İÇERİK YÖNETİM SİSTEMİ Öğr. Gör. Emine TUNÇEL Kırklareli Üniversitesi Pınarhisar Meslek Yüksekokulu

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? İYS, site yöneticisi ya da yetkilendirilmiş kullanıcıların kullanıcı adı ve parolası ile giriş yaptığı yönetim panelini kullanarak site içeriğini değiştirebildiği ya da yenilerini ekleyebildiği programlardır. World Wide Web (WWW) ilk doğduğunda en basit sayfaları yaratmak için bile webmaster’ın HTML denilen web işaretleme dilini bilmesi gerekiyordu. O günden bugüne Adobe Dreamweaver, Microsoft Expression gibi web geliştirme yazılımları olağanüstü bir şekilde gelişti ve tek satır kod yazmadan web sayfaları tasarlayıp oluşturmayı mümkün hale getirdiler.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Tüm bu gelişmelere rağmen, bir web sitesi birkaç statik sayfayı aşıp da gelişme kaydettiğinde site yönetimini gerçekleştirmek yani, Kırık linkleri takip etmek, menü sistemini çalışır kılmak gibi rutin görevler ile forum eklemek gibi daha gelişmiş işler ayrıca her yeni içeriğin sitenin geri kalan kısmıyla tasarım bakımından uyumunu sağlamak ziyaretçilere bir arama seçeneği sunmak webmaster’lar için zaman alıcı ve sıkıcı bir iş haline geldi.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Bu gibi sorunları çözmek için büyük web sitesi yayıncıları içerik yönetim sistemi (content management system) adı verilen özel yazılımlara yönelmiştir. İYS uygulamaları sitenin içerik yönetimini otomatikleştirmekle kalmaz, teknik bilgi birikimi olmayan yazarların da sistemdeki özel bir kullanıcı arabirimi yardımıyla siteye zahmetsizce içerik ekleyebilmelerine olanak tanır.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Sitenize bir İYS kurarsanız site yönetimiyle ilgili hemen hemen tüm sorunlardan da kurtulmuş olursunuz. Site haritası ve site içi arama gibi özellikler özel bir programlamaya gerek kalmadan otomatik olarak güncellenirler. Forum, alışveriş sepeti resim galerisi gibi özellikler de ya kullandığınız İYS ile bütünleşik halde gelir ya da eklenti olarak kurulabilirler.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Tüm bu özellikler geleneksel web sitesi geliştirme işine kıyasla harcamanız gereken vakit ve eforu azaltır. Üstelik karşılaşacağınız hatalar ve güvenlik risklerini de azaltır.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? İYS tabanlı bir sitenin görünümü şablonlarla(template) sağlanabilir. Hatta bazı İYS’ler de sitenin her sayfasına ya da bölümüne ayrı bir şablon atanabilir. Örneğin teknik bilgi birikimi olmayan bir yazar İYS’ne bir makale girdiğinde, bu makale İYS’nde önceden tanımlanmış bir şablon içinde yayınlanır. Böylelikle sitenin genel tasarımı korunmuş olur. Bu da web tasarımcılar için ciddi bir kolaylık demektir.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Büyük işletmelerde İYS’lerin kullanımı 1990’larda yaygınlaşmıştır. Fakat İYS’lerin kurulum ve işletme maliyet, yüzlerce hatta binlerce doları bulduğu için küçük işletmelerin ve bireysel kullanıcıların İYS’leri kullanabilmesi bir hayal olarak kalmıştır. Maliyet bir sorun olmaktan çıksa bile bu İYS’ler binlerce makaleyi ve yüzlerce kullanıcıyı kontrol etmek için çok komplike arabirimlere sahiptir.

İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir? Bu nedenle çok basit bakım ve yönetim işleri için bile İYS uygulamasını yakından tanıyan bir uzmanın istihdam edilmesi gerekiyordu. İşte bu noktada Joomla son kullanıcıların kaderini değiştirdi. Joomla sadece ücretsiz olmakla kalmayıp, aynı zamanda tüm İYS’ler arasında kullanımı en kolay arabirimlerden birine sahiptir. Hiç teknik bilgi birikimine sahip olmasa da hemen hemen herkes 30 dakika içinde Joomla’yı indirip yükleyebilir ve çalışır bir web sitesine sahip olabilir.

En Çok Kullanılan İYS’ler Joomla!

En Çok Kullanılan İYS’ler WordPress

En Çok Kullanılan İYS’ler Drupal

En Çok Kullanılan İYS’ler Frog

En Çok Kullanılan İYS’ler SilverStripe

En Çok Kullanılan İYS’ler CushyCMS

En Çok Kullanılan İYS’ler modx

Dinamik Web Sayfaları HTML diliyle kodlanmış ve herhangi bir içerik yönetim sistemiyle yönetilmeyen sayfalara statik sayfa denir. Statik sayfalarda web sitesinin içeriği ve tasarımı (sunumu) bir aradadır. İYS’ler ile dinamik sayfalar oluşturulur. Dinamik sayfalarda içerik ve tasarım birbirinden ayrıdır İçerik kısımları genellikle bir veritabanında saklanır ve İYS veritabanından bu bilgileri çekerek tasarım ile birleştirir ve nihai sayfayı oluşturur.

Dinamik Web Sayfaları Tek tek sayfalar oluşturmak kolaydır. Statik Web Sitesi İçerik Yönetim Sistemi Tek tek sayfalar oluşturmak kolaydır. Büyük bir script kurulması, veritabanı oluşturulması ve şablonun ayarlanması gerektiği için ilk sayfaları oluşturmak zaman alır. İçerik statiktir, değiştirilmesi uzmanlık gerektirir. İçerik dinamiktir, hiçbir teknik bilgi olmadan değiştirilebilir. Yeni fonksiyonlar eklenmesi zordur, genellikle özel kod yazmak gerekir. Çoğu içerik yönetim sistemine eklenti’ler sayesinde birkaç dakika içinde yeni işlevler kazandırılabilir.

Özgür Yazılım Nedir? Özgür yazılım hiçbir kısıtlama olmadan kullanılabilen, incelenebilen ve değiştirilebilen yazılım demektir. Özgür yazılım hiç değiştirilmeden veya kaynak kodları değiştirilerek kopyalanabilir ve dağıtılabilir. Özgür yazılımlar çoğu durumda ücretsizdir.

Özgür Yazılım Nedir? Bir yazılımın açık kaynak olmasıysa, özgür yazılıma benzer bir şekilde yazılımın kaynak kodlarının özgür bir biçimde incelenebilmesi ve değiştirilmesi demektir. Açık kaynak yazılımlar kodlarının açık olması sayesinde bir çok kişi tarafından aynı anda geliştirilebilirler. Joomla! Bir özgür yazılımdır ve açık kaynaktır. Yani Joomla!’nın kodlarını özgürce inceleyebilir ve dilerseniz kişisel isteklerinize göre değiştirebilir, değiştirdiğiniz kodları özgürce dağıtabilirsiniz. Ayrıca Joomla’ ücretsizdir ve herkes tarafından özgürce indirilip kullanılabilir.

Joomla! Tarihçesi Miro adlı Avustralya’lı bir şirket tarafından 2001 yılında Mambo adıyla geliştirildi. 2002 yılında şirket Mambo ürününü biri ticari diğeri açık kaynak üzere iki sürüme ayırdı. Ticari sürümün avantajı şirketler için daha fazla güvenlik sağlaması ve geliştiricisi olan Miro’nun birinci elden destek sağlamasıydı. Açık kaynak sürümse, ücretsiz olması, geniş bir kullanıcı kitlesine ve yazılıma sürekli yenilikler sağlayan bir geliştirici kitlesine sahip olması gibi avantajlara sahipti.

Joomla! Tarihçesi 2005 yılında Miro Mambo vakfını kurdu. Mambonun geliştiricileri bu vakıfta yer almadı ve Joomla! adıyla çalışmalarına devam ettiler. Joomla! 1.0 17 Eylül 2005’de yayınlandı.

Joomla’nın Faydaları Joomla’nın geniş kullanıcı kitlesine sahip olmasının ilk nedeni kullanım kolaylığıdır. Daha önce hiçbir web sitesi yapmamış veya İYS kullanmamış olsanız bile Joomla!’yı rahatlıkla kullanabilir ve sıfırdan bir web sitesi oluşturabilirsiniz. Joomla!’nın basit kullanımı bütünleşik profesyonel özellikleri ile desteklenmektedir. Ayrıca binlerce ücretsiz ve ücretli eklentileri ile fonksiyonları arttırabilmektedir.

Joomla’nın Faydaları Joomla’nın bu kadar popüler olmasının bir diğer sebebi de en deneyimsiz ve web tasarımından anlamayan kullanıcıların bile rahatlıkla kullanabileceği şablonlarıdır. Gerek varsayılan kurulumla birlikte gelen gerekse sonradan indirilebilen üçüncü parti şablonlar ile hiç web tasarımı bilmeden sitenizi dakikalar içinde bir tasarım harikasına dönüştürebilirsiniz  Joomla!’nın estetik yönüne başka hiçbir İYS sahip değildir. Çoğu İYS sistemi özellikle gelişmiş olanlar kurulum ve kullanım için bir miktar teknik deneyim gerektirir.

Joomla’nın Özellikleri Basit web arabirimi sayesinde tamamen web tabanlı yönetim Grafikler, dosyalar ve diğer medyaların web tabanlı olarak yönetilebilmesi Dışarıdan yazarların ve editörlerin yazı yazabilmesi Hiyerarşik kullanıcı grupları Otomatik menü yönetimi Yazıların otomatik olarak yayınlanması ve silinmesi için otomatik içerik yayınlama zamanlaması

Joomla’nın Özellikleri Görsel yazı editörü Site içeriğinde arama yapabilme RSS ve atom formatında haber akışları desteği Anket Banner reklam yönetimi Medya dosyalarını yüklemek ve yönetmek için Medya Yöneticisi

Joomla’nın Özellikleri Silinen içerikleri için çöp kutusu Arama motoru dostu adresler Basit ziyaretçi istatistikleri E-ticaret çözümleri, resim galerileri, forum gibi çözümler için eklentiler Çok dillilik özellikleri

Joomla’nın Özellikleri Özürlüler için erişilebilirlik seçenekleri Açık kaynak lisansı, yazılım ve kaynak kodunun ücretsiz olarak indirilebilmesi Tüm önemli işletim sistemlerinde çalışabilmesi Yüksek performans için sayfa önbellekleme

Joomla! Kurulumu