Yemeklik Tane Baklagillerin Beslenmedeki Yeri Dr. Özge ERDOHAN Mayıs 2017 MERSİN

Global baklagil üretimi 76 milyon ton/yıl Kişi başı tüketim 7 kg/yıl Global günlük enerji ihtiyacının %2 si, protein ihtiyacının %3.5 i baklagillerden karşılanır. Afrika, Güney Amerika, Asya ve Orta Doğu’da baklagiller günlük enerji ihtiyacının %20 sini, protein ihtiyacının %50 sini karşılar. *FAO statistics, 2013 Food Outlook: Biannual report on global food markets

Fitokimyasallar ve antioksidanlar Protein 20-43 g/100 g Diyet lifi 9-18 g/100 g ÖGA:%24-%60 Glutensiz Lipid 0.5-5.3 g/100 g Fitokimyasallar ve antioksidanlar Glisemik indeksi düşük Kolestretol içermez Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Demir 2.6-9 mg/100 g ÖGA:%33-%113 Kalsiyum 56-260 mg/100 g ÖGA:%4-%37 Vitamin USDA Database ÖGA: Önerilen Günlük Alım

Tablo 1. Baklagillerin besin profillerinin bazı gıdalarla karşılaştırılması (g/100 g)* Protein Lipid Nişasta Diyet lifi Sığır eti 77.5 8.6 0.0 Tam soya unu 35 20.0 25.6 9.6 Bezelye 23.7 1.3 45.5 16.6 Mercimek 26.3 1.1 45.0 13.6 Nohut 24.4 5.9 41.1 8.7 Tam buğday 13.2 2.5 61.3 10.0 Pirinç 5.6 1.4 77.7 2.4 *USDA Database

Malnutrisyon global bir problem 1.9 milyar Yetişkin fazla kilolu veya obez. 2.0 milyar Birey mikrobesin yetersizliği ve buna bağlı hastalıklarla mücadele ediyor. 161 milyon Çocuk büyüme geriliği yaşıyor. 795 milyon Sağlıklı bir yaşamı sürdürecek kadar yiyeceğe ulaşamıyor.

Global ölümlerin %63 bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanıyor Kalp ve damar hastalıkları Kronik solunum yolu hastalıkları Diyabet Kanser Diğer bulaşıcı olmayan hastalıklar Risk faktörleri Alkol Yetersiz fiziksel aktivite Sigara Sağlıksız beslenme Nearly 80% of NCD deaths occur in low-and middle-income countries Global ölümlerin %63 bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanıyor

Baklagillerin sağlık üzerine etkisi

Global Salgın Diyabet Türkiye’de 6.5 milyon diyabet hastası bulunmaktadır. International Diabetes Federation. Diabetes Atlas. Sixth Edition. Update 2014 International Diabetes Federation. Diabetes Atlas. Sixth Edition. Update 2013 Türkiye Diyabet Programı 2015-2020

Diyabete yapılan sağlık harcamaları (Milyar $) Türkiye Diyabet Programı 2015-2020

Yüksek GI gıdalar≥70 Düşük GI gıdalar≤55 Kan şekerinde hızlı artışı takiben hızlı düşüş Düşük GI gıdalar≤55 Kan şekerinde yavaş artışı takiben yavaş düşüş 1 saat 2 saat Kanda glukoz seviyesi Düşük GI ile beslenme diyabet, kalp ve damar hastalıkları ve kansere yakalanma riskini azaltır. Hutchins ve ark. British Journal of Nutrition (2012), 108, S52–S65

8 hafta düzenli baklagil tüketimi kanda glukoz ve insülin seviyesini düşürmeye yardımcı olur. Yüksek diyet lifi içerir Amilozun kan şekerini yükseltme hızı daha düşüktür Proteinlerin nişastaya sıkıca bağlıdır Fitat ve lektinlerin karbonhidrat metabolizmasını etkiler Amilaz inhibitörleri nişasta sindirimini azaltır. Baklagil nişastası yaklaşık %70 amiloz içerir Mollard ve ark. British Journal of Nutrition (2012), 108, S111–S122

Her yıl 17.5 milyon kişi kalp hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor.

Haftada 4 veya daha fazla sıklıkta baklagil tüketimi kardiovasküler hastalıklara yakalanma riskini %11 azaltır. Folat ve B12 vitaminleri kalp krizi riskini arttıran homosistein metabolizmasını bozar. Yüksek diyet lifi LDL ve trigliserid seviyesini düşürür. Düşük yağlı diyet kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Bazzano ve ark. Archives of Internal Medicine 161.21 (2001): 2573-2578.

Her yıl 8 milyondan fazla kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor.

Baklagiller içerdikleri çok özel bileşenler nedeniyle başka kolon, mide, meme ve prostat olmak üzere kanserli hücre gelişimini önleyebilirler. Nutrient Bioaktif bileşen Dirençli nişasta Proteaz inhibitörleri Diyet lifi Saponinler Oligosakkaritler Fitosteroller Folatlar Lektinler Selenyum Fitatlar Çinko Marmot ve ark. Food, nutrition, physical activity, and the prevention of cancer: a global perspective. 2007.

Her 133 kişiden 1 i çölyaklı.

Baklagiller hak ettiği değeri görmüyor

Baklagil tüketimi nasıl arttırılır? Tüketici bilinçlendirilmeli Tüketime hazır ürün sayısı artmalı Hammadde olarak kullanımı yaygınlaştırılmalı Üretim miktarı ve maliyeti düşürülmeli Baklagil işlemeyi kolaylaştıran yeni prosesler ve ekipmanlar geliştirilmeli.

Yemeklik Tane Baklagillerin Beslenmedeki Yeri Dr. Özge ERDOHAN