B.KENANOĞLU1, T. ÇELİKKOL1, S.AKAN1, H.YETİŞİR2, D.KELEŞ3, İ. DEMİR1 SU KABAĞI ( LAGENARİA SİCERARİA) TOHUMLARINDA TUZ UYGULAMALARINDA VE YETİŞTİRME DÖNEMİNDE DÜŞÜK SICAKLIĞIN (15ºC) ÇİMLENME ÜZERİNE ETKİSİ B.KENANOĞLU1, T. ÇELİKKOL1, S.AKAN1, H.YETİŞİR2, D.KELEŞ3, İ. DEMİR1 1Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 06110 Ankara 2 Mustafa Kemal üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Hatay 3 Bahçe Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Mersin YÖNTEM Ekim öncesi uygulamalar Demir ve Öztokat (2004)’a göre %2’lik KNO3 ve %1’lik NaCl çözeltisi kullanılarak 20 0C’de 4 gün süre ile yapılmıştır. Uygulama sonrası tohumlar 2 dakika çeşme suyu altında yıkanarak, yüzey kurutması yapıldıktan sonra 15 0C’de tohum çimlenmesine bakılmıştır. Çimlendirme testleri 75 tohum ( 3×25 tohum) üzerinden kurulup, 30 gün boyunca günlük sayımlar yapılmıştır. AMAÇ Su kabağının özellikle karpuz için Cucurbita moschata, Cucurbita maxima ve bunların hibritlerine alternatif olabileceği yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur(Yetişir ve Sarı 2003). TÜBİTAK tarafından desteklenen “Akdeniz Bölgesinde mevcut su kabaklarının karpuza anaçlık potansiyellerinin belirlenmesi” adlı projede ülkemizin farklı bölgelerinden önemli sayıda toplanan su kabağı (Lagenaria siceraria ) genotiplerinin düşük sıcaklıkta çimlenme özellikleri bilinmemektedir. Anaçlarda düşük sıcaklıkta sağlanacak hızlı çimlenme fideleri erken aşılama olanağına ve buna bağlı olarak turfanda karpuz yetiştiriciliğine olanak sağlamıştır. MATERYAL Çalışmada, TOGTAG-3216 no’lu projede Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri’nden toplanmış 15 adet su kabağı genotipi kullanılmıştır. SONUÇ Düşük sıcaklık olarak 15 0C ve altındaki sıcaklıklarda inorganik tuz uygulamalarının su kabağı tohumlarının çimlenmesi üzerine etki yaptığı ve özellikle potasyumun (KNO3) daha etkili olduğu belirlenmiştir. Bunu yanında NaCl tuzunun birçok genotipte çimlenmeyi uyarıcı etkisinin olmadığı görülmüştür. Farklı yetiştirme dönemlerine baktığımızda ise, güz dönemi açısından 90 günlük tohumlar, bahar hasadında ise 70 günlük tohumlar iyi sonuç vermiştir. Ortalama çimlenme zamanı incelendiğinde, en iyi sonuçlar 70 günlük güz hasadına ait tohumlardan elde edilmiştir. Şekil 5.3 Denemede kullanılan 33-10 (sol tarafta) ve 46-11 su kabağı genotiplerine ait KNO3 uygulama grubu fidelerinin görünümü 15 adet genotip tohumunun 15 0C’de, 7. gün çimlenmesi üzerine 2 farklı tuz (KNO3 , NaCl ) uygulamasının etkisi Genotipler 15 0C 7. gün tohum çimlenmesi 31-07 100 25 3 43 31-42 99 4 1 35 33-48 57 55 70 33-10 96 32 31-49 81 5 30 31-18 71 8 27 46-11 67 24 31 46-01 65 23 01-16 56 11 07-14 44 15 07-35 10 07-31 13 07-19 12 01-13 31-04 56.4 8.2 9.87 24.9 Şekil 5.1 Denemede kullanılan 33-48 su kabağı genotipine ait NaCl Uygulama grubu fidelerinin görünümü 01-16 genotipinin 15 0C’de, farklı hasat dönemlerinde çimlenme durumu Sıcaklık Yetiştirme dönemi 15 0C 50 günlük hasat 70 günlük hasat 90 günlük hasat bahar güz Normal çimlenme (%) 2 8 51 Toplam çimlenme (%) 10 25 13 7 73 MGT (gün) 6.3 4.6 6.0 3.3 6.2 4.85 Kaynaklar Demir ve Öztokat 2004. Effect of salt priming on germination and seedling growth at low temperatures in watermelon seeds during development. Seed Science and Technology, 31,765-770. Yetişir ve Sarı 2003. Effect of different rootstock on plant growth, yield and quality of watermelon, Australian Journal of Experimental Agriculture 43 (10) 1269-1274.