Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Yoksulluk ve Sosyal Hizmet Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu: Yoksulluğa karşı sosyal hizmet ihtiyacı

Sosyal hizmet mesleğinin temelinde var olan mesleki uygulamalar yoksulluk konusu ile yakından ilgilidir. Sosyal hizmet mesleğinin tarihçesine de bakıldığında bu mesleğin dezavantajlı gruplar ve yoksulların sosyal problemlerinde iyileştirici hizmetler üzerinde odaklandığı bir gerçektir. Ayrıca sorun çözücü bir meslek olan sosyal hizmetin yoksulluk gibi büyük bir sorun ile ilgilenmemesi düşünülemez. Bu nedenle yoksulluk sorunu ile ilgilenen birinci dereceden bir meslektir.

Çengelci’ye (1999) göre; sosyal hizmetler, “yoksulluktan kaynaklansın veya kaynaklanmasın, toplumdaki mevcut ortalama yaşayış ve algılayış seviyesine, ellerinde olmayan sebeplerle süreli veya süresiz olarak ulaşamayıp sosyal ve/veya ekonomik yönlerden destelenme ihtiyacı duyan kişilere karşılıklı ve/veya karşılıksız şekilde sunulan parasal ve/veya nesnel mahiyetteki hizmetlerdir”.

Rank ve Hirschl’a göre sosyal hizmet, daima yoksulla ve yoksulluğun azaltılmasıyla ilgilenen mesleklerin merkezinde yer almaktadır. Sosyal hizmetin, yoksulluk üzerine gitmesinin ve onu azaltmaya çalışmasının iki esas sebebi vardır. Birincisi, yoksulluk - adaletli bir toplum; söylemine engel olmaktır. Yani yoksulu bulunan toplumda adaletten söz edilememektedir. İkincisi, yoksulluk çoğu problemin altında yatan ana neden gibi görünmektedir.

Sosyal hizmet mesleği, muhtaç ve yoksullara sosyal yardım boyutuna ilişkin uygulama süreçlerini çeşitli kurum ve kuruluşların bünyesinde gerçekleştirmektedir. Örneğin hastanelerin sosyal servislerinde yoksul, muhtaç hasta ve yakınlarına yönelik yardımlara ilişkin rolü; Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarında yine muhtaç ve yoksullara yapılan ayni ve nakdi yardımlar gibi. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerinin engellilere yönelik evde bakım hizmet modeli ile sosyal ve ekonomik destek hizmet modeli de ayrıca birer örnek oluşturmaktadır.

Sosyal hizmet uzmanları gerektiği zamanlarda politika oluşturma sürecine de dâhil olmalıdır. Ayrıca gerektiği zamanlarda konu ile ilgili kamuoyu oluşturmalıdırlar

Sosyal hizmet, yoksulların güçlü yanlarını nasıl işlevsel hale getirebilecekleri konusunda ailelere müdahalelerde bulunur. Yoksullar güçlenme eylemini gerçekleştirebilmek için rehbere ihtiyaç duymaktadırlar.

Sosyal yardım ve İnceleme görevlisi, inceleme yapmak ve rapor düzenlemek üzere vakıflarda varsa sosyal hizmet uzmanı, sosyolog, psikolog, halkla ilişkiler uzmanı, diğer yükseköğrenim mezunları vb. yoksa bu görevi bugüne kadar yerine getiren bilgi, birikimi olan vakıf çalışanı/çalışanları içerisinden görevlendirilecek kişilerdir.