T.C ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON BÖLÜMÜ DERS PLANI III.HAFTA DERS SUNUMU HAZIRLAYAN YASİN KILIÇ

EBRU ÇEŞİTLERİ Battal Ebru Boyaların kitre üzerine serpilmesiyle oluşturulan ve biz(iğne) ya da tarakla herhangi bir şekilde çizilmeden yapılan mermer dokusuna benzeyen ebru çeşididir. En basit ebru çeşidi gibi görülse de kumlu ebru dışında diğer tüm ebru çeşitlerinin temelidir ve yapımı en zor ebrudur.

Tarz-ı Kadim Battal Mustafa Düzgünman'ın geliştirdiği bir ebru tarzıdır. Önce battal döşenmiş bir desen üzerine, mümkün olduğunca açık bir renkten iri damlalar halinde bir renk atılır. Daha sonra, bunun üzerine, yine uygun bir renkte çok küçük, 2-3 mm hatta bazen 1 mm çapında serpme ebru yapılır.

Somaki Ebrusu Sık damarlı somaki mermerine benzeyen battal ebrudur. Neftli Battal Battal ebrunun en son atılan rengi neftli bir boyadan seçilerek yapılır.

Serpmeli Battal Zemin Ebrusu Battal ebru yapıldıktan sonra neftli boyanın fırça iyice sıkıldıktan sonra serpilmesiyle yapılır. Zemin Ebrusu Aynı renkten az ödlü, çok ödlü ve neftli olarak üç ayrı kavanoz boya hazırlanır, bu renklerle battal ebru yapılır.

Gel-Git Ebrusu Battal e bru yapıldıktan sonra kalınca bir biz'le teknedeki ebrunun enine ve boyuna paralel olarak çizilmesiyle yapılır. Üzerine serpmeli battaldaki gibi serpme yapılırsa daha güzel olur. Şal Ebrusu Gel-git ebrusu yapıldıktan sonra serpme yapmadan önce rastgele yeterli miktarda çizilerek yapılır

Hatip Ebrusu Önce zemin ebrusu yapılır, öd ayarı hatip ebrusuna göre yapılmış bir renk eşit aralıklarla damlatılır. İlk damlatılan renklerin ortasına ikinci, üçüncü ve istenirse daha fazla sayıda renk damlatılır. Elde edilen iç içe halkalara biz ile şekil verilerek yürek, taraklı yürek, çark-ı felek, yonca gibi hatip desenleri yapılır Çiçekli Ebru (Necmeddin Ebrusu) Zemin ebrusu yapıldıktan sonra sap için hazırlanan yeşil boya damlatılır ve biz ile sap şekli erilir. Sapların ucuna yapılacak çiçeğe uygun renk damlatılarak çiçek şekli verilir.

Koltuk Ebrusu Hüsn-ü hat levhaların koltuk tabir edilen boşluklarında kullanılmak üzere hatip ebrusundaki her desen yerine küçük bir çiçek yapılır Kumlu-Kılçıklı Ebru Suyu ve ödü az olan lahor çividi teknenin ortasına ya da bir kenardan hep aynı noktaya (ya da noktalara) damlatılır, bu işlem tekne yüzeyi dolana kadar devam eder. Boya çatlar ve kumlu bir hal alır. Bazen "V" şeklinde çatlaklar oluşur, buna da kılçıklı ebru denir.

Bülbül Yuvası Önce giderek küçülen damlalar halinde serpilen boya ile battal ebru yapılır. Biz'le dıştan içe doğru, eşit aralıklarla ve eşit büyüklükte spiraller çizilir. Hafif Ebru Hattatlar tarafından üzerine yazı yazılmak üzere suyu ve ödü normalden fazla boyalarla yapılan pastel renkli şal ebrusudur.

Ebrulu Minyatür Bu ebru çeşidinde kalıp kullanılır. Farklı renkte ebrulanacak her bölge için ayrı kalıp hazırlanır. Dalgalı Ebru (İspanyol Ebrusu) Önce battal ebru yapılır. Kağıt tekne içindeki ebrulu yüzeyde yavaş ve dikkatli bir şekilde ileri geri kaydırılır

Yazılı Ebru-Akkaseli Ebru Kağıdın üzerine önce arap zamkı ile yazı yazılır, kuruduktan sonra kağıt ebru teknesine yatırılır ve zamklı kısımlar ebruyu kabul etmez, ve ebru tekneden yazılı olarak çıkar. Necmeddin Okyay'ın buluşu olan bu tarza yazılı ebru denir. Eski kitap sanatları içinde, bir kağıdın yazı yazılacak kısmının ayrı, etrafının ayrı renge boyanmasına akkase, böyle kağıtlara da akkaseli kağıt denilir, kelime Türkçemizde "akis" şeklinde kullanılan "aks" den gelmektedir. Ebruda başka bir tarz Akkase şöyle yapılmaktadır; hafif ebrulu kağıdın ortada yazı yazılacak kısmına arapzamkı sürülerek, koyu renklerle yapılmış ebru olan tekneye yatırılır, zamklı kısımlar ikinci ebruyu tutmaz. Böylece iki ayrı ebrulu yani Ebrulu Akkase denilen kağıt yapılmış olur. Necmeddin Okyay bu şekilde akkase'yi yazılı ebruya da uygulamıştır