KLASİK MAKRO EKONOMİK MODEL

KLASİK EKONOMİK MODEL ORTAYA ÇIKIŞI Merkantilizme Tepki Zenginliğin kaynağı altın ve gümüş gibi değerli metallerin bolluğu ile ölçülür Devletin Müdahalesi zorunludur Klasikler: (Adam Smith, David Ricardo,Jhon S. Mill) Ulusların zenginliği reel faktörlere bağlıdır Üretim faktörlerinin stoku Teknolojik gelişme Para sadece mübadele aracıdır Devletin Müdahalesi gereksiz ve etkisizdir

KLASİK EKONOMİK MODEL VARSAYIMLAR Homo Economicus (Ekonomik Birimler Rasyonel Davranırlar) Firma: Kar Maksimizasyonu Birey: Fayda Maksimizasyonu Ekonomideki tüm fiyatlar esnektir Mal&hizmet fiyatları Ücretler Faiz Oranları Para Nötürdür Ekonomik birimler nominal değil reel değişkenleri esas alırlar Bireyler para yanılgısına düşmez Ekonomideki fiyat düzeyi yalnız para stokuna bağlıdır.

İŞGÜCÜ PİYASASI Kısa Dönem Üretim Fonksiyonu: Kullanılan girdi ile üretilebilecek maksimum üretim arasındaki ilişki Y=f(L,K) Üretim fonksiyonunun eğimi: Artan istihdamın üretime katkısını verir: İstihdam arttıkça eğrinin eğimi azalır (Her yeni işçinin hasılaya katkısı bir öncekinden daha azdır)

Üretim Düzeyi L Y DY Y=F(L,K ) Yo DL Lo Emek girdisi

EMEK TALEBİ (Kısa Dönem) Bir Firmanın Emek Talebi Nasıl Belirlenir? işçinin sağladığı getiri > işçi ücretinin maliyeti olduğu sürece işçi talebi artar Yani: Emeğin Marjinal Ürünü (MPL): İlave emeğin hasılaya katkısı Pozitiftir (İlave işgücü üretkendir) Azalandır (İstihdam arttıkça verimliliği düşer:Azalan verimler yasası) Reel Ücret (W/P): Firmanın her bir işçiye ödediği ürün miktarını ölçer. (Nominal ücretin fiyat düzeyine bölünmesi ile elde edilir)

Reel Ücret (W/P)veridir, Emek piyasasında oluşmuştur. Emeğin Marjinal Ürünü MPL : İlave emeğin hasılaya katkısıdır ve azalan getiriler nedeniyle negatif eğimlidir. Denge Koşulu: Emeğin marjinal ürünü reel ücrete eşitlenmelidir Firma İstihdam düzeyini düşürmeli Firma İstihdam düzeyini artırmalıdır

L2 L0 L1 L Reel Ücret MPL N M E K (W/P)0 R MPL2 (W/P)0 Emek girdisi Emeğin marjinal verimliliği (MPL) MPL2 (W/P)0 L2 L0 L1 L Emek girdisi

EMEK PİYASASINDA DENGE Toplam Emek Talebi: LD=f(W/P) Toplam Emek Arzı: LS=f(W/P)

Reel Ücret Haddi W/P=w Ls=Ls(W/P) w3 w2 w1 L1 L2 L3 L İşgücü miktarı

Reel ücret Üretim düzeyi (W/P) LS K (W/P)1 L E (W/P)0 N (W/P)2 M MPL=LD L1 L* L2 L İstihdam Y Y2 Y=F(L,) Y* N E Y1 Üretim düzeyi K L1 L* L2 L İstihdam

W LS(P2) E2 W2 LS(P1) Nominal Ücret W1 E1 MPLxP2 MPLxP1 L* L İstihdam

i E2 i2 E1 Faiz oranı i1 E’ I2 I1 Tasarruf (S) Yatırım (I) S K I1=S1 I1=S1 I2=S2 Tasarruf (S) Yatırım (I)

PARA PİYASASI Para sadece mübadele ilişkilerini kolaylaştırıcı araçtır. Reel değişkenler üzerinde etkisi olamaz. Ekonomideki fiyat düzeyi piyasadaki para miktarı tarafından belirlenir. SONUÇ: PARA NÖTÜRDÜR

MİKTAR TEORİSİ Klasik teorinin para arzı ile fiyat seviyesini ilişkilendiren yaklaşımını ifade eder. 2 tür yaklaşımla yorumlanabilir Fisher Yaklaşımı (İrving Fisher) Cambride Yaklaşımı

MİKTAR TEORİSİ (Irving Fisher) M x V=P x T T: Ekonomideki mübadelelerin sayısı P: Mübadelelerin ortalama değeri M: Para Miktarı V: Paranın Dolaşım Hızı

M x V=P x Y Y: Reel Milli Hasıla P: Ekonomideki Ortalama Fiyat Düzeyini Gösteren Endeks M: Para Miktarı V: Paranın Dolaşım Hızı Nominal Milli Hasıla

M x V=P x Y Kısa dönemde (V),(Y) Sabittir Sonuç: ∆M ↑ » ∆ P ↑

MİKTAR TEORİSİ (Cambridge Yaklaşımı) M x V=P x Y k=1/V M =k x P x Y k: Elde tutulan paranın nominal milli gelire oranı M: Para Miktarı P:Ortalama Fiyat Düzeyi Y: Reel Milli Hasıla Para Talebi

M/P=kxY Reel Para Balansları

Miktar Teorisinden Toplam Talebin elde edilişi

Y P2 P1 Y* M MS1 MS2 M1 M2 AD(M2) AD(M1) P P Fiyat düzeyi Hasıla, gelir Y P Fiyat düzeyi AD(M2) AD(M1) P2 P1 Y* Para arzı, talebi Fiyat düzeyi M P MS1 MS2 P2 P1 M1 M2

Aktarım Bölgesi Üretim Fonksiyonu Mal &Hizmet Piyasası (Toplam Arz) Emek Piyasası

L Y Y = F(L,K) Üretim Düzeyi İstihdam 450 Y Y=Y Y* Y* L* Y* Nominal ücret L W İstihdam LS(P1) Y P Hasıla,Gelir W1 E1 P1 E1 MPLxP1 L* Y*

L Y Y = F(L,K) Üretim Düzeyi İstihdam 450 Y Y=Y Y* Y* L* Y* LS(P2) Nominal ücret L W İstihdam LS(P1) Y P Hasıla,Gelir W2 E2 AS P2 E2 W1 E1 P1 E1 MPLxP2 MPLxP1 L* L* Y* Y*

KLASİK MODELİN SONUÇLARI 1. Sermaye Birikimi

W2 P2 L** L** Y** Y Y Y=Y Y = F(L,K2) Y** Y = F(L,K1) Y* Y* Üretim Düzeyi Y İstihdam 450 L* L Y* Y** Nominal ücret L W İstihdam LS Y P Hasıla Gelir AS2 AS1 W2 W2 SERMAYE BİRİKİMİ E2 W1 P1 E1 E1 MPL(K2) P2 P2 E2 MPL(K1) L* L** L** Y* Y** Y**

KLASİK MODELİN SONUÇLARI 2. Nüfus Artışı

LS2 LS1 E2 P2 E2 L** L** Y** Y = F(L,K) Y Y Y=Y Y** Y** Y* Y* Üretim Düzeyi İstihdam 450 L* L Y* Y** Y LS1 Nominal ücret L W İstihdam Y P Hasıla Gelir AS1 AS2 LS2 W1/P1 E1 NÜFUS ARTIŞI P1 E1 W2/P2 W2/P2 E2 P2 P2 E2 MPL L* L** L** Y* Y** Y**

i E2 i2 Faiz oranı i1 E0 I+∆G I+(Go-TA=0) Tasarruf (S) Yatırım (I) S K Faiz oranı i1 E0 I+∆G I+(Go-TA=0) I1 I0=S0 S1 Tasarruf (S) Yatırım (I)