçlü yarınlara ulaştırılmalıdır. Daha ileriye, en iyiye…
TEŞEKKÜRLER