SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ
1-GEZİ Sınıftaki konularla ilgili olarak yapılan planlı ziyaretlerdir. Dikkat Edilecek Noktalar: -Öğrenciye kazandırılacak davranışlar öğrencilerle birlikte belirlenmelidir. -Gezi yapılacak yer bu hedef davranışlara göre önceden belirlenmelidir. -İzinler alınmalı, gezi yapılacak yerde sorulacak sorular önceden -Öğrencilerle birlikte (hedefe ve belirlenen yere göre)gezi planı hazırlanmalıdır. -Gezi plana göre yapılmalıdır. -Geziden sonra, yapılan etkinlikler ve sonuçlar gezinin amaçları doğrultusunda sınıfta tartışılmalıdır.
2-GÖZLEM Gerçek yaşamdaki olayların, nesnelerin, insanların, bir plan dâhilinde izlenmesi ile gerçekleşen bir tekniktir. Gözlem tekniği öğrencilere inceleme olanağı tanımasının yanı sıra gözlem yapılan konuyu kavramayı sağlar. Dikkat Edilecek Noktalar: -Sistematik olmalı ve bir formatı (gözlem formu ve fişi) olmalıdır. Gözleme başlamadan önce hedefler önceden belirlenmelidir. Öğrencilere gözlenecek durum ya da olay ile ilgili önceden bilgi verilmelidir. -Farklı öğrenciler aynı durum ya da olayı gözlemeli sonuçlar karşılaştırılmalıdır. -Gözlemci gözlemi yaparken doğal ortamı bozmamalı, böyle bir durum söz konusu olursa gözlem gizli gerçekleştirilmelidir. -Gözlem sonuçları vakit kaybetmeden kaydedilmelidir.
Tabiatta var olan bir şeyin kendi şartlarında incelenmesine “gözlem” denir. Tabiattaki bir olay, durum ya da varlık araştırmacının oluşturacağı şartlarda incelenirse bu “deney”dir. BUNU DA BİL!
3-GÖRÜŞME Sınıfta işlenen konularla ilgili bilgileri genellikle uzmanlardan elde ederek öğrenmeyi sağlar. Bu teknik öğrencinin uzmanlarla dışarıda görüşmesiyle gerçekleşeceği gibi, sınıfa uzman getirerek de gerçekleşebilir. Sınıfa uzman getirilerek gerçekleşen görüşme tekniğine uzman daveti ismi de verilir. Görüşme tekniğinde amaçlar (hedefler) doğrultusunda sorulacak sorular önceden belirlenir ve bir zaman sınırı konulur.
4-ÖDEV Ödev, öğretmenler tarafından çocukların ders dışı zamanlarda hazırlamaları için verilen; bazen derse hazırlık ve çoğu kez de derste öğrenilenleri pekiştirme, tekrar, genişletme ve tamamlamayı bazen de değerlendirmeyi amaçlayan çalışmalardır. Yazılı olmakla beraber sözlü ev ödevleri de bulunabileceği gibi, bireysel olmakla beraber grup halinde yapılan ev ödevleri de bulunabilir. Ödevler kullanımına göre bağımsız ve grupla çalışma alışkanlığı kazandırabilir. Grup ödevleri hem bağımsız hem de grupla çalışma alışkanlığı kazandırır.
4-ÖDEV Faydaları: -Öğrencilere öğrendiklerini pekiştirme ve çeşitli durumlara uygulama olanağı sağlar. İşlenen konuları sağlamlaştırır ve genişletir. -Öğrencinin yaratıcılığını, görev yapma bilincini, kendini kontrol etme duygusunu yani sorumluluk duygusunu geliştirir. -Bireysel farkları ve hızı dikkate almayı sağlar (öğretimi ve öğrenme hızını bireyselleştirir). -Öğrencilerin boş zamanlarını eğitsel ve yararlı çalışmalarla geçirmelerini sağlar (boş zamanların değerlendirilmesi için ödev verilmez. Eğitsel amaçlarla verilir. Böylelikle boş zaman verimli geçirilmiş olur. Bu amaç değil yarardır). -Öğrenciye bağımsız çalışma alışkanlığı kazandırır. -Öğretmen açısından derse iyi bir öğrenci hazırlığı sağladığı gibi ,aynı zamanda iyi bir öğrenmeyi kontrol etme aracı olur.(Ödev yoluyla değerlendirme de yapılabilir.)
5-SERGİ Yazı, şiir, heykel, resim gibi ürünlerin uygun şekilde yerleştirilerek gözler önüne konulması, incelemeye sunulmasıdır. Öğrenciler, hem ürünleri hazırlarken hem de ürünleri incelerken öğrene bilme fırsatı bulurlar. Öğrenicinin öğrenme sürecindeki etkinliklerini paylaşma amacıyla yapılır. Sergiler, grup bilincini ve grupla çalışma alışkanlığını geliştirir. Motivasyonu arttırır. Ürün ve süreç değerlendirmeye olanak tanır.
6-MÜZE EĞİTİMİ Müze ve eğitim ortamının birleştirilmesidir. Geçmişle günümüz arasında bağ kurmayı sağlar. Müze eğitiminde beş duyu organı etkin kullanılırken, yaparak-yaşayarak öğrenme imkânı sağlanır. Birincil bilgi kaynağı olup bilişsel, duyuşsal ve devinişsel beceriler kazandırır.
BİREYSEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ
Bireyselleştirilmiş Öğretim (KELLER PLANI) Sınıftaki öğrenci sayısı arttıkça, her öğrenciye düşen öğrenme zamanı ve hizmeti azalmaktadır. Aynı zamanda bir sınıftaki öğrenciler arasında bireysel farklılıklar bulunmaktadır. Bu durumda öğrencilerin tamamı aynı etkinliklerle öğrenemezler. Öğrenme düzeyi farklı öğrencilerin öğrenmesi ancak öğretimin bireyselleşmesi ile mümkün olabilmektedir. Öğretmen sınıftaki tüm öğrencilere değil de, 3-5 öğrenciden oluşan küçük gruplara ders yapar. Bir sınıfı oluşturan öğrenciler arasındaki öğrenme ve bireysel farklılıklarının giderilerek her öğrenciye hızına uygun öğretim yapılması tekniğidir. Her öğrenci kendine özgü düzeylerde öğrenir. Öğretmen sınıfın tümüne değil 3-4 öğrenciden oluşan küçük gruplara (homojen gruplar) açıklama yapar. Öğrenme stili, tarzı önemlidir.
Bireyselleştirilmiş Öğretim Sınıfta farklı nedenlerden dolayı öğrenme güçlüğü yaşayan ve sınıf içerisinde özel olarak ilgilenilemeyen öğrenciler için kullanılan bir tekniktir. Bireysel gereksinimlere dönük grup çalışmalarında değişik etkinliklere yer verilerek öğrencilerin değişik çalışmalar yapmaları sağlanabilir.
Bireyselleştirilmiş Öğretim Bunun için Dönüşümlü günlük çalışmalar (sınıf gruplar halinde çalışır, grubun başında iyi bilen lider öğrenci bulunur, değişik etkinlikler üzerinde çalışma yapılır.) Beceri geliştirme çalışmaları (öğrenciler arasında beş grup oluşturulur bir grup öğrencileri yönlendirmek amaçlıdır, diğer dört grup etkinliklerde bulunur, bir öğrenci farklı kümelerde bulunarak kendini geliştirebilir.) Planlı grup çalışmaları (Öğrencilerin bir yarıyılda kazanması gereken beceriler planlı bir şekilde gruplar üzerinde gerçekleştirilir. Düzey geliştirme çalışmaları (Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerine uygun yönetim etkinlikleri gerçekleştirilir.) yapılır.
Tutor Destekli Öğretim Öğrencinin eksik olduğu konularda bireysel destek alması esasına dayanan bir öğretim tekniğidir. Kelime anlamı olarak tutor, özel öğretmen manasına gelse de burada desteği sunan kişi asıl öğretmen değil, üst sınıftan konuya hakim biri, stajer öğretmem ya da etüt öğretmeni olabilir. Bireysel öğretim teknikleri içinde ele alınsa da tutor aslında diğer bireysel öğretim uygulamaları gibi her öğrencinin kendi hızında kendine özgü ve kendi başına öğrendiği esas bir öğrenme etkinliğinden ziyade tutor desteğiyle gerçekleşen tamamlayıcı bir etkinliktir.
Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar destekli öğretimde bilgisayar bir öğretici, bir alıştırma yaptırıcı, bir uygulatıcı veya bir olayın benzerini canlandırıcı olarak kullanılır. Öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu güçlendirir. Kendi kendine öğrenme ilkelerinin, teknoloji özellikle de bilgisayar teknolojisi ile birleşmesinden oluşmuş bir öğretim yoludur. Bilgisayar destekli öğretimde öğretim boyunca öğrenciler bilgisayarda programlanan dersle etkileşim halindeyken öğretmen bir rehber, bilgisayar ise öğrenme ortamı rolünü üstlenir. Bunun için de yazılımlar kullanılır.
Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları 1) Öğrenme Hızı Öğrenci kendi öğrenme hızına uygun olarak konuyu öğrenme, ihtiyaç duyulduğunda tekrar etme şansına sahiptir. 2) Katılımcı Öğrenme (Etkin Katılım) Belirli aralıklarla öğrencilere verilen geri bildirimler (dönütler) ile öğrencinin sürekli aktif olması ve derse katılması sağlanır. Ayrıca öğrencilere; işlenen konuyla ilgili kişisel performansı hakkında bilgide sunulur. 3) Öğretim Etkinliklerinin Çeşitliliği Görsel ve işitsel öğelerin etkin bir şekilde kullanıldığı alan “Bilgisayar Destekli Öğretim”dir. İstenildiğinde konu anlatılırken sesli ve görüntülü ekler hazırlanabilir. Ayrıca bilgisayar ortamında gerçek hayatta gerçekleşmesi imkansız olan deneyler ve aktiviteler de gerçekleştirmek mümkündür.
Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları 4) Öğrenci Performansının İzlenebilmesi Öğrencinin konu üzerinde harcadığı zaman ve gösterdiği performans kayıt edilir ve istenildiğinde öğretmene sunulur. Buna göre öğrenci ihtiyaçları belirlenir. 5) Zamandan ve Ortamdan Bağımsızlık Bilgisayar destekli öğretim ortamında öğrencisi istediği konuyu istediği zamanda öğrenebilir, tekrar edebilir. Skinner ‘in programlı öğrenme modeline uygun olarak kullanılabilecek olan bilgisayar destekli öğretim, programlı öğrenmede dile getirilen bireysel farklılıkların dikkate alınmasını, çeşitli zihinsel becerilerin geliştirilmesini, sınırsız tekrar olanağı sağlanarak; kalıcılığın artırılmasını, görsel işitsel uyarıcılar açısından zengin yaşantılar sağlanmasını, öğrenme eksiklerinin tespit edilmesini ve giderilmesini sağlaması önemli yararları arasında sıralanabilir.
Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar destekli öğretimde öğretmenin görev ve sorumlulukları öğrenciyi etkin kılan diğer yeni yaklaşımlarla benzerlik gösterir. Öğretmenlerin, kendi konu alanı ile bilgileri çok iyi bilmeleri, öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırıcı olmaları, grup çalışmalarını organize etmeleri gerekmektedir, Diğer bir söyleyişle öğretmenin görev ve sorumlulukları daha fazladır.
Elektronik Öğrenme İle İlgili Kavramlar E-Öğrenme: Elektronik ortam aracılığı ile yapılan öğrenim-öğretim sürecidir. Uzaktan Eğitim: Farklı mekânlardaki öğrenci, öğretmen ve eğitim materyallerinin iletişim teknolojileri aracılığıyla bir araya getirildiği resmi veya kurumsal bir eğitim faaliyetidir. Network kullanılması şart değil. Başlıca uzaktan eğitim teknolojileri olarak mektup yoluyla öğretim, basılı materyal, radyo, televizyon, audio ve video kasetler, çoklu ortam, bilgisayar destekli eğitim, elektronik posta, internet, veritabanları, uydu teknolojileri ve video konferanslar gösterilebilir. Günümüz teknolojilerinde, e-öğrenme ile birlikte kullanılırsa etkili olur. Uzaktan Öğrenme: Öğretici ve öğrenenin fiziksel olarak ayrı ortamlarda bulunduğu durumlarda gerçekleştirilen öğrenme etkinlikleridir.
Elektronik Öğrenme İle İlgili Kavramlar Mail Yoluyla Eğitim: Gerek yurtdışı, gerek yurtiçi öğretmen kanalıyla çeşitli yaş gruplarında mail grubu oluşturulabilmektedir. Öğrenciler derslerini birbirlerinin deneyimlerini, becerilerini paylaşarak çalışabilmekte, eksiklerini tamamlayabilmektedirler Mail yoluyla eğitim, web tabanlı eğitimde olduğu gibi işitsel ve görsel olanaklar sağlamamakta sadece text tabanlı bir etkileşim ortamı oluşturulmaktadır. Senkron Uzaktan Eğitim: Eş zamanlı iletişimi sağlayan teknolojiler ile etkileşim. İletişim eş zamanlı veya 1-2 sn gecikmeyle sağlanır. Dönüt ve düzeltmeye imkân tanır. (İnternet üzerinden canlı verilen eğitimler) Öğrenenlere aynı anda ancak farklı ortamlarda sunulan eğitim de denilebilir. Asenkron Uzaktan Eğitim: Eş zamanlı olmayan uzaktan eğitim türüdür. Öğrenen ile öğreten arasındaki dönüt alışverişi hemen olamaz. Anında düzeltme yapılamaz. (internet üzerinden canlı verilmeyen eğitimler, açık öğretim, mektupla öğretim vb.) Öğrenenlere hem farklı zamanlarda ve hem de farklı ortamlarda sunulan eğitimdir.