DVI NEDİR ? NE İŞE YARAR ? NASIL ÇALIŞIR ? Esra CANVAR

DVI NEDİR ? Dijitalleşme son yıllarda medya ve bilgisayar sektöründe hızlı bir şekilde gelişmektedir. Bu gelişmeyi daha iyi ekran teknolojilerinin varlığı, daha verimli görüntü sağlayan donanımların icadı, görüntünün çok daha sağlıklı bir şekilde iletilmesini sağlayan iletim ortamları gibi faktörler tetiklemektedir. Dolayısıyla bu gelişmelerin önemli bir parçası standardı olan bir görüntü sinyali arayüzüdür. DVI(Dijital Video Interface) bu noktada standardı olan bir dijital görüntü sinyali arayüzüdür. Daha çok kişisel(masaüstü) bilgisayarların ekran kartlarında bu standardı taşıyan portlar bulunur.

DVI PORTU NE İŞE YARAR ? Bundan on yıl öncesine kadar VGA standardı ile aktarılan görüntüler kalite bakımından yeterli olmuyordu. Bu ihtiyaç DVI standardının oluşmasına imkân tanımıştır. VGA ve DVI ile aktarılan görüntü arasında birçok açıdan farklılık vardır. VGA teknolojisinde ekran kartı dijital sinyalleri analoğa çevirip iletiyor, monitöre ulaşan analog sinyaller tekrardan dijital sinyallere çevrildiği için hem kaliteden ödün veriliyor hem de maliyet oluşuyordu. DVI bu sorunu sinyalleri dijital olarak ileterek ortadan kaldırarak verimlilik ve daha az maliyet sağlar. Ekran kartından üretilen görüntüler kalite olarak kayıp yaşamadan doğrudan ekrana iletilir.

DVI NASIL ÇALIŞIR ? Öncelikle bunu anlamak için bilgisayarın bir görüntü sinyalini nasıl ürettiğine bakmamız gerekir. Bilgisayar kullanıcılarının çoğunda resim tüpüne giden bir VGA portu bulunmaktadır. Bilgisayar 0‘lar ve 1’lerden oluşan dijital sinyaller üretir. Bilgisayarın dijital sinyallerine ekranın gerek duyduğu analog sinyallere çevirme işini ekran kartı(VGA bağlantısı) yapmaktadır. Burada DVI’nın bir işi yoktur. Büyük LCD ekranların hepsi dijital olmasına karşın bazılarında DVI bağlantısı yoktur. Bunun yerine daha gelişmiş olan hem görüntü hem ses verilerini aktaran HDMI bağlantısı vardır. Bir ekranda DVI bağlantısı yoksa görüntü kalitesi düşük(kötü) olur. Çünkü bilgisayarda bulunan ekran kartı önce sinyalleri VGA’ya çevirip, LCD ekrana gönderir. LCD ekranın da onu alıp yeniden dijitale çevirmesi gerekir. DVI olmayan LCD ekranlar ile DVI olanlar arasındaki görüntü kalitesi farkı düşük çözünürlüklerde çok azdır.

DVI ÇEŞİTLERİ 1. DVI-D 1.1 Port Sadece dijital, iki sıra halinde dokuz pin ve sol taraflarında düz bir çizgi yer alır.

KABLO DVI çıkışı olan bir ekran kartını bilgisayardan monitöre bağlıyorsak DVI-D kablo bu görevi yerine getirir. DVI-D kablolar genelde dijital aygıtları direkt çıkış kaynağına yani monitörlere bağlamak için kullanılır. Bu bağlantı türü dijital format için analog bağlantıya oranla daha hızlı ve daha yüksek çözünürlüklü video sinyali gönderimini sağlar. Tüm ekran, video kartları aslında dijital video sinyalleri üretirler ama çoğu VGA olarak çıkış sağlanması için analog hale dönüştürülür. Analog görüntü monitöre ulaşır ve oradan tekrar dijital görüntüye dönüşür. DVI-D bağlantı türü bu dönüşümü ortadan kaldırarak, kaynak ve görüntü arasındaki iletişimi en hızlı seviyeye çekerek daha net ve kaliteli görüntüler almamızı sağlar.

2. DVI-A 1.2 Port Sadece analog, bir grup sekiz pin ve iki grup dört pin arada bir çizgi yer alır.

KABLO DVI-A kablo sonundaki ‘A’ harfinden anladığımız gibi DVI-Analog anlamına gelmektedir. VGA çıkışı analog olarak bir monitöre bağlar. DVI-A kartlar analog görüntüyü CRT monitörlere ve LCD monitörlere aktarmaya yarayan bir kablodur. DVI-A kablonun en çok kullanım amacı analog görüntü taşımaktır. İncelendiğinde VGA dan pek bir farkı yoktur fakat her ikisi de aynı formatta görüntü taşımaktadır. Bu nedenle de görüntü kalitesi kaybı yaşanması muhtemeldir.

3. DVI-I 1.3 Port Hem dijital, hem analog iki grup dokuz pin ve dört pin dört pinin arasında bir çizgi yer alır.

KABLO Bu kablo türü her iki görüntü formatını da aktaracak şekilde tasarlanmıştır. Hem analog hem de dijital görüntüyü aktarmamıza yardımcı olur. Bu formatın özelliği birbirlerine dönüştürülememeleri yani DVI analog görüntüyü dijitale ya da DVI dijital görüntüyü analog görüntüye çevirmek şimdilik pek mümkün değildir.

TEMEL DVI KONFİGÜRASYONLARI DVI çıkıştan DVI girişe (Dijitalden dijitale): Bu en ideal durumdur. Adaptörler veya uyumlandırma düzenekleri gerektirmez. Örneğin: Ekran kartının DVI çıkışından bir LCD ekranın DVI girişine bağlanırsınız. Burada görüntü kalitesinde hiçbir kayıp olmaz. İki dijital cihaz birbirine DVI ile doğrudan bağlanır.

Analog sinyal çıkış analog girişli LCD’ye: Bu ise en kötü durumdur Analog sinyal çıkış analog girişli LCD’ye: Bu ise en kötü durumdur. Bilgisayar dijital sinyali üretir. Ekran kartı onu analog sinyale dönüştürür, sonra LCD ekranın içindeki grafik dönüştürücü devreler bu analog sinyali tekrar dijitale dönüştürür. Burada iki defa dönüştürme sonucu görüntü kalitesinde düşme olur. Kalite kaybı fark edilebilir düzeydedir. 

Analog çıkış analog girişli resim tüpüne: Resim tüplü (CRT) ekran kullanan çoğunluk için tipik kullanım bu şekildedir. Burada kalite kaybı azdır ve analog girişli LCD’de olduğuna göre durum daha iyidir. Kalite kaybının miktarı doğrudan ekran kartı ve monitörün görüntü kalitelerine bağlıdır. 

Analog çıkış DVI girişli LCD’ye: Görüntü kalitesi az daha iyidir Analog çıkış DVI girişli LCD’ye: Görüntü kalitesi az daha iyidir. Ancak, yine de kayıp vardır. Çünkü sinyal yine analoğa dönüşmektedir. Tek farkı DVI bağlantının bilgisayar tarafı yerine LCD tarafında olmasıdır. Ekran kartının çıkışında VGA’ya(analog) bir adaptör kablosu takılır. Bu sinyali dijitale dönüştürerek DVI bağlantısına iletir. Özellikle yüksek çözünürlüklerde yine kalite azalması fark edilir.(www.uydutvhaber/04.02.2007)

DVI’NIN KULLANILDIĞI YERLER LCD Plazma Projektörler Ev sinema sistemleri Yüksek çözünürlükte televizyonlar Bilgisayar ekranları Dijital videonun, görüntünün kullanıldığı (yaklaşık) her yer.

DVI-HDMI FARKLARI DVI da HDMI ile paralel olarak geliştirilmiştir. Çünkü HDMI bir görüntü aktarımında kesit alanlar yeterince derinlik ve belirginlik sağlayamamaktadır. Bu nedenle tüm grafik işlemlerinde, metin çalışmalarında kesin olarak HDMI önerilmez. Bu duruma alternatif DVI vardır. DVI üzerinde ses taşıyamaz ve bu veri için kullanılan bitler HDMI’nın aksine DVI’da bu kesit yüzeylerin netliği için kullanılır. HDMI maksimum 1920x1080 çözünürlüğe izin verir. DVI da ise bu 1920x1080 çözünürlük sınırı çok daha ileri noktalara taşınmaktadır. Örnek verecek olursak: Eyefinity gibi Sanal Ekran Görüntüsü çoğaltmalarda HDMI bu görüntüyü sabit çözünürlük yapısından dolayı bölememektedir. Ve bu durumda DVI işin içine girmektedir. Şuan hem HDMI hem de DVI’a halef olarak gelen hatta gelmiş DisplayPort mevcuttur. Fakat bu sistemde kablo ücretleri çok yüksektir.

Teşekkürler.. esra.canvar15@ogr.atauni.edu.tr